Kształcenie się w określonym celu

„Poucz sprawiedliwego, a będzie umiał jeszcze więcej!” (PRZYPOWIEŚCI 9:9).

1. Czego Jehowa oczekuje od swych sług, jeśli chodzi o wiedzę?

JEHOWA jest „Bogiem, który wszystko wie” (1 Samuela 2:3). Udziela On swym sługom pouczeń. Mojżesz przepowiadał, że ówczesne ludy będą mówić o Izraelu: „Zaprawdę, mądry i roztropny jest ten wielki naród” (5 Mojżeszowa 4:6). Prawdziwi chrześcijanie tak samo powinni mieć rozległą wiedzę. Mają być wnikliwymi badaczami Słowa Bożego. Apostoł Paweł tak wskazał na cel owych studiów: „Nie przestajemy się za was modlić i prosić, abyście doszli do pełnego poznania woli jego we wszelkiej mądrości i duchowym zrozumieniu, abyście postępowali w sposób godny Pana ku zupełnemu jego upodobaniu, wydając owoc w każdym dobrym uczynku i wzrastając w poznawaniu Boga” (Kolosan 1:9, 10).

2. (a) Czego potrzeba do nabywania dokładnej wiedzy o Bogu? (b) Jak podchodzi do tej sprawy Ciało Kierownicze Świadków Jehowy?

² Studiowanie z myślą o zdobyciu dokładnej wiedzy o Bogu i Jego zamierzeniach wymaga przynajmniej pewnego minimum edukacji. Jednakże sporo ludzi, którzy poznali prawdę Słowa Bożego, żyje w krajach, gdzie istniały tylko bardzo skromne sposobności otrzymania należytego wykształcenia świeckiego lub nie było ich wcale. Są pod tym względem poszkodowani. Dla uporania się z tym problemem Ciało Kierownicze Świadków Jehowy od lat zaleca, by w razie potrzeby organizować po zborach kursy czytania i pisania. Już ponad 30 lat temu w brazylijskiej gazecie Diário de Mogi ukazał się artykuł zatytułowany „Świadkowie Jehowy zwalczają analfabetyzm”. Napisano w nim: „Wykwalifikowany wykładowca zaczyna (...) cierpliwie wdrażać drugich do czytania i pisania. (...) Ze względu na konieczność występowania w roli kaznodziejów uczniowie muszą pogłębić swoją znajomość języka, aby wygłaszać przemówienia”. Tysiące ludzi na całym świecie otrzymały dzięki temu możliwość zostania umiejętnymi badaczami Słowa Bożego. Zdobywali to elementarne wykształcenie, mając na oku wzniosły cel.

Umiejętności potrzebne skutecznym kaznodziejom

3, 4. (a) Dlaczego prawdziwi chrześcijanie są zainteresowani zdobywaniem wykształcenia? (b) Jak wyglądała sytuacja w Izraelu i jakie podstawowe umiejętności są dziś niezbędne w naszych zborach?

³ Prawdziwi chrześcijanie są zainteresowani kształceniem się, ale nie dla samego gromadzenia wiedzy, lecz po to, by stać się bardziej przydatnymi sługami Jehowy. Chrystus powierzył chrześcijanom zadanie, gdy powiedział: „Pozyskujcie uczniów wśród ludzi ze wszystkich narodów, (...) ucząc ich przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem” (Mateusza 28:19, 20, NW). Chcąc pouczać drugich, najpierw sami muszą się uczyć, a do tego potrzebne są dobre metody studiowania. Muszą nabyć umiejętności starannego badania Pisma Świętego (Dzieje 17:11). Dla wywiązania się ze swej misji muszą także opanować sztukę płynnego czytania (zobacz Habakuka 2:2; 1 Tymoteusza 4:13).

⁴ Jak się dowiedzieliśmy z poprzedniego artykułu, istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, że w starożytnym Izraelu nawet ludzie młodzi na ogół umieli czytać i pisać (Sędziów 8:14, BT; Izajasza 10:19). W dobie dzisiejszej chrześcijańscy słudzy Boży muszą podczas świadczenia od domu do domu sporządzać staranne notatki. Prócz tego piszą listy, robią sobie notatki na zebraniach i opracowują studiowany materiał. Wszystko to wymaga umiejętności czytelnego pisania. A do prowadzenia zapisków w zborze chrześcijańskim potrzebna jest przynajmniej podstawowa znajomość arytmetyki.

Korzyści płynące z wiedzy szkolnej

5. (a) Skąd się wywodzi wyraz „szkoła”? (b) Jaką sposobność powinni spożytkować młodzi?

⁵ Rzecz ciekawa, że wyraz „szkoła” wywodzi się z greckiego słowa scho·leʹ, które pierwotnie oznaczało „czas wolny”, a zatem spożytkowanie czasu wolnego na jakieś poważne zajęcie, na przykład na pobieranie nauki. Później zaczęło się odnosić do miejsca, gdzie udzielano nauk. Wynika stąd, że w Grecji, podobnie zresztą jak w większości innych krajów, tylko klasa uprzywilejowana miała niegdyś dogodne warunki do zdobywania wykształcenia. Klasa pracująca na ogół tkwiła w niewiedzy. Dzisiaj w większości państw daje się dzieciom i młodzieży czas na naukę. Młodzi Świadkowie z pewnością powinni wyzyskać tę sposobną porę, aby poszerzyć swój zasób wiedzy i stać się przydatnymi sługami Jehowy (Efezjan 5:15, 16).

6, 7. (a) Jakie korzyści daje należyte wyszkolenie? (b) Pod jakimi względami może się okazać przydatna znajomość języka obcego? (c) Co można dziś powiedzieć o wielu młodych ludziach kończących naukę?

⁶ Dzięki poznaniu podstaw historii, geografii, przedmiotów ścisłych i tak dalej młodzi Świadkowie będą bardziej wszechstronnymi kaznodziejami. W szkole przyswoją sobie nie tylko wiele informacji, ale też umiejętność uczenia się. W wypadku prawdziwych chrześcijan nauka i studiowanie nie kończy się z chwilą opuszczenia szkoły. Ile korzyści odniosą z dalszego pogłębiania wiedzy, będzie jednak w dużej mierze zależeć od tego, czy wiedzą, jak studiować. Szkolenie zarówno świeckie, jak i organizowane przez zbór, może im pomóc w rozwijaniu zdolności myślenia (Przysłów [Przypowieści] 5:1, 2, NW). Łatwiej im się wtedy zorientować, co w czytanym materiale jest ważne, co zasługuje na zanotowanie i zapamiętanie.

⁷ Na przykład nauka języka obcego nie tylko rozwija sprawność umysłu młodych ludzi, ale też podnosi ich przydatność w organizacji Jehowy. W różnych oddziałach Towarzystwa Strażnica szereg młodych braci przekonało się, że warto biegle opanować język angielski w mowie lub piśmie. Ponadto wszyscy chrześcijańscy słudzy Boży powinni dążyć do tego, by zrozumiale się wypowiadać w języku ojczystym. Dobra nowina o Królestwie zasługuje na to, żeby ją wyrażać w sposób jasny i gramatycznie poprawny. Faktem jest bowiem, że w dzisiejszym świecie wielu młodych mimo ukończenia szkoły ma trudności z prawidłowym pisaniem i wysławianiem się oraz z najprostszymi rachunkami i ma zaledwie blade pojęcie o historii oraz geografii.

Odpowiednie wykształcenie

8. Jakie wersety odnoszą się do kwestii świeckiego wykształcenia oraz do możliwości zapewnienia sobie utrzymania?

⁸ Stosowne wydaje się więc w tym miejscu zastanowienie się nad stosunkiem chrześcijanina do świeckiego wykształcenia. Jakie zasady biblijne wchodzą tutaj w grę? Po pierwsze, w większości krajów należyte podporządkowanie się „Cezarowi” wymaga od chrześcijańskich rodziców, by posyłali dzieci do szkoły (Marka 12:17, BT; Tytusa 3:1). Jeżeli chodzi o młodych Świadków, to przy zadaniach szkolnych powinni pamiętać o wersecie z Kolosan 3:23, gdzie napisano: „Cokolwiek czynicie, z serca wykonujcie jak dla Pana, a nie dla ludzi” (BT). Druga zasada mająca tu zastosowanie orzeka, iż chrześcijanie powinni umieć sami się utrzymać, nawet jeśli pełnią pełnoczasową służbę kaznodziejską w charakterze pionierów (2 Tesaloniczan 3:10-12). Żonaty mężczyzna powinien móc zapewnić godziwy byt małżonce oraz dzieciom, jakie im się ewentualnie narodzą, a prócz tego być w stanie udzielić coś potrzebującym oraz wspierać lokalną i ogólnoświatową działalność głoszenia (Efezjan 4:28; 1 Tymoteusza 5:8).

9, 10. (a) Jaka tendencja zdaje się zarysowywać w wielu krajach? (b) Jakie zarobki może uważać za odpowiednie sługa Boży będący pionierem?

⁹ Jak rozległego wykształcenia potrzebuje młody chrześcijanin, żeby uszanować te zasady biblijne i sprostać swym chrześcijańskim powinnościom? Różnie to bywa w różnych krajach. Wydaje się jednak, iż w wielu państwach do uzyskania godziwych zarobków coraz częściej potrzebne jest teraz wyszkolenie na wyższym poziomie niż przed kilkoma laty. Jak wynika ze sprawozdań nadsyłanych przez oddziały Towarzystwa Strażnica z rozmaitych stron świata, tu i ówdzie osoby posiadające jedynie wymagane ustawowo minimum wykształcenia — a w niektórych krajach nawet absolwenci szkół średnich — mają trudności ze zdobyciem pracy zapewniającej przyzwoite wynagrodzenie.

¹⁰ Co należy rozumieć przez „przyzwoite wynagrodzenie”? Nie chodzi tu o wysoko płatne posady. Według Słownika języka polskiego pod redakcją M. Szymczaka „przyzwoity” w tym kontekście to „odpowiedni, właściwy, dostateczny”. Co można nazwać „odpowiednim” na przykład dla tych, którzy pragną głosić dobrą nowinę w charakterze pionierów? Na ogół potrzebna jest im jakaś praca w niepełnym wymiarze godzin, żeby „nie być ciężarem” dla braci ani dla rodziny (1 Tesaloniczan 2:9). Zarobki można określić jako „odpowiednie” lub „dostateczne”, jeśli pozwalają żyć godziwie, a przy tym pozostaje dość czasu i sił na pełnienie chrześcijańskiej służby kaznodziejskiej.

11. Dlaczego niektórzy młodzi pionierzy wycofali się ze służby i jakie nasuwa się tu pytanie?

¹¹ Jak to dziś wygląda? Z doniesień wynika, że w niektórych krajach sporo młodych osób, działając w dobrej wierze, poprzestało na uzyskaniu minimum wykształcenia, aby podjąć służbę pionierską. Nie mieli zawodu ani świeckich kwalifikacji. Jeżeli im nie pomagali rodzice, musieli znaleźć dorywcze zajęcie. Chcąc związać koniec z końcem, niektórzy czuli się zmuszeni do podjęcia ogromnie czasochłonnej pracy. Wskutek fizycznego wyczerpania zrezygnowali ze służby pionierskiej. Co takie osoby mogą uczynić, żeby zarobić na utrzymanie i wrócić w szeregi pionierów?

Zrównoważony pogląd na edukację

12. (a) Jakich dwóch krańcowych poglądów na wykształcenie będzie unikać chrześcijanin? (b) Jakiemu celowi powinno służyć kształcenie się w wypadku oddanych sług Jehowy i ich dzieci?

¹² Pomocny może się okazać zrównoważony pogląd na wykształcenie. Wielu młodych ludzi w tym świecie uważa, że jest ono symbolem pozycji, że ułatwia wspinaczkę po drabinie społecznej i jest kluczem do dostatniego, materialistycznego stylu życia. Dla innych nauka to przykry obowiązek, z którym trzeba skończyć jak najprędzej. Prawdziwym chrześcijanom nie przystoi żadna z tych postaw. Co w takim razie można nazwać „zrównoważonym poglądem”? Chrześcijanie powinni traktować wykształcenie jako środek do celu. W obecnych dniach ostatnich zasadniczym ich celem jest służyć Jehowie w takim zakresie i tak skutecznie, jak tylko potrafią. Jeżeli w ich kraju ukończenie szkoły podstawowej lub nawet średniej pozwala znaleźć jedynie taką pracę, za którą wynagrodzenie nie wystarcza do utrzymania się w szeregach pionierów, można by wziąć pod rozwagę uzupełnienie wykształcenia lub kwalifikacji. Takie działanie miałoby określony cel: służbę pełnoczasową.

13. (a) Jak pewnej siostrze na Filipinach udało się pogodzić trwanie w służbie pionierskiej z obowiązkami wobec rodziny? (b) Jaka przestroga jest zupełnie na czasie?

¹³ Niektórzy zapisali się na kursy dokształcające, które otworzyły im dostęp do posad umożliwiających wstąpienie albo powrót do służby pełnoczasowej. Na Filipinach pewna siostra miała na utrzymaniu całą rodzinę, ale chciała być pionierką. Tamtejsze biuro oddziału donosi: „Dopięła swego, ponieważ po dodatkowym przeszkoleniu uzyskała kwalifikacje dyplomowanej księgowej”. W tym samym sprawozdaniu podano: „Jest u nas sporo osób, które się uczą, a przy tym zdołały tak sobie zorganizować czas, żeby być pionierami. Ponieważ są bardziej wdrożone do zdobywania wiedzy, więc na ogół stają się umiejętniejszymi głosicielami, pod warunkiem, iż nie zaczną zbyt ambitnie dążyć do celów świeckich”. Ta ostatnia uwaga powinna nam dać do myślenia. Jeżeli dokształcanie wydaje się konieczne, nie wolno stracić z oczu celu, dla którego zostało podjęte, ani przerzucać się na dążenia materialistyczne.

14, 15. (a) Dlaczego w sprawie kształcenia się nie należy ustanawiać rygorystycznych reguł? (b) Jakie wykształcenie świeckie odebrali niektórzy odpowiedzialni bracia i czym to wyrównali?

¹⁴ W niektórych krajach ukończenie szkoły drugiego stopnia może zapewnić młodemu chrześcijaninowi przygotowanie zawodowe. Nawet tam, gdzie sytuacja jest inna, przedsiębiorczy młodzieńcy mający jedynie elementarne wykształcenie potrafią wyszukać sobie pracę w niepełnym wymiarze godzin, która im pozwala zarobić tyle, żeby trwać w służbie pionierskiej. Nie powinno się więc ustalać żadnych sztywnych reguł co do tego, czy należy zdobywać dodatkowe wykształcenie, czy też nie.

¹⁵ Wielu braci, którzy obecnie pełnią odpowiedzialne obowiązki nadzorców podróżujących albo pracowników głównej siedziby Towarzystwa lub któregoś z biur oddziałów, zdobyło jedynie podstawowe wykształcenie. Wiernie trwali w służbie pionierskiej, nigdy nie przestawali się uczyć, byli szkoleni, po czym otrzymywali ważniejsze zadania. Niczego nie żałują. Z drugiej strony niektórzy ich rówieśnicy woleli zdobyć wyższe wykształcenie i zeszli na manowce, ulegając zgubnemu dla wiary wpływowi „mądrości tego świata” oraz różnych filozofii (1 Koryntian 1:19-21; 3:19, 20; Kolosan 2:8).

Obliczenie kosztów

16. (a) Kto decyduje, czy dalsza edukacja jest pożądana, i o czym trzeba przede wszystkim pamiętać? (b) Co należy wziąć pod uwagę?

¹⁶ Kto decyduje o tym, czy młody chrześcijanin ma się dalej szkolić lub podnosić kwalifikacje? Wchodzi tutaj w grę biblijna zasada zwierzchnictwa (1 Koryntian 11:3; Efezjan 6:1). Na tej podstawie rodzice z pewnością zechcą pokierować swymi dziećmi przy wyborze zawodu lub zajęcia, a co za tym idzie w ustaleniu zakresu koniecznego wykształcenia. W wielu krajach wyboru takiego trzeba dokonać dość wcześnie, zaraz po szkole podstawowej. Dla chrześcijańskich rodziców i dzieci jest to stosowna pora na szukanie kierownictwa Jehowy w powzięciu mądrej decyzji, uwzględniającej przede wszystkim sprawy Królestwa. Młodzi ludzie miewają rozmaite upodobania i uzdolnienia. Mądrzy rodzice wezmą je pod rozwagę. Każda uczciwa praca, czy to fizyczna, czy umysłowa, zasługuje na szacunek. Wprawdzie świat wysoko wynosi pracę biurową, a lekceważy ciężki trud własnych rąk, lecz Biblia bynajmniej tego nie czyni (Dzieje 18:3). Zatem gdy dzisiaj rodzice i młodzi chrześcijanie po starannym rozważeniu z modlitwą różnych za i przeciw zadecydują o kontynuowaniu lub przerwaniu dalszej nauki po szkole średniej, inni członkowie zboru nie powinni ich krytykować.

17. Jakiego wyboru dla swych dzieci dokonują niektórzy rodzice będący Świadkami Jehowy?

¹⁷ Jeżeli chrześcijańscy rodzice w sposób odpowiedzialny postanowią zapewnić swoim dzieciom kształcenie się na poziomie wyższym niż średni, mają do tego prawo. Okres tej nauki będzie różny w zależności od wybranego zawodu. Z przyczyn finansowych albo dla umożliwienia dzieciom możliwie szybkiego wstąpienia do służby pełnoczasowej wielu chrześcijańskich rodziców woli je posłać do studium zawodowego, gdzie nauka trwa zwykle krócej. W niektórych wypadkach młodzi muszą zostać przyuczeni do jakiegoś rzemiosła, zawsze jednak trzeba stawiać im za cel życie wypełnione służbą dla Jehowy.

18. O czym należy pamiętać w razie zdecydowania się na uzupełnienie wykształcenia?

¹⁸ Do dalszego kształcenia się na pewno nie powinna pobudzać chęć błyszczenia zdobytą wiedzą czy zrobienia prestiżowej kariery w świecie. Wyboru należy dokonać rozważnie. W niniejszym czasopiśmie nieraz już podkreślano, jakie zagrożenia tkwią w podejmowaniu studiów wyższych, i uwagi te są całkowicie uzasadnione, ponieważ spora część przekazywanych tam informacji jest sprzeczna ze „zdrową nauką” biblijną (Tytusa 2:1; 1 Tymoteusza 6:20, 21). Prócz tego począwszy od lat sześćdziesiątych wiele uczelni stało się rozsadnikiem niemoralności i bezprawia. „Niewolnik wierny i rozumny” stanowczo odradza obracanie się w tego rodzaju środowisku (Mateusza 24:12, 45, NW). Trzeba jednak przyznać, że ostatnio młodzi ludzie napotykają takie same niebezpieczeństwa również w szkołach zawodowych i średnich, a nawet w miejscach pracy (1 Jana 5:19).a

19. (a) Jakie środki ostrożności powinni przedsięwziąć ci, którzy postanowili się dokształcać? (b) Jak niektórzy dobrze spożytkowali zdobyte wykształcenie?

¹⁹ W razie zdecydowania się na uzupełniającą edukację młody Świadek zrobi dobrze, gdy dołoży wszelkich starań, żeby w tym czasie mieszkać w domu, co pozwoli mu pielęgnować właściwy chrześcijanom zwyczaj studiowania, uczestniczyć w zebraniach i w działalności kaznodziejskiej. Zaraz na początku powinien też wyraźnie się opowiedzieć po stronie zasad biblijnych. Warto pamiętać, że gdy Daniela i jego trzech hebrajskich współtowarzyszy zobowiązano do intensywnej nauki w Babilonie, byli oni jeńcami uprowadzonymi do niewoli, a mimo to konsekwentnie strzegli swej prawości (Daniela, rozdział 1). W szeregu krajów młodzi Świadkowie wysuwający na pierwszy plan sprawy duchowe zdobywają na różnych kursach kwalifikacje umożliwiające im podjęcie pracy na pół etatu w charakterze księgowych, rzemieślników, nauczycieli, tłumaczy i tak dalej, aby zapewnić sobie odpowiednie utrzymanie bez rezygnowania z najważniejszego zajęcia — ze służby pionierskiej (Mateusza 6:33). Niemało tych młodych braci zostaje potem nadzorcami podróżującymi albo ochotnikami pracującymi w Betel.

Lud wykształcony i zjednoczony

20. Na jakie rozróżnienia przyjęte w świecie nie ma miejsca wśród sług Jehowy?

²⁰ Wszyscy słudzy Jehowy — czy pracują za biurkiem, czy przy warsztacie, w rolnictwie czy w usługach — muszą wnikliwie studiować Biblię i być umiejętnymi nauczycielami. Nabywana przez nich biegłość w czytaniu, studiowaniu i nauczaniu przyczynia się do zaniku różnic, jakie świat czyni między pracownikami fizycznymi a umysłowymi. Sprzyja to jedności i wzajemnemu szacunkowi, co jest szczególnie widoczne pośród ochotników w domach Betel i na budowach prowadzonych przez Towarzystwo Strażnica, gdzie od każdego oczekuje się przejawiania przymiotów duchowych i właśnie do nich przykłada się największą wagę. Doświadczony personel biurowy radośnie współpracuje tu ze zręcznymi robotnikami, a jedni drugim okazują miłość i docenianie (Jana 13:34, 35; Filipian 2:1-4).

21. Jaki cel powinni sobie wytknąć młodzi chrześcijanie?

²¹ Rodzice, wytknijcie swym dzieciom za cel stanie się użytecznymi przedstawicielami społeczeństwa nowego świata! Młodzi chrześcijanie, wyzyskujcie sposobność kształcenia się jako środek wyposażający was do pełniejszego korzystania z przywilejów w służbie dla Jehowy! Wszyscy okażcie się wyuczonymi, dobrze przygotowanymi członkami społeczności teokratycznej zarówno teraz, jak i po wieczne czasy na obiecanej przez Boga „nowej ziemi” (2 Piotra 3:13; Izajasza 50:4; 54:13, BT; 1 Koryntian 2:13).

[Przypis]

Sprawdź swą pamięć

◻ Dlaczego prawdziwi chrześcijanie interesują się sprawą kształcenia?

◻ Jakich krańcowych poglądów na wykształcenie będą się wystrzegać prawdziwi chrześcijanie?

◻ Jakie zagrożenia związane z uzupełnieniem wykształcenia należy wziąć pod rozwagę i jakie środki ostrożności warto podjąć?

◻ Na jakie świeckie rozróżnienia nie ma miejsca wśród Świadków Jehowy?

[Ilustracja na stronie 16]

Dzięki pilnemu uczeniu się młodzi chrześcijanie mogą się stać użyteczniejszymi członkami społeczeństwa nowego świata

[Ilustracja na stronie 19]

Decyzja o dalszym kształceniu się powinna wypływać z pragnienia podniesienia poziomu swej służby dla Jehowy