KUYUUJI 18
WAAÑI 65 Lucha por progresar
Mitraytyityam, wattaʼamɨ juʼuts Marcos y Timoteo
«Nɨ̱gɨ meetsɨ jém Marco. Nami̱ñɨ yɨɨm. Je wɨa̱p ayo̱xpát» (2 TIM. 4:11).
AN̈KEJAYOʼOYI
Jempɨk iwatyaj Marcos y Timoteo iyooxpaʼtyajpa jeʼm traytyipɨxiñtyam iga majnam wɨaiñ ikuyooxayaj Jehová y jeʼm tɨwɨtam.
1, 2. ¿Tyi iwatyaj Marcos y Timoteo iga majtyim iwɨkuyooxayajiñ Jehová?
SIIGA mimañiñam wɨapsɨ iga majnam in̈kuyooxatoʼoba Jehová y miyooxpadoytyoʼoba jeʼm kumunjom. Tsaam tamaymaytyam tanaʼmtaʼm iga jaʼyan̈ traytyipɨxiñtyam ikuyooxayajtoʼoba tun̈gakyaj (Sal. 110:3). Wɨapsɨ iga mikɨɨn̈ba impɨk iñjɨɨxi iga majnam in̈kuyooxaap Jehová iga dyaʼ iñjoodon̈ juuty wɨap in̈wat. O wɨap iga dyaʼ impɨktson̈neʼ tuum yooxakuy iga iñjɨɨspa iga dyaʼ wɨap inikkupak. Odoy an̈yaʼakɨ, weeñiyaj jeextyim idyɨk in̈jaamyaj.
2 Marcos y Timoteo kɨɨn̈yajtyim pero dyaʼ ichakyaj iga ikuyooxayaj Jehová y tun̈gakyaj. Jesɨk Pablo y Bernabé ityɨʼpyaj iga nɨguiñ ikpoyyaj en jeʼm wiñtyipɨk viaje misional, wɨapsɨ iga Marcos iwaganaity idyɨk iaapa (Hech. 12:12, 13, 25). Pero jeʼ ichak ityumpɨy jempɨk iniity idyɨk iga majnam wɨaiñ ikuyooxa Jehová. Wiñtyi, moj nɨki Antioquía y okmɨ iwagananɨk Pablo y Bernabé tun̈gak an̈eymɨ (Hech. 13:1-5). Jeempɨktyim iñaskaʼ Timoteo, ity idyɨk kun ijaatun̈yaj jesɨk Pablo ityɨʼp iga nɨguiñ ikpoy. Iga traytyiñam wɨa idyɨk mu ijɨɨs iga dyaʼ wɨap ikkupak jeʼm yooxakuy (aʼmɨtyim 1 Corintios 16:10, 11 y 1 Timoteo 4:12). Iga iwagananɨk Pablo ipɨktson̈ jaʼyan̈ kumaykedoʼoyiyaj (Hech. 16:3-5).
3. a) ¿Tyiʼiga Pablo tsaam ityoyb idyɨk Marcos y Timoteo? (2 Timoteo 4:6, 9, 11; aʼmɨtyim jeʼm imágenes). b) ¿Juʼptam akwagoʼoyiyaj tan̈kutson̈taʼmpa yɨʼp kuyujijom?
3 Mex iga Marcos y Timoteo traytyipɨxiñtyamnam idyɨk iwɨkuyooxayaj jeʼm tɨwɨtam jeʼm kumunjom. Pablo tsaam ityoy yɨʼpyaj traytyipɨxiñtyam, jeʼyukmɨ jesɨk dyam idyɨk jaʼyñeʼ kaʼaba iwaʼk iga nɨguiñ iaʼmyaj (maayɨʼ 2 Timoteo 4:6, 9, 11). ¿Tyiʼiga Pablo tsaam ityoy Marcos y Timoteo? ¿Juutypɨk jeʼm traytyipɨxiñtyam wɨap iwatkiʼspyaj? ¿Juutypɨk wɨap iyooxpaʼtyaj jempɨk nɨm Pablo?
Pablo tsaam ityoy Marcos y Timoteo iga iwɨakkupakyaj iyooxakuy mex iga traytyiyajnam idyɨk. (Aʼmɨ jeʼm párrafo 3).b
JUʼUTSTYIM MARCOS KUYOOXAAJƗ TUN̈GAKYAJ
4, 5. ¿Juutypɨk ikwiñkej Marcos iga ikuyooxatoʼoba tun̈gakyaj?
4 Iga tan̈kuyooxataʼmpa tun̈gakyaj nɨmtoʼoba iga tan̈wattaʼmiñ juʼtspɨyam tawɨataʼmpa iga tanyooxpaʼtyajpa mex iga tan̈kaʼ tan̈wattaʼm. Jeempɨgam iwat Marcos. Jesɨk Pablo dyam ininɨk jeʼm wɨstenpɨk viaje misional, wɨapsɨ iga ityoʼyan̈jaam y an̈yaʼk (Hech. 15:37, 38). ¿An̈yaʼknean̈jak y dyam iyooxpaʼt ityɨwɨtam? Dyaʼ.
5 Marcos y Bernabé nɨkyaj kuyooxaoʼoyiyaj tun̈gak an̈eymɨ. Tuumtsam 11 amtyɨy okmɨ, jesɨk Pablo pajneta idyɨk ityɨkkɨʼɨm en Roma, Marcos iyooxpaʼt (Filem. 23, 24). Pablo tsaam ichoowaix jempɨk iwat. Jeʼyukmɨ nɨm iga Marcos tsaam ikpoʼkspa idyɨk (Col. 4:10, 11).
6. Iga Marcos in̈pɨʼts tun̈gak tɨwɨtam, ¿juutypɨk iyooxpaʼt? (Aʼmɨ jeʼm nota).
6 Jempɨk iyooxpaʼt Marcos jeʼ iga in̈pɨʼts tun̈gak tɨwɨtam. Okmɨ iga jaʼy ityi Roma, nɨk Babilonia kun jeʼm apóstol Pedro. Tsaam nawɨnanɨgayyajta, jeʼyukmɨ Pedro nɨm iga Marcos keʼnam idyɨk juʼuts imaanɨk (1 Ped. 5:13). Iganam wagaityyaj idyɨk, Pedro in̈maday tyityam iwat y iñaskaʼ Jesús. Okmɨ Marcos ijaykunuʼk jempɨk Pedro in̈maday.a
7. ¿Juutypɨk iyooxpaʼt tuum tɨɨwɨ jeʼm Marcos iakwiñkejoʼoyi? (Aʼmɨtyim jeʼm imagen).
7 Marcos ikuyooxa Jehová y in̈pɨʼts tun̈gak tɨwɨtam. ¿Juutypɨk wɨap in̈watkiʼps? Siiga minikkaʼmayñeta jeʼm meta iga impɨktson̈toʼoba tuum yooxakuy jeʼm kumunjom y dyanam i michiʼiñeʼ odoy an̈yaʼakɨ, kuaʼmɨ juutypɨknam maaj wɨap in̈kuyooxa Jehová y jeʼm tɨwɨtam. Tanaʼmtaʼmiñ jempɨk iñaskaʼ jeʼm tɨɨwɨ Seung-Woo, iga sɨɨ kuyooxaoʼyba juʼuts anciano. Jesɨk traytyiñam idyɨk, an̈yaʼk jesɨk iaʼm iga tun̈gakyaj chiʼiyajtaap idyɨk jeʼm yooxakuy jempɨk jeʼ ipɨktson̈toʼoba. Okmɨ inimuru jeʼm ancianos y tuum de jeʼeyaj iñɨʼmay iga maaj ityeguedaiñ iyooxpaʼt tun̈gakyaj mex iga keʼnam dyaʼ i iaʼmpa jempɨk sɨʼ idyɨk iwat. Jeʼyukmɨ moj iyooxpaʼt jeʼm tɨwɨtam tsaamipɨkyaj y jempɨk ixunyajpa iga yooxpaʼtyajtaiñ iga nɨkyajiñ jeʼm an̈tuʼumaaji. Jesɨk ijɨɨspa jempɨk iñaskaʼ jeʼ nɨmpa: «An̈kutɨʼɨyɨy tyi nɨmtoʼoba iga tanyooxpaʼtpa tun̈gakyaj y tsaam amaymaya jesɨk anyooxpaʼt jeʼm tɨwɨtam».
¿Tyiʼiga jeʼm traytyipɨxiñtyam in̈pɨʼtsyajiñ jeʼm tɨwɨtam iga sɨʼ iwɨkuyooxayaj Jehová? (Aʼmɨ jeʼm párrafo 7).
JUʼUTSTYIM TIMOTEO TEGUEDAAJƗ TUN̈GAKYAJ
8. ¿Tyiʼiga Pablo ikupin̈ Timoteo iga nɨguiñ ikpoy? (Filipenses 2:19-22).
8 Jesɨk Pablo eybɨktyim oy jeʼm an̈eymɨ juuty yaʼachwatneta, ixunba idyɨk iga tun̈gak tɨwɨtam nɨguiñ ikpoyyaj. Wiñtyi ikupin̈ Silas iga dyaʼ idyɨk kɨɨn̈ba (Hech. 15:22, 40). Y okmɨ ikupin̈tyim Timoteo. ¿Tyiʼiga? Iga jeʼm tɨwɨtam iixpɨkyajpa iga tsaam wɨkuyooxaoʼyba (Hech. 16:1, 2). Pablo iwɨjoodon̈ idyɨk iga Timoteo ityeguedaap jeʼm tɨwɨtam (maayɨʼ Filipenses 2:19-22).
9. ¿Juutypɨk ikwiñkej Timoteo iga tsaam idyɨk ityeguet jeʼm tɨwɨtam?
9 Dende jesɨk moj wagakuyooxaoʼoyi kun Pablo, Timoteo ikwiñkej iga maaj ityeguedaap idyɨk tun̈gakyaj. Jeʼyukmɨ Pablo ichak Timoteo en Berea iga ianmajan̈chiʼiñ jempɨk yaguiñ moj ikuyujkayaj jeʼm Dios In̈maatyi (Hech. 17:13, 14). Timoteo y Silas wagakuyooxaoyyaj jemɨk Berea. Pero okmɨ Pablo ikutsat Timoteo ikutyum a Tesalónica iga ianmajan̈chiʼiñ jeʼm tɨwɨtam (1 Tes. 3:2, nota). Nas 15 amtyɨy y Timoteo tsaam ityoy jeʼm tɨwɨtam, jeʼyukmɨ a veces iwaganawej jempɨk wejyajpa idyɨk (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4). Jeʼm traytyipɨxiñtyam, ¿juutypɨk wɨap iwatkiʼpsyaj Timoteo?
10. ¿Tyi iyooxpaʼt tuum tɨɨwɨ iga majnam ityeguedaiñ tun̈gakyaj?
10 Jeʼm tɨɨwɨ Woo Jae ikuyujkaʼ iga majnam ityeguedaiñ tun̈gakyaj. Jesɨk traytyiñam idyɨk, tsaam tan̈kaʼa inimuru jeʼm tɨwɨtam tsaamiyajpɨgam. Jeʼyukmɨ jesɨk nɨkpa idyɨk jeʼm an̈tuʼumaaji dyaʼ inimurupa jeʼm tɨwɨtam. Tuum anciano iyooxpaʼt, iñɨʼmay iga jesɨk inimurupa jeʼm tɨwɨtam iñɨʼmaʼyiñ tyi jempɨk iwɨwatneyaj. Woo Jae jeempɨgam iwat. Sɨɨ kuyooxaoʼyba juʼuts anciano y nɨmpa: «Sɨɨ dyam tan̈kaʼ iga anamuruyajpa ityumpɨy jeʼm tɨwɨtam. An̈wɨkutɨʼɨyɨʼyba tyityam sɨʼ iñaskayaj, jeʼyukmɨ dyaʼ tan̈kaʼ anyooxpaʼtyaj».
11. ¿Juutypɨk jeʼm traytyipɨxiñtyam wɨap iyooxpaʼtyaj jeʼm tɨwɨtam? (Aʼmɨtyim jeʼm imagen).
11 Mitraytyipɨxiñ, mich wɨaptyim iñtyegueda jeʼm tɨwɨtam. Jesɨk miñɨkpa jeʼm an̈tuʼumaaji namuruujɨ ityumpɨyyaj. Akwaʼkyaajɨ juʼuts iñɨgayñeyaj y kumaton̈yaajɨ. Jesɨk in̈watpa jeempɨk maaj okmɨ wɨap iñyooxpaʼtyaj. Siiga iñjoodon̈aap iga jeʼm tɨwɨtam tsaamipɨkyaj dyaʼ wɨap ipɨkyaj jeʼm aplicación JW Library® o dyaʼ kun i putyajpa jeʼm an̈matkuy, ¿wɨapsɨ iñyooxpaʼtyaj kun jeʼm idispositivos electrónicos o in̈waganaputyaj? Siiga iñyooxpaʼtyajpa jeʼm tɨwɨtam jeʼeyaj iaʼmyajpa iga in̈wɨwatpa iñyooxakuy jeʼm kumunjom.
Jeʼm traytyipɨxiñtyam wɨap iyooxpadoyyaj jeʼm kumunjom. (Aʼmɨ jeʼm párrafo 11).
JEMPƗK NƗM PABLO MIYOOXPAʼTTAʼMPA
12. ¿Juutypɨk iyooxpaʼtyajpa jeʼm traytyipɨxiñtyam jempɨk Pablo iñɨʼmay Timoteo?
12 Pablo ityoyba idyɨk Timoteo juʼuts tuum imaanɨk, jeʼyukmɨ ijɨɨxian̈chiʼ iga iwɨnɨgaʼyiñ iityijom y jeʼm an̈matkuyjom (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). ¿Tyi in̈wadyiñ iga jempɨk nɨm Pablo miyooxpaʼdyiñtyim? Maayɨʼ ikwɨstɨk jeʼm carta jempɨk Pablo ijaʼyay Timoteo y jesɨk in̈watpa kujɨɨsɨ iga keʼnam mich mijaʼyayñeta y aʼmɨ juutypɨk wɨap inikkupak. Tan̈kɨʼpin̈taʼmiñ juutypɨk wɨap iwatyaj.
13. ¿Tyi miyooxpaʼtpa iga odoy iñjagan̈tsaguiñ Jehová?
13 «Cuyujcaɨ jém Dios iŋma̱t́i iga wɨa̱iñ iŋwat juuts ixunpa Dios» (1 Tim. 4:7b). ¿Tyi nɨmtoʼoba iga tan̈koosteñaʼyba Jehová? Nɨmtoʼoba iga tan̈wattaʼmpa jempɨk ikusuʼnɨʼyba y dyaʼ tanjagan̈tsaktaʼmpa. Pero dyaʼ juchixkej wɨap tan̈wattaʼm jeempɨk, jeʼyukmɨ nasuntaap iga tan̈kuyujkataʼmiñ. Pablo nɨm: «Cuyujcaɨ». Yɨʼp an̈maatyi pɨktaap idyɨk jesɨk an̈mattaap juutypɨk tuum atleta ikuyujkaʼaba iga wɨaiñ ikooñwɨy. Nasuntaap idyɨk iga ni tyi odoy iktsaguiñ iga ikuyujkaiñ. Taɨchtyam jeempɨktyim tan̈wattaʼmiñ iga tampɨɨmchityaʼmiñ jeʼm tan̈wɨnanɨgoʼoyi kun Jehová.
14. ¿Kun juʼp jɨɨxi wɨɨ iga tammaytyaʼmiñ jeʼm Biblia? An̈maatɨ tuum akwiñkejoʼoyi.
14 Jesɨk immayba jeʼm Biblia tumtum jaama majnam impɨɨmchiʼiba jeʼm in̈wɨnanɨgoʼoyi kun Jehová. Kujɨɨsɨ iga sɨʼ immay jesɨk Jesús inimuru tuum traytyipɨxiñ tsaampɨk tumiñɨy (Mar. 10:17-22). Jeʼm traytyipɨxiñ ikupɨkpa idyɨk iga Jesús jeʼam jeʼm Mesías, pero dyaʼ idyɨk iniity jaʼyan̈ fe iga tsɨʼyba juʼuts ikuyujkɨʼɨwiñ. Jesús tsaam ityoy y wɨapsɨ iga migaʼman̈jakpa iga tsaam iwɨjɨʼyay. Jeʼ ixunba idyɨk iga jeʼm traytyipɨxiñ iwɨpɨguiñ ijɨɨxi. ¿Tyi min̈kejaʼyba de Jehová? Kun jempɨk Jesús iwat ikwiñkej juʼuts jeʼm iJaatun̈, yɨʼp min̈kejaʼyba iga Jehová ityoybatyim idyɨk jeʼm traytyipɨxiñ (Juan 14:9). Jesɨk in̈kujɨɨspa jempɨk iñaskaʼ yɨʼp traytyipɨxiñ y jempɨk sɨʼ iññaskaʼ, nakwaʼktaajɨ: «¿Tyi wɨap an̈wat iga majnam an̈kunuʼguiñ Jehová y anteguedaiñ jeʼm tɨwɨtam?».
15. ¿Tyiʼiga nasuntaap iga jeʼm traytyipɨxiñtyam juchixkej iwɨwatyajiñ? (1 Timoteo 4:12, 13).
15 «Siempre wɨ̱wa̱tɨ jém tantɨ̱wɨtam iwiñjo̱m» (maayɨʼ 1 Timoteo 4:12, 13). Pablo iñɨʼmay Timoteo iga iwɨkuyujkaiñ imay jeʼm letra y wɨan̈kejayoʼyiñ. Iñɨʼmaytyim iga ikwiñkejiñ cualidades juuts jeʼm toyoʼoyi y jeʼm fe. ¿Tyiʼiga? Iga maaj tsoowɨy jempɨk tan̈wattaʼmpa que jempɨk tanɨmtaʼmpa. Kujɨɨsɨ iga miñɨʼmaytyaap iga iniknaxiñ tuum najɨʼyoʼoyi iga in̈matpa juutypɨknam maaj wɨap tan̈wɨkuyooxaoytyaʼm jeʼm an̈matkuyjom. Maaj dyaʼ tan̈kaʼap iniknas jeʼm najɨʼyoʼoyi siiga sɨʼ in̈wat juʼtspɨyam miwɨap iga miputpa jeʼm an̈matkuyjom (1 Tim. 3:13).
16. ¿Juutypɨk jeʼm traytyipɨxiñ wɨap ianmajan̈chiʼ tun̈gakyaj kun jempɨk nɨmpa?
16 En 1 Timoteo 4:12 Pablo in̈mat tyityam wɨap iwatyaj jeʼm traytyipɨxiñtyam iga iwɨwatyajiñ. Kɨʼpin̈ɨ jesɨk miwɨkuyujpa iñyaʼak. Siiga in̈kɨʼpin̈ba jeʼm wiñtyipɨk jɨɨxi, jém «wɨbɨc aŋma̱t́i». Wɨjɨɨsɨ tyityam wɨap iññɨʼmay tun̈gakyaj iga iñanmajan̈chiʼiyajiñ. Siiga miityñam kun iñjaatun̈yaj, nɨʼmayyaajɨ iga tsaam iñchoowaixpa ityumpɨy jempɨk iwatyajpa por mich. Jeʼm an̈tuʼumaajijom odoy maayɨʼ jeʼm in̈kutson̈oʼoyi, an̈maatɨ tyi in̈kutɨʼɨyɨyñeʼ. Jesɨk kuyajum jeʼm an̈tuʼumaaji wɨap iññɨʼmay jeʼm tɨɨwɨ iga tsaam iwɨpuday jeʼm jaakaʼ iknaswɨʼɨp. Siiga in̈wɨjɨʼyaʼyba jeʼm tɨwɨtam jesɨk iaʼmyajpa iga sɨʼ in̈wɨkuyooxa Jehová (1 Tim. 4:15).
17. ¿Tyi wɨap iyooxpaʼt tuum traytyipɨxiñ iga iktsɨʼyiñ jeʼm imetas espirituales? (2 Timoteo 2:22).
17 «Odoy cusúnɨɨyɨ jém malopɨc cosa [...] wa̱tɨ jém wɨ̱tampɨc cosa juuts ixunpa Dios» (maayɨʼ 2 Timoteo 2:22). Pablo iñɨʼmay Timoteo iga odoy ikusuʼnɨʼyiñ jeʼm malojpɨk cosa jempɨk dyaʼ iaʼmchiʼiba iga iktsɨʼyiñ jeʼm metas espirituales o iga ichagan̈pudyiñ Jehová. Wɨapsɨ iga dyaʼ sɨʼ immalwat pero dyatyim sɨʼ in̈wɨpɨk iñtiempo iga in̈wɨwadyiñ jeʼm actividades espirituales. Kujɨɨsɨ juʼtsan̈ tiempo mininɨgaʼyba iga in̈watpa ejercicio, iñaʼmpa tyidyin̈kej en internet o iga immɨɨchkaʼaba videojuegos. ¿Wɨap iñtyop tiempo iga majnam in̈wɨkuyooxaiñ Jehová y jeʼm tɨwɨtam? Jeʼm in̈kumunjom wɨap iñyooxpadoy jesɨk wɨtsakseettaap y akkuaʼytyaap jeʼm An̈tuʼumayoʼytyɨk o wɨaptyim imput jeʼm an̈matkuy kun jeʼm carrito. Yɨʼp miyooxpaʼtpa iga iniidyiñ amigos iga mianmajan̈chiʼiyajiñ iniktsɨʼy jeʼm metas espirituales.
JESƗK IÑYOOXPAʼTTAʼMPA TUN̈GAKYAJ IMPƗKTSON̈TAʼMPA KUMAYKEDOʼOYIYAJ
18. ¿Tyiʼiga Marcos y Timoteo tsaam maymayayaj iga ikuyooxayaj Jehová?
18 Marcos y Timoteo ikuyooxayaj tun̈gakyaj y yɨʼbam tsaam imaymaywatyaj (Hech. 20:35). Marcos kuyooxaoy juʼptyin̈kej an̈eymɨ. Ijaykunuʼk jempɨk Jesús iwat. Timoteo iyooxpaʼt Pablo iga nawattaiñ waatyi kumunyaj y ianmajan̈chiʼiyaj jeʼm tɨwɨtam. Jehová maymaya iga Marcos y Timoteo iwatyaj kukakiyaj iityijom iga wɨaiñ ikuyooxayaj.
19. ¿Tyiʼiga jeʼm traytyipɨxiñtyam iwatyajiñ juʼuts nɨm Pablo?
19 ¿Tyi tan̈kejaytyaʼmpa jeʼm cartas ijaʼyaywɨʼɨp Pablo a Timoteo? Pablo tsaam idyɨk ityoyba Timoteo. Jehová tsaamtyim mityoyba, ixunba iga miwɨnɨgaʼyiñ y mimaymayaiñ. Jeʼyukmɨ waatɨ juʼuts nɨm Pablo y majnam teguedaajɨ iga in̈kuyooxaap jeʼm tɨwɨtam. Siiga jeempɨgam in̈watpa mimaymayaap sɨɨ y jeʼm iññɨgɨyoʼoyijom impɨktson̈ba jeʼm ityi dyapɨk kuyajpa (1 Tim. 6:18, 19).
WAAÑI 80 “Prueben y vean que Jehová es bueno”
a Pedro juchixkej ikwiñkej juʼuts idyɨk in̈jaam, jeʼyukmɨ dyaʼ tan̈kaʼa in̈maday Marcos jempɨk Jesús nɨm, tyityam iwat y juʼuts idyɨk in̈jaam. Yɨʼp takkutɨʼɨyɨʼyba tyiʼiga Marcos watykɨy in̈mat tyityam iwat y juʼuts idyɨk in̈jaam Jesús (Mar. 3:5; 7:34; 8:12).
b JEMPƗK NASPA IXƗʼ EN JEʼM IMAGEN: Marcos sɨʼ ichiʼ tyityam ityogoyayyaj Pablo y Bernabé en jeʼm viaje misional. Timoteo nɨkneʼ ijooyay tuum kumun y sɨʼ ianmajan̈chiʼ jeʼm tɨwɨtam.