Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
June 5-11
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SEREMAIA 51-52
“Mahsen en Siohwa Kin Pweida ni Oaritik kan Koaros”
it-2-E 360 par. 2-3
Wehin Media
Wehin Persia kalowehdi Papilon. Nan pahr 700 samwa mwohn Krais, soukohp Aiseia kohpada me Siohwa pahn ketin kamwakidada “mehn Media kan pwe re en mahweniong Papilon. Re sohte kin kesempwalki silper oh sohte kin lohdi pahn songosong en kohl. Re pahn kemehkihla mwahnakapw akan neirail arep oh kesik ketieu kan.” (Ais 13:17-19; 21:2) Lepin lokaia “mehn Media kan” kin kak pidada mehn Persia kan, duwehte soupoad en mehn Krihs kan mahs pil kin doadoahngki lepin lokaia wet ong mehn Media oh Persia. Ahn mehn Media kan ar sohte kin kesempwalki silper oh kohl kasalehda me arail mehn akadei me keieu laud iei en kalowehdi Papilon ahpw kaidehn en alehdi kepwe en wasao, eri sohte pweipwei ehu de lokaiahn kaping pahn kauhdi irail sang arail en kapwaiada arail mehn akadeio. Dipwisou en mahwen me mehn Media kan kin keieu doadoahngki, duwehte mehn Persia kan, iei kesik ketieu. Ekei pak re kin kihong prons ni neirail kesik ketieu kan (pil kilang Me 18:34), pwehn ‘kemehkihla mwahnakapw en Papilon akan’ sang ni arail kin kasikihki arep tohto me re edehda pwehn irlongala nan paliwararail ko.—Ser 51:11.
Seremaia (51:11, 28) koasoia me “nanmwarki kan en Media” iang irail me mahweniong Papilon, met kasalehda me mie nanmwarki en Media kan me mi pahn Sairus me ele mihmihte ahnsowo, oh irair wet kin pahrekiong dahme mehn mahs kan kin wia. (Pil kilang Ser 25:25.) Eri, kitail pil kilang me ni sounpei en mehn Media, Persia, Elam, oh pil keinek teikan me mi limwahrail ar kalowehdi Papilon, mehn Media men me adaneki Darius me wiahla nanmwarki oh “kaunda wehin Papilonia,” oh Nanmwarki Sairus, mehn Persia, me idihada ih.—Da 5:31; 9:1; menlau kilang DARIUS No. 1.
it-2-E 459 par. 4
Nabonidus
Poadopoado ndahki pwohngo me Papilon lohdi: “Sohte me mahweniong nein Sairus kariso ni arail pedolong nan Papilon.” Met kak wehwehki me sohte uhpene ehu wiawi oh e pahrekiong dahme Seremaia kohpada me “sounpei en Papilonia kan tokedihsangehr ar pei.”—Ser 51:30.
it-1-E 237 par. 1
Papilon
Sang pahro 539 mwohn Krais, ndand en Papilon tepida sohrala oh kahnimwo sohla kesempwal. Pak riau e song en pelianda nanmwarkien Persia, Darius I (Hystaspis), ahpw ni keriapako eh manaman kohsang. Ehu kahnimw me ekiste onohnsapahlda song en pelianda Serksihs I, ahpw kahnimwo sohrala ni aramas akan ar kulihasang kepwe kan wasao. Aleksander Lapalap men wiahkihla Papilon eh poasen kaun, ahpw e mehla ni soh kasikpe nan pahr 323 mwohn Krais. Nicator kalowehdi kahnimwo nan pahr 312 mwohn Krais oh wahsang kepwehn wasao wahla ni keilen pillap Daikris pwehn doadoahngki oh kauwada eh poasen kaun nan Seleucia. Ahpw kahnimwo mihmihte oh pwihn en mehn Suhs kei kousoan wasao ni mwehin tepin Kristian ko, oh ihme kahrehda wahnpoaron Piter eh mwemweitkihla Papilon, nin duwen me e kasalehda nan nah kisinlikowo. (1Pi 5:13) Nting kan ni takai de mete kan wasao kasalehda me ahn Papilon tehnpas sarawi en Pel mihmi leledo ni pahr 75. Ni pahr 300 samwa, kahnimwo ohlahr oh kedekedeo sohla mie. E wiahla “koasoakoasoak en mohn ihmw,” de takai kan.—Ser 51:37.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
it-2-E 444 par. 9
Dohl, Nahna
Karasaraskihong koperment kan. Nan Paipel, nahna kan kak karasaraskihong wehi de kaundahn koperment kan. (Da 2:35, 44, 45; pil kilang Ais 41:15; Kau 17:9-11, 18.) Pwehki Papilon kin kalowehkihdi wehi teikan nah karis en sounpei, Paipel kahdaneki ih “nahna ehu me kauwelahr sampah.” (Ser 51:24, 25) Melkahka ehu ndahki sapwellimen Siohwa wiewia ni eh ketin mahweniong aramas akan. E nda: “Ia uwen lingaling, ni omwi kin ketin sapahldo sang pohn nahna kan, wasa komw kalowedier ie sapwellimomwi imwintihti kan.” (Me 76:4) Nahna kan en sapwellime imwintihti kan nan ire wet kin karasaraskihong wehi lemei oh aklapalap kan. (Pil kilang Na 2:11-13.) Depit patohwan ndahki Siohwa: “Komw ketin sinsile ie rasehng kelen mahwen pohn nahna ehu.” Met kak wehwehki me Siohwa ketin kupwurehla oh kapaiahda wehin Depit. (Me 30:7; pil kilang 2Sa 5:12.) Nahna kan ar karasaraskihong wehi kan kak sewese emen en wehwehki kesempwalpen dahme sansalda nan Kaudiahl 8:8 nin duwen “mehkot ehu me likamwete lapalahn nahna ieu me wie lullul.” Eh rasehng nahna ehu me wie lullul kak karasaraskihong kaunda ehu me ahneki irair en kauwehla soahng kan duwehte kisiniei.
it-2-E 882 par. 3
Sehd
Karis en sounpei ngeder. Seremaia kawehwehda me ngilen sounpei kan me mahweniong Papilon kin duwehte “ngilen ngiringirisek en madau.” (Ser 50:42) Eri, ni eh kohpada me “sehd” pahn koaduhpwaldi Papilon, met wehwehki me e koasoakoasoia nein Media oh Persia karis en sounpei ngedehrie ko ar rasehng lapake ehu.—Ser 51:42; pil kilang Da 9:26.
June 12-18
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | KOULEN KEDEPWIDEPW KAN 1-5
“Irair en Awiawih Kin Sewese Kitail en Dadaurete”
“Komwi Uhdahn Pahn Ketin Pengidi Pohi”
Mendahki pali laud en aramas ko kin nsensuwedla, ahpw Seremaia ahneki koapworopwor. E patohwan ong Siohwa: “Komwi uhdahn pahn ketin pengidi pohi.” (Iretikitik 20) Seremaia sohte ahneki peikasal. E ese me Siohwa sohte pahn ketin manokehla ih de me koluhla kan nanpwungen sapwellime aramas akan. Dahme Koht wasa lapalahpie pahn ketin wia?—Kaudiahl 15:3.
Seremaia kamehlele me Siohwa pahn ketin “pengidi” pohn irail me koluhla mehlel. Lepin lokaia wet kin sewese kitail en medewehiong Siohwa nin duwen emen me uhdahn kadek. Siohwa “kaun lapalap en mehkoaros nin sampah” pahn ketin pengidi, ni karasaras, oh pwekasang sapwellime tohnkaudok kan nan irair en wiakau oh ketin kapwurehdo ren kenikenla reh. (Melkahka 83:18) Pwehki koapworopwor wet, e kamweitala mohngiong en Seremaia me diren nsensuwed. Soukohp lelepeko koasoanehdi teng en kanengamah awiawih lao Siohwa ketin pilada ahnsou me e pahn ketin doarehla sapwellime me koluhla kan.—Iretikitik 21.
Siohwa Iei Pwaisei
8 Nin duwen kadaudok ehu, mehn Lipai kan kin wiahki Siohwa pwaisarail. Ahpw emenemen mehn Lipai kan kin kasalehda me e wiahki Siohwa pwaise ni eh kin koasoia duwen eh nanpwungmwahu rehn Koht oh likih. (Koul Ked. 3:24) Karasepe, Paipel mahsanih duwen mehn Lipai men me kin koul oh wiahda koul kin koasoia me Siohwa iei pwaise. Kitail kak nda me ih Asap, ahpw kitail sehse ma ih Asap de emen kiseh ko.a Melkahka 73 kasalehda me Asap peirinkihda me suwed akan oh sohte kak wehwehki kahrepen arail mwomwen ahneki mour nsenamwahu. E pil koasoia: “Eri dah, sohte pahn katepen ei mour mwakelekel oh sohte wiahda dihp?” Ahnsou kis e mwomwen me Asap manokehla me eh doadoahk me Siohwa ketikihong uhdahn kesempwal. E manokehla me Siohwa iei pwaise. E inenen apwalkihda met lao e ‘patohlong nan Tehnpesen’ Koht.—Mel. 73:2, 3, 12, 13, 17.
a Asap iei emen mehn Lipai me kin kaunda pwihnen koul kan ni mwehin Nanmwarki Depit.—1 Kron. 6:31-43.
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Koulen Kedepwidepw kan
3:21-26, 28-33. Ia duwen kitail kak dadaurete pahn lokolok laud? Seremaia padahkihong kitail. Kitail en dehr manokehla me Siohwa kin ketin diren wiewiahn limpoak kadek oh mahk. Kitail pil anahne tamanda me atail kin momour kin kihong kitail kahrepe laud en dehr kesehla koapworopwor. Kitail pil anahne tamanda me kitail anahne kanengamah oh awiawih sapwellimen Siohwa komour oh en dehr kaulim. Kapatahiong met, kitail anahne “nennenla ni kanengamah,” me wehwehki, ni lamalam en aktikitik, kitail pahn dadaurete pahn lokolok kan, oh tamataman me dahme Koht kin ketin mweidohng en wiawi mie kahrepe mwahu.
3:27. En lelohng kasongosong kan en pwoson ni ahnsoun pwulopwul kakete wehwehki en dadaurete pahn kahpwal akan oh kapailok. Ahpw ‘me mwahu emen en esehla soangen kanengamah wet ni ah wie pwulopwulte.’ Pwekida? Pwehki en sukuhlki dadaurete pahn lokolok kan ni ahnsou me emen wia pwulopwul kak kaunopada ih en powehdi kahpwal kan me pahn wiawi nan ah mour mwuhr.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Koulen Kedepwidepw kan
2:17—Dahme Siohwa “kupwuredahr” en ketin wia me pid duwen Serusalem? Ire wet kin dokedoke pwuhken Lipai 26:17 me mahsanih: “I pahn sohpeisang kumwail pwe kumwail en lohdi oh irail me kin kailongkin kumwail re pahn kaunkumwailda; kumwail pahn masepwehkada kowahlap oh pahn tang ni eh sohte mehmen me pwakipwakih kumwail.”
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Koulen Kedepwidepw kan
5:7—Siohwa kin ketin kapwukoahki aramas akan dipen arail pahpa kahlap akan? Soh, Siohwa sohte ketin kaloke aramas akan pwehki dipen arail pahpa kahlap akan. Paipel mahsanih: “Emenemen kitail uhdahn pahn wehkohng Koht duwen pein ih.” (Rom 14:12) Ahpw imwilahn diparail kan kak mihmihte oh lelohng kadaudokarail kan. Karasepe, mehn Israel en mahs ko kin iang kaudok en dikedik kan oh met kin kahrehda kahpwal laud ong mehn Israel lelepek kan en mwurio me kin kolokol arail mour pwung.—Eksodus 20:5.
June 19-25
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | ESEKIEL 1-5
“Esekiel Perenki Lohkihda Rohng Sang Rehn Koht”
Powehdi Kahpwal Kan Nan Doadoahk En Kalohk Ihmw Lel Ihmw
6 Pwuhken Esekiel kin kasalehda pil ehu ahl me kak sewese kitail en kin kalohk ni eimah. Nan kaudiahl ehu, Siohwa ketikihong Esekiel pelin doaropwe me nting ni pali koaros ki “mahsen en nsensuwed kei, oh pil mahsen en mwahiei oh kapahtou” oh ketin padahkihong ih en kangala, mahsanih: “Kowe, nein aramas, kangala pelien doaropwe wet me I kihwei; kadirehkihla kapehdomwen.” Ia wehwehn kaudiahl wet? E kin wehwehki me Esekiel anahne en audaudkihda ni unsek mahsen me e pahn kalohkiseli. Mahsen pwukat en mwomwen wiahla duwehte kisehn paliwere, me pahn kak kamwakid eh pepehm loal kan. Soukohpo pil doula koasoia: “Ngehi eri tungoalehla, oh kehnda duwen eh mem duwehte sukehn loangalap.” Ong Esekiel, en kalohki sapwellimen Koht mahsen kan ong wehi pokon kin inenen kaperen ong ih—duwehte emen eh pahn kin tungoale sukehn loangalap. E pehm me e ahneki pwais kaselel ehu en wia wiliepen Siohwa men oh kapwaiada pwukoa wet me Koht ketikihong ih, mehnda ma met wehwehki me e pahn wahseli rohng kehlail ehu me pali tohto en aramas akan sohte men rong.—Wadek Esekiel 2:8–3:4, 7-9.
7 Kaudiahl wet kin wia mehn kasukuhl kesempwal ehu ong sapwellimen Koht ladu kan rahnwet. Kitail pil weuwa rohng kehlail ehu ong aramas akan me sohte kin kalahnganki atail kin nannanti. Pwe kitail en doulahte kilangwohng doadoahk en kalohk wet me Kristian kan kin wia nin duwen pwais kaselel ehu sang rehn Koht, kitail anahne en pousehlahte wadek oh onop mahsen en Koht. Koasoandi en onop me sohte kin kalapw wiawi sohte pahn itar ong kitail en audaudkihda ni unsek sapwellimen Koht Mahsen. Ke kak kamwahwihala irair en ahmw onop de kin kaukaule wia pein omw wadawad en Paipel oh pil onop en Paipel? Ke kak kalaudehla ahnsou en ahmw doudouloale dahme ke kin wadek?—Mel. 1:2, 3.
it-1-E 1214
Mwasahl
Mwasahl kin kamwutepene mwenge. Met karasaraskihong atail kin ale oh doudouloale soahng kan sang rehn Koht. Met duwehte kaudiahl en Esekiel ni Koht eh mahsanihong ih en kangala pelien doaropweo oh kadirehla kapehdeo de mwasahl (me·ʽimʹ ni lokaiahn Ipru). Esekiel anahne kakehlakahda eh pwoson Koht sang ni eh doudouloale oh nekidala mwahu nan eh madamadau dahme ntingdi nan pelien doaropweo. Eri e audaudkihda Mahsen en Koht oh dahme e pahn padahngki.—Ese 3:1-6; pil kilang Kau 10:8-10.
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Esekiel—I
2:9–3:3—Dahme kahrehda Esekiel kehn mem ni ahnsou me e kangala pelien doaropwe ieu me limilimpene me audaudki mahsen kansensuwed kei? Kahrepen me Esekiel kehn mem ni ahnsou me e kangala pelien doaropweo iei duwen ah lamalam ong ah pwukoa. Esekiel kin kalahnganki ah pwais en papah Siohwa nin duwen soukohp men.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Esekiel—I
1:4-28—Dahme kuruma en nanleng kin karasahiong? Kurumao kin karasahiong sapwellimen Siohwa pwihn en nanleng me wiawihkihda ngehn lelepek kan. Utupen ah manaman iei sapwellimen Siohwa ngehn sarawi. Soundak en kurumao, me wiliandi Siohwa, kin inenen lingan. Sapwellime popohl kin karasaraski ahia kaselel ehu.
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Esekiel—I
4:1-17—Esekiel uhdahn kamwomwada duwen kapilpene en Serusalem me pahn kereniong wiawi? Ahn Esekiel peki en wekidala dahme e pahn doadoahngki ong uhmw oh en Siohwa ah ketin mweidohng ih dahme e pekihda kin kasalehda me soukohpo uhdahn mwomwehda met. En wendi keingihngla palimeingih erein rahn 390 iei ong dipen keinek-eisek en wehio—tepida sang nan pahr 997 B.C.E. lel ohlahr Serusalem nan pahr 607 B.C.E. En wendi keingihngla palimaunih iei ong dipen Suda nan erein sounpar 40, me tepida sang ahnsou me Seremaia idihdda nin duwen soukohp men nan pahr 647 B.C.E lel 607 B.C.E. Nan erein sounpar 430 pwon, Esekiel mourki kisin mwenge oh pihl, met kin wia kokohp en me pahn mie lehk ni ahnsou me sounpei kan pahn kapilpene Serusalem.
June 26–July 2
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | ESEKIEL 6-10
“Ke Pahn Alehdi Kilelo Pwe Ken Pitila?”
Peidek Kan Sang Sounwadawad Kan
Nan kaudiahl me Esekiel kilangadao, ihs me ohl me weuwa mehn ntingo oh ohl wenemeno me weuwa tehtehn pei ko kin karasaraskihong?
▪ Irail pwukat karasaraskihong karis en tohnleng kan nanleng me iang pidada kasohrlahn Serusalem oh pil pahn iang pidada kasohrlahn ahn Sehdan koasoandi suwed wet ni Armakedon. Dahme kahrehda e pwung en kapwungala ire wet?
Mwurin Esekiel kilangada soahng suwed kan me wiewiawi Serusalem, e alehdi kaudiahl ehu duwen soahng kan me pahn wiawi mwohn Serusalem pahn ohla nan pahr 607 mwohn Krais. Nan kaudiahlo, e kilangada ohl wenemen weuwa tehtehn pei kan. E pil kilangada ohl emen nanpwungarail me likawih “likou linen” oh “weuwa mehkot me e pahn ntingki.” (Esek. 8:6-12; 9:2, 3) Ohl menet ale pahngok ehu: “Kohwei nan kahnimw en . . . pwon oh kihdiong kilel ehu ni temwen aramas koaros me pahtoulahr oh milahr nan apwal pwehki soahng saut akan me wiewiawi nan kahnimwet.” Mwuhr, ohl ako me weuwa tehtehn pei ko ale pahngok en kemehla koaros nan kahnimwo me sohte mie kilel ni temwarail. (Esek. 9:4-7) Dahme kaudiahl wet padahkihong kitail, oh ihs ohlo me weuwa mehn ntingo?
Siohwa ketikihong Esekiel kokohp wet nan pahr 612 mwohn Krais, oh ahnsou me tepin kokohp wet pweida iei ni karis en sounpei en Papilon ko ar kasohrehla Serusalem. Met wiawi sounpar limaute mwurin kokohpo wiawihda. Mendahki mehn Papilon ko sohte kin kaudokiong Siohwa, Siohwa ketin doadoahngki irail en kasohrehla Serusalem. (Ser. 25:9, 15-18) Siohwa ketin doadoahngki irail pwehn kaloke sapwellime aramas ako me keselahr oh uhwongada kaudok mehlel. Ahpw kasohrala wet sohte pahn wiawi ni soh pahrek. Me pwung kan sohte pahn iangete me suwed kan sohrala. Siohwa ketin koasoanehdi ni limpoak en kapitala mehn Suhs ko me kin sapwungki soahng suwed kan me wiewiawi nan kahnimwo.
Esekiel sohte iang pidada doadoahk en kilelehdi temwen aramas ako de iang pidada kasohrlahn wasao. Ahpw tohnleng kan me wia soahng pwukat. Eri pwehki kokohp wet, kitail kak wehwehki dahme wiawi nanleng. Siohwa ketin kehkehlikihong sapwellime tohnleng ko ren kaidehn ihte koasoanehdi kasohrlahn me suwed kan ahpw ren pil katohrehla me pwung kan pwe irail en kak pitla.
Mahso, kitail kin nda me wehwehn kokohp wet nan atail ahnsou, ohl me weuwa mehn ntingo kin karasaraskihong luhwen me keidi ko. Kitail nda me irail kan me kin kasalehda arail pwungki rohngo me lohkseli aleier kilelepen arail pahn komourla. Ahpw, sounpar me neklahr ko, e sansalda me wekidekla ieu anahne wiawi ong ire wet. Nin duwen me Madiu 25:31-33 kasalehda, Sises iei me pahn ketin kadeiki aramas akan. E pahn ketin wia kaimwiseklahn kadeik wet erein kahn kamakam kowahlapo, me iei en ketin katohrehla irail me pahn pitla, me rasehng sihpw kan, sang irail kan me rasehng kuht me pahn sohrala.
Eri pwehki wekidekla kapw wet, dahme kitail sukuhlkihsang kaudiahlo me Esekiel kilangadao? Mie soahng limau:
(1) Erein ahnsowo me kerenlahng kasohrlahn Serusalem, Esekiel kin wia pwukoahn sounsilasil iangahki Seremaia, duwehte me Aiseia kin wia mwoweo. Rahnwet, Siohwa kin ketin doadoahngki sapwellime pwihn tikitik en ladu keidi kan pwehn kihda padahk kan ong sapwellime aramas oh padahkihong meteikan dahme pahn wiawi mwohn kahn kamakam kowahlap tepida. Eri, sapwellimen Sises sounpapah kan koaros kin iang doadoahk en kalohk wet.—Mad. 24:45-47.
(2) Esekiel sohte iang pidada doadoahk en kihong kilel pohn temwen aramas akan me pahn komourla; sapwellimen Koht ladu kan rahnwet sohte pil iang wia met. Ihte me irail kin wia iei en kalohki sapwellimen Siohwa mahsen, me iei kisehn arail doadoahk en kalohk me mi pahn kaweid en tohnleng kan.—Kaud. 14:6.
(3) Ni mwehin Esekielo, sohte emen me alehdi kilel sansal ehu ni temwarail. Pil duwehte rahnwet. Ahpw dahme aramas anahne wia pwehn alehdi kilel en komourla? Irail anahne kasalehda arail pwungki doadoahk en kalohk me wiewiawi, pwuhriong mour en Kristian, inoukihong Siohwa arail mour, oh ni loalopwoat utung rien Krais kan. (Mad. 25:35-40) Irail me wia mepwukat pahn ale kilel en komourla erein kahn kamakam kowahlapo me kohkohdo.
(4) Nan atail ahnsou, ohl me weuwa mehn ntingo kin karasaraskihong Sises Krais, me ni soh sansal kin ketin kilelehdi ihs me pahn komourla. Pokon kalaimwuno pahn alehdi kilelparail ni ahnsou me irail pahn pakadeikda nin duwen sihpw kei erein kahn kamakam kowahlapo. Eri irail pahn ahneki mour soutuk nin sampah.—Mad. 25:34, 46.
(5) Nan atail ahnsou, ohl wenemeno me weuwa tehtehn pei ko kin karasaraskihong sapwellimen Sises karis en tohnleng kan nanleng oh Sises me ketin tieng mwowe. Re pahn kereniong kasohrehla wehi kan oh soahng suwed koaros.—Esek. 9:2, 6, 7; Kaud. 19:11-21.
Atail wehwehkihla mehn kasukuhl kesempwal pwukat kin kakehlakahla atail kamehlele me Siohwa sohte kin ketin mweidohng me pwung kan en iangete me suwed kan sohrala. (2 Pit. 2:9; 3:9) E pil katamankihong kitail duwen kesempwalpen doadoahk en kalohk nan atail ahnsou. Aramas koaros anahne rong duwen dahme pahn wiawi mwohn imwio eh pahn leledo!—Mad. 24:14.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Kesempwalpen Kasukuhl Sang Rehn Siohwa
10 Siohwa kelehpw me kak ketin sewese kitail en kaunopada ong ahnsou kohkohdo pwehki e mwahngih dahme pahn wiawi ahnsou keren. E ketin koasoanehdi (de mwahngih) ia pahn duwen aramas ni ahnsou kohkohdo. (Ais. 46:9, 10) Kokohp en Paipel kasalehda me “Rahn lapalap en Kaun-o kerendohr.” (Sep. 1:14) Me pid duwen rahno, mahsen en Lepin Padahk 11:4 pahn pweida: “Reken kepwe sohte pahn wia kamwahu ehu ong uhk ni rahn me ke pahn mehla, [“rahn en engieng,” NW] ahpw lelepek me pahn doarehla omw mour.” Ni ahnsou me sapwellimen Siohwa kadeik pahn leledohng ahn Sehdan sampah, dahme keieu kesempwal iei en ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Mwohni solahr pahn mie katepe. Ni mehlel, Esekiel 7:19 mahsanih: “Re pahn kesehla neirail kohl oh silper kan pohn ahl akan duwehte kihd.” Ni atail ese met e pahn sewese kitail en wiahda pilipil pwung ni ahnsou wet.
Ke Kin Mweidohng Sapwellimen Koht Manaman en Kahluwa Iuk?
14 Ma kitail kin ahneki pwoson mehlel, kitail pahn medewe me Siohwa kin wia emen me ieias ong kitail. Ma soh, e pahn mengei ong kitail en wia me suwed. Medewehla dahme wiawihong sapwellimen Koht aramas akan mahs. Siohwa ketin kasalehiong soukohp Esekiel me soahng kasaut kan kin wiawi ni rir rehrail oh mahsanih: “Kowe, nein aramas, ke kilang dahme kaunen mehn Israel wiewia ni rir? Re wiewia ar kaudok nan pere ehu me diren dikedik en eni. Re kin akupwungki ndinda me: ‘Kaun-o sohte mwahn mahsanih kitail! E keselahr sahpwet.’” (Esek. 8:12) Ke tehk dahme kin kahrehda kahpwalo? Re sohte kin kamehlele me Siohwa mwahngih dahme re kin wiewia. Siohwa sohte wia emen me ieias ong irail.