«Jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi an̈wejpa jeʼm tun̈jomyaj»

1. ¿Juutypɨk ipɨktson̈yajpa jaʼyan̈yaj jesɨk imaton̈ayyajpa jeʼm joodon̈oʼoyi ijɨɨyi? (Proverbios 1:20, 21).

JAʼYAN̈ an̈eymɨ tanaʼmpa idyɨk iga tsaam maymayyaj jempɨk in̈matyajpa jeʼm Dios In̈maatyi juuty agui nasnɨɨmpa. ¿Oyñeʼ inin̈mat jeʼm Dios In̈maatyi yɨʼɨmpɨk? Siiga in̈watneʼ, wɨapsɨ iga iñjɨɨs jeʼm akwiñkejoʼoyi itywɨʼɨp en jeʼm libro de Proverbios, juuty nɨmpa iga jeʼm joodon̈oʼoyi an̈wejpa iñɨk tun̈jom iga kumaton̈aytyaiñ jeʼm ian̈kiʼmayoʼoyi (maayɨʼ Proverbios 1:20, 21). Jeʼm Biblia y jeʼm totjaayiyaj iniityyaj «nuntapɨk joodon̈oʼoyi»: jeʼm Jehová ijoodon̈oʼoyi. Yɨʼbam nasuntaap iga tun̈gakyaj wɨaiñ iñɨkyaj jeʼm tun̈jom juuty ipɨktson̈yajpa jeʼm ityi. Tsaam tamaymay jesɨk algun i ipɨktson̈ba tuum totjaayi. Pero dyaʼ ityumpɨyyaj ipɨktson̈yajpa. Weeñiyaj dyaʼ ijoodon̈ayajtoʼoba jempɨk nɨmpa jeʼm Biblia. Tun̈gakyaj takuxikkayajpa y ijɨɨsyajpa iga jeʼm Biblia tsaam wiñɨgam y dyam tayooxpaʼtpa. Weeñiyaj ikujɨyyajpa jeʼm an̈kiʼmayoʼoyiyaj itywɨʼɨp Bibliajom y nɨmyajpa iga jempɨk ikupɨkyajpa yɨʼpyaj an̈kiʼmayoʼoyiyaj dyaʼ maymayyaj y dyaʼ iwɨixyajpa jeʼm jɨɨxiyaj iniityyajwɨʼɨp tun̈gakyaj. Mex iga iwatyajpa jeempɨk, Jehová duroj in̈kejaytyoʼoba jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi a ityumpɨyyaj. ¿Juutypɨk iwatpa?

2. ¿Juutypɨk wɨap tanaitytyaʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi yɨʼp jaama, pero tyi iwatyajpa jaʼyan̈yaj?

² Jehová ipɨkpa jeʼm Biblia iga kumaton̈taiñ jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi. Tsaam jaʼyan̈yaj ikuwɨtyi naxyukmɨ wɨap iniityyaj jeʼm Biblia. ¿Y tyi naspa kun jeʼm totjaayiyaj tanaitytyamwɨʼɨp? Yukwɨbam iga Jehová ikumayketneʼ yɨʼp yooxakuy, watneta maaj de 1,000 an̈matyiimɨ. Jempɨk ikumaton̈yajpa, yɨʼp nɨmtoʼoba jempɨk imayyajpa jeʼm Biblia y jeʼm totjaayiyaj, nawɨwadayyajtaap siiga ikkupakyajpa jeʼm an̈kiʼmayoʼoyiyaj jeʼm iityijom. Pero tsaam jaʼyan̈yaj dyaʼ ikumaton̈ayyajtoʼoba jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi ijɨɨyi. Jesɨk ipɨkyajpa tuum jɨɨxi ijɨɨsyajpa iga wɨap iwatyaj iyaʼak o ikupɨgayyajpa tun̈gakyaj ian̈kiʼmayoʼoyi. Wɨapsɨ iga dyaʼ jeex taaʼmyaj iga tan̈kupɨktamtoʼoba jempɨk nɨmpa jeʼm Biblia. Yɨʼp kuyujijom tan̈kɨʼpin̈taʼmpa tyiʼiga jaʼyan̈yaj jeempɨk iwatyajpa. Pero wiñtyi tanaʼmtaʼmiñ juutypɨk wɨap tanaitytyaʼm jeʼm joodon̈oʼoyi chioypaʼap Jehová.

JEʼM IXPƗGOʼOYI INIITYWƗʼƗP JEHOVÁ TAYOOXPAʼTPA IGA TANAIDYIÑ JOODON̈OʼOYI

3. ¿Tyi tan̈wattaʼmiñ iga wɨaiñ tanaitytyaʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi?

³ Jeʼm joodon̈oʼoyi tayooxpaʼtpa iga tan̈wɨpɨguiñ tanjɨɨxi. Pero jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi majnam tayooxpaʼtpa. Jeʼm Biblia nɨmpa: «Jesɨk tan̈kɨɨn̈ba Jehová mojpa tanaity joodon̈oʼoyi, y jeʼm Santísimo iixpɨgoʼoyi tachiʼiba kutɨʼɨyɨyoʼoyi» (Prov. 9:10). Jeʼyukmɨ jesɨk tampɨkpa jɨɨxiyaj importantes wɨɨ iga tampɨguiñ jeʼm «Santísimo iixpɨgoʼoyi», yɨʼp nɨmtoʼoba, jempɨk Jehová ijɨɨspa. Wɨap tan̈wat yɨʼɨmpɨk jesɨk tampɨkpa jeʼm jɨɨxian̈chioʼoyiyaj tachiʼipaʼap jeʼm Biblia y jeʼm totjaayiyaj. Siiga jeempɨgam tan̈watpa tanakwiñkejtaʼmpa iga tanaitytyaʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi (Prov. 2:5-7).

4. ¿Tyiʼiga numaaj Jehová iniity nuntapɨk joodon̈oʼoyi?

⁴ Numaaj Jehová iniity nuntapɨk joodon̈oʼoyi (Rom. 16:27). ¿Tyiʼiga tanɨmpa jeempɨk? Wiñtyipɨk, iga jeʼam jempɨk tawatnetaʼm y iwɨixpɨkpa ityumpɨy tyityam iwatneʼ (Sal. 104:24). Wɨstenpɨk, iga ityumpɨy jempɨk iwatpa ikwiñkejpa joodon̈oʼoyi (Rom. 11:33). Y, tukutenpɨk, jeʼm in̈kiʼmayoʼoyiyaj iwɨwadaʼyba jempɨk ikupɨkyajpa (Prov. 2:10-12). Siiga tanaitytyoʼoba nuntapɨk joodon̈oʼoyi, wɨɨ iga tan̈kupɨguiñ yɨʼpyaj tukuteen jɨɨxiyaj y juchixkej tanjɨɨskupakneiñ.

5. ¿Juʼutskom taitytyaʼm iga jaʼyan̈yaj dyaʼ ikupɨkyajpa iga numaaj Jehová iniity nuntapɨk joodon̈oʼoyi?

⁵ Jaʼyan̈yaj jempɨk tanan̈madayyajpa jeʼm Dios In̈maatyi nɨmyajpa iga ityumpɨy jempɨk tanaʼmpa tsaam wɨɨ ikeeji, pero dyaʼ ikupɨkyajpa iga ity algun i iga tawatnetaʼm, nɨmyajpa iga tamiññetaʼm de jeʼm evolución. Tun̈gakyaj nɨmyajpa iga ikupɨkyajpa Dios, pero ijɨɨsyajpa iga jeʼm an̈kiʼmayoʼoyi itywɨʼɨp Bibliajom tsaam wiñɨgam jayñeta y dyam tayooxpaʼtpa. ¿Pero juʼuts iñɨgayñeyaj? ¿Majtyim wɨkom taitytyaʼm iga iyaʼak ipɨkyajpa ijɨɨxi? ¿Iniityyaj tuum nuntapɨk maymayaaji o tuum wɨbɨk nɨgɨyoʼoyi? Majtyim dyaʼ iwɨnɨgayñeyaj. Ityumpɨy jempɨk tanaʼmpa yɨʼp naxyukmɨ takkupɨkpa jempɨk nɨmpa jeʼm Dios In̈maatyi: «Dyaʼ i joodon̈oʼoyi, kutɨʼɨyɨyoʼoyi y ni tuum an̈kiʼmayoʼoyi iga wɨap in̈teeñkamok Jehová» (Prov. 21:30). Jeʼyukmɨ odoy tantsaguiñ iga tan̈wagaʼyba Jehová nuntapɨk joodon̈oʼoyi. Pero jaʼyan̈yaj dyaʼ iwatyajpa yɨʼɨmpɨk. ¿Tyiʼiga?

TYIʼIGA JAʼYAN̈YAJ DYAʼ IPƗKTSON̈YAJPA JEʼM NUNTAPƗK JOODON̈OʼOYI

6. Juʼuts nɨmpa Proverbios 1:22-25, ¿ityam tsoobɨytyim dyaʼ ikumaton̈ayyajpa jeʼm joodon̈oʼoyi ijɨɨyi?

⁶ Jaʼyan̈yaj tsoobɨytyim dyaʼ ikumaton̈yajpa jesɨk jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi «an̈wejpa jeʼm tun̈jomyaj». Jeʼm Biblia nɨmpa iga «jempɨk kuɨɨxiyaj», «jempɨk kuxikkaoyyajpa» y «jempɨk dyaʼ wɨjɨɨxiɨyyaj» dyaʼ ipɨktson̈yajpa jeʼm joodon̈oʼoyi (maayɨʼ Proverbios 1:22-25). Tan̈kɨʼpin̈taʼmiñ tyiʼiga dyaʼ ipɨktson̈yajpa jeʼm Dios ijoodon̈oʼoyi y tyi wɨap tan̈wattaʼm iga odoy tan̈watkiʼpsyajiñ.

7. ¿Tyiʼiga weeñiyaj tsoobɨytyim dyaʼ iknuʼkyajtoʼoba ijɨɨxi?

⁷ «Jempɨk kuɨɨxiyaj» jeʼ jempɨk dyaʼ ikutɨʼɨyɨyyajpa y jeʼeyaj jobity ikupɨkyajpa mɨgoʼoyiyaj (Prov. 14:15, nota). Y yɨkxpɨkyaj watykɨy tampaʼttaʼmpa jeʼm an̈matkuyjom. Y tsaam jaʼyan̈yaj mɨgoyayñeyajta por jeʼm líderes religiosos o políticos. Y weeñiyaj ijoʼykayajpa jesɨk ijoodon̈ayajpa. Pero jempɨk ijɨykiʼmpa Proverbios 1:22 tsoobɨytyim dyaʼ iknuʼkyajpa ijɨɨxi (Jer. 5:31). Iwatyajpa jempɨk ikusuʼnɨyyajpa y dyaʼ ikuyujkayajtoʼoba jempɨk in̈kejpa jeʼm Biblia y dyatyim ikupɨgayyajtoʼoba jeʼm in̈kiʼmayoʼoyiyaj. Jaʼyan̈yaj ijɨɨsyajpa juʼuts tuum yoomoʼ de Quebec (Canadá), jesɨgam tuum Testigo oy ijooyay ityɨkkɨʼɨm nɨm: «siiga jeʼm panij amɨgoyayñetaʼm, jeʼ iculpa, dyaʼ aɨchtyam». Taɨchtyam dyaʼ tan̈watkiʼpstamtoʼoba jempɨk tsoobɨytyim dyaʼ iknuʼkyajpa ijɨɨxi (Prov. 1:32; 27:12).

8. ¿Tyi tayooxpaʼtpa iga wɨaiñ tanaity joodon̈oʼoyi?

⁸ Jeʼyukmɨ jeʼm Biblia taanmajan̈chiʼiba iga taɨchtyam odoy tan̈wattaʼmiñ jeempɨk y tachiʼiba yɨʼp an̈kiʼmayoʼoyi: «Pero jɨ̱xiɨyt́aamɨ juuts tu̱m tsa̱mipɨc pɨ̱xiñ iga iŋwɨ̱cutɨɨyɨ́ypa» (1 Cor. 14:20). Tanaitypa joodon̈oʼoyi jesɨk tan̈kupɨkpa jeʼm jɨɨxian̈chioʼoyiyaj itywɨʼɨp Bibliajom. Y ustam ustam tanaʼmpa tananɨk iga yɨʼpyaj jɨɨxian̈chioʼoyiyaj tayooxpaʼtpa iga tampɨguiñ wɨtampɨk jɨɨxiyaj y odoy tan̈wadyiñ jempɨk wɨap tamalwaday. Jeʼyukmɨ nasuntaap iga tanakɨʼpin̈tamtaiñ juʼtspɨy tamɨjaneʼ espiritualmente. Juʼuts akwiñkejoʼoyi, siiga dyam yaguiñ sɨʼ mikkuyujkata jeʼm Biblia y miñɨkpam jeʼm an̈tuʼumaajiyaj pero dyanam in̈kɨʼan̈kodayneʼ iñityi Jehová y dyanam michin̈neʼ, nakwaʼktaajɨ tyiʼiga dyanam in̈watneʼ jeempɨk. O, siiga michin̈neum, ¿juʼtspɨy miputpa jeʼm an̈matkuy iga inin̈kejaʼyba tun̈gakyaj? Jesɨk impɨkpa tuum jɨɨxi, ¿inikwiñkejpa iga in̈kupɨkpa jeʼm jɨɨxian̈chioʼoyiyaj itywɨʼɨp Bibliajom? ¿Inikwiñkejaʼyba toyoʼoyi tun̈gakyaj juʼutstyim iwat Jesús? Siiga tanaʼmpa iga tatogoyay yɨʼpyaj kukakiyaj tañityijom, tan̈kupɨguiñ jeʼm Jehová ijɨɨxian̈chioʼoyiyaj, yɨʼp tayooxpaʼtpa iga tan̈wɨpɨguiñ tanjɨɨxi (Sal. 19:7).

9. ¿Juutypɨk ikwiñkejyajpa «jempɨk kuxikkaoyyajpa» iga dyaʼ ipɨktson̈yajpa jeʼm joodon̈oʼoyi?

⁹ «Jempɨk kuxikkaoyyajpa» dyatyim ipɨktson̈yajpa jeʼm Dios ijoodon̈oʼoyi. Oyba tampaʼttaʼmpa jeʼm an̈matkuyjom jempɨk ikwiñkejyajpa yɨkxpɨk jɨɨxi. Ikusuʼnɨyyajpa ikuxikkaoyyaj (Sal. 123:4). Jeʼm Biblia in̈mat iga jeʼm in̈an̈pɨgam jaama itypa idyɨk jempɨk kuxikkaoyyajpa (2 Ped. 3:3, 4). Juʼutstyim jeʼm Lot imɨʼɨt, yɨʼp jaama weeñiyaj dyaʼ ikupɨkyajpa jempɨk Dios dyaʼ jaʼyñeʼ iwatpa (Gén. 19:14). Jaʼyan̈yaj ikuxikkayajpa jempɨk ikupɨkyajpa jeʼm jɨɨxian̈chioʼoyiyaj itywɨʼɨp Bibliajom. Jempɨk kuxikkaoyyajpa «iwatyajpa juuts iwɨ̱aŋja̱m jeeyaj, jém d́apɨc iwɨ̱aŋja̱mpa Dios» (Jud. 7, 17, 18). ¿Iñaʼmtaʼm iga jeʼm apóstatas y tun̈gakyaj iga dyaʼ ikupɨkyajpa Jehová, ikwiñkejyajpa jeʼm jɨɨxi ijɨykimwɨʼɨp jeʼm Biblia?

10. Juʼuts nɨmpa Salmo 1:1, ¿tyi wɨap tayooxpaʼttaʼm iga odoy tan̈wattaʼmiñ juʼuts jempɨk kuxikkaoyyajpa?

¹⁰ ¿Tyi tayooxpaʼttaʼmpa iga odoy tan̈wattaʼmiñ juʼuts jempɨk kuxikkaoyyajpa? Juʼuts akwiñkejoʼoyi, odoy tanan̈pɨʼtstaʼmiñ jempɨk kujɨʼyoyyajpa (maayɨʼ Salmo 1:1). Yɨʼp nɨmtoʼobatyim iga odoy tan̈kumaton̈taʼmiñ y odoytyim tammaytyaʼmiñ jempɨk ikkiʼmyajpa jeʼm apóstatas. Siiga dyaʼ tanakuixtyaap, mojpa tanaity jeʼm jɨɨxi iga takujɨʼyoʼyba y dyam tan̈kupɨkpa Jehová ni jeʼm ian̈kiʼmayoʼoyiyaj tachiʼipaʼap ikuyukmɨ jeʼm iorganización. Iga odoy tannaskaiñ jeempɨk wɨɨ iga tanakwaʼktamtaiñ: «¿Anan̈yujneum iga dyaʼ an̈wɨpɨktson̈ba jesɨk putpa tuum joomipɨk kutɨʼɨyɨyoʼoyi o jesɨk chioyñɨɨmpa tuum an̈kiʼmayoʼoyi? ¿Juchixkej anaʼmaʼyba jeʼm tɨwɨtam ityan̈kaʼ jempɨk tajɨɨxian̈chiʼiyajpa?». Siiga jobitytyi tan̈kakpa yɨʼp malojpɨk jɨɨxi Jehová maymayaap kun taɨchtyam (Prov. 3:34, 35).

11. ¿Juʼuts iaʼmyaj «jempɨk dyaʼ wɨjɨɨxiɨyyaj» jeʼm Jehová ian̈kiʼmayoʼoyi?

¹¹ «Jempɨk dyaʼ wɨjɨɨxiɨyyaj» dyaʼ ipɨktson̈yajpa jeʼm joodon̈oʼoyi. Ixpɨkyajtaap yɨʼɨmpɨk iga dyaʼ ikupɨkyajtoʼoba jeʼm Dios in̈kiʼmayoʼoyiyaj. Iwatyajpa jempɨk jeʼ ijɨɨsyajpa iga maaj wɨɨ (Prov. 12:15). Jesɨk iwatyajpa yɨʼɨmpɨk sɨʼ ikwiñkejyaj iga dyaʼ ipɨktson̈yajtoʼoba jeʼm Jehová ijoodon̈oʼoyi (Sal. 53:1). Jesɨk tampaʼtyajpa jeʼm an̈matkuyjom, watykɨy pɨɨmi takujɨyyajpa iga tan̈kupɨktaʼmpa jeʼm Jehová in̈kiʼmayoʼoyiyaj, pero dyaʼ iniityyaj wɨtampɨk jɨɨxiyaj iga wɨap tayooxpaʼt. Jeʼm Biblia nɨmpa: «Jeʼm nuntapɨk joodon̈oʼoyi dyaʼ wɨap iniity jempɨk dyaʼ wɨjɨɨxiɨy; jeʼ dyaʼ tyi wɨap in̈kej jeʼm tɨgan̈juj ipuerta an̈naakaʼ» (Prov. 24:7). Jempɨk dyaʼ wɨjɨɨxiɨyyaj dyaʼ iniityyaj nuntapɨk joodon̈oʼoyi. Jeʼyukmɨ Jehová tanɨʼmaʼyba: «Odoy an̈pɨʼɨtsɨ jempɨk dyaʼ wɨjɨɨxiɨy» (Prov. 14:7).

12. ¿Tyi tayooxpaʼttaʼmpa iga odoy tan̈wattaʼmiñ juʼuts jempɨk dyaʼ iwɨpɨkyajpa ijɨɨxi?

¹² Taɨchtyam tantoytyaʼmpa juutypɨk ijɨɨspa Jehová y ityumpɨy jeʼm ian̈kiʼmayoʼoyiyaj, y dyaʼ tajeextyam juʼuts jempɨk ijooyixayyajpa jeʼm ian̈kiʼmayoʼoyiyaj. Y wɨap tampɨɨmchiʼ yɨʼp toyoʼoyi jesɨk tanaʼmpa juʼuts iñɨgayñeyaj jempɨk ikupɨkyajpa Jehová y jempɨk dyaʼ ikupɨkyajpa. Tan̈kujɨɨstaʼmiñ juʼuts iñɨgayñeyaj jempɨk dyaʼ iwɨpɨkyajpa ijɨɨxi y dyaʼ ikupɨkyajpa jeʼm Jehová in̈kiʼmayoʼoyiyaj. Y tan̈kujɨɨstaʼmiñ iga maaj wɨɨ jeʼm tañityityam iga tan̈kupɨktaʼmpa Dios (Sal. 32:8, 10).

13. ¿Tateguedɨʼyba Jehová iga tan̈kupɨgaʼyiñ jeʼm in̈kiʼmayoʼoyiyaj?

¹³ Jehová ichiʼityoʼoba jeʼm joodon̈oʼoyi a ityumpɨyyaj, pero ni i dyaʼ ityeguedɨʼyba iga ipɨktson̈iñ. Pero iwɨan̈madaʼyba tyi iñaskayajpa jempɨk dyaʼ ipɨktson̈ayyajpa jeʼm ijoodon̈oʼoyi (Prov. 1:29-32). Jempɨk dyaʼ ikupɨkyajpa Jehová «iyaʼak namalwadayyajtaap kun tyityam iwatyajpa». Iga yɨkx iityiyaj, pɨɨmi yaʼachayajpa y kobakpijyajpa y maaj okmɨ aktogoyyajtaap. Pero jempɨk ikumaton̈ayyajpa y ikupɨgayyajpa jeʼm Jehová in̈kiʼmayoʼoyiyaj ipɨktson̈yajpa yɨʼp jɨykamoʼoyi: «Jempɨk akumaton̈ba wɨitypa, y jeʼm yaʼachaaji dyaʼ ichɨgan̈jeʼkpa y dyaʼ ikkayaʼyba jeʼm paz» (Prov. 1:33).

JEʼM NUNTAPƗK JOODON̈OʼOYI TAWƗWADAʼYBA

14, 15. ¿Tyi tan̈kejaʼyba Proverbios 4:23?

¹⁴ Jesɨk taitypa juʼuts Dios ixunba tawɨwadaʼyba. Juʼuts tan̈kɨʼpin̈netaʼm Jehová tachiʼityamtoʼoba a tantumpɨytyam wɨtampɨk an̈kiʼmayoʼoyiyaj. Juʼuts akwiñkejoʼoyi, jeʼm libro de Proverbios tachiʼityaʼmpa wɨtampɨk an̈kiʼmayoʼoyiyaj, siiga tan̈kupɨktaʼmpa tañityijom tayooxpaʼttaʼmpa. Tan̈kɨʼpin̈taʼmiñ maktasteen an̈kiʼmayoʼoyiyaj.

¹⁵ Tan̈kuixtyaʼmiñ jeʼm tananmaj simbólico. Jeʼm Biblia nɨmpa: «De ityumpɨy tyityam in̈kuixpa, maaj wɨkuiixɨʼ iñanmaj, iga jemum matspɨʼɨmaneʼ iñityi» (Prov. 4:23). Tan̈kujɨɨstaʼmiñ tyi nasuntaap iga wɨaiñ tan̈wɨkuixtyaʼm tananmaj. Wɨɨ iga tan̈kɨʼɨstaʼmiñ wiʼkkuy tawɨwadayyajpaʼap, tan̈wattaʼmiñ ejercicio y odoy tan̈wattaʼmiñ tyidyin̈kej iga wɨap ikmɨmneaktɨn̈ tananmaj. Jeempɨktyim tan̈wadyiñ iga wɨaiñ tan̈kuix jeʼm tananmaj simbólico. Tumtum jaama tammaytyaʼmiñ jeʼm Dios In̈maatyi, tan̈kuyujkataʼmiñtyim jempɨk kɨʼpin̈taap jeʼm an̈tuʼumaajiyaj, odoy tan̈togoytyaʼmiñ y tachioytyaʼmiñ jeʼm kutson̈oʼoyiyaj. Taputtaʼmiñtyim jeʼm an̈matkuyjom juʼtspɨyam tawɨap y odoy tan̈wattaʼmiñ jempɨk wɨap imalwaday tanjɨɨxi, juʼuts jeʼm entretenimiento inmoral y jeʼm malojpɨk amigojyaj.

16. ¿Tyiʼiga tsaam takuyooxataʼmpa yɨʼp jaama jeʼm an̈kiʼmayoʼoyi itywɨʼɨp en Proverbios 23:4, 5?

¹⁶ Tamaymayataʼmiñ kun tyityam tanaitytyaʼm. Jeʼm Biblia tachiʼiba yɨʼp an̈kiʼmayoʼoyi: «Odoy teguedaajɨ iga in̈kuaʼmpa jaʼyan̈ tyidyin̈kej. […] Jesɨk maaj in̈kuaʼmpa, togoyyajpa, iputkayajpa saj, juʼuts jempɨk iniity jeʼm águila y kekpa iñɨkyaj sɨn̈yukmɨ» (Prov. 23:4, 5). Tyityam tanjuyba jobity wɨap ityogoyyaj. Mex iga yɨʼɨmpɨgam naspa, jempɨk tumiñɨyyaj y jempɨk dyaʼ tumiñɨyyaj pɨɨmi ityeguedayajpa iga ikooñwɨyyajtoʼoba tumiñ. Jeʼyukmɨ kobakpijyajpa y namalwadayyajtaap iyaʼak, dyam iwɨnanɨgayyajpa tun̈gakyaj y hasta mɨmneaktɨn̈yajpa (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). Pero jeʼm joodon̈oʼoyi tayooxpaʼtpa iga tanaʼmtaʼmiñ jeʼm tumiñ juutypɨgam ixunba Dios iga tanaʼmtaʼmiñ. Yɨʼbam ikupujpa tanjɨɨxi iga odoy tan̈kusuʼnɨʼyiñ jempɨk tun̈gak iniityyaj y tamaymayanetaʼmiñ kun tyityam tanaitytyaʼm (Ecl. 7:12).

17. ¿Juutypɨk wɨap tanakwiñkej iga tanaity joodon̈oʼoyi juʼuts nɨmpa Proverbios 12:18?

¹⁷ Tan̈wɨkujɨɨxiñ jempɨk tanɨmpa. Siiga dyaʼ tan̈kujɨɨspa tyi tanɨmpa wɨap tammalwaday tun̈gakyaj. Jeʼm Biblia nɨmpa: «Jeʼm an̈matyiyaj jesɨk dyaʼ i ikujɨɨspa akkoʼwaoyyajpa juʼuts tuum espada, pero jempɨk iniityyaj joodon̈oʼoyi jeʼm in̈matyiyaj akpɨsoʼyba» (Prov. 12:18). Siiga jesɨk tamurupa dyaʼ tan̈kujɨyyajpa tun̈gakyaj, jesɨk wɨap tan̈wɨnanɨgayyaj ikej (Prov. 20:19). Iga jempɨk tanɨmpa akpɨsoʼyiñ y odoy akkoʼwaoʼyiñ, wɨɨ iga tanaidyiñ tananmajom jempɨk tan̈kejaʼyba jeʼm Dios In̈maatyi (Luc. 6:45). Jesɨk tan̈kujɨɨspa jeʼm an̈kiʼmayoʼoyiyaj itywɨʼɨp Bibliajom, jeʼm tanan̈matyiyaj ikwiñkejpa joodon̈oʼoyi y iyooxpaʼtpa tun̈gakyaj (Prov. 18:4).

18. ¿Juutypɨk tayooxpaʼtpa Proverbios 24:6 iga tawɨnɨgaʼyiñ jeʼm an̈matkuyjom?

¹⁸ Tan̈kupɨktaʼmiñ jeʼm an̈kiʼmayoʼoyiyaj chioypaʼap jeʼm Jehová iorganización. Jeʼm Biblia chioʼyba yɨʼp wɨbɨk an̈kiʼmayoʼoyi: «In̈watpa jeʼm in̈guerra kun joodon̈oʼoyi, y wɨputpa jesɨk in̈kumaton̈ba jeʼm an̈kiʼmayoʼoyi michiʼityapaʼap» (Prov. 24:6, notas). Tanjɨɨxiñ iga jesɨk tan̈kupɨkpa yɨʼp jɨɨxian̈chioʼoyi, tayooxpaʼtpa iga tawɨnɨgaʼyiñ jesɨk tanan̈matpa jeʼm Dios In̈maatyi y tanan̈kejaʼyba tun̈gakyaj. Tantun̈ɨʼyiñ jeʼm jɨɨxian̈chioʼoyiyaj tachiʼityapaʼap y odoy tan̈wadyiñ juʼutsam taɨch tanjɨɨspa. Tampɨktson̈taʼmpatyim an̈kiʼmayoʼoyiyaj jeʼm an̈tuʼumaajijom, juuty jeʼm najɨʼyoʼoyiyaj y jeʼm akwiñkejoʼoyiyaj topneyajtawɨʼɨp Bibliajom tsaam tayooxpaʼtyajpa. Y jeʼm Jehová iorganización tachiʼiba totjaayiyaj y videos iga iyooxpaʼtyajpa tun̈gakyaj iga ikutɨʼɨyɨyyajiñ jeʼm Biblia. ¿In̈kuyujkaneum juutypɨk in̈wɨpɨkpa yɨʼpyaj yooxpadoʼoyiyaj?

19. ¿Juʼuts iñaʼm mich jeʼm joodon̈oʼoyi chioypaʼap Jehová? (Proverbios 3:13-18).

¹⁹ (Maayɨʼ Proverbios 3:13-18). ¡Tsaam tamaymaytyam iga jeʼm Dios In̈maatyi tachiʼityaʼmpa wɨtampɨk an̈kiʼmayoʼoyiyaj! ¿Tyi idyɨk tan̈watpa siiga dyaʼ tanaitytyaʼm? Yɨʼp kuyujijom, tan̈kɨʼpin̈netaʼm an̈kiʼmayoʼoyiyaj itywɨʼɨp en jeʼm libro de Proverbios iga tayooxpaʼttaʼmpa tañityijom. Pero Jehová tachiʼibatyim an̈kiʼmayoʼoyiyaj ikumuuma jeʼm Bibliajom. Juchixkej tan̈kupɨguiñ jeʼm Dios ijoodon̈oʼoyi. Dyaʼ tyi ijoo tyi ijɨɨsyajpa jempɨk dyaʼ ikuyooxayajpa Dios. Tan̈wɨkupɨktaʼmpa iga jempɨk dyaʼ ichakyajpa jeʼm joodon̈oʼoyi tsaam maymayyaj.