Dlaczego jest tyle nienawiści?

OD NASZEGO KORESPONDENTA W NIEMCZECH

„DLACZEGO?” To pytanie, choć krótkie, wymaga jednak odpowiedzi. Można je było dostrzec na bileciku wśród stosów kwiatów i maskotek, które ułożono przed szkołą w Dunblane w Szkocji w marcu 1996 roku. Zaledwie kilka dni wcześniej pewien mężczyzna wdarł się do środka i zastrzelił 16 dzieci i ich nauczycielkę. Zranił jeszcze kilkanaście osób, a następnie odebrał sobie życie. Musiała go przepełniać nienawiść — do siebie, do innych i do społeczeństwa w ogóle. Zrozpaczeni rodzice, przyjaciele i miliony ludzi na całym świecie zadają sobie to samo pytanie — „Dlaczego? Dlaczego w taki sposób umierają niewinne dzieci?”

Zapewne nie uszło twej uwagi, że świat jest pełen ślepej, niezrozumiałej nienawiści. Może nawet sam z jakiegoś powodu padłeś jej ofiarą. Bez wątpienia też nieraz zastanawiałeś się: „Dlaczego?”

Właściwa i niewłaściwa nienawiść

„Nienawiść” definiuje się jako „uczucie silnej niechęci i wrogości”. Oczywiście odczuwanie „silnej niechęci i wrogości” wobec czegoś szkodliwego lub niszczącego więzi międzyludzkie jest nawet wskazane. Gdyby wszyscy przejawiali tego rodzaju nienawiść, na świecie naprawdę żyłoby się znacznie lepiej. Jednakże wskutek niedoskonałości ludzie nienawidzą niewłaściwych rzeczy z niewłaściwych powodów.

Destrukcyjna nienawiść ma swe źródło w uprzedzeniach, niewiedzy bądź mylnych informacjach, a według pewnej definicji rodzi się zwykle pod wpływem „strachu, gniewu lub poczucia krzywdy”. Taka z gruntu niezdrowa nienawiść wyrządza tylko zło i wciąż na nowo przywołuje pytanie: „Dlaczego?”

Każdy zna osoby, których charakter lub zwyczaje czasem go drażnią i które są trudne we współżyciu. Ale rozdrażnienie to całkiem co innego niż chęć wyrządzenia komuś fizycznej krzywdy. Dlatego też chyba niełatwo pojąć, jak można żywić nienawiść do całych grup ludzi, często zupełnie nieznajomych. Nawet jeśli mają odmienne poglądy polityczne, wyznają inną religię lub należą do innej grupy etnicznej, czy jest to powód, by ich nienawidzić?

A jednak taka nienawiść istnieje! W Afryce w 1994 roku popchnęła ona do wzajemnej rzezi plemiona Hutu i Tutsi zamieszkujące Ruandę, co skłoniło pewną reporterkę do zapytania: „Jak w tak małym kraju mogło się nagromadzić tyle nienawiści?” Na Bliskim Wschodzie nienawiść pobudza arabskich i izraelskich ekstremistów do zamachów terrorystycznych. W Europie doprowadziła do rozpadu byłej Jugosławii. A według pewnego doniesienia prasowego w samych USA działa „około 250 grup propagujących nienawiść” i szerzących rasistowskie poglądy. Dlaczego jest tyle nienawiści? Dlaczego?

Nienawiść bywa tak zakorzeniona, że nie mija nawet wtedy, gdy się zażegna wywołane przez nią konflikty. Bo jak inaczej wytłumaczyć trudności z utrzymaniem pokoju czy zawieszenia broni w krajach nękanych wojną i terroryzmem? Jak inaczej wyjaśnić to, co się działo pod koniec 1995 roku, gdy w Paryżu podpisano traktat pokojowy, w myśl którego Sarajewo miało zostać zjednoczone w ramach Federacji Muzułmańsko-Chorwackiej? Ze strachu przed represjami większość Serbów zaczęła wtedy uciekać z miasta i jego okolic. W tygodniku Time podano, że ludzie łupili i palili opuszczane przez siebie budynki, po czym zamieszczono następującą uwagę: „Sarajewo się zjednoczyło; jego mieszkańcy — nie”.

Pomiędzy ludźmi pałającymi do siebie nienawiścią może zapanować jedynie fałszywy pokój — wart tyle samo, co fałszywe pieniądze. Nie opiera się na żadnych trwałych wartościach, toteż może runąć pod najmniejszym naciskiem. Ale dlaczego na świecie jest tak dużo nienawiści, a tak mało miłości?

[Napis na stronie 4]

Destrukcyjna nienawiść ma swe źródło w uprzedzeniach, niewiedzy bądź mylnych informacjach