Imię Boże w czeskiej architekturze

Od naszego korespondenta w Czechach

W WIELU częściach świata imię Jehowa kojarzy się wyłącznie ze Świadkami Jehowy. Może zaskoczy cię informacja, że w Czechach na licznych zabytkach architektonicznych widnieje tetragram — cztery hebrajskie litery (יהוה) składające się na imię Boże, Jehowa.

Chyba najlepiej znanym tego przykładem jest most Karola, zbudowany w 1357 roku na pięknej Wełtawie, w pobliżu praskiego Starego Miasta. Po obu stronach mostu ustawiono rzeźby, a jedna z nich przykuwa uwagę niemal każdego przechodnia. Jest to rzeźba przedstawiająca Jezusa Chrystusa na krzyżu, otoczona wieńcem lśniących złotych liter hebrajskich zawierających tetragram; napis ten głosi: „Święty, święty, święty jest Jehowa Zastępów”.

Jak ów cytat, zaczerpnięty z biblijnej Księgi Izajasza 6:3, znalazł się w tym miejscu? Inskrypcja u podstawy krzyża opowiada o Żydzie, który pewnego dnia 1696 roku przechodził tamtędy i podobno powiedział o nim coś uwłaczającego. Stanął za to przed sądem królewskim i został skazany na grzywnę. W ramach jej spłaty ufundował złocony łuk z powyższymi słowami, który przytwierdzono do krzyża.

Nieopodal mostu Karola znajduje się synagoga Staronová i najstarszy w Europie cmentarz żydowski. W synagodze tej na podium przeznaczonym dla kantora można zobaczyć tetragram w srebrnej ramie. Ale zdobi on nie tylko żydowskie budowle. Na południowy wschód od Pragi na występie skalnym nad rzeką Sazawa wznosi się średniowieczny zamek Český Šternberk. Nad ołtarzem zamkowej kaplicy umieszczono cztery złote litery tworzące tetragram. Wydają się unosić w powietrzu, ponieważ zawieszono je na drutach. Od tyłu są oświetlone — ale bynajmniej nie światłem lampy! Przez niewidoczne od wewnątrz okienko w dachu na biały ołtarz pod tetragramem pada różowa poświata.

Tetragram pojawia się również na freskach upiększających inne czeskie budowle. Stanowią one świadectwo, że w przeszłości imię Boże było tu dość dobrze znane. Obecnie Świadkowie Jehowy w Czechach i w ponad 200 innych krajach radują się, że znają to imię i że mogą mówić o nim drugim (Izajasza 43:10-12). Co więcej, biblijna Księga Izajasza zapowiada, iż nastanie czas, gdy imię Boga — a także Jego przymioty, zamierzenie i dzieła — zostaną ‛oznajmione po całej ziemi’ (Izajasza 12:4, 5).