PRACA, UCZYNKI

Praca to wysiłek fizyczny lub umysłowy zmierzający do osiągnięcia jakiegoś celu lub wytworzenia określonych dóbr. Pismo Święte pochwala pracę (Kzn 5:18). Bóg pragnie, by człowiek „jadł i pił, i widział dobro za cały swój trud”, a także „radował się swymi dziełami”; wszystko to jest darem Bożym (Kzn 3:13, 22). Jehowa nie zlecił człowiekowi pracy dopiero po grzechu; już doskonałej, bezgrzesznej parze ludzkiej powierzył pewne zadanie — opanowanie ziemi (Rdz 1:28). Jednak z powodu grzechu ludzie często mozolą się na darmo (Rdz 3:19; por. Rz 8:20, 21).

Prawo Mojżeszowe przewidywało okresowe przerwy od pracy. Izraelitom nie wolno było pracować w cotygodniowy sabat (Wj 20:8-11). Nie mogli również wykonywać „żadnej ciężkiej pracy” w czasie świętych zgromadzeń (Kpł 23:6-8, 21, 24, 25, 34-36).

Jehowa i Jego Syn ciężko pracują. Jehowa potrafi ciężko pracować, czego dowodem są m.in. Jego wspaniałe dzieła stwórcze, jak niebo, ziemia, zwierzęta i ludzie (Rdz 1:1; 2:1-3; Hi 14:15; Ps 8:3-8; 19:1; 104:24; 139:14). Budzą one podziw i skłaniają do wysławiania Jehowy i dziękowania Mu za nie (Ps 92:5; 107:15; 145:4-10; 150:2). Dzieła Boże są niezrównane, uczynione mądrze, ‛dokonane w wierności’, a należą do nich także „prawda i sąd” (Ps 33:4; 86:8; 104:24; 111:7).

Jehowa dokonał „wielkiego dzieła”, gdy wyzwolił Izraelitów z niewoli egipskiej i umożliwił im osiedlenie się w ziemi Kanaan (Sdz 2:7). Czasami Jego dzieła polegają na wykonaniu wyroków (Jer 50:25). Na przykład prorok Izajasz zapowiedział: „Jehowa powstanie (...) aby wykonać swe dzieło — niezwykłe jest jego dzieło” (Iz 28:21). Takie ‛niezwykłe dzieła’ można było zaobserwować w 607 r. p.n.e. i w 70 r. n.e., kiedy Bóg sprowadził zagładę na Jerozolimę i tamtejszą świątynię (Hab 1:5-9; Dz 13:38-41; zob. MOC).

Biblia informuje, że w pracy stwórczej towarzyszył Jehowie „mistrzowski wykonawca”, przedstawiony jako uosobiona mądrość (Prz 8:12, 22-31; por. Jn 1:1-3). Gdy ten mądry Syn Boży, czyli Jezus Chrystus, przebywał na ziemi, dowiódł swej pracowitości. Wskazał także, że choć Jehowa nie stwarza już materialnych dzieł na ziemi, to jednak w dalszym ciągu pracuje. „Ojciec mój działa aż dotąd i ja działam” — oznajmił Jezus (Jn 5:17). Dla niego samego praca zlecona mu przez Jehowę była pokrzepiająca i przyjemna niczym pokarm (Jn 4:34; 5:36). Chrystus dokonywał swych dzieł w imieniu Ojca. A zatem pochodziły one od Jehowy i potwierdzały, że Jego Syn jest „w jedności z Ojcem” (Jn 10:25, 32, 37, 38; 14:10, 11; 15:24; Dz 2:22). Jezus pomyślnie dokończył dzieła, które Bóg zlecił mu do zrealizowania na ziemi (Jn 17:4).

Chrystus oświadczył: „Kto wierzy we mnie, ten również dokona dzieł, których ja dokonuję; i dokona dzieł większych niż te, ponieważ ja idę do Ojca” (Jn 14:12). Najwyraźniej nie chodziło mu o to, że jego naśladowcy będą dokonywać potężniejszych cudów niż on. Biblia nic nie wspomina, by któryś z nich uczynił cud przewyższający wskrzeszenie Łazarza, martwego od czterech dni (Jn 11:38-44). Jednakże Jezus szedł do Ojca. Tymczasem jego naśladowcy mieli otrzymać ducha świętego i być jego świadkami „zarówno w Jerozolimie, jak i w całej Judei i Samarii, i aż do najodleglejszego miejsca na ziemi” (Dz 1:8). A zatem ich działalność miała objąć większy obszar i trwać dłużej niż służba Jezusa. W tym właśnie sensie mieli dokonać dzieł większych niż on.

Obowiązek pracy. Jezus Chrystus powiedział, że „pracownik jest godzien swej zapłaty”. Wskazał tym samym, iż osobom zaangażowanym w sprawy duchowe nie zabraknie podstawowych środków do życia (Łk 10:7). Jak jednak podkreślił apostoł Paweł w swym liście do Tesaloniczan, człowiek leniwy, który nie chce pracować, nie zasługuje na to, by żyć cudzym kosztem. Powinien raczej nauczyć się pracować własnymi rękami i samemu zaspokajać swoje potrzeby (1Ts 4:11; 2Ts 3:10, 12). Podobnie złodziej powinien przestać kraść i zacząć ‛ciężko pracować’ (Ef 4:28).

Jakość pracy wykonywanej przez sług Bożych. Przy wykonywaniu jakiejkolwiek pracy sługa Jehowy powinien pamiętać o swej więzi z Bogiem, czyniąc wszystko „z całej duszy jak dla Jehowy, a nie dla ludzi” (Kol 3:23). Wymaga to pracowitości (Prz 10:4; 13:4; 18:9), uczciwości i wierności. Okazywanie tych przymiotów przysparza chwały Bogu, na co wyraźnie wskazuje zachęta skierowana do chrześcijan będących niewolnikami: „Niewolnicy niech będą we wszystkim podporządkowani swym właścicielom i starają się ich zadowolić, nie odpowiadając hardo, nie dopuszczając się kradzieży, lecz w pełni przejawiając niezachwianą wierność, aby we wszystkim zdobić naukę naszego Wybawcy, Boga” (Tyt 2:9, 10; Ef 6:5-8; Heb 13:18).

Właściwy stosunek do dóbr zdobywanych dzięki pracy. Chrześcijanie powinni zabiegać o błogosławieństwo Boże dla swej pracy i nie zamartwiać się zbytnio o potrzeby materialne. Jezus radził swym naśladowcom szukać najpierw Królestwa (Mt 6:11, 25-33). Zachęcał też: „Pracujcie nie na pokarm, który ginie, lecz na pokarm, który trwa ku życiu wiecznemu” (Jn 6:27). Dlatego słudzy Boży słusznie uznają pieniądze i inne dobra zdobyte dzięki pracy za mniej ważne od bogactw duchowych. Swoje środki materialne wykorzystują do popierania spraw duchowych i w ten sposób zjednują sobie przyjaźń Boga i Chrystusa (Kzn 7:12; Łk 12:15-21; 16:9).

Uczynki, których trzeba się wystrzegać. To Jehowa decyduje, jakie uczynki są stosowne, a jakie nie, i „podda wszelki uczynek osądzeniu w związku z każdą ukrytą rzeczą, czy to dobrą, czy złą” (Kzn 12:13, 14). Odpłaci każdemu według jego uczynków (Ps 62:12). Pamiętanie o tym, a przede wszystkim miłość do Jehowy Boga stanowią najlepszą motywację, by unikać złych postępków i robić to, co Mu się podoba (Ps 34:14; 97:10; Am 5:14, 15; 1Jn 5:3).

Aby zyskać uznanie u Boga, chrześcijanie muszą wystrzegać się „uczynków ciała”, takich jak: rozpusta, rozpasanie, bałwochwalstwo, uprawianie spirytyzmu, nieprzyjaźnie, napady gniewu i pijatyki. Wymienione praktyki zaliczają się też do „bezowocnych uczynków typowych dla ciemności”, które nie przynoszą żadnego pożytku; kto się ich dopuszcza, nie odziedziczy Królestwa Bożego (Gal 5:19-21; Ef 5:3-14; 1Pt 4:3; por. Jn 3:20, 21).

Szlachetne uczynki. Jeśli ktoś chce osiągnąć powodzenie w swej pracy, musi polegać na Jehowie Bogu (Ps 127:1; Prz 16:3). To On dodaje sił i wspiera osoby, które spełniają Jego wolę (2Ko 4:7; Flp 4:13). Ludzie nierzadko trudzą się na próżno (Kzn 2:10, 11), ale praca związana z czystym wielbieniem nie jest daremna. Chrześcijan pochodzenia hebrajskiego zapewniono: „Bóg nie jest nieprawy, żeby miał zapomnieć o waszej pracy oraz o miłości, którą okazaliście jego imieniu przez to, że usługiwaliście świętym i w dalszym ciągu usługujecie” (Heb 6:10). Do takiej pracy z pewnością można zaliczyć okazywanie życzliwości i materialnego wsparcia potrzebującym, uciskanym czy prześladowanym (por. Ef 4:28; Flp 4:14-19; 1Tm 6:17, 18; Jak 1:27). Szlachetne uczynki obejmują również chrześcijańskie dzieło czynienia uczniów (Mt 28:19, 20; 1Ko 3:9-15), a w wypadku mężczyzn — także usługiwanie w charakterze nadzorców w zborze chrześcijańskim i nauczanie współwyznawców (1Ts 5:12, 13; 1Tm 3:1; 5:17).

Wiara a uczynki. Uczynki wymagane przez Prawo Mojżeszowe, m.in. składanie ofiar, oczyszczanie się i obrzezanie, nie czyniły nikogo prawym (Rz 3:20; 4:1-10; Gal 3:2). Jednakże uczeń Jakub oznajmił: „Człowiek ma być uznany za prawego dzięki uczynkom, a nie tylko dzięki wierze” (Jak 2:24). Jakub nie pisał tu o uczynkach związanych z przestrzeganiem Prawa Mojżeszowego, lecz miał na myśli uczynki będące wyrazem i dowodem czyjejś wiary (por. Mt 7:21-27; Ef 2:8-10; Jak 1:27; 2:14-17; 4:4). Na przykład Abraham dowiódł swej wiary, gdy był gotowy złożyć w ofierze Izaaka. A Rachab potwierdziła swoją wiarę, ukrywając izraelskich zwiadowców (Heb 11:17-19; Jak 2:21-25).