postanowieniu! Wówczas będziemy mieć cudowne widoki na postępowanie w sposób godny Jehowy przez całą wieczność.

PO OMÓWIENIU tematu jałmużny i modlitwy Jezus zwrócił uwagę na trzeci ważny aspekt wielbienia praktykowanego przez Żydów, a mianowicie na posty. Zanim jednak zajmiemy się tym, co Syn Boży powiedział w tej sprawie, rozpatrzmy jej tło.

Poszczenie nie było wyraźnie wymienione w Prawie Bożym, przekazanym za pośrednictwem Mojżesza. Niemniej Prawo nakazywało Izraelitom, żeby w Dniu Przebłagania „trapili” siebie; dziś przez to rozumie się post (Kapł. [3 Mojż.] 23:27; Liczb [4 Mojż.] 29:7, Gd; zobacz także Księgę Kapłańską 16:29-31; porównaj z tym Psalm 35:13; Izajasza 58:3, 5, Gd). Chociaż był to jedyny post publiczny, wymagany przez Prawo Mojżeszowe, Izraelici narzucali sobie jeszcze wiele innych. Pościli publicznie w rocznicę klęsk narodowych, w okresach suszy, przy słabych zbiorach, w razie zarazy i wojny (Zach. 7:5; 8:19).

Ponadto niektóre osoby dobrowolnie zachowywały prywatne posty, gdy szukały szczególnej łaski u Boga, lub podczas żałoby (2 Sam. 12:16). Post mógł trwać jeden dzień albo znacznie dłużej. Według tradycji żydowskiej powstrzymywano się od pokarmu nie przez całą dobę, ale tylko podczas godzin dziennych. Takie dobrowolne posty zwykle podejmowano w krytycznych sytuacjach.

Inaczej było z faryzeuszami. Jak wynika z pewnej przypowieści Jezusa, niektórzy członkowie tego bractwa religijnego pościli „dwa razy w tygodniu” (Łuk. 18:12). Posty te przypadały zwykle na poniedziałek i czwartek. Faryzeusze widocznie wierzyli, że dobrowolne posty praktykowane regularnie przynoszą błogosławieństwo Boże i odwracają klęski narodowe. Do jakich skrajności nieraz posuwano się pod tym względem, wskazuje Talmud Babiloński w doniesieniu o pewnym rabinie z pierwszego stulecia n.e.:

„R[abin] Zadok przestrzegał postów przez 40 lat, żeby ratować Jeruzalem od zburzenia, [i tak schudł, że] gdy trochę jadł, można było widzieć pokarm [przesuwający się przez gardło]. Kiedy chciał się pokrzepić, zwykle przynoszono mu figę, z której wysysał sok, a resztę wyrzucał”.

RADA JEZUSA CO DO POSTU

Jezus swoją radę na temat wstrzymywania się od pokarmu wprowadził słowami: „Kiedy pościcie, nie bądźcie posępni jak obłudnicy. Przybierają oni wygląd ponury, aby pokazać ludziom, że poszczą” (Mat. 6:16a).

Syn Boży nigdzie nie nakazał uczniom pościć i byli oni znani z tego, że z reguły nie wstrzymywali się od jedzenia (Mat. 9:14, 15). Z drugiej strony nie żądał od nich, aby w ogóle unikali tej praktyki. Słowa „kiedy pościcie” wskazują, że niektórzy jego uczniowie pościli przy szczególnych okazjach (Zobacz Dzieje Apostolskie 13:2, 3; 14:23).

Nigdy nie mieli jednak ‛przybierać ponurego wyglądu, aby pokazać ludziom, że poszczą’. Obłudnicy, o których Jezus wspomniał, ukazywali się specjalnie z „posępną” miną. Zaniedbywali wygląd swego oblicza w dniach postu; prawdopodobnie nie myli się ani czesali, a głowę posypywali popiołem. W gruncie rzeczy powodowała nimi chęć ‛pokazania ludziom, że poszczą’. Upajali się zachwyconymi spojrzeniami i pełnymi uszanowania ukłonami bliźnich, którzy byli pod wrażeniem ich zewnętrznych przejawów pobożności.

Jak w wypadku tych, którzy na pokaz dawali jałmużnę i publicznie się modlili, aby ich widziano, Jezus wyjaśnił również o poszczących z podobnych powodów: „Zaprawdę powiadam wam: już odebrali swoją nagrodę” (Mat. 6:16b; porównaj z tym 6:2, 5). Zamiast błogosławieństwa od Boga całą ich „nagrodą” był poklask bliźnich. Otrzymywali w pełni swą zapłatę; i Bóg niczego już do niej nie dodawał.

„Ty zaś, gdy pościsz”, ciągnął dalej Jezus, „namaść sobie głowę i umyj twarz” (Mat. 6:17). Żydzi przyzwyczajeni byli myć się regularnie i nacierać swe ciała oliwą. Jednakże tradycja ich zabraniała tego w dni postu publicznego, na przykład w Dniu Przebłagania i dziewiątym dniu miesiąca piątego zwanego Ab (była to rocznica zburzenia świątyni Bożej w Jeruzalem). Faryzeusze przestrzegali podobnych zakazów podczas dobrowolnego poszczenia dwa razy w tygodniu. Gdyby jednak się zdarzyło, że słuchacze Jezusa postanowili urządzić post, mieli ‛namaścić sobie głowę i umyć twarz’, to znaczy wyglądać, jak zwykle.

Uzasadniając takie postępowanie, Jezus rzekł: „Aby nie ludziom pokazać, że pościsz, ale Ojcu twemu, który jest w ukryciu” (Mat. 6:18a). Mieli szukać upodobania nie w oczach ludzkich, lecz u Boga, który jest „w ukryciu”, niedostępny dla wzroku człowieka. Nie zachodziła więc potrzeba ukazywania wszystkim, że się pości.

Jezus zapewnił, że chociażby ludzie nic nie zauważyli i nie podziwiali tego, kto nie ujawnił publicznie swego postu, to jednak „Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odpłaci tobie” (Mat. 6:18b, NP). Bóg naprawdę „widzi” i obserwuje, jak Jego słudzy Go wielbią. U Boga nie liczy się pobożny czyn wystawiony na pokaz, ale szczerość serca połączona z dowodami serdecznej życzliwości wobec bliźnich (1 Sam. 16:7; 1 Kron. 28:9). Na temat poszczenia Izajasz pisał:

„Otóż w dzień waszego postu wy znajdujecie sobie zajęcie i uciskacie wszystkich waszych robotników. Otóż pościcie wśród waśni i sporów, i wśród bicia niegodziwą pięścią [wskutek rozdrażnienia głodem]. Nie pośćcie tak, jak dziś czynicie, żeby się rozlegał zgiełk wasz na wysokości. Czyż Ja taki post jak ten wybieram sobie w dniu, w którym się człowiek umartwia? Czy zwiesić głowę jak sitowie i użyć woru z popiołem za posłanie, czyż to nazwiesz postem i dniem miłym dla Jahwe?

„Czyż nie jest raczej ten post, który wybieram: Rozerwać kajdany zła, rozwiązać więzy niewoli, wypuścić wolno uciśnionych i wszelkie jarzmo połamać? Dzielić swój chleb z głodnym, wprowadzić w dom biednych tułaczy, nagiego, którego ujrzysz, przyodziać i nie odwrócić się od współziomków?” (Izaj. 58:3-7).

Jezus zapewnił, że Bóg „odpłaci” tym, którzy okazyjnie poszcząc kierowali się właściwymi pobudkami. Nagroda ta daleko przewyższa wszystko, co mogą dać ludzie. W gruncie rzeczy dla słuchaczy Kazania na Górze oznaczało to sposobność uzyskania nieśmiertelnego życia w niebie i wejście w skład mesjańskiego Królestwa Bożego (Łuk. 22:28-30; Jana 14:2-4; Apok. 20:6).

‛Roztyli i lśniący’

Księga Jeremiasza 5:28 opisuje tych, którym się powodziło wskutek stosowania niecnych metod: „Roztyli, lśnią się, i innych w złościach przewyższają” (Gd). Tacy niegodziwcy roztyli się w wyniku dobrego odżywienia. Toteż skóra nie zwisała na nich luźno, jak to bywa w wypadkach niedożywienia. Przeciwnie, była napięta i gładka, po prostu ‛lśniąca’. Powodzenie ich wszakże było tylko doczesne. Jehowa zamierzał się z nimi rozliczyć (Jer. 5:29).