Materiały źródłowe do miesięcznika Chrześcijańskie życie i służba — program zebrań

5-11 LUTEGO

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | MATEUSZA 12, 13

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Mt 12:20

tlącego się lnianego knota: Typowa lampa domowa była małym glinianym naczyniem napełnianym oliwą z oliwek. Nasiąkał nią lniany knot, dzięki czemu płomień się utrzymywał. Greckie sformułowanie „tlący się lniany knot” może nawiązywać do knota, który jeszcze się żarzy i dymi, chociaż płomień przygasa lub już zaniknął. W Iz 42:3 proroczo zapowiedziano, że Jezus będzie okazywał współczucie; nigdy nie gasił on ostatniej iskry nadziei w ludziach pokornych i uciśnionych.

12-18 LUTEGO

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | MATEUSZA 14, 15

„Karmienie wielu rękami niewielu”

nwtsty, materiały do studium: Mt 14:21

oprócz niewiast i małych dzieci: Tylko Mateusz, opisując ten cud, wspomina o kobietach i małych dzieciach. Możliwe, że w cudowny sposób nakarmiono przeszło 15 000 osób.

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Mt 15:7

Obłudnicy: Greckie słowo hypokrités początkowo odnosiło się do greckich (a później rzymskich) aktorów scenicznych, którzy zakładali wielkie maski zaprojektowane tak, żeby wzmacniać siłę głosu. Terminu tego zaczęto używać przenośnie w stosunku do każdego, kto ukrywa swoje prawdziwe oblicze oraz intencje, postępując dwulicowo albo stwarzając pozory. W tym wersecie Jezus nazwał „obłudnikami” żydowskich przywódców religijnych (Mt 6:5, 16).

nwtsty, materiały do studium: Mt 15:26

dzieci (...) szczeniętom: Ponieważ według Prawa Mojżeszowego psy były nieczyste, w Biblii termin ten często jest używany w sensie negatywnym (Kpł 11:27; Mt 7:6; Flp 3:2; Obj 22:15). Jednak ze sprawozdań Marka (7:27) i Mateusza wynika, że Jezus posłużył się tu zdrobnieniem oznaczającym „szczenię” lub „pies domowy”, co łagodziło to porównanie. Być może chciał w ten sposób wywołać miłe, ciepłe skojarzenia ze zwierzętami trzymanymi w domach przez ludzi niebędących Żydami. Przyrównując Izraelitów do „dzieci”, a nie-Żydów do „szczeniąt”, Jezus najwyraźniej wskazał, kto ma pierwszeństwo. W domu, w którym były i dzieci, i psy, w pierwszej kolejności karmiono dzieci.

19-25 LUTEGO

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | MATEUSZA 16, 17

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Mt 16:18

Tyś jest Piotr, a na tym masywie skalnym: Grecki wyraz rodzaju męskiego pétros oznacza „odłam skalny; kamień”. Został tu użyty jako imię własne Piotr — grecka forma imienia, które Jezus nadał Szymonowi (Jn 1:42). Odpowiednik tego słowa w rodzaju żeńskim, pétra, jest oddawany jako „skała” i może oznaczać skaliste podłoże, urwisko lub masyw skalny. Występuje również w Mt 7:24, 25; 27:60; Łk 6:48; 8:6; Rz 9:33; 1Ko 10:4; 1Pt 2:8. Piotr najwyraźniej nie uważał się za „masyw skalny”, na którym Jezus zbuduje swój zbór, bo w 1Pt 2:4-8 napisał, że dawno przepowiedzianym „fundamentowym kamieniem narożnym” wybranym przez samego Boga jest Jezus. Podobnie apostoł Paweł nazwał go „fundamentem” i „duchowym masywem skalnym” (1Ko 3:11; 10:4). Jezus widocznie zastosował grę słów, mówiąc w zasadzie: „Ty, którego nazwałem Piotrem, czyli Kamieniem, prawidłowo rozpoznałeś ‚masyw skalny’, Chrystusa, mającego być fundamentem zboru chrześcijańskiego”.

zbór: Grecki termin ekklesía pojawia się tutaj pierwszy raz. Wywodzi się on z dwóch wyrazów: ek — „z; od” oraz kaléo — „wołać; wzywać”. Oznacza grupę osób wezwanych lub zwołanych w jakimś konkretnym celu. W tym kontekście Jezus zapowiada utworzenie zboru chrześcijańskiego składającego się z namaszczonych chrześcijan. Są oni jakby „żywymi kamieniami”, z których jest budowany „duchowy dom” (1Pt 2:4, 5). To greckie słowo często występuje w Septuagincie jako odpowiednik hebrajskiego rzeczownika „zbór”, który zwykle odnosi się do całego ludu Bożego (Pwt 23:3; 31:30). W Dz 7:38 „zborem” nazwano Izraelitów wychodzących z Egiptu. A „zborem Bożym” określono chrześcijan ‛powołanych z ciemności’ i ‛wybranych ze świata’ (1Pt 2:9; Jn 15:19; 1Ko 1:2).

nwtsty, materiały do studium: Mt 16:19

klucze królestwa niebios: W Biblii ci, którym dawano jakieś klucze — czy to dosłownie, czy w przenośni — otrzymywali pewną miarę władzy (1Kn 9:26, 27; Iz 22:20-22). Dlatego słowo „klucz” zaczęło symbolizować władzę i odpowiedzialność. Piotr użył powierzonych mu „kluczy”, żeby Żydom (Dz 2:22-41), Samarytanom (Dz 8:14-17) i poganom (Dz 10:34-38) otworzyć możliwość otrzymania ducha Bożego i wejścia do niebiańskiego Królestwa.

26 LUTEGO DO 4 MARCA

SKARBY ZE SŁOWA BOŻEGO | MATEUSZA 18, 19

„Starannie unikaj potykania się oraz gorszenia innych”

nwtsty, materiały do studium: Mt 18:6, 7

kamień młyński, jaki bywa obracany przez osła: Lub „wielki kamień młyński”. Dosł. „kamień młyński osła”. Tego rodzaju kamień, prawdopodobnie o średnicy 1,2-1,5 m, ważył tak dużo, że musiał być obracany przez osła.

zgorszeń: W języku greckim wyraz skándalon przetłumaczony tu na „zgorszenie” prawdopodobnie początkowo odnosił się do pułapki; niektórzy uważają, że chodziło o drążek z przymocowaną do niego przynętą. W szerszym znaczeniu słowem tym zaczęto określać każdą przeszkodę powodującą czyjeś potknięcie lub upadek. W sensie przenośnym odnosi się ono do czynów albo okoliczności, które sprawiają, że ktoś schodzi na złą drogę, potyka się lub upada pod względem moralnym bądź też ulega grzechowi. W Mt 18:8, 9 występuje pokrewny czasownik skandalízo przetłumaczony na „gorszyć”, który można też oddać jako „stać się sidłem; być przyczyną grzechu”.

nwtsty, multimedia

Kamień młyński

Kamienie młyńskie wykorzystywano do mielenia ziarna i wytłaczania oliwy z oliwek. Niektóre były na tyle małe, że dało się je obracać ręcznie, natomiast inne tak duże, że musiały to robić zwierzęta. Być może tego rodzaju wielki kamień obracał Samson, gdy pojmali go Filistyni (Sdz 16:21). Młynów napędzanych siłą zwierząt powszechnie używano nie tylko w Izraelu, ale też na znacznym obszarze imperium rzymskiego.

Górny i dolny kamień młyński

Wielki kamień młyński, jak ten na ilustracji, był obracany przez zwierzę domowe, na przykład osła. Służył do mielenia ziarna lub rozgniatania oliwek. Górny kamień młyński mógł mieć średnicę nawet 1,5 m i obracano go na jeszcze większym kamieniu dolnym.

nwtsty, materiały do studium: Mt 18:9

Gehenny: Termin ten pochodzi od hebrajskiego wyrażenia Ge Hinnòm oznaczającego „Dolinę Hinnoma”. Leżała ona na pd. zach. od starożytnej Jerozolimy (zob. sgd cz. 16-A, mapa „Jerozolima i okolice”). W czasach Jezusa w dolinie tej spalano odpadki, dlatego słowo „Gehenna” było trafnym symbolem całkowitej zagłady.

nwtstg, słowniczek pojęć

Gehenna

Grecka nazwa Doliny Hinnoma położonej na pd. zach. od starożytnej Jerozolimy (Jer 7:31). Proroczo ukazano ją jako miejsce, gdzie miały leżeć rozrzucone zwłoki (Jer 7:32; 19:6). Nic nie wskazuje na to, żeby w Gehennie zwierzęta czy ludzi palono żywcem lub torturowano. Nie mogła więc wyobrażać niewidzialnej krainy, w której dusze ludzkie cierpią wieczne męki w literalnym ogniu. Jezus i jego uczniowie używali tego pojęcia jako symbolu wiecznej kary „drugiej śmierci”, czyli bezpowrotnej zagłady, unicestwienia (Obj 20:14; Mt 5:22; 10:28).

nwtsty, materiały do studium: Mt 18:10

wpatrują się w oblicze mego Ojca: Lub „mają przystęp do mojego Ojca”. Jedynie stworzenia duchowe mogą przebywać w bezpośredniej obecności Boga, dlatego tylko one widzą Jego oblicze (Wj 33:20).

Wyszukujemy duchowe skarby

nwtsty, materiały do studium: Mt 18:22

siedemdziesięciu siedmiu razy: Dosł. „siedemdziesiąt razy siedem”. To greckie wyrażenie można rozumieć albo jako „70 i 7” (77 razy), albo jako „70 pomnożone przez 7” (490 razy). Takiego samego wyrażenia użyto w Septuagincie w Rdz 4:24 do oddania hebrajskiego sformułowania oznaczającego „77 razy”. Przemawia to za tłumaczeniem „77 razy” występującym w Chrześcijańskich Pismach Greckich. Niezależnie od tego, jak należy rozumieć wspomniane wyrażenie, powtórzenie cyfry 7 stanowiło odpowiednik sformułowania „bez ograniczeń” lub „bez końca”. Zwielokrotniając liczbę 7, Jezus uświadomił swoim uczniom, że powinni przebaczać bez ograniczeń. Tymczasem w Talmudzie Babilońskim (Joma 86b) można przeczytać: „Jeżeli człowiek popełni przewinienie, pierwszy, drugi i trzeci raz jest mu przebaczone, czwarty raz nie jest mu przebaczone”.

nwtsty, materiały do studium: Mt 19:7

świadectwo odprawienia: Lub „świadectwo rozwodu”. Według Prawa Mojżeszowego mężczyzna, który chciał się rozwieść, musiał sporządzić dokument prawny oraz prawdopodobnie skonsultować się ze starszymi, co dawało mu czas na przemyślenie tak poważnej decyzji. Przepis ten najwyraźniej miał na celu zapobiec pochopnym rozwodom oraz zapewnić kobietom pewną miarę ochrony prawnej (Pwt 24:1). Jednak w czasach Jezusa przywódcy religijni sprawili, że rozwód można było uzyskać bardzo łatwo. Józef Flawiusz, historyk z I wieku n.e., sam będący rozwiedzionym faryzeuszem, powiedział, że rozwód był dopuszczalny „z jakiejkolwiek przyczyny (a mężczyźni wynajdywali mnóstwo takich przyczyn)”.

nwtsty, multimedia

Świadectwo rozwodu

To świadectwo rozwodu, datowane na 71 lub 72 rok n.e., sporządzono w języku aramejskim. Odnaleziono je w północnym rejonie Wadi Murabbaat, w wyschniętym korycie potoku na Pustyni Judzkiej. W dokumencie tym można przeczytać, że w szóstym roku żydowskiego powstania mieszkający w Masadzie Józef, syn Naksana, rozwiódł się z Miriam, córką Jonatana.