To nie wszystko jedno jakiemu Bogu oddajesz cześć

1. (a) Z jakimi opiniami na temat religii można się często spotkać? (b) Dlaczego należy poważnie traktować swe poglądy co do religii?

CZĘSTO można się spotkać z następującymi opiniami, czy to wypowiadanymi z ambon, zamieszczanymi w gazetach albo na tablicach ogłoszeń, czy też wyrażanymi przez poszczególnych ludzi: „Wszystko jedno, jakiemu Bogu oddajesz cześć, byleś w ogóle jakiegoś czcił”; „chodź do kościoła, który ci się najlepiej podoba”; albo: „każdy musi sam trafić do Boga i wielbić go na swój sposób”. Większość ludzi wypowiadających się w ten sposób przyjęła wyznawaną przez siebie religię dlatego, że wierzą, iż tą drogą osiągną życie. Wynika stąd wniosek, że bardzo wiele zależy od religii, bo cóż można posiąść nie dysponując życiem? A zatem do sprawy swoich zapatrywań na religię trzeba się ustosunkować bardzo poważnie.

2. (a) Jak na ten temat wypowiedział się Jezus? (b) Do jakiego wniosku powinno nas to doprowadzić?

² Porównajmy powyższe opinie z wypowiedziami Syna Bożego. W rozmowie z pewną wyznawczynią religii samarytańskiej rzekł on: „Niewiasto, wierz mi, że nadchodzi godzina, kiedy ani na tej górze, ani w Jerozolimie nie będziecie oddawali czci Ojcu. (...) Bóg jest duchem, a ci, którzy mu cześć oddają, winni mu ją oddawać w duchu i w prawdzie.” (Jana 4:21, 24) A jeśli chodzi o kwestię, co jest prawdą, to Jezus wyjaśnił ją, gdy powiedział do swego niebiańskiego Ojca: „Słowo twoje jest prawdą.” (Jana 17:17) A zatem prawdą jest to, co się zgadza z faktycznym stanem rzeczy i zarazem ze Słowem Bożym, które w tych sprawach jest godnym zaufania przewodnikiem. Jezus, będący Synem Bożym, był jak najściślej związany ze swym Ojcem, a ponadto oświadczył, że sam jest oddany spełnianiu woli swego Ojca. (Jana 4:34) Narzuca to wniosek, że oddawanie czci fałszywemu bogu lub fałszywy sposób wielbienia nie doprowadzi nas do niczego dobrego.

NIEŚWIADOMOŚĆ NIE STANOWI USPRAWIEDLIWIENIA

3. Jak Jezus i apostoł Paweł wykazali, że nieświadomość nikogo nie usprawiedliwia?

³ Poza tym Jezus jasno i dobitnie wykazał, że nawet nieświadomość nie może być dla nikogo usprawiedliwieniem, kiedy do swych uczniów powiedział o faryzeuszach: „Zostawcie ich! ślepi są przewodnikami ślepych, a jeśli ślepy ślepego prowadzi, obaj w dół wpadną.” (Mat. 15:14) Fakt, że nieświadomość człowieka może być przyczyną dostania się w fatalną pułapkę, która go doprowadzi do zguby, wynika również z następujących słów apostoła Pawła: „Głosimy mądrość Bożą (...), której żaden z władców tego świata nie poznał, bo gdyby byli poznali, nie byliby Pana chwały ukrzyżowali [nie przybiliby do pala chwalebnego Pana, NW].” (1 Kor. 2:7, 8) Zatem największa zbrodnia w historii została popełniona przez ludzi, których zwiodła własna nieświadomość.

4. (a) Co próbują ratować ludzie, którzy utrzymują, że wszystkie religie są dobre? (b) Czego niezbicie dowodzi historia upadku i zagłady starożytnego Babilonu?

⁴ Kto się ogląda na religie tego świata i twierdzi, że wszystkie religie są dobre, ten usiłuje zachować i uratować to, co Bóg skazał na całkowitą zagładę. Próbuje bowiem popierać Babilon Wielki, ogólnoświatową dziedzinę religii fałszywej, przed czym Bóg ostrzega słowami: „Wyjdźcie z niego, ludu mój, abyście nie byli uczestnikami grzechów jego i aby was nie dotknęły plagi na niego spadające.” A wyrok Boży brzmi: „Tak jednym rzutem zostanie strącone wielkie miasto Babilon, i już go nie będzie.” (Obj. 18:4, 21) Czy uważasz, czytelniku, że te słowa są zbyt ostre? Jeśli tak sądzisz, to miej się na baczności, bo możesz popaść w konflikt z prawami i postanowieniami Bożymi, co doprowadzi cię tylko do własnej zguby. Za niezbity dowód tego niech ci posłużą dzieje upadku i zagłady starożytnego miasta Babilonu.

FAŁSZYWY KULT ZGUBĄ DLA BABILONU

5. (a) Czy wielka religijność uratowała Babilon? (b) Czy jednak w ruinę obrócił się nagle?

⁵ Nigdy nie było miasta bardziej religijnego niż Babilon. Czy jednak całym tym oddaniem kultowi swoich bogów wymogło od nich ratunek w potrzebie? Bynajmniej! Kult innych bogów niż Jehowa raczej ściągnął na to miasto zgubę, absolutną zagładę! Kiedy w roku 539 p.n.e. nastąpił upadek potęgi Babilonu, nie od razu rozsypał się on w gruzy, lecz przetrwał jeszcze kilka wieków; istniał nawet za czasów pierwszego zboru chrześcijańskiego. Niemniej jednak niepomyślne dla niego postanowienie Boże i tak miało w końcu być wykonane. Dostawszy się w roku 539 p.n.e. pod panowanie Persów, Babilon stracił władzę nad ludem Bożym i zaczął się chylić ku ruinie.

6. (a) Od jakiego czasu Biblia niewiele już donosi o starożytnym Babilonie? (b) Jakim proroctwem i na jakim okresie kończy się sprawozdanie Pism Hebrajskich? (c) Dlaczego — jak się wydaje — doniesienia Pism Hebrajskich urywają się na panowaniu mocarstwa perskiego?

⁶ Od tamtego okresu Biblia niezbyt wiele donosi nam o tym starożytnym mieście. Sprawozdanie natchnionych Pism Hebrajskich nie sięga daleko poza czasy po upadku Babilonu, podaje bowiem historię narodu żydowskiego tylko do dni namiestnika Nahemiasza, który około roku 443 p.n.e. napisał księgę nazwaną jego imieniem. Ostatnią księgę kanonu Pism Hebrajskich napisał pewien żyd imieniem Malachiasz, prawdopodobnie około roku 442 p.n.e., za panowania króla Artakserksesa Długorękiego. Doniesienia Pism Hebrajskich urywają się więc na czasach potęgi państwa perskiego, czyli czwartego z kolejnych mocarstw światowych, a przyczyną tego najprawdopodobniej jest okoliczność, że imperium perskie powstało pod władzą Cyrusa Wielkiego, który obalił babilońską potęgę światową i następnie uwolnił lud Jehowy. Tym samym stał się on pierwowzorem albo proroczym obrazem obiecanego Mesjasza, czyli Chrystusa. Do okresu, w którym kończy się sprawozdanie natchnionych Pism Hebrajskich, to znaczy do roku 442 p.n.e. zorganizowane przez niego państwo wciąż jeszcze było niepokonaną potęgą.

7. (a) Dlaczego Dariusz I musiał dwukrotnie wyruszać przeciw Babilonowi? (b) Dlaczego było to ciosem dla babilońskiego boga imieniem Bel?

⁷ Za czasów Dariusza I (w roku 522 p.n.e.) Babilon próbował się podźwignąć, co znalazło wyraz w buncie miejscowego namiestnika (Nidintu-Bela), który przybrał imię Nabuchodonozora III. Dariusz I pokonał go jednak, po czym kazał go w Babilonie stracić. W roku 521 p.n.e. Babilon ponownie się zbuntował, tym razem pod wodza Armeńczyka Araki, który z kolei przybrał imię Nabuchodonozora IV. Dariusz pobił Arakę, szturmem zdobył Babilon i wkroczył do miasta jako zwycięzca. Złamał przez to starą tradycję, w myśl której tylko Bel miał prawo ustanawiać władców tej części ziemi. Dariusz przestał uznawać te bezpodstawne roszczenia. Co to był za cios dla Bela, czyli Marduka! Tym razem Persowie nie obchodzili się ze zdobytym miastem tak łagodnie, jak kiedyś Cyrus. Dzieje Herodota podają w księdze 3, rozdziale 159:

Tak to Babilon został zdobyty po raz drugi. Skoro tylko Dariusz opanował sytuację, zburzył mury miejskie i porozwalał bramy; gdy bowiem Cyrus przedtem zdobył Babilon, nie zrobił ani jednego, ani drugiego.

8. Jak „Encyclopaedia Britannica” opisuje dalsze losy Babilonu po ponownym zdobyciu go przez Persów?

⁸ A zatem gdy z jednej strony Jeruzalem odbudowywano, Babilon coraz bardziej podupadał. Znane dzieło The Encyclopaedia Britannica (wydanie z r. 1910) tom 3, strona 106 b, donosi o tym, jak następuje:

W owym czasie, mianowicie po zdobyciu miasta przez Persów, mury obronne zostały po części zburzone. Natomiast E-Sagila, wielka świątynia Bela, nadal pozostawała w stanie nienaruszonym; wokół niej koncentrował się babiloński patriotyzm, aż w końcu po założeniu Seleucji (po roku 311 p.n.e.) ludność zaczęła się przenosić do nowej stolicy Babilonii, a ruiny starego miasta stały się jakby kamieniołomem dla budowniczych nowej siedziby rządu.

9. Jakie stolice wzniesiono z ruin Babilonu?

⁹ O tym, że Babilon pełnił już tylko rolę kamieniołomu, czytamy również w Cyclopaedii M’Clintocka i Stronga, na stronie 597 tomu pierwszego:

Z ruin zburzonych wież Babilonu wzniesiono nie tylko wszystkie położone w tej okolicy dzisiejsze miasta, ale również inne, które podobnie jak sam Babilon od dawna legły w gruzach. Od czasów Aleksandra zbudowano z tych szczątków co najmniej cztery stolice: Seleucję, którą wznieśli Grecy; Ktezyfon, zbudowany przez Partów; Al-Maidan, ośrodek Persów, i Kufę, którą wznieśli kalifowie — jak również niezliczone miasteczka, wsie i schroniska dla karawan. Potrzebne materiały budowlane sprowadzano rzekami i kanałami.

BABILON STOPNIOWO ULEGA ZDEPTANIU

10. (a) Kiedy Babilon został zdeptany przez macedońską potęgę światową? (b) Jakie proroctwo spełniło się wówczas? (c) Jak Aleksander Wielki utworzył imperium większe od wszelkich dawniejszych państw?

¹⁰ Podobnie jak Babilon kiedyś podeptał i zburzył Jeruzalem, tak potem on sam był stopniowo burzony i deptany przez następne potęgi światowe. Daniel w rozdziale 11 a wierszu 3 swego proroctwa tak przepowiedział obalenie Persji przez macedońskie mocarstwo światowe: „I powstanie król mocny, a będzie panował mocą wielką, i będzie czynił według woli swojej.” Rzeczywiście, w roku 331 p.n.e. Babilon dostał się pod panowanie Aleksandra Wielkiego, który od chwili zwycięstwa odniesionego nad ostatnim królem perskim Dariuszem III pod Gaugamelą, w pobliżu byłej stolicy Niniwy, stał się władcą piątej potęgi świata. Upojony zwycięstwem pod Gaugamelą, udzielił swym wojskom chwilowego odpoczynku w Babilonie; następnie wyruszył dalej na wschód i podbił pozostałe tereny państwa perskiego aż po Indie, tworząc w ten sposób imperium, które swym zasięgiem przewyższyło wszystkie dotychczasowe państwa. Dopiero po siedmiu latach powrócił znowu do Babilonu.

11. (a) Jaki błąd popełnił Aleksander w związku z Babilonem i jak fatalne to miało dla niego następstwa? (b) Na czyn opiera się wniosek, że Aleksander mógł coś wiedzieć o rozrządzeniach Bożych?

¹¹ Rzecz ciekawa, iż ponadto z dziejów Aleksandra Wielkiego wynika także nauka, że nawet najpotężniejszy władca nie może sobie pozwalać na lekceważenie Boga oraz że takie pomijania prawdziwego Boga może człowiekowi pokrzyżować jego plany. Znalazłszy się u szczytu potęgi i powodzenia, Aleksander zaczął myśleć na sposób babiloński, chociaż miał już pewną styczność z ludem Bożym i mógł coś wiedzieć o prawdziwym Bogu i Jego rozrządzeniach.a Powziął mianowicie postanowienie, żeby z Babilonu uczynić stolicę swego rozległego państwa. Tym samym mimo woli wystąpił przeciw proroctwu Jehowy, które o ziemi babilońskiej zapowiadało: „Nie będą w niej mieszkać, ale ona wszystka obróci się w pustynię.” (Jer. 50:13) Nim zdołał wprowadzić swe plany w czyn, padł ofiarą malarii i umarł w Babilonie roku 323 p.n.e.

12. Jakim podziałom uległo państwo Aleksandra po jego śmierci?

¹² Śmierć Aleksandra również przyczyniła się do spełnienia proroctwa, wypowiedzianego przez Daniela. Imperium uległo rozdzieleniu, którego dokonali między sobą wodzowie dotychczas walczący pod rozkazami Aleksandra. Wydarzenie to nazwano „Podziałem Babilonii”. Dwa lata później, w roku 321 p.n.e., dokonano w Triparadisus drugiego podziału, wskutek którego władza nad satrapią babilońską przypadła Seleukosowi Nikatorowi. — Dan. 8:22; 11:4.

13. (a) Jak daleko Seleukos rozciągnął swe panowanie na wschodnią część państwa Aleksandra? (b) Jaką odmienną niż Aleksander politykę zastosował on do Babilonu?

¹³ Seleukos poczuł się zagrożonym i uciekł do Egiptu, kiedy jednak w roku 316 p.n.e. pokonał swego wroga, wrócił do Babilonu i rozciągnął władzę na całą wschodnią część państwa Aleksandra aż po rzeki Jaksartes (Syr-Daria) i Indus. W przeciwieństwie do planu Aleksandra założył w roku 312 p.n.e. nową stolicę, wzniesioną w stylu greckim, a nie babilońskim. Miasto owo, Seleucja, znajdowało się nad Tygrysem, mniej więcej 80 km na północ od Babilonu i około 25 km na południe od dzisiejszego Bagdadu. Jak Seleukos przyczynił się do podeptania Babilonu? Przez założenie tego nowego miasta, Seleucji, „z zamiarem osłabienia Babilonu”.

14. (a) Jaki wpływ na znaczenie Babilonu miało założenie nowej stolicy Seleucji? (b) Kto po Seleucydach sprawował władzę nad Babilonią?

¹⁴ Od czasu powstania Seleucji i przeniesienia tam stolicy zaznaczył się szczególnie szybki zmierzch Babilonu i innych miast babilońskich, które następnie spadły do rzędu zwykłych miasteczek, a nawet wiosek. W drugim stuleciu p.n.e. rozpoczął swe podboje król Partów, Mitradates I, i około roku 140 p.n.e. Partowie podbili Babilonię. W roku 129 p.n.e. załamało się panowanie następców Seleukosa Nikatora na wschodzie, a całą władzę przejęło państwo partyjskie.

15. Dlaczego Rzymianie popadli w konflikt z Partami i kto później panował nad Babilonem?

¹⁵ Kiedy Rzymianie pokonali Grecję i przez to zajęli miejsce tej już minionej, piątej potęgi świata, popadli w nieunikniony konflikt z Partami. Państwo Partów zostało obalone dopiero w roku 226 n.e., ale nie przez Rzymian, tylko wskutek powstania wznieconego przez Persów; miejsce jego zajęła też władza perskiej dynastii Sassanidów.

CHRYSTIANIZM GŁOSZONY W BABILONIE

16. (a) Co wiemy o stosunkach Partów z Żydami? (b) W jaki sposób niektórzy mieszkańcy imperium partyjskiego stali się chrześcijanami?

¹⁶ Partów łączyły z Żydami różne powiązania, ponieważ Żydzi założyli liczne kolonie w Mezopotamii. Żydowski historyk Józef Flawiusz podaje w Dawnych dziejach Izraela, księdze 18, rozdziale 9, a odcinkach 7-9, że za panowania króla Partów Artabana III, który rządził w latach 16-42 n.e., okrutnie wymordowano w Mezopotamii ponad 50 000 osiedleńców żydowskich. Według doniesienia Dziejów Apostolskich 2:5-11 wśród Żydów i prozelitów przybyłych w 33 roku n.e. do Jeruzalem na święto Pięćdziesiątnicy znajdowali się między innymi „Partowie i Medowie, i Elamici, i mieszkańcy Mezopotamii”. Właśnie ci wielbiciele Boga pochodzący z państwa Partów wysłuchali przemówień Piotra i innych chrześcijańskich apostołów, a część z nich po nawróceniu na chrystianizm poddała się ochrzczeniu. Gdy następnie wrócili do Mezopotamii i dalszych stron imperium partyjskiego, poczuwali się do obowiązku, by tam rozgłaszać chrześcijańską dobrą nowinę.

17. Jaki dowód podaje Józef Flawiusz na to, że Babilon istniał jeszcze aż do czasów chrześcijańskich?

¹⁷ Babilonowi udało się jako tako utrzymać aż do ery chrześcijańskiej. Józef Flawiusz opisuje pewne poczynania Heroda Wielkiego, panującego w Jeruzalem od 37 roku p.n.e. do pierwszych lat po urodzeniu się Jezusa Chrystusa w Betlejem; w Dawnych dziejach Izraela, księdze 15, rozdziale 2 i odcinku 2 czytamy:

Po przyprowadzeniu Hirkana [żydowskiego kapłana uwięzionego przez Partów], król Partów, Fraates, dowiedziawszy się, z jak znakomitego pochodzi rodu, obszedł się z nim nader łaskawie. Przeto kazał go uwolnić z więzów i pozwolił mu zamieszkać w Babilonie, gdzie żyło wielu Judejczyków. Ci szanowali Hirkana jako arcykapłana i króla, a tak samo wszyscy Judejczycy rozproszeni na całym obszarze aż po Eufrat.

18. (a) Kogo Herod Wielki w pewnej chwili mianował arcykapłanem? (b) Czego można się o Babilonie dowiedzieć z mapy, zamieszczonej w „Westminsterskim atlasie historycznym Biblii”? (c) Co najmniej do jakiego czasu istniała w Babilonie świątynia Bela?

¹⁸ Herodowi udało się doprowadzić do tego, że król Partów zezwolił na powrót Hirkana do Judei, krainy podlegającej władzy Heroda. Nie mianował go jednak arcykapłanem żydowskim. Jak się dowiadujemy z odcinka 4 — „nie chcąc dopuścić, aby który z wybitnych mężów mógł dostąpić godności arcykapłana Bożego, sprowadził z Babilonu mało znanego kapłana imieniem Ananel i powierzył mu urząd arcykapłański”.b Później król Herod zdjął z urzędu owego Ananela z Babilonu, a na jego miejsce ustanowił pewnego młodego kapłana Arystobula.

19. Jakie mamy dowody na to, że w początkach ery chrześcijańskiej niektóre kolonie żydowskie w Babilonii znajdowały się w stanie rozkwitu, i to aż do czasów po zburzeniu Jeruzalem?

¹⁹ Po zburzeniu Jeruzalem przez Rzymian w 70 roku n.e. babilońskie kolonie żydowskie osiągnęły znaczny wpływ w diasporze, to znaczy wśród Żydów żyjących w rozproszeniu poza Palestyną. Żydowscy rabini z Babilonu stali się sławniejsi od rabinów z Ziemi Świętej, zaćmili sławą nawet samych rabinów jeruzalemskich. Zwłaszcza po zburzeniu Jeruzalem babilońscy Żydzi zaczęli twierdzić, że pod względem rasowym, czystością pochodzenia przewyższają Żydów palestyńskich. W Babilonii założono szkoły, które zdobyły znaczny rozgłos; wydawano tam również liczne dzieła literatury rabinistycznej. Tak doszło do powstania dwóch Talmudów żydowskich: babilońskiego i jeruzalemskiego, czyli palestyńskiego.

BABILON OSTATECZNIE ZUPEŁNYM PUSTKOWIEM

20. (a) Co o stanie Babilonu w roku 386 n.e. pisze Euzebiusz Hieronim? (b) Jak dalece Babilon — według relacji C.J. Richa — uległ zniszczeniu do roku 1811?

²⁰ Chociaż tak długo wciąż jeszcze działo się coś w samym Babilonie i jego okolicy, musiała się jednak spełnić zapowiedź Słowa Bożego, że Babilon legnie w gruzach i stanie się miejscem niezamieszkanym, z daleka omijanym przez zabobonnych ludzi. Euzebiusz Hieronim, sławny tłumacz Biblii na język łaciński, udał się w roku 386 n.e. do Palestyny, by tam pracować, i tam też następnie zmarł. Poświadcza on, że Boskie proroctwo co do Babilonu sprawdziło się całkiem dokładnie. W myśl jego doniesień Babilon wówczas leżał już zupełnie w gruzach, a dawne jego mury obronne służyły jedynie za ogrodzenie parku czy lasu, w którym monarcha perski urządzał polowania. Ale i te szczątki w końcu się rozpadły, tak iż angielski podróżnik Claudius J. Rich nie znalazł w roku 1811 ani śladu potężnych murów Babilonu.c Cyclopaedia M’Clintocka i Stronga w tomie I (wydanym w roku 1891) podaje na stronie 596 a:

Trudno sobie wyobrazić gruntowniejszą zagładę niż ta jakiej doznał Babilon. Rich nie potrafił odnaleźć żadnych śladów jego potężnych murów, a nawet ich usytuowanie było przedmiotem sporów. „Na jego ruinach” — pisze on — „nie rosną żadne drzewa, oprócz jednego stojącego tam samotnie starego drzewa”, które jedynie pogłębia wrażenie kompletnego pustkowia. Ruiny takie jak babilońskie, składające się z gruzu przesyconego saletrą, nie nadają się do uprawy.

21. Co obecnie można znaleźć na miejscu tak wspaniałego niegdyś miasta?

²¹ Do chwili obecnej z Babilonu nie pozostało nic oprócz ruin, to znaczy ruin odkopywanych przez archeologów od roku 1899. Opodal wzgórza zwanego Babil przebiega teraz linia kolejowa z Bagdadu do Basry. Na drewnianej tablicy widnieje napis w języku angielskim i arabskim: „Przystanek Babilon. Pociągi zatrzymują się tu dla zabrania podróżnych.” Zgodnie z tym, co przepowiedziano w Biblii, nie mieszka tam absolutnie nikt, nawet Arab nie rozbija tam namiotu. — Izaj. 13:20.

22. (a) Czego niezaprzeczalnym świadectwem jest Babilon? (b) Jakiej klęski już doznał Babilon Wielki i jaki los go jeszcze czeka? (c) Z jakiej rady korzystają ludzie miłujący wolność i życie?

²² Babilon stanowi niezaprzeczalne świadectwo tego, że nie jest wszystko jedno, jakiemu Bogu się oddaje cześć. Choćby człowiek osiągnął szczyty wielkości i potęgi, nie zdoła skutecznie przeciwdziałać zasadom i postanowieniom Jehowy Boga, suwerennego Władcy wszechświata. Jak Babilon pogrążył się w zapomnieniu, niczym kamień młyński rzucony w morze, tak też nowożytny Babilon Wielki — ogólnoświatową dziedzinę religii fałszywej — dosięgnie ten sam los. Babilon Wielki za pomocą swych błędnych nauk religijnych oraz wskutek swego wrogiego stosunku do Boga i Jego Słowa trzymał mnóstwo ludzi w nieświadomości i dotąd jeszcze usidla wielu w tej niewoli. W roku 1914 zostało w niebie ustanowione Królestwo Boże pod panowaniem Jezusa Chrystusa, Syna Bożego. W roku 1919 nastąpił upadek Babilonu Wielkiego, który wtenczas utracił już władzę nad tymi, co pragną uwolnienia. Od tamtej pory wielu znalazło się takich, którzy opuścili jego systemy religii fałszywej. Ponieważ jest on potępiony przez Boga i przeznaczony na zniszczenie, więc każdy, kto się go trzyma, chce go uratować lub chociaż coś z niego zachować, poniesie taki sam los. Babilon Wielki ginie i wkrótce zostanie całkowicie zburzony. Dlatego uciekaj stamtąd i chwyć się wielbienia prawdziwego Boga Jehowy, abyś pod panowaniem już ustanowionego Królestwa Jezusa Chrystusa zaznał błogosławieństw życia wiecznotrwałego. (B-37)

Jezus Chrystus w kazaniu na górze słusznie powiedział: „Nie każdy, który do mnie mówi: Panie, Panie, wejdzie do Królestwa Niebios; tylko ten, kto pełni wolę Ojca mojego, który jest w niebiesiech. W owym dniu wielu mi powie: Panie, Panie, czyż nie prorokowaliśmy w imieniu twoim (...)? A wtedy im wyznam: Nigdy was nie znałem. Idźcie precz ode mnie wy, którzy czynicie bezprawie.” — Mat. 7:21-23.

[Przypisy]

Jeżeli chodzi o istnienie Babilonu już w erze chrześcijańskiej, to warto zwrócić uwagę na pewną mapę, zamieszczoną jako tablica XIII na stronie 89 dzieła pt. „The Westminster Historical Atlas of the Bible” (Westminsterski atlas historyczny Biblii), wydanie z roku 1956; mapa ta jest zatytułowana: „Cesarstwo rzymskie w okresie narodzin Jezusa.” Widnieje na niej miasto Babilon nad Eufrtem, poza granicami cesarstwa. Według dokumentów zapisanych pismem klinowym świątynia Bela w Babilonie zachowała się co najmniej do roku 75 n.e., a więc jeszcze po przybyciu tam chrześcijańskiego apostoła Piotra. — 1 Piotra 5:13.

[Ilustracja na stronie 10]

BABYLON HALT TRAINS STOP HERE TO PICK UP PASSENGERS