Kitail En Ihte Kamehlele Mehkan Me Kitail Kak Kilang?
Ekei kin leme me “kitail sohte kak ese padahk mehlel me pid duwen Koht oh mour en ahnsou kohkohdo me irail Kristian kan de sarawi teikan kin kamehlele. De mwein kitail kak esehda mwuhr ahpw kaidehn met.”—PHILOSOPHER BERTRAND RUSSELL, 1953.
OHL me tepin wiahda soangen madamadau wet kin doadoahk ni wasahn mahn akan oh ede Thomas Huxley. E ipwidi nan pahr 1825, oh ih iengen Charles Darwin oh kin iang utung padahk en evolution me dene aramas kohsang mahn. Nan 1863, Huxley ntingihdi me e sohte kak kilang mehn kamehlelpen me mie Koht emen me “poakepoake kitail oh nsenohkin kitail nin duwen me Kristian kan kin kamehlele.”
Me tohto rahnwet pahn kamehlele pepehm en ohl wadawad pwukat, oh nda me irail pahn kamehlele ihte ma re pahn kilang. Irail ele pahn nda me e wia tiahk en pweipwei en pwoson mehmen de mehkot me ke sohte kak diar mehn kamehlel me e mehlel.
Iaduwen, Paipel mahsanih me kitail anahne kamehlele Koht mehnda ma sohte mehn kamehlel me pahn kasalehda me e uhdahn mie? Paipel kasalehda weksang met. Paipel kasalehda me e pweipwei en pwoson mehkot me sohte mie mehn kadehde me e uhdahn mehlel. “Aramas pweipwei kin kamehlele mehkoaros; aramas loalokong kin kanahieng arail kahk koaros.”—Lepin Padahk 14:15.
Eri, iaduwen me pid duwen ahmw pwoson Koht? Uhdahn mie mehn kadehde me mie Koht, eri mehlel emen me kin poakohng kitail de kin nsenohkin kitail?
Sapwellimen Koht Irair kan Sansalda
Ni ahnsou me Pohl, emen sounnting en Paipel, koasoiong ohl loalokong kei sang Adens, e ndaiong irail me Koht “me ketin kapikada sampah oh audepe kan koaros.” Pohl padahkihong aramas seupwoson pwukat me Koht kin ketin nsenohki aramas oh ni mehlel, “Koht sohte dohsang emenemen kitail.”—Wiewia 17:24-27.
Dahme kahrehda Pohl kamehlele me Koht uhdahn mie oh e kin ketin nsenohki aramas akan me e ketin kapikada? Pohl kasalehda ehu kahrepe ni ahnsou me e ntinglahng rie kan nan kahnimw en Rom. E koasoia met duwen Koht: “Sang ni ahnsou me Koht ketin kapikada sampah, aramas kak dehdehki me ih uhdahn Koht mehlel oh sapwellime manaman me poatopoat. Mepwukat me sansal mwahu sang ni wiepen nin lime kan.”—Rom 1:20.
Nan pali kan en mwuri kin kasalehda sapwellimen Koht irair siluh me kin inenen sansalda sang ni wiepen nin lime kan. Ni ahmw pahn kasawih karasepe pwukat, pein idek rehmw, ‘Iaduwen ei pahn esehla irair en Koht kan pahn kamwakid ie?
[Blurb nan Pali 3]
Paipel sohte kin utung lamalam me kitail en kamehlele Koht mehnda ma sohte mehn kasalehda de kamehlel me Koht uhdahn mie