Teokracja to panowanie Jehowy

„Jehowa będzie królem aż po czas niezmierzony” (PSALM 146:10, NW).

1, 2. (a) Dlaczego ludzkie próby sprawowania władzy zawiodły? (b) Jedynie jaka forma rządów okazała się naprawdę dobra?

OD CZASÓW Nemroda ludzie w taki czy inny sposób próbują rządzić drugimi. Stworzyli dyktatury, monarchie, oligarchie i rozmaite formy demokracji. A Jehowa wszystko to dopuszczał. Jest najwyższym Źródłem wszelkiej władzy, toteż w pewnym sensie to On ustanawiał poszczególnych władców na ich stanowiskach (Rzymian 13:1). Niemniej każda ludzka próba sprawowania rządów zawiodła. Żadnemu człowieczemu władcy nie udało się stworzyć trwałego, stabilnego i sprawiedliwego społeczeństwa. Zdecydowanie zbyt często „człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kaznodziei 8:10).

² Czy powinno nas to dziwić? Skądże! Niedoskonali ludzie nie mieli rządzić się sami. „Nie do ziemskiego człowieka należy jego droga. Do człowieka, który idzie, nie należy nawet pokierowanie swoim krokiem” (Jeremiasza 10:23, NW). Właśnie z tego powodu w całych dziejach ludzkich pojawiła się tylko jedna naprawdę dobra forma rządów. Jaka? Teokracja, w której najwyższą władzę sprawuje Jehowa Bóg. W biblijnej grece słowo „teokracja” znaczy „rządy [kraʹtos] Boga [the·osʹ]”. Jakiż inny rząd mógłby się równać z panowaniem samego Jehowy Boga? (Psalm 146:10).

3. Jakie są najwcześniejsze przykłady teokracji na ziemi?

³ Przez krótki czas teokracja istniała w Edenie, dopóki Adam i Ewa nie zbuntowali się przeciwko Jehowie (1 Mojżeszowa 3:1-6, 23). Wydaje się również, iż za dni Abrahama ustrój taki panował w mieście Salem, gdzie królem i kapłanem był Melchisedek (1 Mojżeszowa 14:18-20; Hebrajczyków 7:1-3). Jednakże teokratyczna władza Jehowy Boga nad całym narodem po raz pierwszy została ustanowiona na pustyni Synaj w XVI wieku p.n.e. Jak do tego doszło? Jak wyglądał teokratyczny sposób rządzenia?

Narodziny teokratycznego narodu

4. Jak Jehowa utworzył teokratyczny naród izraelski?

⁴ W roku 1513 p.n.e. Jehowa wyzwolił Izraelitów z niewoli egipskiej, a ścigającą ich armię faraona unicestwił w Morzu Czerwonym. Następnie przywiódł ich pod górę Synaj. Kiedy obozowali u jej stóp, oświadczył za pośrednictwem Mojżesza: „Widzieliście, co uczyniłem Egipcjanom, jak nosiłem was na skrzydłach orlich i przywiodłem was do siebie. A teraz, jeżeli pilnie słuchać będziecie głosu mojego i przestrzegać mojego przymierza, będziecie szczególną moją własnością pośród wszystkich ludów”. Izraelici odpowiedzieli: „Uczynimy wszystko, co Pan rozkazał” (2 Mojżeszowa 19:4, 5, 8). Zostało zawarte przymierze i tak narodził się teokratyczny naród izraelski (5 Mojżeszowa 26:18, 19).

5. Dlaczego można twierdzić, że Izraelem rządził Jehowa?

⁵ Ale jak Jehowa rządził Izraelem, skoro jest niewidzialny dla oczu ludzkich? (2 Mojżeszowa 33:20). Otóż dał temu narodowi prawa i kapłaństwo. Stosując się do tych praw i oddając Mu cześć w nakazany przez Niego sposób, ludzie służyli Wielkiemu Teokracie, Jehowie. Ponadto arcykapłan miał urim i tummim, za pomocą których mógł w razie konieczności uzyskać wskazówki od Boga (2 Mojżeszowa 28:29, 30). W tym teokratycznym państwie byli także wykwalifikowani starsi, którzy reprezentowali Jehowę i troszczyli się o to, by przestrzegano Prawa Bożego. Kiedy przeanalizujemy doniesienia o kilku z nich, lepiej zrozumiemy, jak ludzie powinni się podporządkowywać panowaniu Bożemu.

Władza w ustroju teokratycznym

6. Dlaczego sprawowanie władzy w państwie teokratycznym było niełatwym zadaniem i na jakich mężczyznach miała spoczywać taka odpowiedzialność?

⁶ Sprawowanie władzy w Izraelu było wielkim przywilejem, ale dla piastujących ją ludzi wiązało się z niełatwym zadaniem zachowywania równowagi. Musieli zważać, by nie zacząć myśleć raczej o sobie niż o uświęcaniu imienia Jehowy. Natchniona wypowiedź, że „do człowieka, który idzie, nie należy nawet pokierowanie swoim krokiem”, potwierdzała się na Izraelitach tak samo, jak i na wszystkich innych ludziach. W Izraelu dobrze się działo tylko wtedy, gdy jego starsi pamiętali, że w ich kraju panuje ustrój teokratyczny, wobec czego mają wypełniać nie swoją wolę, lecz Jehowy. Wkrótce po wyłonieniu się narodu izraelskiego teść Mojżesza, Jetro, trafnie opisał, czym powinni się odznaczać tacy mężczyźni. Mieli to być „mężowie dzielni, bogobojni, mężowie godni zaufania, nieprzekupni” (2 Mojżeszowa 18:21).

7. Z jakiego względu Mojżesz jest wzorem osoby piastującej władzę z upoważnienia Jehowy?

⁷ Pierwszym człowiekiem piastującym w Izraelu wielką władzę był Mojżesz. Dał on wspaniały przykład, jak powinna się zachowywać osoba pełniąca zaszczytną funkcję w ustroju teokratycznym. Prawdą jest, że pewnego razu uległ ludzkiej słabości. Niemniej zawsze polegał na Jehowie. Kiedy pojawiały się pytania, które nie zostały wcześniej rozstrzygnięte, szukał Jego kierownictwa (porównaj 4 Mojżeszową 15:32-36). Dzięki czemu oparł się pokusie wykorzystania swej wysokiej pozycji dla własnej chwały? Dzięki temu, że chociaż kierował wielomilionowym narodem, „był człowiekiem skromniejszym [„daleko potulniejszym”, NW] niż ktokolwiek inny na świecie” (Liczb [4 Mojżeszowa] 12:3, Biblia poznańska). Nie miał osobistych ambicji, zależało mu natomiast na tym, żeby Bóg był otaczany chwałą (2 Mojżeszowa 32:7-14). Odznaczał się także silną wiarą. Opisując jego postawę z czasów, gdy jeszcze nie był przywódcą narodu, apostoł Paweł oznajmił: „Pozostawał nieugięty, jak gdyby widział Niewidzialnego” (Hebrajczyków 11:27, NW). Mojżesz najwyraźniej nigdy nie zapomniał, że prawdziwym Władcą jego narodu był Jehowa (Psalm 90:1, 2). Jakiż to piękny wzór dla nas, żyjących dzisiaj!

8. Co Jehowa nakazał Jozuemu i dlaczego jest to godne uwagi?

⁸ Kiedy się okazało, że sprawowanie nadzoru nad Izraelem jest dla samego Mojżesza zbyt wielkim ciężarem, Jehowa udzielił swego ducha 70 starszym, by pomagali sądzić ów naród (4 Mojżeszowa 11:16-25). W późniejszych latach każde miasto miało własnych starszych (porównaj 5 Mojżeszową 19:12; 22:15-18; 25:7-9). Po śmierci Mojżesza na przywódcę narodu Jehowa wyznaczył Jozuego. Możemy sobie wyobrazić, ile pracy miał Jozue, pełniąc tak zaszczytną funkcję. Niemniej Jehowa oznajmił mu, iż jednej rzeczy nigdy nie powinien zaniedbać: „Ta księga prawa niech nie schodzi z twych ust; będziesz ją półgłosem czytać dniem i nocą, abyś mógł zadbać o wprowadzenie w czyn wszystkiego, co w niej napisane” (Jozuego 1:8, NW). Zauważmy: chociaż Jozue służył Bogu już ponad 40 lat, wciąż miał czytać Prawo. Podobnie jest z nami — bez względu na to, od ilu lat pełnimy służbę i jakimi przywilejami się cieszymy, w dalszym ciągu musimy studiować Biblię i odświeżać sobie w umysłach prawa oraz zasady Jehowy (Psalm 119:111, 112).

9. Co się działo w Izraelu w okresie sędziów?

⁹ Po Jozuem władzę sprawowali sędziowie. Niestety, za ich czasów Izraelici często „czynili to, co złe w oczach Jahwe” (Sędziów 2:11, BT). Sprawozdanie na temat tego okresu podaje: „W owych dniach nie było króla w Izraelu. Każdy czynił to, co było słuszne w jego oczach” (Sędziów 21:25, BT). Każdy sam decydował o swym postępowaniu i sposobie wielbienia, lecz historia pokazuje, że wielu Izraelitów dokonywało błędnych wyborów. Dochodziło nawet do tego, iż oddawali cześć bożkom, a czasami dopuszczali się potwornych zbrodni (Sędziów 19:25-30). Ale byli też tacy, którzy przejawiali niezwykle silną wiarę (Hebrajczyków 11:32-38).

10. Jaka radykalna zmiana nastąpiła w sposobie rządzenia Izraelem i co do niej doprowadziło?

¹⁰ Za życia ostatniego z sędziów, Samuela, w Izraelu doszło do radykalnej zmiany w sposobie rządzenia. Ponieważ w każdym z okolicznych, wrogich narodów władzę sprawował król, Izraelici doszli do wniosku, że im również potrzebny jest taki władca. Zapomnieli, że mają już Króla, że panuje u nich ustrój teokratyczny. Jehowa powiedział do Samuela: „Nie tobą wzgardzili, lecz mną wzgardzili, bym nie był królem nad nimi” (1 Samuela 8:7). Przykład ten ukazuje, jak łatwo można zatracić duchową perspektywę i ulec wpływom otaczającego nas świata (porównaj 1 Koryntian 2:14-16).

11. (a) Dlaczego można powiedzieć, że Izrael pozostał państwem teokratycznym, chociaż zaczęli w nim rządzić królowie? (b) Jaki nakaz Jehowa dał królom izraelskim i w jakim celu?

¹¹ Jehowa przychylił się jednak do życzenia Izraelitów i wybrał im dwóch pierwszych królów — Saula i Dawida. Izrael w dalszym ciągu pozostawał państwem teokratycznym, rządzonym przez Jehowę. Królowie mieli o tym pamiętać, więc każdemu z nich nakazano zrobić sobie odpis Prawa i codziennie je czytać, „aby nauczyć się bojaźni Pańskiej, przestrzegania wszystkich słów tego Prawa i spełniania tych wszystkich przepisów, aby serce jego nie wyniosło się ponad jego braci” (5 Mojżeszowa 17:19, 20). Jehowa rzeczywiście pragnął, żeby ludzie obdarzeni władzą nie wywyższali się nad innych i żeby postępowali zgodnie z Jego Prawem.

12. Co świadczy o wierności króla Dawida?

¹² Król Dawid przejawiał niezwykle silną wiarę w Jehowę, toteż Bóg zawarł z nim przymierze połączone z obietnicą, iż da on początek dynastii, która nigdy nie wygaśnie (2 Samuela 7:16; 1 Królewska 9:5; Psalm 89:30). Pokornie podporządkowując się Jehowie, Dawid zostawił wzór godny naśladowania. Powiedział: „Panie! Król raduje się mocą twoją i weseli się bardzo zbawieniem twoim!” (Psalm 21:2). Co prawda wskutek ludzkich słabości niekiedy popełniał błędy, ale z reguły nie polegał na własnej sile, lecz na mocy Jehowy.

Nieteokratyczne czyny i postawy

13, 14. Jakich nieteokratycznych czynów dopuścili się następcy Dawida?

¹³ Jednakże nie wszyscy przywódcy Izraela przypominali Mojżesza i Dawida. Wielu okazywało rażący brak szacunku dla porządku teokratycznego, pozwalając w państwie na praktykowanie fałszywego kultu. Nawet niektórzy wierni władcy postępowali czasami w sposób nieteokratyczny. Bardzo smutno potoczyły się na przykład losy Salomona. Został obdarzony wielką mądrością i zażywał dobrobytu (1 Królewska 4:25, 29). Ale zlekceważył prawo Jehowy i wziął sobie mnóstwo żon oraz dopuścił do szerzenia się w Izraelu bałwochwalstwa. W późniejszych latach swych rządów najwyraźniej zaczął nawet ciemiężyć naród (5 Mojżeszowa 17:14-17; 1 Królewska 11:1-8; 12:4).

¹⁴ Od Roboama, syna Salomona, poddani domagali się zmniejszenia nałożonych na nich ciężarów. Ale ten zamiast podejść do sprawy łagodnie, brutalnie domagał się uznania swej władzy, wskutek czego utracił 10 spośród 12 plemion (2 Kronik 10:4-17, BT). Pierwszym królem państwa powstałego z tych 10 zbuntowanych plemion był Jeroboam. Pragnąc zapobiec ponownemu połączeniu się jego królestwa z siostrzanym krajem, wprowadził kult cielca. Mogło się to wydawać zręcznym posunięciem politycznym, lecz w rzeczywistości ukazywało jawny brak szacunku dla teokracji (1 Królewska 12:26-30). Z kolei król Asa przez wiele lat wiernie służył Bogu, ale pod koniec życia dopuścił do serca pychę i splamił swe dobre imię. Bardzo źle się obszedł z prorokiem, który przyszedł do niego z radą od Jehowy (2 Kronik 16:7-11). A zatem nawet długoletni słudzy Boży czasami potrzebują rad.

Koniec państwa teokratycznego

15. Dlaczego przywódcy żydowscy żyjący w czasie pobytu Jezusa na ziemi w niewłaściwy sposób sprawowali władzę powierzoną im w państwie teokratycznym?

¹⁵ Kiedy na ziemi przebywał Jezus Chrystus, Izrael w dalszym ciągu był państwem teokratycznym. Niestety, wielu starszych pełniących odpowiedzialne funkcje nie miało usposobienia duchowego. Na pewno nie pielęgnowali potulności, którą odznaczał się Mojżesz. Jezus ujawnił ich duchowe zepsucie, mówiąc: „Na mównicy Mojżeszowej zasiedli uczeni w Piśmie i faryzeusze. Wszystko więc, cokolwiek by wam powiedzieli, czyńcie i zachowujcie, ale według uczynków ich nie postępujcie; mówią bowiem, ale nie czynią” (Mateusza 23:2, 3).

16. Jak przywódcy żydowscy z I wieku pokazali, że nie mają w poszanowaniu teokracji?

¹⁶ Po oddaniu Jezusa w ręce Poncjusza Piłata żydowscy przywódcy pokazali, jak bardzo obce są im zasady teokratycznego podporządkowania. Przesłuchując Jezusa, Piłat przekonał się o jego niewinności. Postawił go przed Żydami i powiedział: „Oto król wasz!” A gdy Żydzi wrzaskliwie domagali się jego śmierci, zapytał: „Króla waszego mam ukrzyżować?” Naczelni kapłani odpowiedzieli: „Nie mamy króla, tylko cesarza” (Jana 19:14, 15). Uznali, że ich władcą jest cesarz, a nie Jezus, ‛który przyszedł w imieniu Jehowy’ (Mateusza 21:9, NW).

17. Dlaczego cielesny Izrael przestał być narodem teokratycznym?

¹⁷ Odrzucając Jezusa, Żydzi odrzucili teokrację, gdyż właśnie jemu została wyznaczona główna rola w przyszłym porządku teokratycznym. Jest bowiem królewskim synem Dawida i ma panować na zawsze (Izajasza 9:5, 6; Łukasza 1:33; 3:23, 31). W ten sposób cielesny Izrael przestał być narodem wybranym przez Boga (Rzymian 9:31-33).

Nowe społeczeństwo teokratyczne

18. Jakie nowe społeczeństwo teokratyczne narodziło się w I stuleciu? Objaśnij to szerzej.

¹⁸ Niemniej historia teokracji na ziemi nie skończyła się z chwilą, gdy Bóg odrzucił cielesnego Izraela. Jehowa za pośrednictwem Jezusa Chrystusa powołał do istnienia nowe społeczeństwo rządzone w sposób teokratyczny. Był nim zbór chrześcijan namaszczonych duchem, którzy w gruncie rzeczy tworzyli nowy naród (1 Piotra 2:9). Apostoł Paweł nazwał go „Izraelem Bożym”, a z czasem w jego skład weszli ludzie „z każdego plemienia i języka, i ludu, i narodu” (Galacjan 6:16; Objawienie 5:9, 10). Chociaż podlegali człowieczym rządom, pod których panowaniem żyli, w rzeczywistości władzę nad nimi sprawował Bóg (1 Piotra 2:13, 14, 17). Wkrótce po narodzinach tego nowego społeczeństwa teokratycznego przywódcy cielesnego Izraela próbowali zmusić pewnych uczniów Jezusa, by przestali wypełniać otrzymany od niego nakaz. Jak na to zareagowali chrześcijanie? „Trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi” — oznajmili (Dzieje 5:29). Prawdziwie teokratyczna postawa!

19. Dlaczego zbór wczesnochrześcijański można nazwać społeczeństwem teokratycznym?

¹⁹ A w jaki sposób było zorganizowane to nowe społeczeństwo teokratyczne? Miało swego Króla, Jezusa Chrystusa, reprezentującego Wielkiego Teokratę, Jehowę Boga (Kolosan 1:13). Chociaż Król przebywał w niebie i był niewidzialny, poddani uważali go za rzeczywistego władcę i kierowali się w życiu jego słowami. W celu sprawowania widzialnego nadzoru zostali zamianowani starsi mający kwalifikacje duchowe. W Jeruzalem grono takich mężczyzn usługiwało jako ciało kierownicze. Jego przedstawicielami byli podróżujący starsi, tacy jak Paweł, Tymoteusz i Tytus. Również w każdym zborze istniało grono starszych, które sprawowało nad nim pieczę (Tytusa 1:5). Kiedy wyłaniały się trudne kwestie, starsi ci radzili się ciała kierowniczego lub któregoś z jego przedstawicieli, na przykład Pawła (porównaj Dzieje 15:2; 1 Koryntian 7:1; 8:1; 12:1). Istotne znaczenie miało też przestrzeganie porządku teokratycznego przez poszczególnych członków zboru. Każdy miał się trzymać w życiu zasad biblijnych i był za to odpowiedzialny przed Jehową (Rzymian 14:4, 12).

20. Jak przedstawiała się sprawa teokracji w czasach poapostolskich?

²⁰ Paweł ostrzegł, że po śmierci apostołów rozwinie się odstępstwo, i faktycznie do tego doszło (2 Tesaloniczan 2:3). Z czasem całe miliony, a później setki milionów ludzi zaczęły się podawać za chrześcijan. Rozwinęli oni rozmaite systemy władzy kościelnej, na przykład hierarchiczny, prezbiterialny czy kongregacjonalny. Jednakże ani postępowanie, ani wierzenia wyznawców tych religii nie świadczyły o tym, że rządzi nimi Jehowa. Nie były to społeczności teokratyczne.

21, 22. (a) Jak Jehowa przywrócił teokrację w czasie końca? (b) Na jakie pytania dotyczące teokracji odpowie następny artykuł?

²¹ W czasie końca obecnego systemu rzeczy prawdziwi chrześcijanie mieli być oddzieleni od fałszywych (Mateusza 13:37-43). Doszło do tego w roku 1919, będącym przełomową datą w historii teokracji. Wtedy to spełniło się chwalebne proroctwo z Księgi Izajasza 66:8: „Kto widział coś podobnego? Czy w jednym dniu kraj się wyłoni? Albo czyż zrodzi się naród od razu?” (Bp). Odpowiedzi na te pytania były zdecydowanie twierdzące. W roku 1919 zbór chrześcijański znów zaczął istnieć jako odrębny „naród”. Teokratyczny „kraj” rzeczywiście urodził się jak gdyby w ciągu jednego dnia! W miarę upływu czasu końca wprowadzano zmiany w organizacji tego nowego narodu, aby jak najlepiej dostosować ją do wzoru z I wieku (Izajasza 60:17). Ale zawsze było to społeczeństwo teokratyczne. W swym postępowaniu i wierzeniach stale trzymało się praw i zasad, podanych przez Boga w Piśmie Świętym. I niezmiennie podlegało wyniesionemu już na tron Królowi, Jezusowi Chrystusowi (Psalm 45:18; 72:1, 2).

²² Czy przyłączyłeś się do tej teokratycznej społeczności? A może piastujesz w niej jakąś funkcję? Jeżeli tak, czy wiesz, co to znaczy postępować w sposób teokratyczny? Czy zdajesz sobie sprawę, jakich pułapek winieneś unikać? Te dwa ostatnie pytania zostaną omówione w następnym artykule.

Czy potrafisz wyjaśnić?

◻ Co to jest „teokracja”?

◻ W jaki sposób funkcjonował w Izraelu ustrój teokratyczny?

◻ Co Jehowa polecił czynić królom, aby pamiętali, że Izrael jest państwem teokratycznym?

◻ Co świadczy o tym, że w zborze chrześcijańskim panowała teokracja, i jak był on zorganizowany?

◻ Jaka organizacja teokratyczna została utworzona w naszych czasach?

[Ilustracja na stronie 12]

Stojąc przed Poncjuszem Piłatem, przywódcy żydowscy uznali cesarza, a odrzucili Króla zamianowanego w sposób teokratyczny przez Jehowę