ASENAPPAR

Imię to pojawia się w spisanym po aramejsku fragmencie Księgi Ezdrasza (4:10) i najwyraźniej jest skróconą formą imienia asyryjskiego króla Asurbanipala. Końcowe l zostało zamienione na r; podobnie jest w języku perskim, w którym nie ma głoski l. Asenappar przesiedlił mieszkańców Suzy (stolicy Elamu) do Samarii (por. 2Kl 17:24-28). A z historii wynika, że jedynym królem asyryjskim, który mógł dokonać takiej deportacji Elamitów, był Asurbanipal.

Asurbanipal był synem Asarhaddona (Ezd 4:2) i wnukiem Sancheriba. Żył współcześnie z judzkim królem Manassesem (716-662 p.n.e.), którego wspomniał imiennie na swym graniastosłupie wśród ok. 20 królów płacących daninę Asyrii (por. 2Kn 33:10-13). Za jego panowania Asyria znajdowała się u szczytu potęgi. Asurbanipal najprawdopodobniej został wyznaczony na następcę tronu asyryjskiego trzy lub cztery lata przed objęciem władzy po śmierci ojca. Koronę Babilonu otrzymał jego brat Szamaszszumukin.

Asurbanipal stłumił powstanie w Egipcie, zdobywając i łupiąc Teby (No-Amon; por. Nah 3:8-10). Później prowadził długą wojnę ze swym bratem, królem Babilonu, a po podporządkowaniu sobie Babilonu zburzył Suzę, stolicę Elamu. Podbój ten jest historyczną podstawą do utożsamiania go z Asenapparem z Ezdrasza 4:9, 10.

Niemniej Asurbanipal jest najbardziej znany ze swego zamiłowania do literatury, cechy dość nietypowej u siejących grozę władców asyryjskich. W wyniku wykopalisk prowadzonych od r. 1845 odkryto wielką bibliotekę założoną przez Asurbanipala w Niniwie, zawierającą ok. 22 000 glinianych tabliczek pokrytych pismem klinowym. Owe tysiące tekstów oprócz zaklęć, modlitw i hymnów obejmują rozprawy historyczne, geograficzne, astronomiczne, tablice matematyczne, przepisy medyczne i gramatyczne, a także różne dokumenty prawne, np. kontrakty czy umowy dotyczące sprzedaży lub pożyczki. Uważa się je za cenne źródło informacji o Asyrii.