17-19. Jak dorośli synowie i córki mogą dowieść, że sobie cenią rodziców?

¹⁷ Nasze zainteresowanie rodzicami nie powinno wygasać, gdy jako dorośli opuszczamy dom rodzinny. Chcielibyśmy, żeby byli szczęśliwi przez całe życie. Całymi latami starali się zaspokajać nasze potrzeby i nieraz wymagało to od nich wielkiego poświęcenia. Jak moglibyśmy im teraz dowieść naszej wdzięczności?

¹⁸ Powinniśmy mieć w pamięci przykazanie: „Czcij ojca i matkę” (Mateusza 19:19). Może jesteśmy bardzo zajęci. Musimy jednak zrozumieć, że dla rodziców bardzo wiele znaczy, gdy o nas słyszą i gdy ich odwiedzamy.

¹⁹ W późniejszych latach można jeszcze w inny sposób okazać, że się „czci” rodziców. Gdyby potrzebowali pomocy materialnej, daj dowód, że doceniasz wszystko, co dla ciebie zrobili, a przy tym masz w poszanowaniu sprawiedliwe wymagania Jehowy. Apostoł Paweł napisał o ludziach w podeszłym wieku: „Jeżeli (...) jakaś wdowa ma dzieci lub wnuki, niech się te wpierw uczą praktykować prawdziwą pobożność we własnym domu oraz wypłacać rodzicom i dziadkom należne zadośćuczynienie, bo to jest przyjemne w oczach Bożych” (1 Tymoteusza 5:3, 4, NW).

20, 21. (a) Co, zgodnie z Ewangelią według Mateusza 15:1-6, wchodzi w zakres okazywania czci rodzicom? (b) Czy coś może uwolnić od obowiązku czczenia rodziców w taki sposób?

²⁰ Z treści Pisma Świętego wyraźnie wynika, że przykazanie, aby czcić rodziców, może się też odnosić do udzielania im pomocy materialnej. Przy pewnej okazji faryzeusze oskarżyli Jezusa i jego uczniów o naruszanie tradycji. Jezus powiedział wtedy: „Dlaczego i wy przestępujecie przykazanie Boże dla waszej tradycji? Bóg przecież powiedział: ‛Czcij ojca i matkę’ oraz: ‛Kto złorzeczy ojcu lub matce, niech śmierć poniesie’. Wy zaś mówicie: ‛Kto by oświadczył ojcu lub matce: Darem złożonym w ofierze jest to, co dla ciebie miało być wsparciem ode mnie, ten nie potrzebuje czcić swego ojca ni matki’. I tak ze względu na waszą tradycję znieśliście przykazanie Boże” (Mateusza 15:1-6).

²¹ Według tradycji wystarczyło oświadczyć, że pieniądze lub inna własność jest „darem złożonym w ofierze”, żeby być uwolnionym od obowiązku zatroszczenia się o rodziców. Ale Jezus się z tym nie zgodził. Powinniśmy to sobie wziąć do serca. Co prawda w niektórych krajach podstawowe potrzeby sędziwych rodziców są zaspokajane z funduszu ubezpieczeń społecznych. Ale czy te świadczenia są wystarczające? Jeżeli nie albo jeżeli w ogóle ich nie ma, dzieci, które szanują rodziców, dołożą wszelkich starań, żeby im pospieszyć z pomocą w każdej potrzebie. Troszczenie się o sędziwych rodziców, którzy się znaleźli w krytycznej sytuacji, jest według wypowiedzi apostoła Pawła dowodem naszej „prawdziwej pobożności” i oddania dla Jehowy jako Twórcy rodziny.

22. Co jeszcze, oprócz pomocy materialnej, powinniśmy ofiarować rodzicom?

²² Nigdy jednak nie wmawiajmy sobie, że podeszłym w latach rodzicom nie potrzeba nic więcej poza żywnością, odzieżą i dachem nad głową. Oni też mają potrzeby uczuciowe i duchowe. Potrzebują — nieraz nawet bardzo — miłości i uwagi. Przez całe życie chcielibyśmy mieć pewność, że ktoś nas kocha, że do kogoś należymy i że nie jesteśmy sami. Dzieci nie powinny zaniedbywać sędziwych rodziców ani pod względem potrzeb cielesnych, ani duchowych. „Kto ojca znieważa, a matkę wypędza, jest synem bezecnym, zhańbionym” (Przysłów 19:26).

23. Jak dziecko może sprawiać radość rodzicom?

²³ Od młodości aż do wieku dojrzałego dzieci zajmują w życiu rodziców ważne miejsce. Niejedno dziecko sprawia im dużo kłopotu i rozczarowań. Jeżeli jednak umiesz uszanować ich pozycję, słuchasz ich rad oraz okazujesz im prawdziwą miłość, dając im odczuć, że jesteś do nich przywiązany, możesz codziennie sprawiać im wiele radości. „Niech się weseli twój ojciec i matka, twa rodzicielka niech będzie szczęśliwa” (Przysłów 23:25).

1, 2. (a) Jakie problemy mogą się wyłonić, gdy dzieci opuszczą dom? (b) Jak niektórzy reagują na oznaki starzenia się?

GDY nasze życie nie jest wypełnione pracą fizyczną ani umysłową, wówczas się nudzimy. Czegoś nam brakuje i zaczynamy się niepokoić. Taki problem wyłania się nieraz w małżeństwie, gdy dzieci dorosną i opuszczają dom. Minione lata wypełniały obojgu obowiązki rodzicielskie. I oto nagle kończą się wszystkie zajęcia i trudy związane z wychowywaniem dzieci.

² Ponadto z biegiem lat dają o sobie znać zmiany w organizmie. Tworzą się zmarszczki, włosy siwieją i rzedną, pojawiają się bóle i dolegliwości, które dotąd nigdy nie dokuczały. Fakt faktem, starzejemy się. Niektórzy boją się spojrzeć prawdzie w oczy i podejmują rozpaczliwe wysiłki, aby uchodzić za tak młodych, jak dawniej. Nagle stają się bardzo aktywni. Chodzą na wszystkie możliwe przyjęcia albo z zapałem uprawiają sport. Ta gorączkowa działalność wypełnia im czas, ale czy daje prawdziwe zadowolenie? Czy odnoszą wrażenie, że są potrzebni i że ich życie ma sens?

3. Czego trzeba unikać w związku z zajęciami, którym się poświęca wolne chwile, choćby to sprawiało radość?

³ Oczywiście zajęcia, którym się poświęca wolne chwile, mogą cieszyć. Nieraz dopiero w jesieni życia człowiek znajduje czas na coś, z czego musiał rezygnować, gdy dzieci były małe. Gdyby jednak teraz skupił całą uwagę na szukaniu przyjemności, mogłyby z tego wyniknąć poważne problemy (2 Tymoteusza 3:4, 5; Łukasza 8:4-8, 14).

PIĘKNO WIERNOŚCI

4, 5. Do czego może dojść, gdy starszy człowiek wmówi sobie, że musi udowodnić, iż jest jeszcze atrakcyjny dla płci odmiennej?

⁴ W tym okresie ludzie często dochodzą do wniosku, że muszą udowodnić, iż są jeszcze atrakcyjni dla płci odmiennej. Mogą zacząć flirtować z kimś na przyjęciu lub przy innej okazji. Szczególnie mężczyźni wdają się w „przygody” z młodszymi kobietami, a w obecnych czasach „nowej moralności” także wiele kobiet chce „się sprawdzić” w pozamałżeńskich romansach. Niektórzy ni stąd, ni zowąd zaczynają rozmyślać o rozpoczęciu „nowego życia” z nowym partnerem małżeńskim, mimo że od lat żyją w małżeństwie. Usiłują to usprawiedliwić błędami współmałżonka, podczas gdy najczęściej bagatelizują własne słabości, na przykład niewierność wobec partnera małżeńskiego i wobec sprawiedliwych zasad.

⁵ Może i wiedzą, że Jezus powiedział: „Kto oddala swoją żonę — chyba w wypadku nierządu [porneia: rażąca nieobyczajność płciowa] — a bierze inną, popełnia cudzołóstwo”. Chociaż Jezus zaznaczył w tej wypowiedzi, że rozwód z partnerem małżeńskim „z jakiegokolwiek powodu” jest niewłaściwy, są gotowi skorzystać z byle przyczyny uznawanej przez prawo świeckie (Mateusza 19:3-9). Następnie biorą sobie nowego partnera, którym najczęściej interesowali się jeszcze przed wniesieniem sprawy o rozwód. Wprawdzie wiedzą, co Słowo Boże mówi o takim postępowaniu, wmawiają sobie jednak, że Bóg w swym wielkim miłosierdziu ich „zrozumie”.

6. Jak Jehowa ocenia lekceważenie związku małżeńskiego?

⁶ Aby nie paść ofiarą takiego niemoralnego myślenia, warto się zastanowić nad tym, co Jehowa powiedział do narodu izraelskiego za pośrednictwem proroka Malachiasza: „I jeszcze co innego czynicie: zraszacie łzami ołtarz Jahwe wśród płaczu i wzdychania, bo nie spogląda już na wasze ofiary i nie przyjmuje ich chętnie z waszych rąk, i pytacie: ‛Dlaczegóż to?’ — Dlatego, że Jahwe był świadkiem między tobą a żoną twej młodości, której złamałeś wiarę (...). Strzeżcie tedy własnego życia! Nie sprzeniewierzaj się żonie twej młodości! Nienawidzę bowiem rozwodów (mówi Jahwe, Bóg Izraela)” (Malachiasza 2:13-16, Bp). Bóg potępia niewierność wobec współmałżonka oraz lekceważenie związku małżeńskiego; odbija się to na stosunkach z naszym Życiodawcą.

7. Dlaczego zlekceważenie małżeństwa nie zapewnia szczęścia?

⁷ Czy tym sposobem można sobie utorować drogę do lepszego życia? Chyba nie. Nowe małżeństwo zawarte w tych okolicznościach opiera się na chwiejnych podstawach. Przede wszystkim taki człowiek zdradza, że nawet w tym najcenniejszym związku nie można na nim polegać. Co prawda w osobowości nowego partnera mógł zauważyć coś pociągającego, czego nie miał ten poprzedni. Ale chcąc to zdobyć dla siebie, szuka tylko własnej przyjemności i nie liczy się z tym, że sprawia zgryzotę i ból. Nie tędy droga do szczęścia w małżeństwie!

8. Co jest w małżeństwie cenniejsze niż uroda?

⁸ Piękno wierności małżeńskiej daleko przewyższa urodę. Z biegiem lat uroda nieuchronnie przemija, natomiast lojalne oddanie z każdym rokiem pięknieje. Dążenie do uszczęśliwiania partnera oraz ciągła gotowość do stawiania jego dobra ponad własne może dawać trwałą satysfakcję, bo naprawdę „więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu” (Dzieje Apostolskie 20:35). Gdy dwoje ludzi przez szereg lat żyje w związku małżeńskim i jedno drugiemu zwierza się ze swych myśli i uczuć, gdy oboje współdziałają ze sobą w doli i niedoli, mając wspólne cele i nadzieje, a wszystko to wypływa z miłości, wtedy rzeczywiście stanowią jedno. Mają bardzo dużo wspólnego pod względem umysłowym, uczuciowym i duchowym. Miłość romantyczna, która przed ślubem być może utrudniała dostrzeganie błędów drugiej strony, ustąpiła miejsca serdecznemu przywiązaniu, które teraz każe upatrywać w tych błędach sposobności do udzielania pomocy i wypełniania luk. Oboje darzą się nawzajem szczerym zaufaniem i mają poczucie bezpieczeństwa, ponieważ wiedzą, że będą się wzajemnie wspierać bez względu na to, z jakimi trudnościami mogliby się spotkać. Dochowywanie sobie wzajemnie wierności jest dla nich całkiem oczywiste. W Księdze Micheasza 6:8 (NW, przypis) czytamy: „Powiedział ci przecież, człowiecze ziemski, co jest dobre. A czegoż Jehowa żąda od ciebie poza tym, żebyś wprowadzał w czyn sprawiedliwość i miłował lojalną miłość oraz był skromny, chodząc ze swoim Bogiem?”

DOROSŁE DZIECI — NOWY STOSUNEK

9-11. (a) Czy według zamierzenia Bożego stosunki między rodzicami a dziećmi mają przez całe życie pozostać nie zmienione? (b) Jaki wpływ wywiera to na rady, których rodzice chcieliby udzielać dorosłym dzieciom? (c) Czyje stanowisko jako głowy nowo założonej rodziny powinni respektować rodzice po wstąpieniu dzieci w związek małżeński?

⁹ Chociaż mąż i żona mają być razem przez całe życie, to jednak Stwórca nie dał takiego postanowienia w odniesieniu do rodziców i dzieci. Co prawda wiadomo, że zanim dzieci dorosły, potrzebowały cię codziennie. Trzeba było nie tylko troszczyć się o zaspokojenie ich potrzeb cielesnych, lecz także kierować ich postępowaniem. Gdy się z czymś ociągały, zapewne stanowczo żądałeś, żeby robiły to, co miało im wyjść na dobre. Ale gdy założą własną rodzinę, wówczas stosunki między wami pod niejednym względem się zmieniają (Rodzaju [Rodzaju] 2:24). Nie znaczy to bynajmniej, że zmieniają się twoje uczucia wobec nich: następuje raczej przesunięcie odpowiedzialności. Trzeba więc zmienić sposób, w jaki się coś dla nich robi.

¹⁰ Nieraz jeszcze mogą potrzebować rad. Słuchanie dobrej rady rodziców, którzy przecież mają więcej doświadczenia życiowego, jest oznaką mądrości (Przysłów 12:15; 23:22). Gdybyś jednak chciał udzielić rady synom lub córkom, którzy się już usamodzielnili, nie zapominaj przy tym, że ostateczna decyzja należy do nich.

¹¹ Jest to bardzo ważne, gdy się już ożenią lub wyjdą za mąż. W niektórych krajach panuje mocno zakorzeniony zwyczaj, że młoda żona podlega nadzorowi teściowej. W innych krajach wielki wpływ na życie rodzinne wywierają krewni ze strony męża czy żony. Ale czy to naprawdę uszczęśliwia? Stwórca rodziny wie, co jest najlepsze, a właśnie On mówi: „Opuści mąż ojca swego i matkę swoją i złączy się z żoną swoją” (1 Mojżeszowa [Rodzaju] 2:24, Bw). Obowiązek podejmowania decyzji nie spoczywa teraz na rodzicach męża ani na rodzicach żony, tylko na mężu. Według Słowa Bożego „mąż jest głową żony, jak i Chrystus jest głową zboru” (Efezjan 5:23, NW). Respektując to postanowienie, zaznasz znacznie więcej radości z udzielania pomocy dorosłym dzieciom, a później wnukom.