Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • T-23 pp. 2-6
  • Siohwa Ihs Ih?

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Siohwa Ihs Ih?
  • Siohwa Ihs Ih?
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Ihs Sounkapikadao?
  • Kesempwalpen Mware
  • Sapwellimen Siohwa Irair Kesempwal kan
  • Katingpen Esehla Siohwa
  • Ihs Me Kapikada Soahng Koaros?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Ihs Me Koht Mehlel?
    Loalokong Me Pahn Kahluwalahng Mour Soutuk (kl)
Siohwa Ihs Ih?
T-23 pp. 2-6

Siohwa Ihs Ih?

MWATIMWATIH ah wasahn alu nan wel en Cambodia, Henri Mouhot, emen sounroporop en French nan 1800, diarada ihmw sarawi ehu me kapilipilkihpene pihl. Eden ihmw sarawi wet iei Angkor Wat, ihmw sarawi me keieu laud nan sampah. Sangete ni ah kilang, Mouhot kak ese me ihmw wet me dihpw daurdiehr iei wiepen pehn aramas. E ntingihdi: “Ele emen sounkou ihmw saman me duwehte Michelangelo en mahsie me kauwada. E kaselel sang imwen mahs koaros me mehn Krihk oh mehn Rom wiahda.” Mendahki ihmw wet tehnlahr oh sohla epwel me kohwohng erein sounpar epwiki kei, ohl menet ese me mie emen me wiahda ihmw wiapan wet.

E inenen wia mehn pehtekpe mwahu me pwuhk en loalokong ehu me ntingdi sounpahr epwiki kei samwalahro pil kin doadoahngki kawehwehohte, ni ah mahsanih: “Mehlel, ihmw koaros emen me kin wiahda, ahpw ih me ketin wiahda soahng koaros iei Koht.” (Ipru 3:4) Ahpw ekei ele pahn nda, ‘Wiepen kapikipikda kan kin weksang wiepen pehn aramas.’

Ahpw, kaidehn saintis koaros pahn pwungkihpene ire wet. Mwurin ah pwungkihda me “mehkan me wiahda weren lahng oh sampah [duwehte kisinieng, pihl, pwehl, kisiniei, oh soahng teikan] kaidehn soahng kei me sohte arail mour,” Michael Behe, emen professor en biochemistry [me kin kasakasawih mwekimwekid en soahng kan me wiahda me momour kan] ni Lehigh University, Pennsylvania, U.S.A., kalelepek: “Mie aramas me loalokong kak wiahda soahng pwukat?” E pousehla kasalehda me saintis kan kin ahnsouwet wiahda wekidekla kan nan soahng momour kan sang ni wiepeo me adaneki ni lokaiahn wai “genetic engineering.” Ehi, soahng kan me mour oh sohte mour kak “wiawihda”! Ni ah kasawih kisin mour [cell] me kin mihmi nan mour koaros me mesen aramas sohte kak kilangada uwen tikitik, Behe kin tehkada duwen koasoandi mengihtik kapwuriamwei me kin wiawihkihda pali kan me anahne emen emen pwe ren kak doadoahk. Ia imwilahn soahng koaros me e diarada? E koasoia: “Imwilahn doadoahk laud pwukat en wia keseupen kisin mour [cell]—en kasawih mour ni irair me keieu tikitik—kin kadehdehda ni sansal me kisin mour pwukat [cell] iei kisehn wiepen ‘kapikipik!’”

Eri, ihs Sounkapikadao me wiahda koasoandi mengihtik pwukat?

Ihs Sounkapikadao?

Pasepengpen peidek wet mihmi nan pwuhk loalokong en mahsie me koasoiepe wiawihier mwowe—Paipel. Nan tepin mahsan kan me pwarada, Paipel kin sapengla peidek wet ni mengei oh sansal en ihs me sounkapikadahn mehkoaros: “Ni tepio Koht ketin kapikada lahng oh sampah.”—Senesis 1:1.

Ahpw, ni ah kasalehda pein ih sang rehn mehteikan me dene irail Koht, Sounkapikadao kasansalehda pein ih sang ni mwahr tohrohr ehu: “Iet me Koht mehlelo, Siohwa, mahsanihehr, Sounkapikadahn nanleng . . . , Meno me poahsoanehdi sampah oh audepen wahnsahpw, Meno me ketikihong aramas en pohn sampah esingek.” (Aiseia 42:5, 8) Siohwa iei mwaren Koht me kapikada lahng oh sampah oh wiahda ohl oh lih pohn sampah. Ahpw ihs Siohwa? Soahngen Koht dah ih? Oh dahme karehda komw anahne rong dahme e ketin mahsanih?

Kesempwalpen Mware

Mwohn mehkoaros, ia wehwehn mwaren Sounkapikadao, Siohwa? Mwahr sarawio kin ntingdi ni mesen nting en Ipru pahieu (יהוה) oh kin pwarada kereniong pak 7,000 nan Paipel en lokaiahn Ipru. Mwahr wet kin tepisang lokaiahn Ipru ha·wahʹ (“me wehwehki en wiahla”) oh eri kin wehwehki “E Karehong en Wiahla.” Met pil kak wehwehki me, Siohwa ni erpit kin karehong pein ih en wiahla soahng soh lipilipil me e kupwurki pwehn kapwaiada kupwure kan. E wiahla Sounkapikada, Sounkopwung, Sounkomour, Sounkatinainpen mour, oh pil soahng teikan, pwehn kapwaiada sapwellime inou kan. Patohngete met, lepin lokaiahn Ipru me mwahro kohsangie kin wehwehki mehkot me pahn pweida. Met kin kasalehda me Siohwa kin ketin kupwukupwure pwehn karehong pein ih en wiahla Sounkapwaiapen sapwellime inou kan. Ehi, iei ih Koht ieias emen!

Sapwellimen Siohwa Irair Kesempwal kan

Paipel kasalehda duwen Sounkapikada oh sounkapwaiapen sapwellime inou menet me e wia Koht emen me aramas pahn perenki. Pein Siohwa kasalehda sapwellime irair tohrohr kan oh mahsanih: “Siohwa, Siohwa, Koht emen me diren mahk-kalahngan oh kadek, pwand en mwakar oh diren limpoak-kadek oh mehlel, me kin nekinekid limpoak-kadek ong me kid kan, oh kin mahkong sapwung kan oh kauwehla kosonned kan oh dihp kan.” (Eksodus 34:6, 7) Siohwa kin sansalda nin duwen Koht emen me limpoak-kadek. Lepin lokaiahn Ipru me kin kadoadoahk wasaht kin pil wehwehki “limpoak lelepek.” Ni ah kapwaiada sapwellime kupwur soutuk, Siohwa kin ni lelepek kaukaule kasalehda ah limpoak ong sapwellime kapikipik kan. Komw soh pahn kesempwalki soahngen limpoak wet?

Siohwa kin pil pwand en mwakar oh kin mwadang en mahkohng atail sapwung kan. E kin kansenamwahu en mihmi rehn aramas men me sohte kin kalapw rapahki atail sapwung kan ahpw kin men mahkohng kitail. Ahpw met sohte kin wehwehki me Siohwa kin pwungki tiahk sapwung kan. E mahsanih: “Ngehi, Siohwa, kin poakohng kopwung pwung, oh kalahdeki pirap iangahki tiahk sapwung kan.” (Aiseia 61:8) Pwehki e wia Koht en kopwung pwung, e sohte pahn mweidong me dipan kan me sohte men kesehla arail tiahk suwed kan en momour kohkohlahte. Ihme karehda, kitail kak kamehlele me ni sapwellime ahnsou, Siohwa pahn kopwungala kopwung sapwung kan nan sampah me kapilkitailpene.

Pwehn kak doadoahngki ni toupahrek unsek irair en limpoak oh kopwung pwung, erpit anahne en pil mie. Siohwa kin doadoahng ki ni toupahrek irair riau pwukat ni ahl kaselel ehu nan ah wiewia ong kitail. (Rom 11:33-36) Ni mehlel, sapwellime erpit kin sansalda wasa koaros. Kapwuriamwei en kapikipikda kan kin kadehdehda duwen met.—Melkahka 104:24; Lepin Padahk 3:19.

Ahpw, ahnekihte erpit sohte itar. Pwehn kapwaiada ni unsek dahme e ketin kupwurehda, Sounkapikadao anahne pil sapwellimanki manaman unsek. Paipel kasalehda me e wia soahngen Koht menet: “Kumwail kilengdalahng pahnlahng! Ihs me ketin wiahda usu kan me kumwail kilikilang? Iei ih me kin ketin kawekaweid irail duwehte karis en sounpei ehu, iei ih me ketin mwahngih uwen tohtohn irail . . . Iei duwen lapalap en sapwellime manaman, . . . sohte ehu rehrail kak salongala.” (Aiseia 40:26) Mehlel, Siohwa sapwellimanki “kehl manaman” pwehn kapwaiada kupwure. Soahngen irair pwukat soh kin karehong uhk en rapahki Siohwa?

Katingpen Esehla Siohwa

Siohwa “sohte ketin kapikada [sampah] ni soh karepe” ahpw “e ketin wiahda pwehn audaudkihda” aramas kan me ahneki nanpwungen katepe reh. (Aiseia 45:18; Senesis 1:28) E kin ketin nsenohki mour kan me e ketin kapikada nan sampah. E ketikihong tohnsampah tepidahn mour unsek ehu nan wasahn kousoan ehu me rasehng mwetuwel, paradais ehu. Ahpw aramas kauwehla, oh met kansensuwedihla kupwuren Siohwa. Ahpw, me pwungiong wehwehn mwareo, Siohwa pahn kapwaiada ni unsek dahme e tepin kupwurki ong tohnsampah oh sampah. (Melkahka 115:16; Kaudiahl 11:18) E pahn kapwurehdo Paradais pohn sampah ong irail ko me men peikiong ih nin duwen sapwellime seri kan.—Lepin Padahk 8:17; Madiu 5:5.

Kaimwseklahn pwuhk en Paipel kin kasalehda irair en mour kaselel me komw pahn kak paiekihda nan Paradais: “E pahn kin ketin limwihasang pilen masarail koaros. Mehla solahr pahn wiawi, solahr mwahiei, solahr nsen suwed, solahr medek. Soahng mering kan sohralahr.” (Kaudiahl 21:3, 4) Met iei mour mehlelo me Siohwa ketin kupwurki ken paiekihda. Ia uwen e wia Sahm emen me kadek! Komw men sukuhlki laud duwen ih oh dahme komw anahne wia pwehn mour nan Paradais?

Ma sohte kasansalda, iren Paipel koaros kohsang nan New World Translation of the Holy Scriptures.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share