Przypis

k Gdyby grecki czasownik cheirotonéo definiować tylko jako ‛wybrać przez wyciągnięcie ręki’, pomijałoby się dalsze znaczenie tego słowa. Dzieło A Greek-English Lexicon Liddella i Scotta, wydane przez Jonesa i McKenziego (przedruk z roku 1968), podaje bowiem, że słowo to oznacza „wyciągnąć rękę, by oddać głos w zgromadzeniu (...) wybierać, właściwie przez pokazanie rąk (...) później, ogólnie, wyznaczyć, zamianować, (...) wyznaczyć na urząd w Kościele (...) [presbytérous] Dz. Ap. 14:23”. W czasach apostolskich stosowano ów czasownik w tym drugim znaczeniu. W podobnym sensie użył go w I wieku historyk żydowski Józef Flawiusz w Dawnych dziejach Izraela, księga 6, rozdział 4, akapit 2 i rozdział 13, akapit 9. Z samej budowy gramatycznej zdania z Dziejów Apostolskich 14:23 w oryginale greckim wynika, że opisaną tam czynność wykonywali tylko Paweł i Barnaba.