W obliczu choroby Alzheimera

„MÓJ mąż, Alfie, kierował grupą pracowników w jednej z południowoafrykańskich kopalń złota” — opowiada Sally. „Zdziwiłam się, gdy mi powiedział, że chce przejść na emeryturę. Miał przecież dopiero 56 lat i był taki zdolny i pilny. Później dowiedziałam się od jego współpracowników, iż zaczął popełniać dziwne pomyłki w ocenie różnych spraw. Nieraz to tuszowali.

„Kiedy był już na emeryturze, kupiliśmy hotel. Wiedzieliśmy, że Alfie jest prawdziwą złotą rączką, toteż myśleliśmy, iż będzie w nim wszystko naprawiał. Tymczasem on zawsze wzywał fachowca.

„Tego samego roku pojechaliśmy wypocząć na plaży w Durbanie i wzięliśmy ze sobą naszą trzyletnią wnuczkę. Bardzo lubiła skakać na batucie naprzeciw mieszkania, w którym się zatrzymaliśmy. Pewnego popołudnia, mniej więcej wpół do piątej, Alfie zabrał ją tam i obiecał, że wrócą za pół godziny. O siódmej wieczorem jeszcze ich nie było. Zadzwoniłam na policję, ale powiedziano mi, iż zaginionych szuka się dopiero po 24 godzinach od zniknięcia. Myślałam, że tej nocy oszaleję — już widziałam ich zamordowanych. Nazajutrz około południa usłyszałam pukanie do drzwi. Stanął w nich Alfie z wnuczką na ręku.

„‚Gdzie byliście?’ — zapytałam.

„‚Nie złość się na mnie’ — odrzekł. ‚Naprawdę nie wiem’.

„‚Babciu’, wyjaśniła wnuczka, ‚zgubiliśmy się’.

„Zgubili się po drugiej stronie ulicy! Do dziś nie wiem, gdzie spali tamtej nocy. Na szczęście spotkała ich moja przyjaciółka i pokazała im drogę do właściwego mieszkania”.

Po tym incydencie Sally zaprowadziła Alfiego do neurologa, który stwierdził otępienie, inaczej demencję (utrata sprawności umysłowej). Przyczyną okazała się choroba Alzheimera, na którą jak dotąd nie ma skutecznego leku ani sposobu leczenia.a Brytyjskie czasopismo New Scientist informuje, że „po chorobach serca, raku i udarze jest ona czwartą z kolei najczęstszą przyczyną śmierci w krajach rozwiniętych”. Nazywa się ją „podstawową przewlekłą chorobą wieku starczego”. Może jednak atakować stosunkowo wcześnie — czego doświadczył Alfie.

Ponieważ w zamożnych krajach coraz więcej ludzi żyje dłużej, przewiduje się, iż liczba chorych na demencję osiągnie alarmujące rozmiary. Pewne badania wskazują, że w porównaniu z rokiem 1980 w roku 2000 w Wielkiej Brytanii nastąpi 14-procentowy wzrost zachorowań, w USA 33-procentowy, a w Kanadzie 64-procentowy. W dokumentalnym programie telewizji australijskiej w roku 1990 poinformowano: „Obecnie w Australii żyje około 100 000 osób z chorobą Alzheimera. Do końca tego stulecia będzie ich 200 000”. Jak się ocenia, w roku 2000 na całym świecie liczba chorych wyniesie 100 milionów.

Co to jest choroba Alzheimera?

Chociaż prowadzi się badania nad wieloma czynnikami mogącymi wywoływać tę chorobę, jej rzeczywista przyczyna pozostaje nieznana. Wiadomo jednak, że w jej przebiegu następuje stopniowa degradacja komórek mózgu, tak iż niektóre jego części się zmniejszają. Największemu spustoszeniu ulegają obszary odpowiedzialne za pamięć i zdolność myślenia. We wczesnym stadium choroba dotyka komórki mózgowe istotne dla uczuć, wywołując zmiany osobowości. Inne okolice mózgu — odpowiadające za wzrok i dotyk, a także ośrodki ruchowe kierujące czynnością mięśni — mogą dłużej pozostać nienaruszone. Jak wyjaśniono w czasopiśmie Świat Nauki, zmiany te „prowadzą do klasycznego i tragicznego stanu: chory może chodzić, mówić i jeść, nie ma jednak kontaktu intelektualnego z otaczającym go światem”.

Na ogół choroba ta trwa od 5 do 10 lat — chociaż czasem ponad 20. W miarę jej postępu chorzy coraz mniej są w stanie zrobić. Na koniec zdarza się, że nawet nie rozpoznają swych bliskich. W ostatnim okresie często nie opuszczają łóżka, nie mogą mówić ani samodzielnie jeść. Jednakże wielu z nich umiera wcześniej z innych powodów.

Początki choroby Alzheimera nie wiążą się z żadnym fizycznym bólem, lecz bardzo wyczerpują emocjonalnie. Rzecz zrozumiała, iż niektórzy w pierwszej chwili nie potrafią się znaleźć w tej sytuacji i chwytają się nadziei, że wszystko minie.b Ale bardzo korzystne jest pogodzenie się z chorobą i poznanie metod łagodzenia wywołanych przez nią cierpień emocjonalnych. „Żałuję, że nie wiedziałem wcześniej, jak pogarszanie się pamięci wpływa na pacjenta” — wyznał Bert, którego 63-letnia żona zapadła na chorobę Alzheimera. Rodzinom chorych naprawdę przydaje się poznanie natury tej choroby oraz sposobów radzenia sobie z nią. Zachęcamy do przeanalizowania wraz z nami tych i podobnych zagadnień w dwóch następnych artykułach.

[Przypisy]

[Napis na stronie 4]

Jak się ocenia, w roku 2000 na całym świecie będzie 100 milionów osób z chorobą Alzheimera