Obserwujemy świat
Plaga chorób zakaźnych
Spośród 52 milionów zmarłych w ubiegłym roku co trzeci był ofiarą choroby zakaźnej — donosi Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Daje to liczbę około 17 milionów, z czego większość stanowiły małe dzieci. W raporcie o stanie zdrowia na świecie w 1996 roku (The World Health Report 1996) WHO podaje, że w ciągu ostatnich 20 lat wykryto co najmniej 30 nowych chorób zakaźnych, między innymi zakażenie wirusem Ebola oraz AIDS. Chociaż zapobieganie częstym chorobom, takim jak gruźlica, cholera czy malaria, oraz ich leczenie nie jest kosztowne, przypuściły one kontratak i są coraz bardziej odporne na działanie lekarstw. Według wspomnianego raportu winę za to ponosi „nie nadzorowane i niewłaściwe stosowanie antybiotyków”, a także podróże międzynarodowe oraz wzrost liczby mieszkańców w tropikach, gdzie roi się od komarów.
Konfesjonały w księgarniach
We Włoszech pewne stowarzyszenie katolickie postanowiło umieścić w sieci swych księgarń religijnych konfesjonały i do każdego przydzielić spowiednika. To nowatorskie przedsięwzięcie zainicjowano w Mediolanie. Co środę w śródmiejskiej księgarni czekał duchowny, który — według słów kierownika sklepu — przyjmował „wszystkich pragnących spotkać się z księdzem poza kościołem, by poprosić go o rady w sprawach duchowych, a nawet się wyspowiadać”. Kierownik mówi: „Początkowe wyniki przeszły najśmielsze oczekiwania”. Skąd taka inicjatywa? Według włoskiej gazety La Repubblica chodziło o to, „żeby zapobiec zanikaniu sakramentu pokuty”.
Nic się nie zmarnuje
Z jednej tuszy wołowej otrzymuje się około 270 kilogramów mięsa, ale co się dzieje z resztą zwierzęcia? Część organów wewnętrznych, takich jak tarczyca, trzustka, płuca, śledziona, nadnercza, jajniki, przysadka mózgowa, żółć z wątroby i pęcherzyka żółciowego, wykorzystuje się do produkcji leków. Z kości, kopyt i skóry wyodrębnia się kolagen, stosowany w kremach nawilżających i balsamach. Chrząstki i tłuszcz wchodzą w skład stearynianu butylu, dwustearynianu glikolu polioksyetylenowego (PEG-150) i stearynianu glikolu, używanych często w produkcji środków do makijażu i pielęgnacji włosów. Z tłuszczów zwierzęcych wytwarzana jest większość mydeł. Natomiast z mielonych kości i kopyt powstaje żelatyna, składnik setek artykułów spożywczych, między innymi lodów, niektórych cukierków i licznych produktów „beztłuszczowych”. Narządy zwierzęce wykorzystywane są również do wyrobu wielu innych towarów, na przykład kredek, zapałek, past do podłóg, linoleum, płynów zapobiegających zamarzaniu, cementu, środków ochrony roślin, celofanu, papieru fotograficznego, sprzętu sportowego, wyrobów tapicerskich i ubrań. Najwięcej płaci się za kamienie żółciowe — 600 dolarów za uncję! Handlowcy z Dalekiego Wschodu kupują je jako afrodyzjaki.
Tragiczne macierzyństwo
Jak wynika z nowych szczegółowych badań przeprowadzonych przez UNICEF (Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom), rocznie jakieś 585 000 kobiet umiera w czasie ciąży lub porodu. Raport The Progress of Nations 1996 donosi, że tragediom tym często można by zapobiec. Czytamy: „Zazwyczaj śmierć nie zabiera kobiet chorych, bardzo starych ani bardzo młodych, lecz zdrowe i w kwiecie wieku”. Co roku mniej więcej 75 000 kobiet umiera po nieudanym zabiegu przerywania ciąży, 40 000 w rezultacie utrudnionego porodu, 100 000 na posocznicę, 75 000 wskutek uszkodzenia mózgu lub nerki wywołanego rzucawką (objawiającą się drgawkami oraz wysokim ciśnieniem krwi w późniejszym okresie ciąży), a przeszło 140 000 w następstwie krwotoku. Taki stan rzeczy spowodowany jest głównie tym, iż w wielu krajach ciężarne pozbawione są opieki. Zdaniem pracowników UNICEF dostępne dane wskazują, że w Azji Południowej przez komplikacje związane z ciążą i porodem umiera co 35 kobieta, w krajach środkowej i południowej Afryki co 13, natomiast w Kanadzie jedna na 7300, w USA na 3300, a w państwach europejskich na 3200. Według wcześniejszych ocen liczba zgonów wynosiła około pół miliona rocznie, a zatem aktualne dane są wyższe niemal o 20 procent.
Coraz więcej przypadków AIDS
„Wirus wywołujący AIDS wciąż szerzy się gwałtownie w wielu częściach świata, szczególnie w Azji i na południu Afryki, szybko też przybywa chorych” — donosi dziennik The New York Times. Jak wskazują dane zebrane przez Wspólny Program Narodów Zjednoczonych do Spraw HIV-AIDS, w roku 1995 objawy choroby wystąpiły u około 1,3 miliona osób, co w porównaniu z rokiem ubiegłym stanowi 25-procentowy wzrost. Ocenia się, że na świecie liczba dorosłych zakażonych HIV wynosi obecnie 21 milionów, a jakieś 42 procent to kobiety. Każdego dnia zaraża się kolejnych 7500 osób. Nosicielami jest także kilka milionów dzieci. Od zarażenia do pojawienia się poważnych symptomów chorobowych mija około dziesięciu lat. Z raportu Narodów Zjednoczonych wynika, iż w roku 1995 na choroby towarzyszące AIDS zmarło 980 000 osób, a w roku 1996 ich liczba podskoczy do 1 120 000. Ostatnio wirus szeroko rozprzestrzenia się na południu Afryki oraz w Indiach, a wkrótce to samo stanie się prawdopodobnie w Chinach i Wietnamie. W niektórych krajach afrykańskich zarażeni stanowią już od 16 do 18 procent mieszkańców. Niepokojące jest również to, że na świecie gwałtownie przybywa zainfekowanych młodych kobiet. Co trzecie urodzone przez nie dziecko również będzie nosicielem wirusa.
Uważaj na prędkość
Z powodu zbyt szybkiej jazdy samochodem ginie co roku 1000 Brytyjczyków, a 77 000 doznaje obrażeń — informuje londyński dziennik The Daily Telegraph. W niektórych warunkach nawet przestrzeganie ograniczenia prędkości nie zapewnia bezpieczeństwa. Przeszło dziesięć procent wypadków na drogach szybkiego ruchu wynika ze zbyt małego odstępu między pojazdami. Brytyjski kodeks drogowy zaleca zachowanie odległości dwóch sekund jazdy, ale w wypadku mokrej i śliskiej nawierzchni lub słabej widoczności przerwę tę należy dwukrotnie zwiększyć. Zbyt mały odstęp między samochodami nie tylko zagraża bezpieczeństwu, lecz także wywołuje stres i zmęczenie. Kierowcy często się skarżą, że gdy zostawiają odpowiednią lukę, wciska się w nią inny pojazd. Mimo wszystko jedynym bezpiecznym rozwiązaniem jest wtedy ograniczenie prędkości w celu ponownego zwiększenia odstępu. Nagłe hamowanie może spowodować wypadek, dlatego trzeba przewidywać możliwe zagrożenie. Hamulce z systemem przeciwblokującym (ABS) nie skracają drogi hamowania. Instruktor jazdy Paul Ripley powiedział: „Bezpieczna prędkość w określonych warunkach jest zwykle dużo mniejsza, niż sądzi większość kierowców”.
Chirurdzy, uważajcie, co mówicie
Naukowcy z Uniwersytetu imienia Erazma w Holandii stwierdzili, że chorzy przechodzący operację „słyszą” nawet wtedy, gdy są pod narkozą. Po operacji 240 pacjentom podano początkową sylabę słowa wypowiedzianego w czasie zabiegu, prosząc o utworzenie od niej pierwszego wyrazu, jaki przychodzi im na myśl. Jeszcze 24 godziny po operacji większość pacjentów mogła sobie przypomnieć słowa, które padły zaledwie jeden raz. Zdaniem naukowców przemawia to za tym, że pacjenci operowani pod narkozą „podsłuchują” i mogą być wyczuleni na przykre lub obraźliwe uwagi. W biuletynie Holenderskiej Organizacji Badań Naukowych, zawierającym sprawozdania z prac badawczych prowadzonych w tym kraju, wysnuto następujący wniosek: „Członkowie personelu medycznego muszą zatem zważać na rozmowy prowadzone podczas operacji”.
„Choroba wściekłych krów”
◼ Wybuch epidemii „choroby wściekłych krów” w Wielkiej Brytanii nadał rozgłos sprawie, która w zootechnice znana jest nie od dziś. Wskutek karmienia jednych zwierząt częściami ciała drugich pierwotni roślinożercy zmieniają się w mięsożerców. W celu ochrony zasobów naturalnych, zwiększenia rentowności i przyśpieszenia wzrostu zwierząt powszechnie używa się mączki z krwi, mączki kostnej, oraz pasz pochodzenia zwierzęcego, w skład których wchodzą zmielone jelita, rdzenie kręgowe, mózgi, a także inne narządy wewnętrzne, takie jak trzustka, tchawica i nerki. Półroczne cielę zjadło już przeciętnie około 12 kilogramów karmy powstałej z resztek zwierząt — mówi dr Harash Narang, jeden ze specjalistów, którzy wszczęli alarm w sprawie tej choroby. Nawiązując do swego pobytu w rzeźni, powiedział: „Byłem zdumiony. W gruncie rzeczy przetwarzaliśmy bydło na bydło. Moim zdaniem to kanibalizm”.
◼ Pewien Brytyjczyk prowadzący gospodarstwo mleczne dostrzegł jaśniejszą stronę zaistniałej sytuacji — ponieważ wskutek paniki wywołanej „chorobą wściekłych krów” nie może sprzedać z zyskiem starszych sztuk bydła, znalazł inny sposób na ich wykorzystanie. Jak informuje tygodnik Newsweek, służą mu one za tablice ogłoszeniowe. Na bydle pasącym się obok ruchliwej trasy gospodarz umieszcza reklamy i dzięki temu każda krowa przynosi mu tygodniowo około 40 dolarów zysku. „Musimy szukać nowych źródeł dochodu” — powiedział. „Pomyślałem sobie, że ten sposób jest dobry, by [krowy] zarobiły na swoje utrzymanie”.