Lekcja 16

Budujące rozmowy

1, 2. Co powinno cechować nasze rozmowy?

¹ Nasze codzienne rozmowy nastręczają sposobność do przynoszenia chwały Bogu. „W Bogu chlubić się będziemy przez cały dzień i imię twe wysławiać będziemy na wieki”, napisał psalmista biblijny. Czyż takiego godnego pochwały nastawienia nie powinni mieć wszyscy czciciele Boga? Świadczy ono o postanowieniu posługiwania się wargami w sposób zgodny z wolą Jehowy (Ps. 43 [44]:9, Wk).

² Takie postanowienie jest ważne, bo wskutek odziedziczonej niedoskonałości można być skłonnym do mówienia czegoś, co drugich przygnębia zamiast ich budować (Jak. 3:8-12). Jak dobrze jest więc pamiętać zawsze o biblijnej zachęcie, żeby nasza mowa była „budująca, zależnie od potrzeby, by przyniosła korzyść słuchającym” (Efez. 4:29, BT).

3, 4. Co jeszcze oprócz mówienia należy do rozmowy i gdzie możemy to stosować w praktyce?

³ Oczywiście nie wolno zapominać, że do rozmowy należy również przysłuchiwanie się, ponieważ rozmowa jest wymianą myśli. Mów budująco, ale też dawaj drugim sposobność do wypowiadania się. Ucz się zadawać stosowne pytania, które rozruszają mówiącego. Następnie okazuj szczere zainteresowanie tym, co on ma do powiedzenia, zamiast wykorzystywać czas, kiedy on mówi, na zastanawianie się nad tym, co należałoby z kolei powiedzieć. Okazując takie zainteresowanie myślami innych, zbudujesz ich.

⁴ Istnieje wiele sposobności do nawiązania budującej rozmowy, na przykład gdy jesteś w domu z rodziną, gdy się stykasz z towarzyszami pracy lub kolegami szkolnymi oraz gdy przebywasz w gronie współwyznawców. Wiele naszych przemówień w szkole służby kaznodziejskiej daje nam okazję doskonalenia sztuki prowadzenia rozmowy.

5-7. Podaj kilka wskazówek co do podniesienia poziomu rozmów w rodzinie, zwłaszcza przy posiłkach.

⁵ W domu. Rozmowy w domu mogą się niemało przyczynić do szczęścia rodziny i dlatego warto dążyć do podniesienia ich na wyższy poziom. Zarówno mężowie, jak i żony są zadowoleni, gdy ich współmałżonkowie szczerze interesują się ich wypowiedziami. Dzieci zaś cieszą się, gdy rodzice wysłuchują ich uważnie i dają do zrozumienia, że naprawdę troszczą się o nie. Jeżeli zaś przerywasz komu, kiedy do ciebie mówi, albo jeżeli w tym czasie przeglądasz czasopismo czy w jakikolwiek inny sposób okazujesz brak zainteresowania, to wkrótce rozmowy w twoim domu stracą na wartości. Nikomu nie sprawia przyjemności rozmowa z kimś, kogo nie interesuje to, co się do niego mówi.

⁶ Wyborna sposobność do prowadzenia budujących rozmów w gronie rodzinnym nadarza się w porze posiłków. Codziennie podczas jednego z posiłków rozmowa może się obracać wokół biblijnego tekstu dziennego podanego w broszurze Codzienne badanie Pism (lub w niektórych językach w Strażnicy). Przy niektórych posiłkach tematu do ciekawych i pożytecznych dyskusji mogą dostarczyć ostatnie wydania Strażnicy lub Przebudźcie się! Nigdy jednak nie prowadź rozmowy przy stole w taki sposób, żeby nie było miejsca na swobodne wypowiedzi i spokojne spożywanie posiłku.

⁷ Podczas posiłku każdy członek rodziny może swobodnie podtrzymywać budującą rozmowę. Nie jest to czas na narzekania, mogłoby to bowiem źle wpłynąć na trawienie. W ciągu dnia słyszy się jednak coś pouczającego czy może zabawnego. Ktoś z obecnych mógł mieć przyjemne przeżycie w służbie polowej. Może ktoś przeczytał w gazecie lub usłyszał przez radio coś ciekawego. Dlaczego nie zapamiętać sobie tej sprawy, żeby przy posiłku podzielić się nią z resztą rodziny? Po niedługim czasie stwierdzisz, że zamiast jeść w pośpiechu i uciekać, wszyscy cieszycie się na te sposobności wspólnej rozmowy.

8-10. Dlaczego ważne są osobiste rozmowy rodziców z dziećmi i jak rodzice mogą je do tego zachęcać?

⁸ Ponadto rodzice powinni rozmawiać z każdym dzieckiem na osobności, bez udziału reszty rodziny. Najlepsze wyniki osiąga się wtedy, gdy rozmowa jest prowadzona w swobodnej atmosferze w domu bądź na ulicy. Takie rozmowy dają sposobność przygotowania dziecka na zmiany, jakie dostrzeże w swym organizmie w miarę dorastania. Te wymiany myśli ujawnią także, co jest w sercu dziecka, czego naprawdę pragnie i jakie są jego cele życiowe, nastręczając okazję do nadania im odpowiedniego kierunku.

⁹ Jeżeli w czasie takiej rozmowy dziecko wspomni o trudnościach, w które się uwikłało, to natychmiastowe skarcenie go może urwać dalszą wymianę myśli. Mając potem w pamięci takie skarcenie, dziecko może już nie poruszać więcej tych spraw. Na ogół lepiej jest wysłuchać i dociec sedna sprawy pytaniami, które by świadczyły, że starasz się je zrozumieć. Potem możesz przyjaźnie, lecz stanowczo dopomóc mu w skorygowaniu postępowania, jeżeli odstąpiło od zasad biblijnych.

¹⁰ Chociaż rozmowy odgrywają ważną rolę w szczęśliwym życiu rodzinnym, nie znaczy to, że zawsze ktoś musi mówić. Od czasu do czasu dobrze jest pozostać sam na sam z własnymi myślami, żeby się spokojnie nad czymś zastanowić. Dlatego członkowie rodziny często cenią sobie chwile ciszy.

11, 12. Jakie są jeszcze możliwości dawania świadectwa poza normalną służbą polową?

¹¹ Stwarzanie sytuacji umożliwiających danie świadectwa. Jak wpływa na służbę kaznodziejską umiejętność prowadzenia swobodnej rozmowy? Czy zastanawiałeś się już kiedy nad tym, dlaczego odnosi się wrażenie, że niektórzy Świadkowie Jehowy zawsze mają jakieś radosne przeżycia? Czy przyczyna nie leży czasem w tym, że w rozmowie przejmują inicjatywę? Przypowieść biblijna mówi: „Wargi mądrych sieją umiejętność” (Prz. 15:7).

¹² Nawet poza normalną służbą kaznodziejską jest wiele sposobności wciągania ludzi do rozmowy i mówienia im o Jehowie. Chrześcijańskie panie domu mogą na przykład dawać świadectwo sąsiadkom lub sprzedawcom czy inkasentom, którzy do nich zajdą. Dzieciom może się nadarzać sposobność nawiązania rozmowy o Biblii z kolegami szkolnymi, kiedy idą do szkoły albo w czasie przerw między lekcjami. Natomiast pracujący poza domem mogą dawać świadectwo w zakładzie pracy, na przykład podczas przerwy śniadaniowej. Nawet spacerując po parku, stojąc w kolejce w sklepie lub czekając na autobus, możesz wciągnąć innych w budującą rozmowę. W niektórych krajach, gdzie głoszenie o Królestwie jest zakazane, służbę kaznodziejską spełnia się przede wszystkim przez rozmowy nieoficjalne. O skuteczności tej metody głoszenia w takich krajach świadczy często szybki wzrost liczby sług prawdziwego Boga.

13-16. Jakie różne metody można zastosować, żeby wszcząć rozmowę, która by utorowała drogę do dania świadectwa?

¹³ Chcąc dać świadectwo w różnych sytuacjach, nieraz wystarczy po prostu powiedzieć jakieś przyjazne słowo, które by niejako „przełamało lody”, i już następuje wymiana myśli. Przykład pod tym względem dał nam Jezus. Kiedy któregoś dnia odpoczywał w południe przy pewnej studni w Samarii, poprosił niewiastę, która tam przyszła naczerpać wody, żeby dała mu się napić. Ponieważ Żydzi zazwyczaj nie rozmawiali z Samarytanami, więc zaciekawiło ją to. Zadała pytanie. W odpowiedzi Jezus wspomniał, że ma wodę, która może zapewnić życie wiecznotrwałe, co jeszcze bardziej podsyciło jej ciekawość. W rezultacie nadarzyła się sposobność wydania świadectwa. Zwróć uwagę na to, że Jezus nie przystąpił od razu do wydania obszernego świadectwa; najpierw utorował sobie drogę przyjazną rozmową (Jana 4:5-42).

¹⁴ Ty także możesz nawiązywać takie budujące rozmowy. Gdy czekasz na autobus, możesz skierować czyjąś uwagę na zamieszczony w gazecie lub jakimś tygodniku artykuł poruszający problem skażenia środowiska lub toczącej się gdzieś wojny, i zapytać: „Jak pan myśli, dlaczego w ostatnich latach stosunki tak się pogarszają? Czy pańskim zdaniem nadejdzie kiedy taka chwila, że cała ziemia stanie się przyjemnym mieszkaniem?” Skuteczne okazało się również nawiązywanie rozmowy na temat jakiegoś aktualnego problemu miejscowego i zadanie potem pytania: „Jaki pan tu widzi środek zaradczy?” Prowadzi to niewymuszenie do omówienia rzeczywistego środka zaradczego, którym jest Królestwo Boże. Oczywiście trzeba umieć trafnie ocenić sytuację. Nie warto narzucać rozmowy, gdy ktoś nie reaguje. Przekonasz się jednak, że niejedni chętnie słuchają, tak jak owa Samarytanka przy studni.

¹⁵ Inny sposób stwarzania sytuacji umożliwiającej rozmowę o Słowie Bożym polega na rozkładaniu literatury biblijnej na widocznym miejscu. Jeżeli to zrobisz w swoim mieszkaniu, to odwiedzający cię nieraz powiedzą coś na ten temat i może to utorować drogę do dania pięknego świadectwa. Jeżeli chodzisz do szkoły publicznej, to pozostawieniem na swoim stoliku książki lub czasopisma niemal na pewno sprowokujesz pytanie: „Co to jest?” Wtedy będziesz mógł odpowiedzieć i dać świadectwo. A gdy podczas przerwy śniadaniowej lub przejazdu publicznym środkiem lokomocji czytasz literaturę biblijną, może to kogoś zaciekawić i utorować drogę do rozmowy o Królestwie Bożym.

¹⁶ Pogawędki ze znajomymi również mogą w niewymuszony sposób prowadzić do mówienia o prawdach biblijnych. Taka pogawędka obraca się zwykle koło tego, co ktoś zrobił, gdzie był, co słyszał lub widział albo co zamierza zrobić. Kiedy więc masz okazję mówić, dlaczego nie miałbyś powiedzieć, co sam robiłeś? Jeżeli na przykład byłeś na większym zgromadzeniu, to w rozmowie z kolegą z zakładu pracy lub z sąsiadem wspomnij, gdzie byłeś, i podaj tytuł głównego wykładu; twój rozmówca może mieć w związku z tym pytania. Mów innym, czego się dowiedziałeś ze Strażnicy lub Przebudźcie się!, tak jak oni mówią o tym, co robili. Gdy trafisz w ich czułą strunę, poproszą cię o bardziej szczegółowe informacje. Wtedy będziesz mógł dać dalsze świadectwo. Takie rozmowy, które mają skierować uwagę na zamierzenie Boże, są na pewno budujące.

17-20. Zaproponuj kilka tematów do budującej rozmowy w towarzystwie współświadków.

¹⁷ Wśród współwyznawców. Również w towarzystwie duchowych braci i sióstr jest rzeczą najzupełniej słuszną, żeby rozmowa utrzymywała się na wysokim poziomie, jaki przystoi kaznodziejom dobrej nowiny. Powinno przy tym chodzić nie tyle o spędzenie czasu, co o budowanie się.

¹⁸ Wspaniałe okazje do budujących rozmów nadarzają się przed zebraniami i po zebraniach w Sali Królestwa. Nie miej zwyczaju uciekać tuż po zakończeniu zebrania. Dlaczego nie miałbyś porozmawiać ze starszymi, doświadczonymi braćmi, jak również z tymi, którzy może są nieśmiali i lubią się odosabniać? Jest mnóstwo tematów do rozmowy. Omów szczególnie interesujące myśli z ostatnich wydań Strażnicy. Mógłbyś porozmawiać o kolejnym zadaniu wyznaczonym ci w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej. Inni mogą mieć jakieś świeże pomysły, które mógłbyś wykorzystać w swoim przemówieniu, albo ty mógłbyś komuś podsunąć jakieś myśli, które by mu ułatwiły wykonanie jego zadania. Można się podzielić swymi wrażeniami ze służby polowej lub pomówić o tym, co ci się szczególnie podobało tego dnia na zebraniu. Takie rozmowy rzeczywiście budują.

¹⁹ Na większych zgromadzeniach nadarza się sposobność porozmawiania z braćmi i siostrami z różnych stron. Wielu Świadków Jehowy poczytuje sobie za obowiązek nawiązanie rozmowy w czasie stania w kolejce do bufetu lub w drodze do miejsca zgromadzenia czy z powrotem. Dobrym sposobem nawiązania rozmowy jest wtedy podanie bratu lub siostrze swego nazwiska i zapytanie, jak się nazywa. Dowiedz się, jak ten brat czy siostra zostali Świadkami Jehowy. Prowadzi to zwykle do przyjaznej, budującej rozmowy.

²⁰ W drodze do służby kaznodziejskiej również nadarza się okazja do prowadzenia pożytecznej rozmowy. Zamiast się więc wdawać w bezcelową pogawędkę, dlaczego nie pomówić o tym, jak się zwracać do ludzi na danym terenie albo na jakie tematy najchętniej rozmawiają? Dobrze jest też omawiać sposoby odpierania zarzutów, z jakimi można się spotkać. Myślenie i mówienie w takich chwilach o sprawach duchowych jest bardzo pokrzepiające i stosowne (Filip. 4:8, 9).

21-24. Co można zrobić, gdy się widzi, że rozmowa przestaje być budująca?

²¹ Co mógłbyś zrobić, jeżeli zdarzy ci się przebywać w gronie braci i sióstr, a rozmowa staje się banalna lub niezbyt budująca? Dlaczego nie poruszyć wtedy jakiejś kwestii, która skierowałaby rozmowę na pożyteczniejsze tory? Zejdź na jakiś określony temat i zadaj w związku z nim kilka pytań. Taka rozmowa staje się jeszcze pożyteczniejsza, gdy biorący w niej udział zatrzymają się trochę dłużej przy jednym temacie, dzięki czemu każdy ma możliwość wypowiedzenia się.

²² Gdy rozmowa obraca się wokół innych członków zboru chrześcijańskiego, trzeba czuwać nad tym, żeby zamiast budować nie przybrała lekceważącego i krytykującego tonu. Gdy ktoś zacznie mówić o czyichś niedociągnięciach, czy miałbyś odwagę sprowadzić rozmowę z powrotem na tematy budujące? Czy okażesz się lojalny wobec organizacji Jehowy, stając w obronie jednego z jej członków? Ktoś mógłby powiedzieć, że to rzecz błaha. A jednak nie jest to takie błahe, jeśli wziąć pod uwagę, że doszukiwanie się błędu u jednego z oddanych sług Bożych może doprowadzić do utyskiwania na postanowienia samego Boga! (Jak. 5:9; 2 Kor. 10:5).

²³ Czasami rozmowa może przybrać nieco lżejszy ton i mogą być opowiadane zabawne anegdoty. Może to odprężać nerwy, a przy tym przynosić pożytek. Trzeba jednak uważać, żeby się to nie przerodziło w rozmowę, która nie przystoi chrześcijańskim kaznodziejom. Warto pamiętać o radzie biblijnej: „A rozpusta i wszelka nieczystość lub chciwość niech nawet nie będą wymieniane wśród was, jak przystoi świętym, także bezwstyd i błazeńska mowa lub nieprzyzwoite żarty, które nie przystoją, lecz raczej dziękczynienie” (Efez. 5:3, 4).

²⁴ Niechże więc nasze rozmowy, które prowadzimy jako słudzy Jehowy, zawsze przynoszą Mu chwałę. W ten sposób my także usłuchamy wspaniałej rady podanej przez apostoła Pawła: „Niech każdy z nas dogadza bliźniemu w tym, co dobrze służy jego zbudowaniu” (Rzym. 15:2, NW).