Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • mwbr17 January pp. 1-10
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk (2017)
  • Sawaspen Oaralap kan
  • January 2-8
  • January 9-15
  • January 16-22
  • January 23-29
  • January 30–February 5
Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk (2017)
mwbr17 January pp. 1-10

Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

January 2-8

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | AISEIA 24-28

“Siohwa Kin Ketin Apwalih Sapwellime Aramas akan”

ip-1-E 272 par. 5

Limen Siohwa Ileilehda

5 Mendahki sapwellime imwintihti kan masak ih, Siohwa kin ketin wia wasahn ruk ehu ong irail me mpahi oh aktikitik kan me kin men papah ih. Lapalap kan en pelien lamalam oh koperment kan kin song en wia soahng koaros me re kak pwe ren kauwehla pwoson en tohnkaudok mehlel kan, ahpw re sohte kin pweida pwehki tohnkaudok pwukat uhdahn likih Siohwa. Ehu rahn, Siohwa pahn ketin kalowehdi sapwellime imwintihti kan. E pahn mengei ong ih en ketin wia met. Mwomwen eh pahn ketin wia met pahn duwehte eh ketin perehkihla karakar en ketipino pelien depwek pali de katokehkihdi melimel dihd ehu.​—Wadek Aiseia 25:4, 5.

w16.05 24 par. 4

Paiekihda Laud Soahng kan me Siohwa Kin Ketikihda

4 Neitail sawaspen Paipel tohto kin wiawihda ong Sounkadehdehn Siohwa kan koaros. Ahpw, mie ekei sawaspen Paipel me wiawihda ongete soangen pwihn ehu, duwehte me pwulopwul kan de pahpa nohno kan. Pali laud en ire kan de kasdo kan nan neitail website kin wiawihda ong aramas akan me kaidehn Sounkadehdehn Siohwa kan. Soangsoangen sawaspen Paipel pwukat kin kasalehda me Siohwa ketin kolokolete sapwellime inou en ketikihda kaweid tohto ong sapwellime kan koaros.​—Ais. 25:6.

ip-1-E 273 par. 6-7

Limen Siohwa Ileilehda

“Kamadipw Ehu ong Wehi Koaros nin Sampah”

6 Duwehte sahm limpoak men, Siohwa sohte kin ihte pere sapwellime kan ahpw e pil kin ketihnainih irail, ahpw mehlel ni ahl ehu me pahn kakehlailih arail nanpwungmwahu reh. Mwurin eh ketin kapitala sapwellime kan nan pahr 1919, e ketikihda kamadipw ehu mwohrail me diren sak kaselel kan, me ni karasaras kin wehwehki padahk mehlel kan: “KAUN-O, Wasa lapalap pahn ketin kaunopada kamadipw ehu ong wehi koaros nin sampah-kamadipw ehu me pahn direkihla kisin sak keieu kaselel oh wain keieu iou.”​—Aiseia 25:6.

7 Kamadipw wet mi ni sapwellimen Siohwa “nahnao.” Nahna dahieu me? Iei “nahnao, wasa me Tehnpas Sarawio kokouda ie” me wehi kan koaros kin pokondohng ie ni imwin rahn akan. Met iei sapwellimen Siohwa ‘dohl sarawi’ me sapwellime tohnkaudok kan sohte kin wia me suwed de kahpwal kan. (Aiseia 2:2; 11:9) Ni wasahn kaudok ileile wet, Siohwa ketikihda kamadipw laud ehu ong sapwellime lelepek kan. Oh soahng mwahu kan me kin pwilisang rehn Siohwa ni sapan kin mwete soahng mwahu kan me pahn kohda ong aramas ni ahnsou me Wehin Koht pahn wiahla koperment ehute ong tohnsampah. Duhpek solahr pahn wiawi. “Reken wahn pilawa en kin wiewiawihte nan wehiet; wahnsahpw en kin kipehdi dohl akan.”​—Melkahka 72:8, 16.

w14 9/1 25 par. 15

Imwintihti me Pahn Lohdi Keieu Mwuhr, Iei Mehla

15 Ni imwilahn sounpar kido, aramas peik kan pahn saledeksang dihp oh mehla. Pohl kawehwehda: “Pwe duwen aramas koaros ar kin mehkihla ar miniminiong Adam, ih duwen koaros pahn iasadahng mour pwehki ar miniminiong Krais. Ahpw emenemen ni kaikairekdo wet: Krais mahs, a mwuhr, sapwellime kan, ni ahnsou me e pahn ketin pwarodo. Mwurin met, imwin sampah ahpw pahn wiawi [“imwio,” NW]; Krais pahn ketin powehdi kaun akan koaros, me lapalap oh manaman akan, oh ketikihong Koht Sahm sapwellime Wehi. Pwe Krais pahn ketin kakaun, Koht lao pahn ketin kalowehdi sapwellime imwintihti kan oh ketikihdiong pahn aluweluwe kan. Oh imwintihti me pahn lohdi keieu mwuhr, iei mehla.” (1 Kor. 15:22-26) Mwuhr, mehla me aramas sohsohkihdi sang Adam pahn solahr mie. “Depwek en pahtou” me pwaindi aramas akan pahn sohrala kohkohlahte.​—Ais. 25:7, 8.

ip-1-E 273-274 par. 8-9

Limen Siohwa Ileilehda

8 Irail me kin iang tungoal sang ni kamadipw wet ahneki koapworopwor kaselel kan. Rong dahme Aiseia nda mwuhr. E kapahrekihong dihp oh mehla “depwek en pahtou me mihmi pohn wehi koaros.” E nda: “Iei wasaht me [Siohwa] pahn mwadangete ketikihsang depwek en pahtou me mihmi pohn wehi koaros. KAUN-O, wasa Lapalahpie pahn ketin kamwomwala mehla kohkohlahte! E pahn ketikihsang pilenmesen aramas koaros.”​—Aiseia 25:7, 8a.

9 Ei, solahr dihp oh mehla! (Kaudiahl 21:3, 4) Laudsang met, kanamenek me sapwellimen Siohwa kan kin dadaur pah erein sounpar kidkid kei pahn sohrala. “E pahn . . . ketikihsang kanamenek me sapwellime aramas akan wie lokolongkier wasa koaros nin sampah. Pein KAUN-O me mahmahsen.” (Aiseia 25:8b) Ia duwen met eh pahn wiawi? Siohwa pahn ketikihsang Sehdan oh nah kan me kin kahrehda kanamenek wet. (Kaudiahl 20:1-3) E sohte kapwuriamwei me sapwellimen Koht aramas akan pahn nda: “Iei ih me at Koht! Kitail koapworopworkilahr ih, oh e ketin kapitkitaillahr. Iei ih me KAUN-O! Kitail koapworopworkilahr ih oh met kitail nsenamwahulahr oh pereperen pwehki eh ketin doareikitaillahr.”​—Aiseia 25:9.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w15 7/1 15 par. 18

Doadoahk Laud Pwehn Kalinganahla Atail Popohl oh Minimin me Rasehng Paradais

ATAIL KIN SEWESE KALAUDEHLA LINGAN EN ATAIL PARADAIS

18 Siohwa ketikihong kitail pai kaselel en sewese kalaudehla lingan en atail irair en popohl oh minimin me rasehng paradais. Ahpw ia duwen atail kin wia met? Sang ni atail kin ngoangki kalohki rongamwahu en Wehio oh katohnpadahk. Ahnsou koaros me kitail kin sewese aramas emen en wiahla sapwellimen Koht ladu, kitail kin sewese paradais wet en kekeirda.​—Ais. 26:15; 54:2.

w13 3/1 26 par. 15-16

Siohwa Iei Atail Wasahn Kousoan

SIOHWA PAHN KETIN POUSEHLAHTE WIA ATAIL “WASAHN KOUSOAN MEHLEL”

15 Kahpwal kan nan sampah wet pahn pousehlahte wie susuwedla mwohn imwio. (Mad. 24:7, 8) Oh nan kahn kamakam kowahlap, atail mour pahn uhdahn apwalla mehlel. Nan sampah pwon, e pahn mie ohlahn wasa kan oh pingiping, oh aramas akan pahn masepwehkada. (Apak. 3:16, 17) Paipel mahsanih me re pahn inenen pwunodada oh rapahki pereparail “nan pwoaren paip oh pahn paip akan pohn nahna kan.” (Kaud. 6:15-17) Ahpw sohte pwoaren paip ehu pahn pereirailla, de palien pesines de pwihn en palien politik laud kan.

16 Siohwa pahn ketin pere kitail erein kahn kamakam kowahlapo. Duwehte soukohp Apakuk, kitail pahn pereperen pwehki Koht iei atail sounkomour. (Apak. 3:18) Ni ahl dah kan me Siohwa pahn ketin pere kitail erein ahnsou apwalo? Kitail anahne awih oh kilang. Ahpw kitail kak kamehlele me sapwellimen Siohwa aramas akan pahn soandi mwahu nin duwen pwihn ehu oh ale kaweid sang reh, duwehte mehn Israel ko ni arail kohkohsang Isip. (Kaud. 7:9; wadek Eksodus 13:18.*) Ia duwen Siohwa eh pahn ketikihong kitail kaweid pwukat? Ele Siohwa pahn ketin doadoahngki mwomwohdiso pwehn padahkihong kitail dahme kitail en wia. Aiseia 26:20 mahsanih duwen ‘pere kan mas loalen ihmw kan’ me pahn kihda wasahn ruk ong sapwellimen Koht aramas kan. Ele met kin dokedoke mwomwohdiso kan nan sampah pwon. (Wadek Aiseia 26:20.*) Ke kin kesempwalki mihting en mwomwohdiso kan? Ke kin ahnsou koaros kapwaiada dahme Siohwa ketin padahkihong uhk sang ni eh ketin doadoahngki mwomwohdiso?​—Ipru 13:17.

(Eksodus 13:18, NW) Eri Koht ketin kahrehda aramas ako re en pidepidekseli nan sapwtehn en Sehd Weitahta. Ahpw nin duwen koasoandi en pwihn en mahwen me mehn Israel kan mweselsang sapwen Isip.

(Aiseia 26:20, NW) Nei aramas akan, kumwail kohla pedolong nan pere kan mas loalen imwamwail kan, oh ritingedi wenihmw kan. Kumwail rukula mahs ahnsou kis lao ahnsoun kedipo imwisekla.

January 9-15

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | AISEIA 29-33

“Nanmwarki men Pahn Kaunda ni Pwung”

w14 2/1 11 par. 13

Kapinga Krais Nanmwarkio me Sapwellimanki Lingan!

13 Krais pil ketilahng mahwenki “pwung.” Pwung wet iei sapwellimen Siohwa koasoandi en dahme pwung oh dahme sapwung. (Rom 3:21; Deud. 32:4) Aiseia kohpada duwen Sises Krais ni ahl wet: “Nanmwarki men pahn mie me inenen inen oh pwung.” (Ais. 32:1) Erein sapwellime kaunda, Sises pahn ketikihdo “lahng kapw” ehu oh “sampah kapw” ehu me aramas koaros pahn wia dahme pwung. (2 Pit. 3:13) Met wehwehki me aramas koaros nan sampah kapwo pahn anahne mour pahrekiong sapwellimen Siohwa koasoandi en dahme pwung oh dahme sapwung.​—Ais. 11:1-5.

ip-1-E 332-334 par. 7-8

Nanmwarkio oh Sapwellime Kaunen Wehi kan

7 Nan sapwellime kokohp me kawehwehda duwen ahnsou apwal akan ni “imwin sampah,” Sises mahsanih: “Kaleke kumwail salohda.” (Madiu 24:3-8) Dahme kahrehda sapwellimen Sises tohnpadahk kan sohte salohkihda kahpwal keper kan me wiewiawi nin sampah ahnsou wet? Ehu kahrepe iei, “kaunen wehi kan,” sohte lipilipil ma irail me keidi kei de “sihpw teikan,” kin ni loalopwoat perepere sapwellimen Koht kan. (Sohn 10:16, NW) Ni eimah re kin apwalih riarail Kristian kan, pil ni ahnsou en mahwen oh kamaramas me kin wiawi nanpwungen keinek kan me uhdahn kamasepwehk. Nan sampah rotorot wet, re kin tehk mwahu me me nsensuwed kan pahn ale kamweitparail sang padahk mehlel kan en Paipel me kin kakehlakahda irail.

8 Erein sounpar 50 samwalahro, e uhdahn sansalda ihs “kaunen wehi kan.” “Kaunen wehi kan” me kisehn sihpw teikan kin ale kasukuhl nin duwen pwihn en “soupeidi” kei pwe mwurin kahn kamakam kowahlapo, irail me warohng sang nanpwungarail pahn onopadahng en papah nin duwen kaun kei nan ‘sampah kapwo.’ (Esekiel 44:2, 3; 2 Piter 3:13) Sang ni arail kin kihda kaweid oh mehn kangoang kan ni arail tiengla mwowe nan doadoahk en Wehio, re kin kadehdehda me irail duwehte “mwetehn paipalap ehu” me kin kansenamwahu ong pelin sihpw ni arail wasahn kaudok.

ip-1-E 334-335 par. 10-11

Nanmwarkio oh Sapwellime Kaunen Wehi kan

Meserail, Salengarail, oh Mohngiongirail Kin Tetehk Mwahu

10 Ia duwen pokon kalaimwuno ar mwekidki sapwellimen Siohwa koasoandi? Kokohpo pil mahsanih: “Silangirail kan sohte pahn kin sohpeisang anahn en aramas akan, oh re pahn kin kanahieng karonge ngilen ar pekipek kan.” (Aiseia 32:3) Sounpar kan me dower powe, Siohwa ketikihda kaweid oh kakoahiekihala sapwellime ladu kan. Sukuhl ong Sapwellimen Koht Doadoahk oh mihting teikan me kin wiawi nan mwomwohdisohn Sounkadehdehn Siohwa kan sampah pwon; mihting tohrohr kan; oh pil kasukuhl ong “kaunen wehi kan” pwe irail en apwalih mwahu ni limpoak pelin sihpwo kin sewese kakairada miniminpenehn riatail Kristian rar rar kei nin sampah pwon. Sohte lipilipil wasa me sounsilepen sihpw pwukat mi ie nin sampah, salengarail kan kin karonge mwahu wekidekla kan me kin wiawi ong padahk mehlel kan. Kadeikpen loalarail me kaiahnda sang Paipel kin kahrehiong irail en onopada ahnsou koaros en rong oh kapwaiada.​—Melkahka 25:10.

11 Kokohpo kihda kehkehlik wet: “Kupwurarail kan solahr pahn kin sohte kanengamah, ahpw re pahn kin kasalehwei ar kupwurokong ni ar mwekid kan oh mahsanihwei ni mehlel audepen kupwurarail kan.” (Aiseia 32:4) Emen en dehr nohn karuwaru en pein medewehda dahme pwung oh sapwung. Paipel mahsanih: “Mie koapworopworpen aramas pweipwei douluhl men sang mehmen me kin koasoi ni sohte eh lamalam.” (Lepin Padahk 29:20; Eklesiasdes 5:2) Mwohn pahr 1919, sapwellimen Siohwa aramas akan pil saminkihla padahk likamw kan. Ahpw sang nan pahro kohdo, Siohwa ketin kalaudehla arail wehwehkihla kupwure kan. Re diarada padahk mehlel kan me e ketin kasalehdahr, kaidehn ni pwurur, ahpw ni arail kin medemedewe kanahieng, oh met re kak koasoiahwei ni mehlel, a kaidehn ni peikasal.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w14 8/1 23 par. 2

Rong Kapitien Siohwa Sohte Lipilipil Wasa Ke Mi Ie

2 Rahnwet, Siohwa kin ketin doadoahngki Paipel, sapwellime manaman, oh mwomwohdiso pwehn kaweid kitail. (Wiewia 9:31; 15:28; 2 Tim. 3:16, 17) Sapwellime kaweid me inenen sansal duwehte ma kitail rong ih mahsaniong kitail: “Iet ahlo, kumwail idawehn.” (Ais. 30:21) Siohwa pil ketin doadoahngki Sises pwehn kasalehiong kitail kapitien Koht. E ketin idihada Sises pwehn kahluwa mwomwohdiso ni eh doadoahngki ladu lelepek oh loalokongo. (Luk 12:42) Kitail anahne uhdahn kesempwalki sapwellimen Siohwa kaweid, pwehki mour soutuk kin pidada atail wia met.​—Ipru 5:9.

w14 10/1 17 par. 4

Kumwail Pahn Wiahla “Wehi Ehu me Pahn Papah Ie nin Duwen Samworo”

4 Inou en Kosonnedo manamanla nan pahr 1513 mwohn Krais. Siohwa ketin wiahda inou wet pwe en ketin pilada wehin Israel en mahs ong kahrepe tohrohr ehu. Koht pahn ketin wia arail Sounkopwung, Sounwiahda Kosonned oh Nanmwarki. (Ais. 33:22; Seims 4:12) Poadopoad en mehn Israel ako kasalehda dahme kin wiawi ni aramas akan ar kin peik de sapeikiong sapwellimen Koht koasoandi pwung kan. Pwehn peikiong sapwellimen Koht Kosonnedo, e sohte mweimwei ong mehn Israel ako ren pwoudikihda irail akan me sohte kin kaudokiong Koht oh pil kaudokiong koht teikan. Kosonnedo wiawihda pwehn pere kadaudok en Eipraamo pwe en dehr saminla.​—Eks. 20:4-6; 34:12-16.

January 16-22

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | AISEIA 34-37

“Esekaia Alehdi Ketingpen Eh Pwoson”

ip-1-E 386-388 par. 7-14

Nanmwarki men Ale Ketingpen Eh Lelepek

Kaun Lapalap Men Eh Akupwung kan

7 Senakerip kadaralahng Serusalem kaun lapalap en karis men iangahki kaun lapalap riemen pwehn ndaiong kahnimwo en mweidala pein irail en lohdi. (2 Nanmwarki 18:17) Irail tuhwong wiliepen Esekaia ohl silimen likin kehlo. Ohl silimen ko iei Elaiakim, lapalap me kin pwukoahki apwalih tehnpas en Esekaia, Sepna me wia sounnting en tehnpaso, oh Soha, nein Asap, me kin apwalih pwuhken wehi.​—Aiseia 36:2, 3.

8 Mehn akadei en kaun lapalap en kariso iei en kamehlelehiong mehn Serusalem ko ren mweidala pein irail en lohdi oh sohte mahwen. E doadoahngki lokaiahn Ipru oh nda: “Ihs me Nanmwarki Esekaia nohn koapworopworki. . . . Ihs me kumwail kupwukupwure me pahn sewesei kumwail oh uhwong Asiria?” (Aiseia 36:4, 5) Kaunen kariso kamasakih mehn Suhs ko, katamankihong irail me sohte douluhl sawasparail. Ihs me re pahn kak ale sawas sang? Sang wehin Isip me rasehng ahlek pwoat me timpesengehr? (Aiseia 36:6) Ni ahnsowo, Isip rasehng ahlek pwoat me timpesengehr, pwehki wehi wet me inenen kehlail mahso lohdier pahn mehn Idiopia ko, oh met Parao en Isip iei Nanmwarki Tiraka, me kaidehn mehn Isip ahpw uhdahn mehn Idiopia men. Oh met mehn Asiria ko pahn kalowehdi. (2 Nanmwarki 19:8, 9) Pwehki wehin Isip sohte kak doarehla pein ih, e sohte pahn kak sewese wehin Suda.

9 Kaunen kariso akamaiki me Siohwa sohte pahn ketin mahwenki sapwellime aramas akan pwehki ar kansensuwedihada ih. Kaunen kariso nda: “Kumwail pahn mahsanihong ie me kumwail koapworopworki KAUN-O, amwail Koht? Iei sapwellimen Koht wasahn kaudok kan oh pei sarawi kan me Esekaia kamwomwala.” (Aiseia 36:7) Ahpw mehn Suhs ko sohte soikala Siohwa ni arail kauwehla wasahn kaudok oh pei sarawi kan nan sahpwo. Ni mehlel, re pwurodohngehr Siohwa.

10 Mwuhr kaunen kariso katamankihong mehn Suhs ko me neirail sounpei ko oh neirail kepwehn mahwen ko sohte mwahu duwehte arailo. E suweiki: “I pahn patohwanohng kumwail oahs riekid ma kumwail pahn kak rapahkihda uwen sounpei me kak dake oahs pwukat.” (Aiseia 36:8) Ahpw ni mehlel, mie katepen ma nein Suda sounpei koahiek ko tohto de malaulau? Soh, pwehki komourparail sohte kin kohsang uwen kehlail en neirail sounpei de kepwehn mahwen ko. Lepin Padahk 21:31 kawehwehda duwen met: “Ke kak kaunopada oahs akan ong mahwen, ahpw KAUN-O me kin ketin kupwurehda ihs me pahn kana.” Mwuhr kaunen kariso kose me Siohwa ketin kapaiada mehn Asiria kan a kaidehn mehn Suhs ko. E nda me ih kahrepen mehn Asiria ko kak pedolongodo nan sapwen mehn Suda ko.​—Aiseia 36:9, 10.

11 Meh silimen ko me wia wiliepen Esekaia pwunodkihda ia duwen ohl ako me mi pohn kehl en kahnimwo ar kak rong oh mwekidki dahme kaunen kariso ndinda. Ohl lapalap en Suhs ko nda: “Komw mahsen en Aramaik ong kiht. Pwe iei mahsen me se wehwehki. Komw dehr mahsen en Ipru pwe aramas koaros me patopato pohn kehlo iang wie rongorong.” (Aiseia 36:11) Ahpw kaunen kariso sohte mwahn men lokaiahki lokaiahn Aramaik. E men kakairada pepehm en masak oh peikasal rehn mehn Suhs ko pwe ren mweidala pein irail en lohdi oh Asiria pahn kalowehdi Serusalem ni arail sohte mahwenpene! (Aiseia 36:12) Mehn Asiriao pwurehng lokaiahki “mahsen en Ipru.” E ndaiong tohn Serusalem: “Dehr mweidohng Esekaia en pitih kumwail. Esekaia sohte kak doareikumwailla.” Mwurin eh nda met, e song en kasongehki irail me rongorong ko ren medewehla ia mwomwen mour ong mehn Suhs ko ma re mi pahn kaundahn Asiria. E nda: “Kumwail en pedoisang nan kahnimw en oh pekimahk. Kumwail ahpw pahn kak tungoale kreip sang nan pein amwail mwetin wain kan oh wahntuhke pik sang nan pein amwail mwetin tuhke pik kan, oh nimpil sang ni pein amwail pwarer kan​—lao lel ahnsou me nanmwarki lapalapo pahn ketin koasoaneikumwaildi nan sahpw ehu me kereniong duwehte sapwamwailet, wasa me mwetin wain kan mi ie oh wahnsahpw mehn wiahda pilawa.”​—Aiseia 36:13-17.

12 Mehn Suhs ko sohte pahn dolung wahnsapwarail nan pahret, pwehki mehn Asiria ko pedolongehr oh kauhdi arail pahn kak padokedi wahnsapwarail. Arail medewehla arail en tungutungoale wahn kreip oh niminim pihl lemwulemwur uhdahn wia kasongosong ehu ong ohl ako me wie rongorong pohn kehlo. Ahpw kaun lapalap en kariso saikinte nek eh songosong en kaluwetehla mehn Suhs ko.

13 Sang eh lokaia lemei ko, e ndaiong mehn Suhs ko en dehr kamehlele ma Esekaia pahn nda: “KAUN-O pahn ketin doareikumwailla.” Kaunen kariso katamankihong mehn Suhs ko me koht en Sameria kan sohte kak kauhdi mehn Asiria ko sang arail kalowehdi keinek eiseko. Oh ia duwen koht en wehi teikan me Asiria kalowedier? E nda: “Ia irail met, koht kan en Amad oh Arpad? Ia koht en Separpaim? Mie emen me doarehla Sameria?”​—Aiseia 36:18-20.

14 Pwehki kaunen kariso kin kaudokiong koht likamw akan, e sohte wehwehki me mie wekpeseng laud nanpwungen mehn Sameria ko me kesehla oh uhwongada kaudok mehlel oh mehn Serusalem ko me mi pahn kaundahn Esekaia. Koht akan en mehn Sameria ko sohte ahneki manaman en kapitala wehin keinek eiseko. (2 Nanmwarki 17:7, 17, 18) Weksang met, Serusalem me mi pahn kaundahn Esekaia, soikalahr koht likamw akan oh pwurehng kaudokiong Siohwa. Ahpw, wiliepen Esekaia meh silimeno sohte song en kawehwehiong kaunen kariso duwen met. “Aramas ako ahpw nennenlahte sohte mwekid, nin duwen me Nanmwarki Esekaia mahsanihong irail re en wia; re sohte pahtohwanda lepin pato ehu.” (Aiseia 36:21) Elaiakim, Sepna, oh Soha pwurala rehn Esekaia oh padahkihong dahme kaun lapalap en kariso nda.​—Aiseia 36:22.

ip-1-E 389-391 par. 15-17

Nanmwarki men Ale Ketingpen Eh Lelepek

Esekaia Wiahda Pilipil Ehu

15 Met Nanmwarki Esekaia anahne wiahda pilipil ehu. Ia duwe, Serusalem pahn dukula pahn Asiria? iangala Isip? de kesihnenda teng oh mahwen? Esekaia pwunodkihda laud met. E kohla ni tehnpas sarawi en Siohwa, oh ni ahnsowohte kadarala Elaiakim oh Sepna, iangahki samworo mah kan, rehn soukohp Aiseia pwehn rapahki kupwuren Siohwa ong irairo. (Aiseia 37:1, 2) Wiliepen nanmwarkio pwuhriong nan likoun nsensuwed ni arail kohla rehn Aiseia oh nda: “Rahnwet iei rahnen lokolok ehu; kitail aleier lokolok oh nameneklahr. . . . Nanmwarki Lapalap en Asiria poaronedohr sapwellime lapalap emen pwehn lahlahwe Koht ieias. KAUN-O, omwi Koht en ketin karonge lahlahwe pwukat oh ketin kaloke irail kan me wia lokaia pwukat.” (Aiseia 37:3-5) Ei, mehn Asiria ko lahlahwe Koht ieiaso! Ia duwe, Siohwa pahn ketin karonge irail? Siohwa ketin doadoahngki Aiseia en kamehlelehiong mehn Suhs ko ni eh mahsanih: “Dehr masak mehn Asiria kan me kakahski me dene KAUN-O sohte kak doareikomwihla. KAUN-O pahn ketin kupwurehda pwe nanmwarki lapalapo en karongehda rohng pwoat me pahn kahrehiong eh pahn sapahllahng nan sapwellime wehi, oh KAUN-O pahn ketin kupwurehda pwe en kamakamala wasao.”​—Aiseia 37:6, 7.

16 Kaunen kariso eri pwurala rehn Senakerip pwehn iang mahweniong kahnimw me karanih Lipna. Senakerip pahn nek pwurodo Serusalem mwuhr. (Aiseia 37:8) Esekaia pwunopwunodte mendahki kaunen kariso kohkohla. Senakerip kadarodo kisinlikou kei me kawehwehda dahme tohn Serusalem pahn lelohng ma re sohte mweidala pein irail en lohdi. E nda: “Komwi karongeier dahme nanmwarki lapalap en Asiria kin wiahiong wehi ehu me e kin ketin kupwurehda en kamwomwala. Ia duwe, komwi kupwukupwure me komwi kak pitla? . . . Ia nanmwarki kan en kahnimw Amad, Arpad, Separpaim, Ena, oh Ippa?” (Aiseia 37:9-13) Eri mehn Asiria ko kin ndinda me sohte kahrepen mehn Suhs ako en soikala irail pwe met pahn kahrehda kahpwal laud!

17 Esekaia medemedewe laud duwen imwilahn eh pilipil me e anahne wiahdao, kahrehda e pahkpeseng nein Senakerip kisinlikou ko mwohn silangin Siohwa nan tehnpas sarawio. (Aiseia 37:14) Ih eri kapakap ni ngidingid oh peki Siohwa en ketin karonge dahme Asiria lahlahwehki ih, oh e kaimwisengkihla eh kapakapo mahsen pwukat: “Eri met, Maing KAUN, komwi ketin doareikitasang nanmwarki lapalap en Asiria, pwe wehi koaros en sampah pahn esehla me komwihte me Koht.” (Aiseia 37:15-20) Sang met e sansal me Esekaia kin keieu nsenohki, kaidehn eh pahn poadoandoarla, ahpw duwen mwaren Siohwa eh pahn ohla ma Asiria pahn kalowehdi Serusalem.

ip-1-E 391-394 par. 18-22

Nanmwarki men Ale Ketingpen Eh Lelepek

18 Siohwa ketin doadoahngki Aiseia pwehn sapengala ahn Esekaia kapakapo. Serusalem en dehr mweidohng pein irail en lohdi pahn Asiria; e anahne kesihnenda teng. Ni eimah, Aiseia ndahda dahme pahn wiawihong Senakerip ni eh koasoia dahme Siohwa mahsanih: “Kahnimw Serusalem kouruhrkin uhk, Senakerip, oh kepitkin uhk.” (Aiseia 37:21, 22) Siohwa pil mahsanih: ‘Ihs kowe pwe ken lahlahwe Koht sarawien Israel? I ese omw wiewia kan. Ke kin leme ken wiahda soahng laud kan; ke kin suwei laud. Ke kin likih kehl en noumw karis en sounpei kan oh ke kalowedier sahpw tohto. Ahpw I ese mehkoaros duwen kowe. I pahn kapingada omw koasoandi kan. I pahn poweiukedi. Oh I pahn wiahiong uhk dahme ke wiahiong meteikan. I pahn kihong kehs ni tumwomwen oh kapwureiukalahng Asiria!’​—Aiseia 37:23-29.

“Iet Kilel en Dahme Pahn Pweida”

19 Mehn kamehlel dah me Esekaia ahneki me kokohp en Aiseia pahn pweida? Siohwa ketin sapeng: “Iet kilel en dahme pahn pweida. Nan sounpar wet oh sounpar kohkohdo ihte me kumwail pahn konokonote wahnsahpw en nanwel, ahpw nan sounpar en mwurio, kumwail ahpw pahn kak padokedi wahnsahpw oh dolung, oh padokedi tuhkehn wain oh konote kreip kan.” (Aiseia 37:30) Siohwa pahn ketikihda mwenge ong mehn Suhs ko me sohte kak pedoisang arail kahnimwo. Irail sohte kak padokedi wahnsapw pwehki mehn Asiria ko kousoandier wasao, ahpw re pahn kak ale wahn arail wahnsapw kan sang pahr en mwoweo. Pahro mwuri wia pahr en Sapad, ahpw re sohte anahne koadoahke arail sahpwo mendahki arail irairo uhdahn apwal. (Eksodus 23:11) Siohwa ketin inoukihda me ma aramas ako peikiong ih, wahn arail mwahto pahn wah oh itar en apwalih irail. Oh mwuhr, nan sounpar me pahn wad mwurin mwo, irail pahn kak padokedi wahnsapw nin duwen me irail kin wia oh perenki wahn arail doadoahko.

20 Siohwa ketin kapahrekihong sapwellime aramas akan kisin tuhke ehu me aramas sohte kak usada. E mahsanih: “Irail kan me luhwehdi nan Suda pahn . . . kadarala kalewe wasa loal pahn pwehl oh kadarala wah.” (Aiseia 37:31, 32) Ei, irail kan me kin likih Siohwa sohte pahn masak mehkot. Irail oh kadaudokarail kan pahn mihmihte nan sahpwo.

21 Dahme pahn wiawiong ahn mehn Asiria ko ar kamasak Serusalem? Siohwa ketin sapeng: “E sohte pahn pedolong nan kahnimw wet oh sohte arep pwoat me e pahn kadarohng ie. Sohte sounpei me wisik mehn sansar pahn kerendohng kahnimwo, oh sohte mehn poadoandoar pahn wiawihda kapilpene kahnimw wet. E pahn pwurala keid ni ahl me e keid ie kohdo, ni eh sohte pahn pedolong nan kahnimw wet.” (Aiseia 37:33, 34) Sohte mahwen pahn wiawi nanpwungen Asiria oh Serusalem. Mehn Asiria ko me pahn luhs ahpw kaidehn mehn Suhs ko mendahki arail sohte mahwenpene.

22 Sapwellimen Siohwa mahsen ko pweida ni eh ketin poaronehdo tohnleng men en kemehla nein Senakerip sounpei meh 185,000. E sansal me met wiawi nan Lipna, oh Senakerip pirida oh diarada me nah kaunen sounpei ko, lapalap ko, oh me kommwad ko nan nah kariso melahr. E namenekla oh pwurala Ninipe, ahpw mendahki eh uhdahn luhs, e keptakailahte kaudokiong koht likamw Nisrok. Sounpar kei mwuri, ni eh wie kaukaudok nan tehnpas sarawi en Nisrok, nah pwutak riemeno kemehla ih. Met pwurehng kadehdehda me Nisrok sohte kak doarehla emen.​—Aiseia 37:35-38.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w08-E 5/15 26 par. 4

Nantihong ‘Sarawihla Unsek . . . nan Omw Lemmwiki Kupwur en Koht’

Pahn Miehla Ahl Sarawien Komour

Siohwa ketin kohpada me sapwellime aramas ako me kalipilipala Papilon pahn pwurala sapwarailo. Kokohpo kihda mehn kadehde wet: “Ahllap pwoat pahn mihla wasao, me pahn adaneki ‘Ahl Sarawien Komour.’” (Ais. 35:8a) Lepin mahsen pwukat kasalehda me Siohwa sohte pahn ihte ketin ritingada ahl ehu ong mehn Suhs ako en lella sapwarailo, ahpw e kamehlelehiong irail me e pahn ketin doare irail erein arail seiloako.

w08-E 5/15 27 par. 1

Nantihong ‘Sarawihla Unsek . . . nan Omw Lemmwiki Kupwur en Koht’

“Sohte Aramas Dipan Emen Pahn Keid Ie”

Nan pahr 537 mwohn Krais, mehn Suhs ako me pwurupwurala sapwarailo anahne kasalehda irair ehu me uhdahn kesempwal. Me pid irail ko me warohng en keid nan “Ahl Sarawien Komour,” Aiseia 35:8b mahsanih: “Sohte aramas dipan emen pahn keid ie; sohte aramas pweipwei men pahn kaweidsuwedihala irail kan me pahn kekeid ie.” Pwehki kahrepen ahn mehn Suhs ako ar pwurala Serusalem iei en pwurehng tapiada kaudok mehlel, e sohte konehng irail kan me roporop, sohte wauneki soahng sarawi kan, de me kin wia kaudok likamw en iang pwurala. Irail ako me pwurala Serusalem anahne kolokol sapwellimen Siohwa koasoandi ileile kan.[6a] Irail kan me inengieng kapwaiada kupwuren Koht ahnsou wet anahne pil wia met. Re anahne nantihong en ‘sarawihla unsek . . . nan arail lemmwiki kupwur en Koht.’ (2 Kor. 7:1) Wiewia samin dah kan me kitail anahne soikala?

w07 2/1 28 par. 6

Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Aiseia​—II

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

36:2, 3, 22. Mendahki e kohsang eh pwukoahn nin duwen sounapwalih men en tehnpaso, mweimwei kohwong Sepna en pousehla oh doadoahk ong nanmwarkio nin duwen sekteri men ong wiliepe. (Aiseia 22:15, 19) Ma kitail kohsang nan pwukoa ehu me kitail kin pwukoahki nan sapwellimen Siohwa pwihn, ia duwe, e sou konehng kitail en pousehlahte oh papah Siohwa nan irair de pwukoa soh lipilipil kan me e ketin mweidada?

January 23-29

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | AISEIA 38-42

“Siohwa Kin Ketikihong Kehl ong Irail me Pwangadahr kan”

ip-1-E 409-410 par. 23-25

“Koaloalamwahwihala Nei Aramas akan”

“Ihs me Ketin Wiahda Usu kan me Kumwail Kilikilang?”

23 Mie pil ehu kahrepe me mehn Suhs ako me kalipilipala Papilon en ahneki koapworopwor. Mehmeno me ketin inoukihda me re pahn pitla iei Sounkapikpen mehkoaros oh Utupen kehl koaros. Pwehn kasalehda sapwellime manaman lapalap, Siohwa mahsanih duwen kepikipik kan: “Ihs me kak pahrekiong Koht me sarawi? Mie emen tohrohr me duwehte ih? Kumwail kilengdalahng pahnlahng! Ihs me ketin wiahda usu kan me kumwail kilikilang? Iei ih me kin ketin kawekaweid irail duwehte karis en sounpei ehu, iei ih me ketin mwahngih uwen tohtohn irail, oh kin ketin malipehkin irail koaros adarail. Iei duwen lapalap en sapwellime manaman​—sohte ehu rehrail kak salongala!”​—Aiseia 40:25, 26.

24 Koht sarawien Israel ketin mahmahsanih duwen pein ih. Pwehn kasalehda me sohte emen pahrekiong ih, Siohwa ketin mahsanih duwen usu kan en pahnlahng. Duwehte kaunen sounpei men me kin kapokonepene oh koasoanehdi nah sounpei ko, Siohwa kin ketin kaweid usu kan. Ma e ketin kihpene irail, “sohte ehu rehrail kak salongala.” Mendahki tohtohn usu kan, e kin ketin ekerkin ehuehu usu ko adarail. Duwehte sounpei kan me kin peik, usu ko kin mihmi nan dewerail oh kapwaiada arail koasoandi kan, pwehki arail Sounkaweid sapwellimanki manaman lapalap. Eri mie kahrepen mehn Suhs ako me kalipilipala irail en ahneki koapworopwor. Sounkapikadao me kin ketin kaweid usu kan, sapwellimanki manaman en sewese sapwellime ladu kan.

25 Ihs rehtail me kak soikala luhk me kileldi nan Aiseia 40:26 me mahsanih: “Kumwail kilengdalahng pahnlahng”? Dahme saintis kan me kin sukuhlki duwen pahnlahng (astronomers) diarada kin kasalehda me usu kan inenen tohto oh lingan sang ni mwehin Aiseiao. Saintis kan kin doadoahngki telescope kehlail kan ni arail kilengdahla pahnlahng pwehn kasawihada me mie mwutumwut en usu kan me tohtohki lik 125. Ehute rehrail me adaneki Milky Way kin tohtohki usu daulih lik 100! Atail esehda met anahne kamwakid kitail en lemmwiki Sounkapikpatailo oh uhdahn likih sapwellime inou kan.

ip-1-E 413 par. 27

“Koaloalamwahwihala Nei Aramas akan”

27 Aiseia ntingihedi dahme Siohwa mahsanihki pepehm en irail ko me kalipilipala Papilon, mwail epwiki kei dohsang sapwarail. Ekei medewe me Koht sohte ketin mwahngih duwen apwal me re ahneki. Re medewe me Siohwa sohte ketin nsenohki arail lokolongki pwuhng sapahrek. Re ale mehn kataman ong soahng kan me re ese duwe, ma kaidehn sang dahme re pein lelohng, ahpw sang dahme re sukuhlkihsang irail kan mahso. Siohwa kak oh pil ketin kupwurki doarehla sapwellime kan. Iei ih Koht poatopoat oh Sounkapikpen sampah pwon. Kahrehda, e sapwellimankihte manaman me e ketin doadoahngki nan sapwellime kepikipik kan, oh wehin Papilon me inenen lapalap pil sohte wad ong ih. Soangen Koht menet sohte kak ketin pwangada oh kesehla sapwellime kan. Re sohte anahne kasik me re kak wehwehkihla sapwellimen Siohwa wiewia kan, pwehki sapwellime madamadau de kupwurokong oh erpit me inenen laudsang dahme re kak wehwehki.

ip-1-E 413-415 par. 29-31

“Koaloalamwahwihala Nei Aramas akan”

29 Ni eh mahmahsanih duwen anahnepen en ketikihong me pwangadahr kan kehl, ele Siohwa ketin medemedewe seiloak apwal me irail me kalipilipala kan pahn wia pwehn sapahlla sapwarailo. Siohwa ketin katamankihong sapwellime kan duwen sapwellime irair kaselel en kin sewese irail kan me sohla angirail. Pil irail kan me keieu kehlail nanpwungarail, “me pwulopwul kan” oh “mwahnakapw kan,” ele pahn pil toutoukihla oh dipekelekelki arail pwangadahr. Ahpw Siohwa ketin inoukihda en ketikihong kehl irail me kin likih ih pwe ren kak tang oh alu. Mwomwen Siohwa eh kin ketin kakehlakahda sapwellime ladu kan kin karasaraskihong ikel, menpihr laud me kak pihrki awa tohto. Ma mehn Suhs ko me kalipilipala koapworopworki soangen sawas wet sang Koht, re sohte pahn nsensuwed laud.

30 Kaimwiseklahn iretikitik kan en Aiseia irelaud 40 kin audaudki mahsen kan me kin kaloalamwahwih Kristian mehlel kan ni imwin rahn akan en koasoandi suwed wet. Mie kahpwal oh kapwunod tohto me kin kahrehda kitail en mworusala, ahpw e mwahu en ese me atail Koht kin mwahngih duwen kahpwal kan me kitail kin dadaur pah oh pil pwuhng sapahrek me kitail kin lokolongki. Kitail kak kamehlele me Sounkapikpen mehkoaruhsie, me “sapwellime kupwurokong sohte kak sosohngdi,” pahn ketin kapwungala wiewia sapahrek koaros ni ahnsou oh ni ahl me e ketin kupwurki. (Melkahka 147:5, 6) Eri, kitail sohte anahne likih pein atail kehl ni atail dadaur pahn kahpwal kan. Siohwa me sapwellimanki sawas me sohte irepe, kak ketikihda kehl, pil “manaman lapalap,” ong sapwellime ladu kan ni ahnsou apwal.​—2 Korint 4:7.

31 Medewehla mehn Suhs ko me kalipilipala Papilon nan pahr 607 mwohn Krais. Arail tehnpas sarawio nan Serusalem wia mohn ihmw ehu mwail epwiki kei dohsang irail. Ong irail, kokohp en Aiseia kin kihda inou en koapworopwor kansenamwahu ong irail, me iei Siohwa pahn ketin kapwureirailla nan sapwarailo! Nan pahr 537 mwohn Krais, Siohwa ketin kapwurehla sapwellime aramas akan sapwarailo, oh kadehdehda me e kin ketin kapwaiada sapwellime inou kan. Kitail pil kak koapworopworki Siohwa ni unsek. Sapwellime inou kan me pid sapwellime Wehi, me Aiseia kohpada me inenen kaselel, pahn pweida. Met uhdahn wia rohng mwahu ehu, rohng me wia marain ehu ong aramas koaros!

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w03 12/1 17 par. 17

“Koht Iei Limpoak”

17 Mwurin Esekaia pitsang soumwahu laud ehu, e wiahda koul en kalahngan ehu ong Siohwa: “Komwi me kesehla mwurin sapwellimomwi tihnsewe dipei kan koaros.” (Aiseia 38:17, NW) Siohwa kin mwomwen kihsang dipen aramas me koluhla oh kesehla nan tihnsewe, wasa me e solahr kak kilang dihp pwukat. Ehu pwuhk kin kawehwehda mouren mahsen pwukat ni ahl wet: “[Dipei kan] me I kin wiahda, komwi kin ketin wiahki duwehte I sohte wiahda dihp.” Met soh kin wia mehn kaloalamwahu?

w15 2/1 10 par. 13

Alasang Sapwellimen Sises Aktikitik oh Eh Kin Ketin Poakehla Aramas

13 Eh mahsen kan. Sises eh ketin poakehla aramas kamwakid ih en mahsen ni elen limpoak, ahpw mehlel ong irail kan me kin lokolok. Wahnpoaron Madiu doadoahngki dahme Aiseia nda pwehn kawehwehda duwen Sises: “E sohte pahn ketin katipwasang ahlek pwoat me raukdier, de kakunla lamp ehu me pahn kunlahr.” (Ais. 42:3; Mad. 12:20) Ia wehwehn met? Sises sohte ketin lemei ong aramas akan. Ahpw e kin mahsen ni ahl ehu me kakehlakahda loalarail. E ketin kalohki duwen koapworopwor ehu ong “me nan kapehd toutoulahr akan.” (Ais. 61:1) E ketin luke irail kan me ‘pwangadahr oh toutoukilahr arail mehn wisik kan’ ren kohdo reh oh e ketin kamehlelehiong irail me re pahn “diar kommoalpen” loalarail. (Mad. 11:28-30) E inoukihong nah tohnpadahk kan me Koht kin ketin nsenohki emenemen Sapwellime tohnkaudok kan, pil iangahki me “tikitik” kan, de irail kan me aramas en sampah wiahki me re sohte kesempwal.​—Mad. 18:12-14; Luk 12:6, 7.

January 30–February 5

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | AISEIA 43-46

“Siohwa Iei Koht en Kokohp Mehlel kan”

ip-2-E 71-72 par. 22-23

Koht Mehlelo Kohpada Duwen Komourla

22 Irail sounkosetipw kan sohte kin kasalehda ni oaritik arail kokohp kan pwehki e kakete sohte pweida ni ahnsawi. Weksang met, Siohwa ketin doadoahngki Aiseia pwehn kasalehda ni sansal eden ohlo me e pahn ketin doadoahngki pwehn kasaledekihala sapwellime kan sang arail wie sensel pwe ren kak pwurala nan sapwarailo oh onehda sapahl Serusalem oh tehnpas sarawio. Eden ohlo iei Sairus, oh me tohto esehkin ih Sairus Lapalap en Persia. Siohwa pil ketin kasalehda ni pisetik duwen koasoandi me Sairus pahn doadoahngki pwehn kotehla oh pedolong nan Papilon mendahki mehn pereparail inenen kehlail oh lapala. Mie lapalahn dihd ileile kei me kehlehda Papilon oh lapalahn warawar en pihl kan me tang nanwerenge oh pil kapilpene kahnimwo. Sairus doadoahngki pillap Iupreitis, me wia utupen pihl me tang nan warawar pwukat, pwe eh koasoandio en kak pweida. Nin duwen me soupoad en mahs ako Herodotus oh Xenophon kasalehda, Sairus mi pohnangin wasa me pihlo kin tang kohdihla nan Papilon. Ih eri kawetala pilen Iupreitis ong ehu wasa tohrohr lao pihlo madada pwe sounpei ko en kak kotehla. Eri pillap en Iupreitis madada oh solahr kak wia mehn perepe ehu ong mehn Papilon ko.

23 Ia duwen inowo me Sairus pahn kapitala sapwellimen Koht aramas akan oh me e pahn tehk mwahu me Serusalem oh tehnpas sarawio pahn onohnsapahlda? Pein Sairus, me wiahda pakair ehu me kileldi nan Paipel, koasoia: “Iet audepen kosonned en Sairus, nanmwarki lapalap en Persia, KAUN-O, Koht en Nanleng, ketikihong ie manaman pohn wehi koaros en sampah, oh pil pwukoapen kauwada ehu tehnpese nan kahnimw Serusalem, nan wehin Suda. Eri, Koht en ketiket rehmwail rehn sapwellime aramas akan koaros. Kumwail patohdahla Serusalem nan wehin Suda oh onehda sapahl Tehnpas en KAUN-O, Koht en Israel, Koht me kumwail kin wauneki oh kaudokiong nan Serusalem.” (Esra 1:2, 3) Eri, mahsen en Siohwa me Aiseia kohpadao uhdahn pweida mehlel!

ip-2-E 77-78 par. 4-6

Siohwa​—“Koht me Kin Komourala Sapwellime Aramas akan”

4 Siohwa ketin doadoahngki Aiseia en mahseniong Sairus, mendahki Sairus saikinte ipwidi nan eh mwehio. (Rom 4:17) Pwehki Siohwa ketin idihada Sairus en kapwaiada pwukoa tohrohr ehu mwohn eh pahn wiawi, Sairus kak adaneki sapwellimen Koht me pilipildahro. Ni Koht eh pahn ketin kaweid ih, Sairus pahn kalowehdi wehi kan, kaluwetehla nanmwarki kan oh kahrehiong irail en sohte kak pelianda ih. Mwuhr, ni ahnsou me Sairus pahn mahweniong Papilon, Siohwa pahn ketin kahrehiong wenihmw kan en kahnimwo en langalang, oh re pahn rasehngala ewen kehl me mwerediher. E pahn ketin tiengla mwowe oh ketikihsang soahng koaros me kak kerempwahla Sairus. Ni imwila, nein Sairus sounpei kan pahn kalowehdi kahnimwo oh wahsang “dipwisou kesempwal kan me wie ekiek wasa rir kan.” Ih met me Aiseia kohpada. Ia duwe, eh kokohpo pweida?

5 Nan pahr 539 mwohn Krais, sounpar 200 de daulih mwurin Aiseia ntingihedi kokohp wet, Sairus lella ni kehl en Papilon pwehn mahweniong kahnimwo. (Seremaia 51:11, 12) Ahpw mehn Papilon ko sohte pwunodki met. Re medewe me sohte me kak kalowehdi arail kahnimwo. Arail dihd lapala ko me ileilehda limwahn pillapo me pwildohsang Pillap Iupreitis, iei me wia kisehn perepen kahnimwo. Erein sounpar epwiki kei, sohte arail imwintihti me kak kalowehdi Papilon! Ni mehlel, kaun en wasao, Pelsassar uhdahn sohte ahneki pepehm en per me kahrehda e wie kamakamadipw rehn nah lapalap ako. (Daniel 5:1) Ni pwongo, ni October 5 de 6, Sairus kapwaiada eh koasoandi en mahweno ni ahl loalokong ehu.

6 Ni ar mi pohn pillapo me kohdilahng Papilon, nein Sairus tohndoadoahk ko wiahda warawar lapalap ehu ni keilen Iupreitis oh kawetala pihlo ehu wasa tohrohr me kahrehda pihlo sohla kohdihla nan kahnimwo. Sohte pwand, pihlo me tang nanwerenge oh kapilpene Papilon madada kahrehiong nein Sairus sounpei ko en kak kotehla pillapo oh lella nan kahnimwo. (Aiseia 44:27; Seremaia 50:38) Ni ahl kapwuriamwei ehu, duwehtehte me Aiseia kohpada, ewen kehl ko me mi limwahn pillapo wie langalang. Nein Sairus sounpei ko eri pedolong nan Papilon oh kalowehdi tehnpas en nanmwarkio oh kemehla Nanmwarki Pelsassar. (Daniel 5:30) Ni pwohng ehute, mahweno imwisekla. Papilon lohdi, oh kokohpo pweida nin duwen me ntingdier.

ip-2-E 79-80 par. 8-10

Siohwa​—“Koht me Kin Komourala Sapwellime Aramas akan”

Dahme Kahrehda Siohwa Pahn Ketin Kupwurki Sairus

8 Mwurin eh ketin mahsanih ihs me pahn kalowehdi Papilon oh ia duwen met eh pahn wiawi, Siohwa ketin doula oh kawehwehda ehu kahrepen Sairus eh pahn kana. Nan kokohpo, e ketin mahsaniong Sairus: “Ke ahpw pahn esehkihla me iei ngehi, KAUN-O, me iei Koht en Israel me ketin ekerkin uhk mwaromwen.” (Aiseia 45:3b) E konehng me nanmwarki en kapahieu en wehi me kaunda sampah nan poadopoad en Paipel kin pohnese me manaman en powehdi me keieu laud me e ahneki kin kohsang emen me inenen lapalap sang ih, me iei Siohwa, Kaunepen Lahng oh Sampah. Sairus anahne pohnese me pahngok me kohwong ih kohsang rehn Siohwa, Koht en Israel. Paipel kasalehda me Sairus uhdahn pohnese me eh manaman en powehdi me keieu laud kohsang rehn Siohwa.​—Esra 1:2, 3.

9 Siohwa ketin kawehwehda keriaun kahrepen eh ketin pilada Sairus en kalowehdi Papilon. E mahsanih: “I piluhkada pwe ke en sewese ei ladu Israel, wehi me I piladahr. Wahu laud ehu met me I wiahiong uhk, mehnda ma ke sohte mwahn ese ie.” (Aiseia 45:4) Ahn Sairus kalowehdi Papilon uhdahn kapwuriamwei. E wia kilelepen pwupwudi en wehi ehu me kaunda sampah oh kokoudahn pil ehu wehi tohrohr, oh e kileldi nan poadopoad ong dih en mwuhr kan en kilang. Ahpw, wehi kan me mi limwah me kilikilang dahme wiewiawi ele pwuriamweiki ar esehda me met wiawi pwehn kasaledekihala aramas soh kesempwal kid keite me kalipilipala Papilon, me iei mehn Suhs kei me wia kadaudoken Seikop. Ahpw, mwohn silangin Siohwa, mehn Israel en mahs pwukat me pitla inenen kesempwal. Irail iei sapwellime “ladu.” Nanpwungen wehi kan koaros nin sampah, irail me Koht ketin “piladahr.” Mendahki mwoweo Sairus sohte ese ihs Siohwa, Siohwa ketin doadoahngki ih nin duwen sapwellime me pilipildahr pwehn kalowehdi kahnimwo me sohte men kasaledekihala irail ko me re kolokol. Koht sohte ketin kupwurki sapwellime aramas pilipildahr kan en mihmi oh lokolok kohkohlahte nan sahpw tohrohr ehu.

10 Kahrepe kesiluh me pil kesempwalsang me pid Siohwa eh ketin doadoahngki Sairus en powehdi Papilon. Siohwa mahsanih: “Ngehi KAUN-O, sohte pil emen Koht. I pahn ketikihong uhk kehlail me ke anahne, mehnda ma ke sohte mwahn ese ie. I pahn wia met pwe aramas koaros, sang ni mesenleng lelohng ni kapi, en ese me iei ngehi KAUN-O, oh sohte emen mie palilahsang ie.” (Aiseia 45:5, 6) Ei, kamwomwalahn Wehi Kehlail en Papilon kasalehda duwen sapwellimen Siohwa pwuhng en wia atail Koht, kadehdehiong aramas koaros me ih kelehpw me warohng atail kaudok. Pwehki sapwellimen Koht aramas ako saledeklahr, aramas akan sang wehi tohto, sang palimese oh palikapi, pahn esehla me Siohwa kelehpw me Koht mehlelo.​—Malakai 1:11.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w14 11/1 25-26 par. 14-16

Aramas akan me Arail Koht Iei Siohwa

WEHI EHU EN SOUNKADEHDE KAN

14 Mehn Israel kan kin kaudokiong arail Koht, Siohwa, ahpw wehi teikan kin kaudokiong pein arail koht akan. Eri mie peidek kesempwal ehu me anahne pasapengla: Ihs me Koht mehlelo? Ni mwehin Aiseia, Siohwa mahsanih me peidek wet anahne pasapengla ni ahlohte me peidek ehu kin pasapengla nan mwoalen kopwung. E ketin mahsanih me ma koht en wehi kan uhdahn mie, re anahne pein kihda arail sounkadehde kan ong kopwung wet. E mahsanih: “Re en kapwarehda arail sounkadehde kan me pahn kadehdehda arail pwuhng, me pahn kadehdehda mehlel en arail lokaia kan.”​—Ais. 43:9.

15 Koht en wehi kan sohte kak kadehdehda me re uhdahn mie. Irail ihte dikedik kei me sohte kak lokaia oh pil sohte kak mwekid ihte ma emen wahseli irail. (Ais. 46:5-7) Ahpw Siohwa mahsanihong sapwellime mehn Israel ako: “Kumwail me iei ei sounkadehde; I pilkumwaildahr nin duwen ei ladu men, pwe kumwail en eseiehla oh kamehlele ie, oh dehdehkihla me ngehite, me Koht. Sohte emen koht mie, pwe ngehite; sohte mwahn emen mie, pil sohte me pahn mie mwuhr. ‘Ngehite me KAUN-O, ngehite me kak komourkumwailla. . . . Kumwail me ei sounkadehdehn irair wet.’ ”​—Ais. 43:10-12.

16 Duwehte sounkadehde kan nan mwoalen kopwung ehu, sapwellimen Siohwa aramas akan ahneki pwais kaselel en kadehdehda me Siohwa kelehpw me Koht mehlelo. E ketin mahsanih: “Irail nei aramas akan me I wiadahr ong ni kalinganpen mwarei, re pahn kin kokouliong ie oh kapikapinga ie.” (Ais. 43:21) Aramas esehkin irail nin duwen sapwellimen Siohwa aramas akan. Pwehki Siohwa ketin kasaledekihala mehn Israel ko sang Isip, e ketin kupwurki irail en perenki peikiong ih oh kalinganahla ih nin duwen arail Kaun me keieu lapalap. Soukohp Maika kasalehda mwuhr soangen madamadau me re anahne ahneki en duwehte sapwellimen Koht aramas akan rahnwet ni eh koasoia: “Aramas tohto pahn kekeid ni mwaren arail koht; ahpw kitail pahn kekeid ni mwaren Siohwa atail Koht kohkohlahte.”​—Maika 4:5, NW.

ip-2-E 60 par. 24

“Kumwail me Iei Ei Sounkadehde”!

24 Ahpw, tehk me Koht eh ketin kasalehda mahk kalahngan pahn kaidehn ihte pwehki Israel koluhla mehlel, ahpw pwe en wia kawahupen mwareo. Ei, mwaren Siohwa pidada met. Ma e ketin likidmeliehla Israel ren kalipilipala kohkohlahte, aramas akan me kilikilang met pahn lahlahwe mwareo. (Melkahka 79:9; Esekiel 20:8-10) Pil duwehte rahnwet, kasarawihlahn mwaren Siohwa oh kadehdepen pwuhng en sapwellime kaunda me pahn keieu kesempwal, a mwuhr komouralahn aramas akan. Mendahki met, Siohwa kin ketin poakohng irail kan me kin pwungki mehlel sapwellime kaweid oh pil irail kan me kin kaudokiong ih ni mehlel. E kin ketin kasalehda sapwellime limpoak ong irail pwukat, mehnda ma irail me keidi kei de sihpw teikan, ni eh kin ketin doadoahngki meirong en Sises Krais pwehn ketin mahkohng diparail kan.​—Sohn 3:16; 4:23, 24.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share