Pytania czytelników

◼ Czy Świadkowie Jehowy godzą się na przyjmowanie zastrzyków z pewnymi frakcjami krwi, na przykład immunoglobulinami lub albuminami?

Niektórzy na to przystają, wychodząc z założenia, że w Piśmie Świętym nie ma wyraźnego zakazu przyjmowania zastrzyków zawierających jakąś drobną frakcję lub składnik krwi.

Stwórca od początku nałożył na całą ludzkość obowiązek wystrzegania się krwi: „Każde poruszające się żywe zwierzę może wam służyć za pokarm (...). Tylko ciała z duszą jego — krwią jego — nie będziecie jedli” (Rodzaju 9:3, 4). Krew uważano za świętą i dlatego wolno jej było używać wyłącznie przy składaniu ofiar. W przeciwnym razie należało ją wylać na ziemię (Kapłańska 17:13, 14; Powtórzonego Prawa 12:15, 16).

Nie było to jedynie tymczasowe ograniczenie, wiążące tylko dla Żydów. O konieczności powstrzymywania się od krwi poinformowano też chrześcijan (Dzieje Apostolskie 21:25). W cesarstwie rzymskim powszechnie łamano prawo Boże, gdyż ludzie jedli produkty z krwią. Gwałcono je również z przyczyn „medycznych”; Tertulian podaje, że niektórzy spożywali krew w przekonaniu, iż leczy padaczkę. ‛Chciwie chłeptali krew zbrodniarzy zabitych na arenie’. Dodał też: „Wstydźcie się za swoje ohydne postępowanie przed chrześcijanami, którzy nawet nie jedzą potraw z krwią zwierząt”. Świadkowie Jehowy są dziś tak samo zdecydowani respektować prawo Boże, bez względu na to, jak rozpowszechnione jest wśród innych ludzi spożywanie pokarmów z dodatkiem krwi. W latach czterdziestych XX wieku, gdy zaczęto masowo przetaczać krew, zrozumieli, że posłuszeństwo wobec Boga wymaga powstrzymywania się również od tego zabiegu, nawet jeśli lekarze usilnie go zalecają.

Początkowo w większości transfuzji stosowano pełną krew. Później naukowcy zaczęli z niej wyodrębniać podstawowe składniki, gdyż lekarze doszli do wniosku, że niekiedy pacjent nie potrzebuje wszystkich komponentów. Podanie tylko jednego miało być dla chorego mniej ryzykowne, spodziewano się też lepszego spożytkowania posiadanych zasobów krwi.

Krew ludzką można rozdzielić na ciemno zabarwione komórki oraz żółtawy płyn (osocze lub surowicę). W skład frakcji komórkowej (45 procent objętości) wchodzą krwinki czerwone, białe i płytkowe. Pozostałe 55 procent stanowi osocze. Zawiera ono 90 procent wody, ale także małe ilości wielu białek, hormonów, soli mineralnych i enzymów. Obecnie większa część krwi pobranej od dawców jest rozdzielana na podstawowe komponenty. Jednemu pacjentowi podaje się osocze (na przykład plazmę poddaną zamrożeniu zaraz po pobraniu), aby leczyć wstrząs. Natomiast choremu z anemią przetacza się roztwór przygotowany z koncentratu krwinek czerwonych, przechowywanego w banku krwi. Rzadziej używane są krwinki płytkowe i białe.

W czasach biblijnych nie znano sposobów umożliwiających stosowanie takich preparatów. Bóg po prostu nakazał: ‛Trzymajcie się z dala od krwi’ (Dzieje Apostolskie 15:28, 29). Dlaczego słuszny miałby być pogląd, że istnieje w tym wypadku jakaś różnica między pełną krwią a jej poszczególnymi frakcjami? Chociaż w I wieku byli tacy, co pili krew, chrześcijanie stanowczo tego odmawiali, nawet gdyby przyszło im ponieść śmierć. Czy rozsądne byłoby mniemanie, że postąpiliby inaczej, gdyby ktoś wziął krew, poddał ją obróbce, a następnie podsunął im tylko osocze lub na odwrót: skrzep, na przykład w krwistej kaszance? Stanowczo nie! Tak samo Świadkowie Jehowy nie zgadzają się na transfuzję pełnej krwi ani jej podstawowych składników (krwinek czerwonych, białych, płytkowych czy plazmy), gdyż w obu wypadkach cel jest podobny.

W pytaniu chodzi jednak o to, że naukowcy potrafią wyodrębnić oraz wykorzystać poszczególne frakcje krwi. Dotyczy to zwłaszcza białek otrzymywanych z osocza: globulin, albumin i fibrynogenu. Najszersze zastosowanie w medycynie wydają się mieć immunoglobuliny. Dlaczego się je wstrzykuje?

Organizm każdego człowieka wytwarza przeciwciała chroniące przed pewnymi chorobami i zapewniające mu odporność czynną. Na tym zjawisku opiera się podanie zawczasu szczepionki (toksyny osłabionej) przeciw chorobie Heinego-Medina, śwince, różyczce, błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz durowi brzusznemu. Jeżeli jednak ktoś niedawno zetknął się z jakąś poważną chorobą, lekarze mogą zalecić zastrzyk z surowicy (antytoksyny), żeby bezzwłocznie zapewnić mu odporność bierną. Do niedawna takie zastrzyki sporządzano z wyodrębnionej immunoglobuliny, zawierającej przeciwciała osób już uodpornionych.a Odporność bierna uzyskiwana dzięki zastrzykowi jest przejściowa, gdyż podane przeciwciała z czasem opuszczają organizm.

W świetle nakazu, aby ‛trzymać się z dala od krwi’, niektórzy chrześcijanie doszli do wniosku, że nie powinni się zgadzać na zastrzyki z immunoglobuliny (białka), nawet gdyby to była tylko niewielka frakcja krwi. Rozumowanie ich jest jasne i proste — nie przyjmują żadnego składnika krwi w jakiejkolwiek postaci czy ilości.

Inni uznali, że wstrzyknięcie surowicy (antytoksyny) — na przykład immunoglobuliny — stanowiącej tylko drobną frakcję osocza dawcy i stosowanej jako pomocniczy środek zapobiegający jakiejś chorobie, nie jest tym samym, co podtrzymująca życie transfuzja krwi. Dlatego sumienie nie zabrania im przyjmowania immunoglobulin ani tego rodzaju frakcji.b Podejmując decyzję, biorą pod uwagę przede wszystkim ryzyko zdrowotne, związane z przyjęciem zastrzyku sporządzonego z cudzej krwi.

Warto podkreślić, że układ krwionośny kobiety ciężarnej jest niezależny od krwiobiegu płodu w jej łonie; ich grupy krwi często się różnią. Matka nie przekazuje dziecku swojej krwi. Elementy komórkowe krwi matki, podobnie jak osocze pojęte całościowo, nie mogą pokonać bariery łożyskowej i nie dostają się do krwi płodu. Jeżeli wskutek jakiegoś uszkodzenia dojdzie do zmieszania krwi matki z krwią płodu, mogą się później pojawić kłopoty ze zdrowiem (niezgodność w układzie Rh lub AB0). Niemniej pewne składniki osocza przenikają do krwi płodu. Czy należą do nich białka, takie jak immunoglobuliny i albuminy? Owszem, niektóre tak.

W organizmie kobiety brzemiennej funkcjonuje mechanizm, dzięki któremu pewne immunoglobuliny przedostają się z jej krwi do krwi dziecka. W okresie ciąży zawsze występuje naturalne przemieszczanie się przeciwciał matki do płodu, dzięki czemu dzieci przychodzą na świat z wrodzoną odpornością na niektóre zakażenia.

Podobnie rzecz się ma z albuminami, które lekarze mogą zalecić jako środek pomocny w razie wstrząsu lub w pewnych innych sytuacjach.c Naukowcy dowiedli, że albuminy z osocza matki także przenikają przez łożysko do płodu, chociaż w mniejszym stopniu.

Przy podejmowaniu decyzji, czy przyjąć zastrzyki zawierające immunoglobuliny, albuminy lub inne składniki osocza, chrześcijanin może wziąć dodatkowo pod uwagę okoliczność, że niektóre białka osocza przemieszczają się w naturalny sposób do cudzego krwiobiegu. Jedni z czystym sumieniem zgodzą się na takie zastrzyki, inni zaś mogą dojść do wniosku, że sumienie im na to nie pozwala. Każdy musi sam rozstrzygnąć tę kwestię przed Bogiem.

[Przypisy]