Rozdział 5

Jak się uporać z problemami życiowymi

Jakie mamy podstawy do optymizmu w obliczu problemów życiowych? Jaki to ma związek z Bogiem? (1-7).

„ŻYCIE to nieprzerwane pasmo problemów” — mawiają ludzie. Może i ty jesteś tego zdania.

² Niejednego trapią kłopoty finansowe — różne wydatki, inflacja, niepewność zatrudnienia, trudności ze znalezieniem odpowiedniego mieszkania. Na porządku dziennym są poważne problemy małżeńskie i rodzinne. Wiele młodych ludzi ma problemy z życiem płciowym, alkoholem lub narkotykami. Starszym daje się we znaki podupadanie na zdrowiu. Wszystko to wywołuje szkodliwe napięcia emocjonalne, czyli stres.

³ Jak sobie radzisz z trudnościami życiowymi? Doniesienia prasowe o bardzo częstych wypadkach depresji i samobójstw wyraźnie wskazują, że wiele osób po prostu nie potrafi się uporać ze swoimi problemami. Ale są miliony ludzi, którzy mimo różnych przeciwności życiowych nie tracą równowagi. Dlaczego?

⁴ Po prostu nauczyli się polegać na podanych w Biblii radach Stwórcy człowieka. Żaden psycholog, żadna poradnia małżeńska, żaden redaktor kącika porad w prasie nie wie o życiu więcej niż Bóg. On stworzył pierwszych ludzi i dlatego dokładnie zna nasze właściwości cielesne, umysłowe i uczuciowe (Psalm 100:3; Rodzaju [1 Mojżeszowa] 1:27). Jehowa wie lepiej niż ktokolwiek z krótko żyjących ludzi, co się dzieje w naszym wnętrzu i dlaczego postępujemy tak, a nie inaczej (1 Samuela 16:7).

⁵ Ponadto lepiej niż ktokolwiek z nas zna trudności, które napotykamy w tym świecie. Jehowa obserwuje problemy ludzkości nie od dziś, tylko od stworzenia pierwszego człowieka. Biblia mówi: „Z niebios Jehowa spogląda, widzi wszystkich synów ludzkich. Przypatruje się wszystkim mieszkającym na ziemi (...). Przygląda się wszystkim ich uczynkom” (Psalm 33:13-15). Dlatego wie najlepiej, co pozwala przezwyciężyć nasze problemy życiowe, a co temu nie sprzyja.

⁶ Wspaniałomyślnie umożliwia nam korzystanie z Jego wiedzy i doświadczenia. Jego rady są podane w Biblii w taki sposób, że mogą zaspokoić nasze potrzeby bez względu na to, w jakiej sytuacji się znajdujemy i gdzie żyjemy. W Psalmie 19:7-11 [NP 19:8-12] czytamy: „Prawo Jehowy jest doskonałe, przywracające duszę. Przypomnienie od Jehowy jest godne zaufania, czyni niedoświadczonego mądrym”.

⁷ Zastanówmy się teraz przez chwilę, jak te przypomnienia mogą ułatwić uporanie się z dwoma poważnymi problemami osobistymi, mianowicie ze stresem i samotnością. Po omówieniu praktycznej pomocy, jakiej pod tym względem udziela Biblia, zajmiemy się innymi często spotykanymi trudnościami, które są związane z pieniędzmi, małżeństwem i narkotykami.

JAK SIĘ UWOLNIĆ OD STRESU?

Jak trudny jest problem stresu? (8-11).

⁸ Nieczęsto spotyka się ludzi, którzy mogą powiedzieć, że nigdy nie przeżywali silnego napięcia psychicznego. Im poważniejsze są nasze problemy — finansowe, rodzinne, seksualne czy też spowodowane przestępczością — tym większe odczuwamy napięcie. W felietonie, który niedawno ukazał się w pewnym czasopiśmie, powiedziano, że najbardziej charakterystycznym znamieniem naszych czasów nie jest określony sposób zachowania czy moda, tylko „okropne uczucie napięcia”.

⁹ Czy wiesz, że stres może nawet skrócić życie? Posłuchaj:

„U podłoża stresu, nazywanego ‛zabójcą dwudziestego wieku’, leżą przede wszystkim psychologiczne wymagania dzisiejszego życia. Wywoływane przez nie niedomagania cielesne stanowią przyczynę ogromnej liczby schorzeń leczonych w szpitalach oraz zgonów — rokrocznie co najmniej dziesiątki milionów” (To the Point, czasopismo afrykańskie).

„Silny lub długotrwały stres może uczynić organizm bardziej podatnym na różne dolegliwości — od wysypki i zwykłych przeziębień do ataków sercowych i raka” (The Wall Street Journal, USA).

Oddziałuje nawet na jeszcze nie urodzone dzieci. U kobiety brzemiennej stres wywołany na przykład nieporozumieniami małżeńskimi albo obawą przed utratą pracy może pod względem cielesnym, umysłowym i emocjonalnym zaszkodzić dziecku w jej łonie.

¹⁰ Stres wyrządza szkody również przez to, że wywołuje nowe problemy. Wiele ludzi traci przez to czas pracy, co jeszcze pogarsza ich trudności finansowe. Pobudza do stosowania przemocy, nawet w małżeństwie. Pewien mąż napisał:

„Codziennie staję się coraz bardziej podniecony i nerwowy. Każdego bym pobił i zazwyczaj daję to odczuć żonie. Najchętniej bym się upił, ale to nic nie da”.

¹¹ Lekki stres jest w życiu rzeczą normalną i niekoniecznie złą. Ranne wstawanie, jak również oglądanie pasjonującej gry w piłkę wywołuje napięcie. Szkodliwy natomiast jest silny, długotrwały stres (zwany też distresem). Oczywiście w wielu wypadkach nie da się chyba uniknąć różnych nacisków, wiąże się to bowiem z innymi ludźmi lub z naszymi warunkami. Ale czy mimo wszystko dałoby się jakoś zabezpieczyć przed szkodliwym stresem? Gdybyśmy potrafili lepiej sobie z nim radzić, mogłoby to zmniejszyć inne nasze problemy, na przykład zdrowotne.

Jak rady biblijne pomagają przeciwdziałać szkodliwym napięciom? (12-14).

¹² Klucz do radzenia sobie ze stresem dał pewien człowiek uważany na całym świecie za największego nauczyciela wszystkich czasów — Jezus Chrystus. Gdy pewnego razu zapytano go, które ze wszystkich przykazań Bożych jest najważniejsze, odpowiedział: ‛Będziesz miłować Jehowę całym swym sercem, duszą i umysłem oraz będziesz miłować swego bliźniego jak siebie samego’ (Mateusza 22:37-39). Trzymaj się tego, a łatwiej ci będzie uporać się ze stresem.

¹³ Kiedy na przykład odnosisz się do partnera małżeńskiego lub innych krewnych z miłością, wówczas najprawdopodobniej zaznajesz więcej spokoju. Wytwarza się serdeczna i miła atmosfera. Jest mniej napięcia. A zatem usłuchanie rady biblijnej pomaga osiągać pozytywne rezultaty w przeciwdziałaniu stresom.

¹⁴ Dotyczy to nie tylko stosunków rodzinnych. Gdy usłuchasz biblijnej rady, żeby okazywać miłość, a także „złotej zasady” czynienia innym tego, czego sam chciałbyś od nich zaznać, ludzie bardziej cię polubią (Łukasza 6:31). Sprawdza się to w pracy, w szkole, wśród obcych. Co prawda może niekiedy dojść do jakichś tarć, ale na pewno rzadziej niż zwykle. Nie trzeba chyba tłumaczyć, że w rezultacie rzadziej znajdziesz się w sytuacji wywołującej szkodliwe napięcie.

Jakie znaczenie ma zdaniem uczonych biblijna rada, żeby okazywać miłość? (15, 16).

¹⁵ Nawet w kołach naukowych przyznaje się, że to, co zaleca Biblia, pomaga ludziom zmniejszyć i zwalczyć stres. Profesor Hans Selye (Uniwersytet w Montrealu), jeden z czołowych specjalistów w dziedzinie oddziaływania stresu, dał następującą radę:

„Moim zdaniem istnieje lepszy sposób zwalczania stresu niż zażywanie leków czy uciekanie się do innych metod. Jest nim zmiana postawy wobec różnych wydarzeń w naszym życiu”.

Profesor Selye położył nacisk na potrzebę „filozofii postępowania, według której można by żyć”. Taka filozofia „dałaby ludzkości znacznie więcej niż jakiekolwiek odkrycie”. Co miał na myśli? Po 40 latach badań nad zjawiskiem stresu oświadczył, że rozwiązanie tego problemu w zasadzie sprowadza się do — miłości.

¹⁶ Dlaczego tak się dzieje, że nawet w życiu codziennym zalecane przez Biblię okazywanie miłości ma praktyczną wartość? Dlaczego daje tak dobre wyniki? Dr Selye powiedział:

„Dwa wielkie uczucia, które albo przeciwdziałają występowaniu stresu, albo go wywołują, to miłość i nienawiść. Biblia stale to podkreśla. Jeżeli w ten czy inny sposób nie łagodzimy swego wrodzonego samolubstwa, to wzbudzamy u innych obawy i wrogość (...). Z drugiej strony im bardziej udaje nam się pozyskać ludzi, żeby nas kochali zamiast nienawidzić, tym bezpieczniejsi jesteśmy i na tym mniejszy stres się narażamy”.

Pod jakim jeszcze innym względem rady biblijne mogą nam pomóc w zwalczaniu stresu? (17, 18).

¹⁷ Innym powodem powstawania stresu jest gniew. Biblia przyznaje, że wszyscy niekiedy wpadamy w gniew, jednakże radzi: „Powolny do gniewu jest lepszy niż mocarz, a ten, kto panuje nad swoim duchem — niż zdobywca miasta” (Przysłów 16:32; Efezjan 4:26). Gdy więc nas coś rozgniewa, nie powinniśmy zapominać o Bożym ostrzeżeniu, żeby nie wpadać we wściekłość, nie „wybuchać”. Ludzie lekceważący tę radę nieraz obrzucają drugich wyzwiskami lub wdają się w bójki. W rezultacie ponoszą niekiedy szkody cielesne lub wzbudzają wrogość i padają ofiarą długotrwałego stresu. A zatem im lepiej potrafisz się zastosować do mądrej i praktycznej rady biblijnej dotyczącej gniewu, tym łatwiej ci będzie zwalczać szkodliwe napięcie.

¹⁸ Weźmy inny przykład. Biblia pomaga nam też zwalczać stres przez zachęcanie nas do prowadzenia urozmaiconego i zrównoważonego życia. Jedni zapamiętują się w pracy, drudzy pracują rzadko. Niektórzy zawsze są poważni, a inni nigdy. Każda taka krańcowość prawie niezmiennie stwarza problemy i wywołuje stres. Przeczytajmy jednak wypowiedź z Księgi Kaznodziei 3:1-8, gdzie Bóg mówi, że wszystko ma swój czas. Biblia wyraża więc realistyczny i zrównoważony pogląd na życie. W przeciwieństwie do lenistwa praca zasługuje na pochwałę. Jednakże Biblia nalega przy tym, aby człowiek znalazł trochę czasu na rozrywkę i cieszył się owocami swej pracy (Kaznodziei 3:12, 13; 10:18; Przysłów 6:9-11). Dobrze jest od czasu do czasu zastanowić się poważnie nad sensem życia i nad tym, jakie życie należy prowadzić. Ale warto też odprężyć się w gronie rodziny i przyjaciół. Zależnie od tego, w jakiej mierze potrafimy się zastosować do biblijnej rady co do zachowywania równowagi, w takiej mierze będziemy mieć mniej problemów ze stresem.

PRZEZWYCIĘŻANIE UCZUCIA SAMOTNOŚCI

Jak poważny jest problem samotności? (19, 20).

¹⁹ „Samotność jest zjawiskiem powszechnym” — powiedział Henry Regehr, pracownik urzędu opieki społecznej w Toronto. „Zatrzymajcie kogokolwiek na ulicy i poproście, żeby ‛coś opowiedział o swojej samotności’, a usłyszycie jedną opowieść za drugą”. Przeszło 40 procent spośród 52 000 ankietowanych przyznało, że „często czują się osamotnieni”. Właśnie to uczucie najczęściej sprawia przykrość i unieszczęśliwia. Nikogo nie omija; dręczy starszych i młodych, mężczyzn i kobiety. Choć za typowych samotników uważamy osoby nie pozostające w związku małżeńskim, na przykład wdowy, ale niestety najbardziej osamotnieni bywają ludzie związani węzłem małżeńskim, którzy nie mogą się porozumieć.

²⁰ Sporo ludzi usiłuje przezwyciężyć uczucie osamotnienia wdawaniem się w stosunki pozamałżeńskie, nadużywaniem alkoholu lub objadaniem się. Ale to wcale nie usuwa jego przyczyn. Jedną z tych przyczyn jest rozrastanie się wielkich miast, gdzie pośród mnóstwa ludzi można się czuć bardzo osamotnionym. Rozbite małżeństwa jeszcze pogarszają ten problem. Nawet telewizja zdaje się sprzyjać rozprzestrzenianiu się uczucia osamotnienia, ograniczając prowadzenie rozmów.

Jakie rady biblijne mogą pomóc, gdy kogoś dręczy samotność? W jaki sposób? (21-23).

²¹ Co zrobić, żeby się uporać z samotnością? Bez zbytniego upraszczania sprawy można powiedzieć, że Biblia ułatwia każdemu przezwyciężenie tego przykrego uczucia. Jak to jest możliwe? Przede wszystkim samotność często prowadzi do przygnębienia i utraty poczucia godności osobistej. Utrzymywanie dobrych stosunków ze Stwórcą może dodać otuchy. Gdy człowiek sobie uświadomi, że Bóg się nim interesuje, może sobie wyrobić nowe poczucie wartości; zaczyna się zapatrywać na życie bardziej pozytywnie (Mateusza 18:10). Poza tym tryb życia, który nakreśla chrześcijanom Biblia, może znacznie złagodzić uczucie osamotnienia.

²² Ludziom samotnym często radzi się, żeby byli „stale zajęci”. Ma to pewien sens. Ale rada podana w Biblii jest bardziej realistyczna i praktyczniejsza. Zaleca chrześcijanom, żeby dobrze czynili innym, co również uszczęśliwia (Dzieje Apostolskie 20:35). Przykładem tego może być Dorkas, która poświęcała niemało czasu na usługiwanie innym chrześcijanom, często wdowom. Była uczynna. Wspierała ich materialnie i najprawdopodobniej pomagała im też przezwyciężyć uczucie osamotnienia. Jednocześnie sama Dorkas nie była samotna, bo wszyscy ją kochali. Może zechcesz przeczytać, co o niej napisano w Dziejach Apostolskich 9:36-42.

²³ Bardzo pożytecznym zajęciem jest dla wielu chrześcijan pomaganie innym w poznawaniu Boga oraz Biblii. Co więcej, apostoł Paweł pisze, że ci, którzy są w stanie wolnym, mogą się zająć tą działalnością w większym zakresie, dzięki czemu mniej im doskwiera samotność (1 Koryntian 7:32-35). Sam Paweł dawał pod tym względem dobry przykład. Przeczytaj w Dziejach Apostolskich 17:1-14, jak mimo gwałtownej opozycji przeciwników Paweł był stale zajęty niesieniem pomocy wielu mieszkańcom Tesaloniki. Zwróć też uwagę na serdeczną więź, jaka się dzięki temu wytworzyła między nimi a Pawłem. Wspomniano o tym w 1 Tesaloniczan 2:8. Setki tysięcy Świadków Jehowy może dzisiaj poświadczyć, ile zadowolenia daje pilne nauczanie innych na podstawie Biblii.

Co można powiedzieć o roli społeczności chrześcijańskiej? (Kaznodziei 4:9, 10) (24).

²⁴ Ponadto Świadkowie Jehowy regularnie zbierają się w grupach, aby studiować Pismo Święte. Uczą się, a przy tym korzystają z dobrodziejstw przebywania w serdecznej społeczności chrześcijańskiej. Co prawda samo przebywanie pomiędzy ludźmi nie uwalnia od uczucia osamotnienia, jak o tym dobrze wie mnóstwo mieszkańców miast. Ale uczestnicy takich zebrań przebywają wśród chrześcijan, którzy z całego serca chcą usłuchać biblijnej zachęty, żeby szczerze interesować się drugimi (Filipian 2:4). Takie zebrania działają mobilizująco i są budujące. Obecni jednoczą się w krótkiej modlitwie do Boga, co niejednemu pomaga uprzytomnić sobie, że nigdy nie jest sam (Jana 16:32). Zachęcamy cię do przyjścia na zebranie Świadków Jehowy. Można tam zaobserwować, jak dzięki kierowaniu się radami Biblii niejeden łatwiej daje sobie radę z osamotnieniem oraz innymi trudnościami, na przykład finansowymi lub rodzinnymi.

[Ramka na stronie 45]

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY

POWAŻNEGO STRESU

1 Śmierć współmałżonka

2 Rozwód

3 Rozłąka z partnerem małżeńskim

4 Uwięzienie

5 Śmierć bliskiego krewnego

6 Nieszczęśliwy wypadek lub choroba

7 Ślub

8 Zwolnienie z pracy

9 Pojednanie się ze współmałżonkiem

10 Przejście na emeryturę

11 Zachorowanie członka rodziny

12 Ciąża

13 Problemy w życiu płciowym

14 Powiększenie się rodziny

15 Zmiana posady

Oparte na wynikach badań dra T. Holmesa i dra R. H. Rahne’a („Modern Maturity”).

[Ramka na stronie 50]

„W swoim życiu zborowym Świadkowie stanowią społeczność wyróżniającą się okazywaniem sobie zaufania i szacunku (...) Świadkowie Jehowy proponują alternatywną taktykę życiową, której zwolennicy mogą odnaleźć siebie i mieć poczucie własnej godności; mogą cieszyć się szacunkiem i mieć nadzieję na przyszłość” („Religious Movements in Contemporary America” [Ruchy religijne we współczesnej Ameryce]).

[Ilustracja na stronie 41]

INFLACJA

CHOROBA

NIEPEWNOŚĆ ZATRUDNIENIA

PROBLEMY RODZINNE

BRAK MIESZKAŃ

[Ilustracja na stronie 49]

Kto jak Dorkas czyni dobrze innym, ten jest lepiej zabezpieczony przed osamotnieniem

Rozdział 6

Co pomaga wybrnąć z kłopotów pieniężnych

Dlaczego potrzebujemy pomocy, gdy mamy kłopoty pieniężne? (1-3).

„UCZTĘ urządza się dla zabawy, a wino rozwesela życie, ale nie można tego mieć bez pieniędzy” (Eklezjastesa [Kaznodziei] 10:19, Good News Bible).

² W każdym kraju ludzie borykają się z kłopotami pieniężnymi. Powodem tego jest inflacja. Życie staje się z dnia na dzień coraz droższe. Niejednego nie stać nawet na kupno niezbędnej żywności. Rośnie liczba mężczyzn, którzy muszą pracować na dwa etaty, i coraz więcej kobiet idzie do pracy. Cierpią na tym rodziny. Cierpi zdrowie. Te kłopoty jeszcze narastają, gdy się kupuje na kredyt. Często ludzie już bardzo zadłużeni polegają na kredycie i nadal kupują przedmioty, których w gruncie rzeczy nie potrzebują. Widzi się to nie tylko w tak zwanych krajach rozwiniętych, lecz także tam, gdzie ludzie na ogół mają niewiele pieniędzy.

³ Jakiej praktycznej pomocy może pod tym względem udzielić Biblia? Czy ułatwia znalezienie lub utrzymanie pracy? Czy może pomóc twojej rodzinie wybrnąć z kłopotów spowodowanych brakiem pieniędzy i w ten sposób zapewnić jej szczęśliwsze życie?

CZY UCZCIWOŚĆ I CIĘŻKA PRACA STANOWIĄ JAKĄŚ POMOC?

Jaki praktyczny pogląd na pracę wyraża Biblia? (Kaznodziei 8:12, 13) (4-6).

⁴ „Ludzie, którzy ciężko pracują, do niczego nie dojdą. Czy pan lub pani podziela taki pogląd?” 85 procent ankietowanych odpowiedziało na to pytanie twierdząco. Często wydaje się, że powodzenie zależy od oszustwa, kradzieży, przekupstwa i wpływowych znajomości. Biblia natomiast kładzie silny nacisk na wartość uczciwości i pracowitości. Na przykład czytamy w niej:

„Kto kradł, niech już nie kradnie, lecz raczej niech ciężko pracuje, wykonując własnymi rękami dobrą pracę” (Efezjan 4:28).

„Leniwy wiele pożąda, a jednak nic nie ma, lecz dusza pilnych jest obficie nasycona”. „Widzisz biegłego w swoim zawodzie? Będzie on stał przed obliczem królów” (Przysłów 13:4, NP; 22:29, BT).

„Prosimy (...), abyście (...) starali się usilnie o zachowanie spokoju, pilnując własnych spraw i własnymi rękoma pracując, jakośmy to wam nakazali, tak aby postępowanie wasze godnie przedstawiało się oczom obcych i abyście od nikogo nie potrzebowali wsparcia” (1 Tesaloniczan 4:11, 12, Dąbrowski, wyd. II).

⁵ W miarę upływu czasu coraz więcej faktów dowodzi, że rada ta jest praktyczna. Co prawda niekiedy wygląda na to, że lenie osiągają więcej. Ale na ogół, dzięki stosowaniu się do tej rady biblijnej, na dalszą metę wychodzi się na tym lepiej niż na lekceważeniu tej rady.

⁶ Pracodawcy nieraz się skarżą, że pracownicy są niepunktualni, tracą mnóstwo czasu na wałęsanie się, są brudni i nie można na nich polegać. Nic więc dziwnego, że człowiek, który z uwagi na zasady biblijne unika spóźniania się, jest sumienny, czysty, pilny i godny zaufania, ma mniej trudności ze znalezieniem pracy. Prawdopodobnie będzie też więcej zarabiać, ponieważ pracodawcy zazwyczaj gotowi są lepiej zapłacić za dobrze wykonywaną pracę. Może to potwierdzić wielu Świadków Jehowy.

Ile jest warta uczciwość? (Rzymian 2:14, 15) (7, 8).

⁷ Czy jednak dopuszczanie się kłamstwa i oszustwa nie stało się dziś wręcz koniecznością? Chrześcijanie, którzy z szacunku dla zasad biblijnych nie chcą kraść, kłamać ani oszukiwać, nieraz już się przekonali, że rady biblijne są praktyczne.

Pewna firma w Johannesburgu (Republika Południowej Afryki) sprzedająca urządzenia elektryczne zaczęła podupadać. Jednym z powodów były częste kradzieże dokonywane przez pracowników. Pewnego dnia kierownik zwołał całą afrykańską załogę i wszystkich zwolnił. Następnego dnia jeden z pracowników jak zwykle jechał pociągiem do pracy i spotkał kolegę. „Jak to, jedziesz do pracy?” — zapytał. Jak się okazało, kierownik powiedział mu na osobności, że z uwagi na jego uczciwość postanowiono zrobić wyjątek. Pierwszy mężczyzna odrzekł, że z nim było tak samo. Po przybyciu na miejsce spotkali trzeciego pracownika, któremu także powiedziano w zaufaniu, żeby jak zwykle przyszedł do pracy. Wszyscy trzej byli prawdziwymi chrześcijanami.

Robert pracował w brytyjskim przedsiębiorstwie budowy dróg. Pewnego dnia jeden z dyrektorów powiedział mu, że gdyby ktoś dzwonił, ma poinformować, że dyrektora nie ma. Ale przyjmując telefon, Robert wytłumaczył, że dyrektor jest zajęty. Dyrektor zganił go za to. Umilkł jednak, gdy Robert wyjaśnił, że jako Świadek Jehowy nie może kłamać (Efezjan 4:25). Później, gdy Robert miał otrzymać awans, zazdrosny kolega próbował zakwestionować jego rzetelność. Wtedy dyrektor zaczął chwalić uczciwość Roberta i awans mu przyznano.

⁸ Czy można być uczciwym, gdy się kieruje własnym przedsiębiorstwem? Niekiedy uczciwość wydaje się wtedy niepraktyczna. A jednak jest to najlepsza droga. Pomaga zachować czyste sumienie wobec Boga oraz spokój wewnętrzny. Poza tym wiele ludzi woli prowadzić interesy z kimś, kto jest znany z tego, że nie oszukuje. Sprawa przedstawia się dokładnie tak, jak mówi Biblia — ‛postępowanie wasze będzie się godnie przedstawiało oczom obcych’.

POMOC W ZNALEZIENIU MIESZKANIA

Jak zastosowanie się do tego, co mówi Biblia, może pomóc w znalezieniu mieszkania? (9-11).

⁹ Innym poważnym problemem jest znalezienie odpowiedniego mieszkania. W niektórych krajach całe rodziny muszą się gnieździć w jednym pokoju. Niekiedy trudno jest znaleźć jakieś przyzwoite mieszkanie, na które można by sobie pozwolić. Czy Biblia może coś pomóc w takich sprawach?

¹⁰ Kto wynajmuje mieszkanie albo dzierżawi dom, ma do czynienia z cudzą własnością. Izraelitom Bóg nakazał szanować cudze mienie i dbać o nie (Powtórzonego Prawa [5 Mojżeszowa] 22:1-4). Żądał też od nich utrzymywania czystości (Powtórzonego Prawa [5 Mojżeszowa] 23:12-14; Wyjścia [2 Mojżeszowa] 30:18-21). Sumienni chrześcijanie starają się zatem nie uszkodzić cudzej własności i dbają o czystość wynajmowanego mieszkania. Z tego powodu, jak również dzięki temu, że ‛starają się usilnie o zachowanie spokoju’, są na ogół cenionymi lokatorami i łatwiej im jest znaleźć mieszkanie.

Chrześcijańska rodzina wynajmowała dom od byłego burmistrza pewnej afrykańskiej stolicy. Utrzymywała budynek w czystości i punktualnie płaciła czynsz (Rzymian 13:8). Kiedy się wyprowadzała, zapoznała właściciela z inną rodziną ze zboru. Właściciel powiedział, że w gruncie rzeczy powinien „podwyższyć czynsz”, to znaczy zażądać dwa razy więcej. Wiedział jednak, że ci chrześcijanie są godnymi zaufania, czystymi ludźmi, i nie zmienił czynszu, który był mniej więcej o połowę niższy niż w sąsiedztwie.

¹¹ Nawet gdy ktoś nie może znaleźć przyjemniejszego mieszkania z przyczyn od niego niezależnych, to i tak warto się kierować zasadami biblijnymi. Mieszkanie będzie wtedy czyste i miłe, co sprzyja zachowaniu zdrowia i pogody ducha.

MĄDRE WYDAWANIE PIENIĘDZY

Jakie praktyczne rady w sprawie wydawania pieniędzy można znaleźć w Biblii? (12-16).

¹² Bogaty król Salomon napisał: „Mądrość jest ochroną, tak jak i pieniądz jest ochroną; ale wiedza ma tę przewagę, że mądrość zachowuje przy życiu tych, którzy ją mają” (Kaznodziei 7:12).

¹³ Salomon rozumiał, i my też musimy to rozumieć, że pieniądze chronią przed kłopotami, jakie niesie ze sobą ubóstwo. Toteż nie powinno się trwonić pieniędzy, tylko wydawać je mądrze. A jakich praktycznych rad na temat gospodarzenia się udziela nam Biblia?

¹⁴ Pewnego razu Jezus zapytał: „Któż z was, chcąc zbudować wieżę, nie usiądzie najpierw i nie obliczy wydatków, żeby zobaczyć, czy ma na wykończenie? W przeciwnym razie mógłby założyć fundament, ale nie zdołałby jej wykończyć, a wszyscy, którzy by na to patrzyli, mogliby zacząć się z niego wyśmiewać” (Łukasza 14:28-30).

¹⁵ Można to również odnieść do wydatków domowych. Wiele małżeństw stwierdziło, że dobrze jest usiąść i spokojnie omówić budżet domowy, żeby się przekonać, czy możliwe i rozsądne byłoby zrobienie jakiegoś większego sprawunku. Niemałą pomocą była też dla nich zamieszczona w Biblii wzmianka, że zdarzają się nieprzewidziane wypadki (Kaznodziei 9:11, NW; BT). Wystrzegają się zatem nie przemyślanych zakupów i zaciągania długoterminowych pożyczek.

¹⁶ Zwróćmy też uwagę na następującą mądrą przestrogę: „Dłużnik jest niewolnikiem swego wierzyciela” (Przysłów 22:7, Biblia poznańska). Chociaż Biblia nie zabrania zaciągania i udzielania pożyczek, to jednak ostrzega, że przez niepotrzebne pożyczanie można się poniekąd stać niewolnikiem banku lub wierzyciela. Mądry jest ten, kto o tym pamięta w dzisiejszych czasach, kiedy niejeden człowiek ulega pokusie kupowania na kredyt, wskutek czego brnie w długi i musi płacić wysokie odsetki.

Jak niektórzy z powodzeniem zastosowali się do rad biblijnych? (17-19).

¹⁷ Biblia pomogła wielu rodzinom wybrnąć z kłopotów pieniężnych przez powściąganie rozrzutności. Piękny przykład dał pod tym względem Jezus. Kiedy pewnego razu nakarmił wielką rzeszę ludzi, kazał pozbierać resztki (Jana 6:10-13). Z tego wynika, że zarówno starsi, jak i młodsi chrześcijanie powinni sumiennie wystrzegać się marnotrawstwa.

¹⁸ Stosowanie się do rad biblijnych może wymagać poważnej zmiany poglądu na pieniądze. Daje to jednak dobre rezultaty, co ilustruje następujący przykład:

Wkrótce po ślubie młode małżeństwo w Zimbabwe popadło w kłopoty pieniężne. On mało zarabiał, ona zaś chciała mieć mnóstwo nowych rzeczy i gotować wyszukane potrawy. Poszła więc do pracy, ale to niewiele pomogło. Stosunki między nimi były tak napięte, że dalsze pożycie było pod znakiem zapytania. Kilku chrześcijańskich starszych postanowiło im pomóc. Na podstawie Biblii omówili z nimi potrzebę układania budżetu domowego (Łukasza 14:28-30). Małżonkowie zrozumieli, jak pożyteczne jest sporządzanie listy zakupów z szacunkowymi cenami oraz kupowanie żywności na cały tydzień po niższych cenach hurtowych (Przysłów 31:14). Starsi udzielili biblijnych rad na temat poprzestawania na małym oraz konieczności rezygnowania z przedmiotów zbytku, jeśli w danej chwili nie można sobie na nie pozwolić (Łukasza 12:22-31). Jakże pożyteczne okazały się te biblijne wskazówki! Po wyrobieniu sobie bardziej zrównoważonego poglądu na pieniądze małżonkowie poczuli się szczęśliwsi. Nawet sąsiedzi zauważyli poprawę w ich małżeństwie.

¹⁹ Ludzie mający stałe dochody również odnoszą korzyści z praktycznych rad biblijnych. Tak było na przykład w wypadku pewnej pary emerytów w Hiszpanii:

Skromne dochody Franciszka i Marii po prostu nie wystarczają. Jednakże oboje twierdzą, że dają sobie radę dzięki stosowaniu się do rad biblijnych. Na przykład w Księdze Przysłów 6:6-8 powiedziano: ‛Idź do mrówki. Przypatrz się jej drogom i bądź mądry. Przygotowuje sobie żywność już latem; gromadzi zapasy już we żniwa’. Maria mówi, że nauczyła się postępować według tej rady. Kupuje towar wtedy, gdy jest go dużo na rynku i dlatego jest tańszy, na przykład owoce w sezonie. Czeka też na wyprzedaż, aby kupić odzież na następny rok. Oboje ‛przygotowują sobie żywność latem’, uprawiając niewielki ogródek, oddalony od domu o 45 minut drogi. Pomocne są im także słowa z 1 Jana 2:16. Potrafią się zadowolić swoim staromodnym umeblowaniem. Zamiast wydawać dużo pieniędzy na rozrywki, z radością pomagają drugim poznawać Boga.

UNIKANIE TRWONIENIA PIENIĘDZY

Dlaczego pomocna jest biblijna rada co do picia? (20-22).

²⁰ Narkomania lub nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu i gry hazardowe to trwonienie pieniędzy. Biblia pomaga i w tej dziedzinie.a

²¹ Zastanówmy się najpierw nad alkoholem. Biblia nie zakazuje umiarkowanego picia napojów alkoholowych. Radzi jednak:

„Popada w nędzę, kto lubi hulanki, nie wzbogaci się, kto lubi oliwę i wino”.

„Nie bądź z tych, co winu hołdują (...) bo pijak i żarłok jest w nędzy, ospałość chodzi w łachmanach” (Przysłów 21:17; 23:20, 21, BT).

²² Picie nad miarę oznacza trwonienie pieniędzy pod niejednym względem. Napoje wyskokowe są drogie; niektórzy wydają na alkohol nawet połowę swoich zarobków. W jednej tylko kanadyjskiej prowincji Quebec wydatki na alkohol przekraczają co roku miliard dolarów. Drugi miliard pochłaniają skutki pijaństwa: nieobecność w pracy i nieszczęśliwe wypadki w następstwie nadużycia alkoholu.

Na południu Chile pewnego sprzedawcę butów zwolniono z pracy za pijaństwo. Wobec tego próbował naprawiać buty w szopie walącego się domu, który wynajmował z rodziną. Jednakże większość pieniędzy wydawał na trunki, a żona często musiała wyciągać go z więzienia. Poza tym zmuszona była do późnej nocy wyrabiać peruki, żeby jakoś zarobić na chleb. Pewnego dnia zaczęła studiować Biblię ze Świadkami Jehowy, dzięki czemu stała się bardziej wyrozumiałą pomocnicą i żoną. Wtedy mąż zaczął bywać na tym studium. Gdy się dowiedział, że nie można być jednocześnie pijakiem i chrześcijaninem, przestał pić. Rodzina mogła się teraz lepiej odżywiać. Z czasem kupili nawet mały domek i sklep, w którym mąż z powodzeniem prowadzi punkt naprawy obuwia.

Jakich kłopotów przysparzają gry hazardowe? (23-25).

²³ A co powiedzieć o grach hazardowych — zakładach na wyścigach lub grach w kasynie czy też o kupowaniu losów loteryjnych? Niejeden człowiek popadł w kłopoty pieniężne, gdy stał się namiętnym graczem. Wciąż ma nadzieję wygrać „wielki los”, a w gruncie rzeczy tylko trwoni pieniądze, czym nieraz wyrządza wielką krzywdę rodzinie.

²⁴ Pewien Australijczyk opowiada, że przez całe lata miał „wprost obsesję na tle hazardu. Grałem przez siedem dni w tygodniu i grałbym częściej, gdyby tydzień miał więcej dni”. Pożyczał pieniądze od przyjaciół, aż w końcu zaczęli go unikać. „Czasami, gdy przegrałem, chciało mi się tłuc głową o ścianę i wtedy błagałem żonę: ‛Daj mi chociaż 50 centów. Wiem, że wygram’”.

²⁵ Kiedy zaczął studiować Biblię, zrobiła na nim wrażenie rada Jezusa: „Miejcie oczy otwarte i strzeżcie się wszelkiego rodzaju chciwości” (Łukasza 12:15; 1 Koryntian 6:9, 10). Doszedłszy do wniosku, że uprawianie hazardu świadczy o krańcowej chciwości, wyzbył się tego nałogu. W rezultacie mógł przeznaczyć swoje zarobki na utrzymanie rodziny i wtedy lepiej zrozumiał sens przysłowia: „Przepadnie bogactwo podstępnie zagarnięte [zdobyte przez hazard, Living Bible], a krok za krokiem zdobywane — rośnie” (Przysłów 13:11, BT).

KLUCZ: POPRZESTAWAĆ NA TYM, CO SIĘ MA

Jakie korzyści daje biblijna rada, żeby poprzestawać na tym, co się ma? (26, 27).

²⁶ Ale najskuteczniejszej pomocy Biblia może udzielić w kształtowaniu właściwego poglądu na pieniądze. W 1 Tymoteusza 6:7-10 czytamy:

„Nic bowiem nie przynieśliśmy na ten świat; nic też nie możemy z niego wynieść. Mając natomiast żywność i odzienie, i dach nad głową, bądźmy z tego zadowoleni. A ci, którzy chcą się bogacić, wpadają w pokusę i w zasadzkę oraz w liczne nierozumne i szkodliwe pożądania (...) Za nimi to [pieniędzmi] uganiając się, niektórzy zabłąkali się z dala od wiary i siebie samych przeszyli wielu boleściami” (BT).

²⁷ Bez względu na to, czy człowiek jest bogaty, czy biedny, jeśli kocha pieniądze, nigdy nie jest zadowolony. W Kalifornii pewien ambitny kierownik przedsiębiorstwa powiedział do żony: „Będę bogaty (...) i gdybym miał wybierać między tobą a przedsiębiorstwem, przegrałabyś”. Został szefem wielkiej firmy i milionerem. Mieszka w domu, którego wartość ocenia się na 700 000 dolarów. Mimo wszystko mówi: „To jeszcze za mało”. Rzecz w tym, że pieniądze nie dają szczęścia. Na dwa lata przed śmiercią właściciel pól naftowych, milioner J. P. Getty powiedział: „Pieniądze niekoniecznie dają szczęście; prędzej unieszczęśliwiają”.

Jakich rozsądnych rad co do bogactwa udzielił Jezus? (28-30).

²⁸ Biblia co prawda nie potępia posiadania pieniędzy ani jakiegoś majątku, ale stanowczo ostrzega przed rozwijaniem w sobie miłości do tych rzeczy. Przypomina, że nasze życie ‛nie wynika z tego, co posiadamy’ (Łukasza 12:16-20).

²⁹ Zamiast więc utrudniać sobie życie zabieganiem o bogactwo, zadowalaj się tym, co masz albo co możesz w rozsądny sposób zdobyć. Słowa Jezusa z Łukasza 12:22-31 mogą nam ułatwić wyrobienie sobie takiego poglądu:

„Przestańcie się martwić o swoje dusze, co będziecie jeść, albo o swoje ciała, w co się ubierzecie. Bo dusza jest więcej warta niż pokarm, a ciało — niż odzież. Zwróćcie uwagę na to, że kruki nie sieją ani nie żną i nie mają stodoły ani spichlerza, a jednak Bóg je żywi. O ileż więcej wy jesteście warci niż ptaki? (...) Przestańcie więc zabiegać o to, co mielibyście jeść i co mielibyście pić, i przestańcie się zamartwiać; bo za tym wszystkim skwapliwie uganiają się narody świata, ale wasz Ojciec wie, że tego potrzebujecie”.

³⁰ Droga odzież, wymyślne potrawy i luksusowe mieszkanie mogą sprawiać pewną przyjemność, ale nie przedłużą życia ani o jeden rok — mogą je za to skrócić o kilka lat. Tymczasem bez bogactwa możesz zaznać w życiu wiele szczęścia.

Jak rady biblijne mogą ci pomóc w prowadzeniu ciekawszego życia? (31-33).

³¹ Nie potrzeba też majątku, aby mieć przyjaciół. Każdy, kto liczy na to, że pieniędzmi przyciągnie do siebie przyjaciół, popełnia błąd. Tacy „przyjaciele” będą zasiadać przy twoim stole i korzystać z twojej własności, ale gdy pieniądze się skończą, skończy się też ich przyjaźń (Kaznodziei 5:11; Przysłów 19:6).

³² Gdy natomiast przyjmiesz zrównoważony pogląd biblijny na pracę, cieszenie się życiem i spełnianie dobrych uczynków, posiądziesz „dar Boży”. W Księdze Kaznodziei 3:12, 13 wyrażono to następująco: „Nie ma dla nich nic lepszego jak się cieszyć i czynić dobrze przez całe życie; oraz że każdy człowiek powinien jeść i pić, i widzieć dobre za wszystką swoją ciężką pracę. To dar Boży”.

³³ Rady Boże są w tych sprawach tak rozsądne, że słusznie można by zadać sobie pytanie: Czy Bóg któregoś dnia nie położy kresu nędzy, niedożywieniu i złym warunkom mieszkaniowym, które tak często wynikają z kłopotów pieniężnych? Oczywiście, że to zrobi! Później omówimy fakty dające podstawę do takiego przeświadczenia. Ale najpierw zajmijmy się kilkoma innymi problemami, które dzisiaj uprzykrzają życie wielu ludziom.

[Przypis]

[Ramka na stronie 53]

POŁUDNIOWOAMERYKAŃSKA HANDLARKA

Na jednym z największych placów targowych w Georgetown (Gujana) miała stragan 48-letnia Norma. Oszukiwała klientów na wadze. Gdy ktoś chciał kupić 4 uncje solonej ryby, odważała 3 uncje itd. Poza tym odważniki były lżejsze niż należy. Toteż jej klienci nigdy nie otrzymywali tyle, co trzeba.

Pewnej niedzieli ktoś z rodziny dał jej „Strażnicę” z artykułem omawiającym stosowanie zasad biblijnych w handlu. Zawarty tam opis nieuczciwych praktyk był jakby skierowany wprost do niej (Przysłów 20:23; Kapłańska [3 Mojżeszowa] 19:35, 36). W poniedziałek Norma wyrzuciła fałszywe odważniki i kupiła dobre. Zaczęła chodzić na zebrania do Sali Królestwa Świadków Jehowy i studiować Biblię. Chociaż rodzina się z niej wyśmiewała, stopniowo nabierała pewności, że postępuje słusznie.

A jak szły interesy? Na niektórych towarach nie dało się nic zarobić bez oszukiwania, więc przestała je sprzedawać. Natomiast przy innych towarach klienci zauważyli zmianę i mówili: ‛Odkąd pani została chrześcijanką, otrzymujemy za nasze pieniądze więcej’. W rezultacie interesy nawet się poprawiły. Za uczciwie zarobione pieniądze Norma zdołała spłacić dług hipoteczny, odłożyć coś do banku i dawać datki na cele dobroczynne. Ponadto poprawiło się jej zdrowie, bo nie cierpi już na nerwowe bóle głowy jak dawniej, gdy się bała, że ją przyłapią na oszustwie.

[Ramka na stronie 59]

„W ostatnich trzech miesiącach 87% Australijczyków brało udział w różnych grach hazardowych”.

„Wolimy grać niż jeść!” Ocenia się, że mieszkańcy Queenslandu wydają na gry hazardowe 12 000 000 dolarów tygodniowo — prawie tyle, co na artykuły spożywcze” („The Sunday Mail”, Brisbane).

[Ilustracja na stronie 57]

Rady biblijne pomagają w układaniu budżetu domowego

[Ilustracje na stronie 60]

Jaką praktyczną wartość mają zasady biblijne dotyczące pijaństwa, palenia tytoniu i gier hazardowych?

Rozdział 7

Życie płciowe — czyje rady są naprawdę przydatne?

Dlaczego warto się zapoznać z radami biblijnymi na temat spraw seksualnych? (Przysłów 2:6-12) (1-4).

GDYBY rozpisać ankietę na temat „Czego potrzeba do szczęścia?”, wówczas w wielu odpowiedziach wymienionoby seks. I nie byłoby w tym nic dziwnego, ponieważ doznania i pragnienia seksualne odgrywają z woli Boga określoną rolę w życiu każdego normalnego, zdrowego człowieka.

² W dzisiejszych czasach rozmawia się na ten temat bardziej otwarcie niż za życia minionych pokoleń. Zmieniły się także zwyczaje w dziedzinie seksualnej. Coraz więcej młodzieży rozpoczyna życie płciowe bardzo wcześnie, niekiedy nawet zaraz po wejściu w okres dojrzewania. Miliony ludzi, często już w wieku emerytalnym, mieszka razem bez ślubu i obcuje ze sobą cieleśnie. Wśród osób żonatych i zamężnych wielu próbowało już seksu grupowego, wymiany partnerów czy też „małżeństwa otwartego”, w którym oboje zgadzają się na stosunki pozamałżeńskie.

³ Rady na ten temat pochodzą z różnych źródeł. Wielu lekarzy, pracowników poradni małżeńskich i przedstawicieli duchowieństwa popiera albo przynajmniej aprobuje to, co jest popularne. Niektórzy wyrabiają sobie zdanie na podstawie książek lub artykułów prasowych traktujących o życiu płciowym. Zapatrywania innych kształtują prowadzone w szkołach lekcje wychowania seksualnego. Jeszcze inni czerpią swoje wyobrażenia o tej dziedzinie życia wprost z przesyconych atmosferą erotyzmu powieści, filmów i programów telewizyjnych.

⁴ Większość ludzi wie, że również Biblia porusza ten temat. Wielu jednak woli odrzucać mierniki biblijne, uważając je za zbyt krępujące i surowe. Czy słusznie? A może stosowanie się do rad biblijnych w rzeczywistości chroni przed niejednym utrapieniem i pozwala znaleźć w życiu więcej szczęścia?

ŻYCIE PŁCIOWE PRZED ŚLUBEM

Dlaczego stosunki przedślubne są coraz częstszym zjawiskiem? (5-7).

⁵ Popęd płciowy normalną koleją rzeczy budzi się i nasila, gdy się ma kilkanaście lat. Toteż na przestrzeni dziejów mnóstwo młodych ludzi miało stosunki cielesne jeszcze przed zawarciem małżeństwa (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 34:1-4). Jednakże w ostatnich latach stosunki nieślubne stają się zjawiskiem wprost nagminnym. W niektórych krajach stały się niemal regułą. Dlaczego?

⁶ Jedną z przyczyn tego zjawiska jest eksponowanie seksu w filmach i powieściach. Wielu młodych to ciekawi; chcą się przekonać, „jak to jest”. Drudzy nie chcieliby być gorsi i chcą się do nich dostroić. Ponieważ stosunki przedślubne i pozamałżeńskie bardzo się rozpowszechniły, więc niejeden duchowny twierdzi obecnie, że są dozwolone, dopóki „oboje się kochają”. Toteż coraz więcej osób nie związanych węzłem małżeńskim staje wobec kwestii: „Dlaczego nie mielibyśmy żyć ze sobą, skoro przecież stosujemy środki antykoncepcyjne?”

⁷ Dr Saul Kapel, redaktor działu medycznego w pewnym czasopiśmie, wymienił jeszcze inne powody stosunków przedślubnych, po czym tak się wypowiedział na temat ich następstw:

„Nadużywa się seksu jako wyrazu buntu przeciwko rodzicom. Nadużywa się go w celu zwrócenia na siebie uwagi, jako swoistego ‛wołania o pomoc’. Nadużywa się go dla ‛sprawdzenia’ swej męskości lub kobiecości. Nadużywa się go jako społecznego ‛szczudła’ w daremnej próbie zdobycia uznania.

„Takie nadużywanie seksu nigdy nie rozwiązuje problemów, które do niego doprowadziły. Zazwyczaj tylko je przysłania”.

Jak Bóg zapatruje się na stosunki przedślubne? (8).

⁸ Bez względu na przyczyny stosunków przedślubnych, bez względu na to, jak się rozpowszechniły oraz ilu doradców i duchownych je pochwala, Biblia radzi:

„Bo tego przecież Bóg chce: (...) żebyście się powstrzymywali od rozpusty; (...) żeby nikt nie posunął się do szkodzenia swemu bratu i do wdzierania się w tej sprawie w jego prawa” (1 Tesaloniczan 4:3-6).

Niektórzy uważają, że Bóg wymaga zbyt wiele. Ale nie zapominajmy, że samo życie płciowe jest darem Jehowy Boga; to od Niego pochodzi zdolność rozmnażania się (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 1:28). Czyż nie należałoby się zatem spodziewać, że Twórca życia płciowego człowieka potrafi dać w tej dziedzinie najlepsze rady, które rzeczywiście mogą nas uchronić od niejednej zgryzoty?

SKUTKI — PRZYJEMNE CZY BOLESNE

Jakie bywają następstwa stosunków przedślubnych? (9-12).

⁹ Atrakcyjność pod względem płciowym oraz pożądanie płciowe może — jeżeli pozostaje we właściwych ramach — dawać pozytywne skutki. Jednym z nich są oczywiście dzieci. W pierwszej wzmiance o stosunkach cielesnych powiedziano: „Adam obcował z Ewą, swoją żoną, i stała się brzemienna” (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 4:1). W rodzinie przyjście na świat dziecka może rodziców bardzo uszczęśliwić. Ale co się dzieje, gdy obcują ze sobą cieleśnie ludzie, którzy jeszcze nie są małżeństwem? Skutek często jest taki sam: ciąża i dzieci.

¹⁰ Wiele osób decydujących się na stosunki przedślubne wmawia sobie, że nie warto się tym przejmować. Uważają, że przecież można korzystać ze środków antykoncepcyjnych. W niektórych krajach nastolatki mogą je nawet kupować bez wiedzy rodziców. Niemniej jednak ciąże nie omijają także przemądrzałych kilkunastolatek, które mawiały: „Mnie się to nie przydarzy”. Świadczą o tym na przykład takie doniesienia prasowe:

„Więcej niż co piąte dziecko urodzone w zeszłym roku w Nowej Zelandii miało niezamężną matkę”.

„Na każde trzy Brytyjki, które nie mając jeszcze 20 lat stają na ślubnym kobiercu, jedna już spodziewa się dziecka”.

„Co piąta kilkunastolatka [w USA] zajdzie w ciążę przed ukończeniem szkoły średniej”.

¹¹ Te bolesne skutki stosunków seksualnych przed ślubem są dla wielu młodych kobiet i mężczyzn ciężkim brzemieniem. Niektórzy decydują się na przerwanie ciąży. Jednakże ludzie wrażliwi wzdrygają się na myśl o zabiciu dziecka rozwijającego się w łonie matki (Wyjścia [2 Mojżeszowa] 20:13). Chodzi tu również o sumienie i kobiece uczucia. Są one tak silne, że wiele kobiet, które się zgodziły na przerwanie ciąży, potem gorzko tego żałowało (Rzymian 2:14, 15).

¹² Ciąże u kilkunastolatek są dla matki i dziecka bardziej ryzykowne niż u kobiet dorosłych. Grozi większe niebezpieczeństwo anemii, zatrucia krwi, występowania krwawień, przedłużającego się lub wymuszonego porodu, a nawet śmierci podczas rozwiązania. Dla dziecka urodzonego przez matkę, która jeszcze nie ma 16 lat, prawdopodobieństwo śmierci w pierwszym roku życia jest dwukrotnie większe. Przyjście na świat nieślubnego dziecka stwarza też rodzicom wiele problemów osobistych, społecznych i finansowych. W dodatku poczucie bezpieczeństwa i rozwój dziecka w niemałej mierze zależą od ustabilizowanej sytuacji rodzinnej. Dzieci, które z racji urodzenia się poza małżeństwem są tego pozbawione, mogą przez to ponieść szkodę na całe życie. Czy zatem — ogólnie rzecz biorąc — następstwa stosunków nieślubnych są twoim zdaniem przyjemne, czy bolesne? Czy biblijna rada: ‛Powstrzymujcie się od rozpusty’ nie jest rozsądna i czy nie zapewnia ochrony?

Jakie są jeszcze inne powody doceniania rad biblijnych co do życia płciowego? (13, 14).

¹³ Z powodu lekceważenia tej rady biblijnej wielu doświadczyło na sobie jeszcze innego bolesnego następstwa — choroby. Kobiety, które zaczęły życie płciowe, kiedy jeszcze miały kilkanaście lat, a przy tym zmieniały partnerów, znacznie częściej zapadają na raka szyjki macicy. Zagraża też poważne niebezpieczeństwo nabawienia się choroby wenerycznej. Niektórzy łudzą się, że rzeżączka i kiła są łatwe do wykrycia i wyleczenia. Jednakże eksperci Światowej Organizacji Zdrowia ONZ donoszą, że obecnie niektóre zarazki chorób wenerycznych są odporne na antybiotyki. Lekarzy niepokoi także nagły wzrost przypadków opryszczek na narządach płciowych. Często są nimi dotknięte dzieci zarażonych matek. Tak więc wiele młodych ludzi na swoje nieszczęście przekonuje się o prawdziwości biblijnego ostrzeżenia:

„Każdy inny grzech, którego może się dopuścić człowiek, jest zewnątrz jego ciała, ale kto uprawia rozpustę, grzeszy przeciw własnemu ciału” (1 Koryntian 6:18).

¹⁴ Niektórzy uważają, że przez stosunki przedślubne nabędą doświadczenia, które w małżeństwie może im potem ułatwić dopasowanie się pod względem seksualnym. W pewnych krajach panuje zwyczaj, że zamożni ojcowie prowadzą synów do prostytutek na „edukację”. Może im się zdaje, że to jest pożyteczne. Ale według naszego Stwórcy, któremu są znane wszelkie przeżycia ludzkie, wcale tak nie jest. Kto przed ślubem żyje w czystości, ten zakłada o wiele lepszy fundament pod szczęśliwe małżeństwo. Przeprowadzone w Kanadzie badania ujawniły, że u nastolatków, którzy mieli stosunki przedślubne, zaznacza się skłonność do oszukiwania potem swoich partnerów. Natomiast ludzie żyjący w czystości przed ślubem na ogół prowadzą się moralnie w małżeństwie; szacunek, który się ma dla małżeństwa przed ślubem, nie zanika po ślubie.

A CUDZOŁÓSTWO?

Na co wskazują fakty, jeśli chodzi o rady biblijne w sprawie cudzołóstwa? (15-18).

¹⁵ Niezależnie od tego dzisiejsze liberalne porady w zakresie życia płciowego doprowadzają do częstszych wypadków cudzołóstwa. Informacje z Europy i Ameryki Północnej wskazują na to, że mniej więcej połowa mężów oszukuje żony. Również więcej kobiet nie ma dziś nic przeciwko cudzołóstwu i uprawia je, często w nadziei, że ich życie stanie się przez to bardziej romantyczne.

¹⁶ Biblia daje w tej sprawie bardzo wyraźną radę: „Niech mąż oddaje swej żonie powinność [pod względem seksualnym]; a żona niech także czyni podobnie swemu mężowi” (1 Koryntian 7:3). Możesz też przeczytać Księgę Przysłów 5:15-20, gdzie obrazowo powiedziano, że ludzie związani węzłem małżeńskim powinni znajdować zadowolenie seksualne w obrębie swego małżeństwa, a nie poza nim. Z wielowiekowego doświadczenia wiadomo, że ta rada stanowi ochronę. Chroni przed chorobami i przychodzeniem na świat nieślubnych dzieci. Zabezpiecza też przed smutkiem i zmartwieniem, do którego jakże często prowadzi cudzołóstwo.

¹⁷ Kiedy mężczyzna i kobieta się pobierają, dają sobie nawzajem przyrzeczenie. Co się dzieje, gdy jedno z nich zawodzi zaufanie drugiego przez jakąś miłostkę? W pewnym studium poświęconym stosunkom pozamałżeńskim powiedziano:

„Kto łamie dane słowo, dopuszcza się wielkiej winy. Cudzołóstwo jest przestępstwem przeciwko określonej osobie, ponieważ dokładnie wiadomo, kogo się oszukuje, czyli krzywdzi”.

Stało się to jeszcze bardziej widoczne, gdy wiele par usłuchało rady co do „małżeństwa otwartego”, w którym obie strony godzą się na stosunki z innymi partnerami. Z czasem główni rzecznicy „małżeństwa otwartego” musieli się wycofać. Żałosne rezultaty zmusiły ich do wyciągnięcia wniosku, że „gwarancja wierności seksualnej jest nadal podstawowym i nieodłącznym atrybutem większości małżeństw”.

¹⁸ Cudzołóstwo wywołuje zazdrość i poczucie osobistego zagrożenia. Bóg w swojej mądrości ostrzega przed złem, które ono wyrządza (Przysłów 14:30; 27:4). Chociaż więc niektórzy uważają, że wiedzą lepiej i że cudzołóstwo ma swoje uzasadnienie, to jednak fakty dowodzą, że jest inaczej. Psycholog dr Milton Matz przyznał otwarcie:

„Większość z nas tak czy owak bierze cięgi za stosunki pozamałżeńskie, bez względu na to, czy jesteśmy winowajcami, czy ofiarami (...).

„Z doświadczenia życiowego wiem, że pozamałżeńskie romanse są niewiarogodnie bolesne dla wszystkich zainteresowanych. Wcale nie są receptą na szczęście”.

STOSUNKI PŁCIOWE W MAŁŻEŃSTWIE

Co Biblia mówi o życiu seksualnym w małżeństwie? (19-22).

¹⁹ Rady biblijne w sprawie życia płciowego nie dotyczą wyłącznie tego, czego trzeba się wystrzegać. Mówią też o tym, co należy robić, aby życie było przyjemne.

²⁰ Biblia nie przedstawia obcowania cielesnego jako funkcji czysto biologicznej, lecz słusznie wskazuje na to, że mąż i żona mogą się przez nie nawzajem uszczęśliwiać. Wspomina o „rozkoszy” i „upojeniu” w małżeńskiej grze miłosnej (Przysłów 5:19). Taka szczerość pomaga nam przemóc pruderię lub zażenowanie i uznać stosunki miłosne między mężem a żoną za rzecz normalną.

²¹ Stwórca radzi mężom: „Kochajcie swe żony i nie bądźcie na nie gorzko zagniewani” (Kolosan 3:19). Jeżeli obcowanie płciowe ma naprawdę uszczęśliwiać, to małżonków nie może dzielić bariera goryczy ani urazy. Tylko pod tym warunkiem stosunki małżeńskie mogą się okazać tym, czym są naprawdę, to znaczy wyrazem głębokiej miłości, oddania i czułości.

²² Poza tym Bóg nakazuje mężom, by mieszkali z żonami „według wiedzy” (1 Piotra 3:7). Mąż powinien przeto uwzględniać uczucia i cykle miesięczne żony. Jeżeli nie jest zbyt wymagający, tylko rozważnie stara się zrozumieć jej odczucia i potrzeby, to najprawdopodobniej ona również będzie chętniej uwzględniać jego pragnienia. Przyczyni się to do obopólnego zadowolenia.

Jakie korzyści daje usłuchanie tych rad? (23-26).

²³ Nieraz słyszy się narzekania, że żona jest oziębła lub obojętna. Winę za taki stan rzeczy może ponosić mąż, który w życiu codziennym bywa niedostępny, milczący lub szorstki. Na pewno zgodzisz się z tym, że żona byłaby mniej obojętna, gdyby mąż zawsze był wobec niej serdeczny i czuły. Jest rzeczą całkiem oczywistą, że żona chętniej zgodzi się na zbliżenie fizyczne, gdy mąż kieruje się radą, która zaleca przyodzianie się „subtelnymi uczuciami: zmiłowaniem, życzliwością, kornością umysłu, łagodnością i wielkodusznością” (Kolosan 3:12, 13).

²⁴ Biblia mówi: „Bardziej uszczęśliwiające jest dawanie niż otrzymywanie” (Dzieje Apostolskie 20:35). Sprawdza się to w wielu dziedzinach i w zasadzie dotyczy także zaznawania radości małżeńskich. Dlaczego? Znajdowanie przyjemności w obcowaniu cielesnym zależy u żony w znacznej mierze od tego, co jest w umyśle i sercu. Ostatnio dużo się mówi o potrzebie koncentrowania się kobiety na jej cielesnych odczuciach i przyjemności, ale mimo to niejedna nie czuje się zadowolona. Dr Marie Robinson, która się zajęła badaniem tej sprawy, stwierdziła, że żona, która szanuje męża i uważa stosunek za sposobność nie tyle do otrzymywania, co do dawania, najprawdopodobniej sama doznaje więcej zadowolenia. Lekarka ta napisała:

„Stopniowo [żona] zauważa, że większa czułość i zainteresowanie mężem zaczyna znajdować wyraz w jej miłosnych objęciach. Widzi i odczuwa przyjemność, jaką mu sprawia jej ożywienie seksualne, i zaczyna się proces zwrotny, ponieważ odczuwanie przez męża większej przyjemności daje z kolei jej więcej zadowolenia”.

Tak więc rada biblijna, żeby dawać i interesować się drugimi, przyczynia się do zaznawania szczęścia nawet w tej intymnej dziedzinie życia (Filipian 2:4).

²⁵ Usłuchanie tej rady przynosi pożytek pod jeszcze innym względem. Nasz punkt widzenia na sprawy seksualne, z którymi wiąże się zdolność przekazywania życia, ma wpływ na nasze stosunki z Bogiem, Życiodawcą. A zatem mądrze jest unikać rozpusty i cudzołóstwa nie tylko ze względu na korzyści, jakie nam to przynosi pod względem cielesnym, umysłowym i uczuciowym, lecz także dlatego, że byłby to „grzech przeciwko Bogu” (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 39:9). O wierności wobec partnera małżeńskiego napisano w Liście do Hebrajczyków 13:4:

„Niech małżeństwo będzie czcigodne u wszystkich, a łoże małżeńskie bez splamienia, bo Bóg będzie sądził rozpustników i cudzołożników”.

²⁶ Gdy się zastanawiamy, jaki jest związek między życiem płciowym a szczęściem człowieka, musimy sięgnąć myślą poza dzień dzisiejszy. W interesie naszej trwałej pomyślności Biblia pomaga nam zrozumieć, jak to, co dzisiaj robimy, będzie wywierać wpływ na nas samych oraz na innych ludzi jutro, za rok i przez całe nasze życie.

[Ramka na stronie 70]

„Możliwe, że nowa ‛swoboda seksualna’ w jakimś sensie ‛wyzwala’ (...) Ale zewsząd słyszę zupełnie coś innego. Wciąż dochodzą mnie słuchy, że wolna miłość rzeczywiście coś ‛daje’ większości ludzi: Wyrządza im szkodę” (Felietonista G. A. Geyer w „The Oregonian”).

[Ramka na stronie 71]

„Niewierność małżeńska wywołuje poczucie winy, ból i nieufność, podczas gdy wierność wzbudza uczucie bezpieczeństwa i głębokiej radości” (Dr C. B. Broderick, kierownik ośrodka do spraw małżeństwa i rodziny).

[Ilustracje na stronie 69]

Rady biblijne pomagają uniknąć smutnych następstw niemoralności: niepożądanych ciąży i chorób wenerycznych

Rozdział 8

Jak można zaznać szczęścia w życiu rodzinnym

Co można zrobić, żeby sobie ułożyć szczęśliwsze życie rodzinne? (1-3).

OGROMNA większość ludzi uważa, że szczęście pozostaje w ścisłym związku z życiem rodzinnym. W odpowiedzi na pewną ankietę 85 procent mężczyzn przyznało, że życie rodzinne jest bardzo ważnym czynnikiem warunkującym prowadzenie szczęśliwego i ciekawego życia. Może jednak znasz wielu mężczyzn, którzy woleli się rozwieść. Również coraz więcej kobiet decyduje się na rozwód, aby zerwać małżeństwo, w którym daje się we znaki nuda, niezgoda lub okrucieństwo.

² Nie możemy zmienić postępowania innych ludzi. Powinno nam jednak zależeć na ulepszeniu własnego życia rodzinnego, zwłaszcza na umacnianiu więzi między mężem a żoną. Zadajmy sobie więc pytanie: „Jaka atmosfera panuje w naszym domu?”

³ Instytucja rodzinna istnieje dzięki Stwórcy (Efezjan 3:14, 15). On udziela praktycznych rad, które już pomogły wielu małżeństwom w szczęśliwym ułożeniu życia rodzinnego. Te same rady mogą pomóc i tobie.

PRAKTYCZNE WNIOSKI WYPŁYWAJĄCE Z PIERWSZEGO MAŁŻEŃSTWA

Jaką rolę odegrało w pierwszym małżeństwie przyjęcie na siebie zobowiązania i dlaczego jest to tak istotne? (4-6).

⁴ Na samym wstępie jest w Biblii mowa o tym, jak Bóg dał początek pierwszej rodzinie ludzkiej. W jakiś czas po stworzeniu pierwszego mężczyzny, Adama, Jehowa Bóg powiedział:

„‛Nie jest dobrze, żeby człowiek był ciągle sam. Uczynię mu pomocnicę jako jego uzupełnienie’. I Jehowa Bóg przystąpił do tego, żeby z żebra wyjętego z człowieka zbudować kobietę i przyprowadzić ją do człowieka. Wtedy człowiek rzekł: ‛To wreszcie jest kość z moich kości i ciało z mego ciała (...)’. Dlatego mężczyzna opuści ojca i matkę i ma lgnąć do żony, i mają się stać jednym ciałem” (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 2:18, 22-24).

⁵ A zatem pierwsza rodzina nie powstała w wyniku zwykłego postanowienia dwojga ludzi, że będą żyć razem. Bóg zatwierdził zawarcie małżeństwa i oboje zostali zespoleni w trwałym związku. Adam uznał Ewę za swą żonę wobec najwyższej Władzy we wszechświecie.

⁶ Podejmując kroki niezbędne do zawarcia ważnego i ogólnie uznawanego małżeństwa, mężczyzna i kobieta publicznie składają obopólne zobowiązanie (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 24:4, 34-67; Mateusza 25:1-10). Takiego zobowiązania nie ma, gdy dwoje ludzi jedynie żyje ze sobą, nie łącząc się węzłem małżeńskim. Ich pożycie Biblia nazywa „rozpustą” lub „cudzołóstwem” (Hebrajczyków 13:4). Nawet jeżeli oboje twierdzą, że się kochają, związek taki prawdopodobnie z czasem się rozluźni, ponieważ brak mu stanowczego zobowiązania małżeńskiego, które według Biblii ma znaczenie decydujące. Na przykład:

34-letnia kobieta oświadczyła: „Może jestem staroświecka, ale zobowiązanie małżeńskie daje mi poczucie bezpieczeństwa. (...) Cieszy mnie świadomość, że wyznaliśmy sobie i światu nasze postanowienie trzymania się razem”.

Pewien 28-letni nauczyciel powiedział o swoich przeżyciach: „Po kilku latach zacząłem odnosić wrażenie, że wokół mnie jest pustka. Wspólne życie [bez ślubu] nie pozwalało snuć planów na przyszłość”.

Badając tę sprawę, socjolog Nancy M. Clatworthy stwierdziła, że pary, które przyjęły na siebie zobowiązanie przez zawarcie związku małżeńskiego, a nie żyły ze sobą przed ślubem, „były szczęśliwsze i bardziej zadowolone”.

Czego w związku z pierwszym małżeństwem dowiadujemy się o rodzicach i teściach? (7-9).

⁷ Zawarte w Biblii informacje o pierwszym małżeństwie mogą nam także ułatwić uniknięcie kłopotów z rodzicami i teściami. Zdaniem jednego z doradców w sprawach małżeńskich kłopoty takie należą do najczęstszych. Ale zanim w ogóle mogło dojść do jakichkolwiek trudności z rodzicami i teściami, powiedziano w odniesieniu do pierwszego małżeństwa: „Mężczyzna opuści ojca i matkę i ma lgnąć do żony” (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 2:24).

⁸ Naturalnie większość z nas kocha rodziców. Biblia nawet żąda, żeby w razie potrzeby spieszyć im z pomocą materialną, gdy są w podeszłym wieku (1 Tymoteusza 5:8; Powtórzonego Prawa [5 Mojżeszowa] 27:16; Przysłów 20:20). Ale jednocześnie podkreśla, że po ślubie partner życiowy staje się najbliższym krewnym, pierwszą osobą, którą należy kochać, o nią się troszczyć i z nią się naradzać.

⁹ Uświadomienie sobie tego powinno powstrzymać męża lub żonę od „biegania do domu” rodzicielskiego, gdy się wyłonią trudności. Z drugiej strony rodzice powinni zrozumieć, że dzieci po zawarciu małżeństwa „opuszczają” ich i tworzą odrębne rodziny, choćby ze względu na panujące zwyczaje lub warunki materialne młodzi musieli przez jakiś czas mieszkać blisko rodziców lub razem z nimi. Oczywiście dzieci powinny cenić mądrość oraz doświadczenie rodziców i mogą nawet z tego korzystać (Hioba 12:12; 32:6, 7). Jednakże to, co mówi Księga Rodzaju [1 Mojżeszowa] 2:24, powinno być dla rodziców ostrzeżeniem, żeby nie próbowali kierować życiem swoich żonatych bądź zamężnych dzieci ani sprawować nad nimi nadzoru. Usłuchanie tej rady biblijnej może ułatwić młodym szczęśliwe ułożenie sobie wspólnego życia.

ILU PARTNERÓW?

Jaka praktyczna nauka co do liczby partnerów małżeńskich wypływa ze sprawozdania zawartego w Księdze Rodzaju [1 Mojżeszowa]? (10, 11).

¹⁰ Ze sprawozdania zapisanego w Księdze Rodzaju [1 Mojżeszowa] wynika też, że Bóg dał Adamowi tylko jedną partnerkę. W niektórych społeczeństwach mężczyźnie wolno mieć więcej żon. Ale czy poligamia przyczynia się do szczęścia w rodzinie? Wprost przeciwnie. Doświadczenie uczy, że często wywołuje gorzką zazdrość lub rywalizację, a w niejednym wypadku prowadzi do złego traktowania starszych żon (Przysłów 27:4; Rodzaju [1 Mojżeszowa] 30:1). Wśród starożytnych Hebrajczyków przyjęte było zarówno wielożeństwo, jak i pozbywanie się żon przez rozwód. Bóg tolerował takie praktyki, ale nadał Izraelitom prawa, które miały zapobiegać poważnym nadużyciom. Omawiając tę sprawę, Jezus przypomniał jednak, co według Księgi Rodzaju [1 Mojżeszowa] było wolą Bożą. Kiedy zapytano go o rozwody z rozmaitych przyczyn, powiedział:

„Czyż nie czytaliście, że ten, kto ich stworzył, od początku uczynił ich rodzajem męskim i żeńskim i powiedział: ‛Z tego powodu mężczyzna opuści ojca i matkę, a przylgnie do żony (...)’? (...) Zatem co Bóg wprzągł we wspólne jarzmo, tego człowiek niech nie rozłącza (...) Mojżesz [w prawie Bożym] przez wzgląd na zatwardziałość waszych [Hebrajczyków] serc zezwolił wam na rozwodzenie się z waszymi żonami, ale na początku tak nie było. Powiadam wam, że kto się rozwodzi z żoną, z wyjątkiem przyczyny rozpusty, i żeni się z inną, popełnia cudzołóstwo” (Mateusza 19:3-9).

¹¹ Jezus powiedział wyraźnie, że wśród jego naśladowców nie ma być poligamii, tylko jednożeństwo, jak to Bóg postanowił na początku (1 Tymoteusza 3:2). Uznanie w tej dziedzinie mądrości i autorytetu Boga jest pierwszym krokiem na drodze do szczęścia.

Przyswojenie sobie jakiego poglądu na rozwody zaleca Biblia? (12, 13).

¹² To samo dotyczy wypowiedzi Jezusa o rozwodzie. Gdy można łatwo uzyskać rozwód, ludzie rozwodzą się masowo. Widać to obecnie. Jednakże Bóg uważa małżeństwo za związek trwały. Co prawda Jezus powiedział, że gdyby któreś ze współmałżonków dopuściło się „rozpusty” (po grecku porneia, rażąca nieobyczajność płciowa), stając się przez to „jednym ciałem” z inną osobą, strona niewinna może się rozwieść i zawrzeć nowy związek małżeński. W każdym innym wypadku Stwórca uważa poślubioną parę za połączoną na zawsze. Kto w tej sprawie uznaje autorytet Boży, ma tym więcej powodów, żeby dążyć do scementowania swego małżeństwa i przezwyciężania wszelkich trudności (Kaznodziei 4:11, 12; Rzymian 7:2, 3). Zamiast więc unieszczęśliwiać, taki pogląd pomaga prowadzić szczęśliwe życie małżeńskie. Znajduje to potwierdzenie w praktyce życiowej.

¹³ Ktoś mógłby jednak powiedzieć: „Mimo wszystko w niektórych małżeństwach wyłaniają się poważne problemy albo oboje po prostu nie potrafią ze sobą współżyć”. Co wtedy? Również w takich wypadkach można z powodzeniem skorzystać z praktycznych rad biblijnych.

MĄŻ, KTÓRY NAPRAWDĘ KOCHA ŻONĘ

Jak mężowie mogą się zastosować do przeznaczonej dla nich rady biblijnej? (14-16).

¹⁴ Szczęście rodzinne w znacznym stopniu zależy od tego, co mąż myśli o żonie i jak ją traktuje. Ale kto może powiedzieć, co jest pod tym względem najlepsze? I znowu przychodzi nam z pomocą biblijny opis pierwszego małżeństwa. Powiedziano tam, że Bóg użył cząstki ciała Adama, aby mu stworzyć towarzyszkę. Później wyciągnięto z tego następujący wniosek:

„Mężowie powinni MIŁOWAĆ SWOJE ŻONY JAK WŁASNE CIAŁO. Kto miłuje żonę, miłuje siebie samego, bo nikt nigdy nie ma w nienawiści swego ciała, ale je karmi i pielęgnuje, jak to i Chrystus czyni zborowi”.

Następnie, po przytoczeniu Księgi Rodzaju [1 Mojżeszowa] 2:24, Paweł mówi dalej: „Niech też każdy z was tak miłuje żonę, jak siebie samego” (Efezjan 5:28-33).

¹⁵ Niektórym mężczyznom może się wydawać, że trzeba być dla żony szorstkim i trzymać ją na dystans, ale Twórca małżeństwa mówi, że mąż powinien żywić głęboką miłość do żony i okazywać jej tę miłość. Żona może być naprawdę szczęśliwa jedynie wtedy, gdy czuje, że jest szczerze kochana.

¹⁶ Mąż ma ‛karmić i pielęgnować żonę jak własne ciało’, co między innymi oznacza, że ma jej zapewnić przyzwoite utrzymanie. Nie powinien jednak być tak pochłonięty zarabianiem na życie, żeby nie znajdował dla niej czasu i nie okazywał serdecznego zainteresowania jej osobą. Poza tym nikt przy zdrowych zmysłach, nawet gdy jest rozdrażniony, nie odnosi się do własnego ciała z nienawiścią ani nim nie poniewiera. A zatem podnoszenie ręki na żonę jest według Biblii niedorzecznością (Psalm 11:5; 37:8).

Jak mężowie mają to rozumieć, że żona jest „uzupełnieniem”? (17-19).

¹⁷ Pierwsza kobieta miała być „uzupełnieniem” swego męża (Rodzaju [1 Mojżeszowa] 2:18). Bóg wiedział, że mężczyzna ma inną naturę niż kobieta. Ta różnica utrzymuje się po dzień dzisiejszy. Kobiety zwykle różnią się od mężczyzn cechami charakteru i postępowaniem. On bywa bardziej zdecydowany, ona zaś bardziej wyrozumiała i cierpliwa. Ona może być towarzyska, a on woli samotność. On przykłada dużą wagę do punktualności, a ona może być pod tym względem bardziej „wspaniałomyślna”. Biblijna uwaga, że Bóg stworzył Ewę jako „uzupełnienie”, powinna pomóc mężom zrozumieć takie różnice.

¹⁸ Apostoł Piotr nakazuje mężom, aby ‛mieszkali z żonami według wiedzy, przyznając im cześć jako naczyniu słabszemu’ (1 Piotra 3:7). To przyznawanie „czci” dotyczy między innymi respektowania ich odmiennych upodobań. Mąż może się interesować sportem, żona natomiast woli pooglądać wystawy sklepowe lub pójść do teatru na widowisko baletowe. Jej upodobania są równie ważne, jak jego. Kto przyznaje żonie cześć, ten uwzględnia takie różnice.

¹⁹ Nastroje żony wywoływane cyklami miesięcznymi mogą wprawiać w zakłopotanie męża, a niekiedy nawet ją samą. Ale gdy mąż stara się ją zrozumieć i ‛mieszkać z nią według wiedzy’, przyczynia się tym do ich obopólnego szczęścia. Często wystarczy przytulić ją do siebie i serdecznie z nią porozmawiać.

ŻONA, KTÓRA SZANUJE MĘŻA

Jak według Biblii żona powinna się ustosunkować do męża? (20-22).

²⁰ Ponieważ żona też musi robić, co do niej należy, jeżeli rodzina ma być szczęśliwa, więc Stwórca udziela wskazówek również żonom.

²¹ Bezpośrednio po nakazie, aby mężowie miłowali żony, czytamy w Biblii: „Z drugiej strony żona powinna mieć głęboki szacunek dla swego męża” (Efezjan 5:33). W pierwszym małżeństwie było szereg czynników, które najzupełniej normalnie powinny były skłaniać Ewę do poważania męża. Adam został stworzony najpierw. Miał więcej wiedzy i doświadczenia życiowego, a nawet otrzymywał wskazówki od Boga.

²² A jak to jest dzisiaj? Jeżeli mąż szczerze stara się zastosować do omówionych tu rad biblijnych, najprawdopodobniej zaskarbi sobie tym szacunek żony. Nawet gdy żona w niektórych sprawach góruje nad mężem albo gdy on w czymś nie dopisuje, to jednak są powody, żeby okazywać mężowi szacunek — z uwagi na to, że rodzina jest częścią postanowienia Jehowy. Apostoł Paweł napisał:

„Żony niech będą podporządkowane mężom jak Panu, ponieważ mąż jest głową żony, jak i Chrystus jest głową zboru” (Efezjan 5:22, 23).

Dlaczego żony mogą być pewne, że ta rada jest rozsądna? (23, 24).

²³ Nie chcemy przez to powiedzieć, że mąż ma być w rodzinie wszystkowiedzącym tyranem. Byłoby to sprzeczne z przykładem Chrystusa, który był serdeczny, troskliwy i wyrozumiały. Bóg zaleca żonom pozostawienie przewodnictwa mężowi. W ważnych sprawach rodzinnych mąż i żona mogą się wspólnie naradzić, żeby potem współdziałać ze sobą jak różne narządy tego samego ciała. Jednakże według Biblii Bóg składa odpowiedzialność za rodzinę przede wszystkim na męża (Kolosan 3:18, 19).

²⁴ Doświadczenie uczy, że wypowiedzi Biblii na ten temat są rozsądne. Gdy żona stara się zasłużyć na miłość i troskliwość męża, pozostawiając mu kierownictwo w sprawach rodziny, wtedy często przekonuje się, że on chętniej przyjmuje na siebie odpowiedzialność i podchodzi do swoich obowiązków z miłością (Przysłów 31:26-28; Tytusa 2:4, 5).

WSPÓLNE KSZTAŁTOWANIE SZCZĘŚLIWEGO ŻYCIA RODZINNEGO

Jakie znaczenie dla szczęścia rodzinnego ma wymiana myśli? (25-28).

²⁵ Wymiana myśli jest istotnym czynnikiem, którego niestety brakuje w zbyt wielu rodzinach. Pewien socjolog oświadczył: „Większość mężów i żon nie słucha tego, co mówi współmałżonek, i w rezultacie często się kłócą”. W życiu nie da się uniknąć rozdrażnień, zawodów i rozczarowań. Ale jak nie dopuścić do tego, żeby one zaszkodziły naszemu małżeństwu? Pomaga w tym wymiana myśli. Nie uważaj jej za coś oczywistego, bo któregoś dnia stwierdzisz, że rozmawiacie ze sobą coraz rzadziej.

²⁶ Staraj się podtrzymywać wymianę myśli. Czy naprawdę macie zwyczaj rozmawiać o tym, co robicie i co czujecie? Nieraz zbytnio zależy nam na tym, żeby się samemu wypowiedzieć, i wcale nie słuchamy, co ktoś do nas mówi (Przysłów 10:19, 20; Jakuba 1:19, 26). Zamiast tylko czekać na sposobność, żeby dojść do głosu, lepiej posłuchaj i spróbuj zrozumieć swego współmałżonka, zadając w razie potrzeby pytania: „Czy sądzisz, że...?” albo „Czy masz na myśli...?” (Przysłów 15:30, 31; 20:5; 21:28). Gdy mąż lub żona starają się zrozumieć, jakie myśli i uczucia wyraża współmałżonek, wówczas najprawdopodobniej będą mniej skłonni do samolubstwa lub nieustępliwości.

²⁷ Wspólne rozmowy stają się jeszcze cenniejsze, gdy małżonkowie omawiają swoje problemy w świetle rad biblijnych. Na przykład wspaniałą podstawę do omówienia dochodów i planowanych wydatków znajdujemy w 1 Tymoteusza 6:6-10, 17-19 oraz w Mateusza 6:24-34. Mnóstwo rad biblijnych co do najważniejszych aspektów życia rodzinnego można znaleźć w książce Droga do szczęścia w życiu rodzinnym.a

²⁸ Ponieważ rady biblijne pochodzą od największego autorytetu w sprawach życia małżeńskiego i rodzinnego, od Jehowy Boga, więc jeśli będziemy cierpliwie i konsekwentnie się do nich stosować, to możemy być pewni, że nasze starania zostaną uwieńczone powodzeniem. Postępuje tak już z dobrym skutkiem tysiące chrześcijańskich małżeństw na całej ziemi.

[Przypis]

[Ramka na stronie 80]

„W czasie trwania mego małżeństwa”, opowiada pewien mężczyzna z zachodniej części Stanów Zjednoczonych, „zdobyłem pod względem materialnym wszystko, czego pragnąłem — kupiłem sobie piękny dom, samochody, łodzie i konie. Ale nie dało mi to szczęścia. Żona nie dzieliła moich zainteresowań. Stale się kłóciliśmy. Paliłem marihuanę, aby znaleźć spokój.

„Większość weekendów spędziłem poza domem, na polowaniu. Również ze względu na moją pracę często nie było mnie w domu. W rezultacie zacząłem cudzołożyć. Uznałem, że żona mnie nie kocha, więc się wyprowadziłem i zadawałem się z coraz to innymi kobietami, aż wszystko zaczęło wskazywać na to, że się dostałem w ślepy zaułek.

„W tym czasie zacząłem po trochu czytać Biblię. Piąty rozdział Listu do Efezjan przekonał mnie o tym, że powinienem wrócić do żony. Wiedziałem, że ona nie była uległa i że ja nie przewodziłem należycie. Ale już w następnym tygodniu podczas podróży służbowej znowu popełniłem cudzołóstwo”.

Znajomy powiedział mu, że jeśli naprawdę interesuje się Bogiem, to mogliby mu pomóc Świadkowie Jehowy. A oto dalszy ciąg jego opowieści: „Świadkowie rzeczywiście mi pomogli. Jeden z nadzorców zboru poświęcał czas na studiowanie ze mną. Gdy żona zauważyła, jak bardzo się zmieniłem, przyłączyła się do studium. Obecnie po raz pierwszy nasze życie rodzinne zaczęło się układać szczęśliwie. Nawet nasze dwie dziewczynki zauważyły różnicę. Brak mi słów, żeby opisać, jak szczęśliwi jesteśmy oboje z żoną, odkąd kierujemy się w życiu zasadami biblijnymi”.

[Ilustracja na stronie 85]

Wymiana myśli — istotny warunek szczęścia w małżeństwie