Irelaud 18
Wiahki Ahmw Mehn Akadei En Papah Koht Kohkohlahte
1, 2. Dahme pil anahn likin ahnekihte loalokong me pid duwen Koht?
MEDEWEHLA me ke kesihnen mwohn wenihmw lok ieu me masloale mie pere ieu me audaudki kepwe kesempwal tohto. Iaduwen ma aramas me ahneki manaman en wasao kihong uhk kih en wenihmwo oh ndaiong uhk ken kohla oh ale ahmw kepwe kesempwal pwukat. Ahpw, kiho sohte pahn mie katepe ma ke sohte pahn doadoahngki. Kih wet kin duwehte doadoahngki loalokong ma ke men en mie katepe ohng uhk.
2 Ahpw, ni mehlel, met kin pid doadoahngki loalokong me pid duwen Koht. Loalokongkihla loalokong pwung me pid duwen Siohwa Koht oh Sises Krais kin kahluwalahng mour soutuk. (Sohn 17:3) Ahpw, kapai wet sohte kak miehla ma ke ahnekihte loalokong me pid duwen Koht. Pil duwehte kesempwal en ahmw pahn doadoahngki kiho, ke pil anahne doadoahngki loalokong me pid duwen Koht nan ahmw mour. Sises mahsanih me irail me kin wia kupwuren Koht me pahn “pedolong nan Wehin Koht.” Irail pwukat me pahn ale kapai en papah Koht kokohlahte!—Madiu 7:21; 1 Sohn 2:17.
3. Ia kupwuren Koht ong kitail?
3 Mwurin kitail kin sukuhliki dahkot kupwuren Koht, e inenen kesempwal kitail en kapwaiada kupwuren Koht. Ia kupwuren Koht ohng uhk? Mwein e kak oaralapihada ni lepin lokaia pwukat: Kahlemengih Sises. Keieun Piter 2:21 mahsanih ong kitail: “Pwe ong ni met me Koht ketin malipehkinkumwaildo; pwe duwen pein Krais eh lokolongkin kumwail oh ketikihong kumwail karasepe mwahu, ih pil duwen amwail pahn idawehn oh kahlemengih.” Eri, ma ke men wia kupwuren Koht, ke anahne alasang sapwellimen Sises mehn kahlemeng mwahu uwen ahmw kak. Iei duwen ke pahn doadoahngki loalokong me pid duwen Koht.
IADUWEN SISES KIN DOADOAHNGKI LOALOKONG ME PID DUWEN KOHT
4. Dahme kahrehda Sises kin ketin mwahngih duwen Koht laud sang koaruhsie, oh iaduwen e kin doadoahngki loalokong wet?
4 Sises Krais kin ketin mwahngih duwen Koht ni irair ehu me laud sang koaruhsie. E ketiket rehn Siohwa Koht oh kin iang Ih doadoahk nanleng erein sounpar tohto mwohn e ketidihdo sampah. (Kolose 1:15, 16) Ahpw, iaduwen Sises kin ketin doadoahngki loalokong wet? E sohte ketin itarkihte ah sapwellimaniki loalokong wet. Sises kin ketin memourki loalokong wet. Ihme kahrehda, e kin sapwellimaniki kadek, kanengamah, oh limpoak me sansal nan sapwellime ehuiong aramas akan. Ni ahl wet, Sises kin ketin kahlemengih Seme nanleng oh kin ketin doadoahk ni ahl me pahrekiong loalokong me e sapwellimaneki me pid sapwellimen Siohwa ahl akan oh sapwellime irair kan.—Sohn 8:23, 28, 29, 38; 1 Sohn 4:8.
5. Dahme kahrehda Sises iang papidais, oh iaduwen e kin lelepek ong dahme sapwellime papidaiso kin wehwehki?
5 Loalokong me Sises ketin sapwellimaneki kin kamwekid ih en wiahda pilipil kesempwal ehu. E ketido sang Kalili oh ketilahng Pillap Sordan, wasa me Sohn papidaisihala ih. (Madiu 3:13-15) Dahme sapwellimen Sises papidais kin wia kilelepe? Nin duwen a ketin wia mehn Suhs emen, e ketin ipwidiong nan wehi ieu me inouda ohng Koht. Kahrehda, sapwellimen Sises mour unsek inoudahr ohng Koht sangete ni ahnsou me e ketin ipwidi. (Eksodus 19:5, 6) Sang ni sapwellime papidaiso, e ketikihda pein paliwere ong Siohwa pwehn wia sapwellime kupwur sarawi ni ah ketiket sampah. (Ipru 10:5, 7) Oh Sises kin lelepek ohng dahme sapwellime papidaiso kin wehwehki. E kin toukihda pein ih ohng sapwellimen Siohwa doadoahk, oh ehukihong aramas teikan loalokong me pid duwen Koht ni ahnsou kan koaros. Sises kin perenki wia kupwuren Koht, oh e pil kin mahsanih me met kin duwehte seke kisin mwenge.—Sohn 4:34.
6. Ni ahl dah me Sises tohnmeteikihla pein ih?
6 Sises ketin mwahngih mwahu me wia kupwuren Koht pahn inenen apwal—met pahn wehwehki meirongkihla pein sapwellime mour. Ahpw, mendahki met, Sises tohnmeteikihla pein ih, oh ketikihong pein sapwellime anahn akan en mih ni irair en keriau en kesempwal. Wia kupwuren Koht kin keieu kesempwal nan sapwellime mour. Iaduwen kitail kak kahlemengih mehn kahlemeng unsek en Sises ni irair wet?
EWEN KAHK KAN ME KIN KAHLUWALAHNG MOUR SOUTUK
7. Ia ekei ewen kahk kan me aramas emen anahne kapwaiada pwehn kak papidaisla?
7 Weksang Sises, kitail sohte unsek oh sohte kak papidaisla lao lel kitail wia ekei ewen kahk kesempwal kan mahs. Met kin tepikihda ni atail pahn alehda mahs nan mohngiongitail loalokong mehlel me pid duwen Siohwa Koht oh Sises Krais. Ni atail kin wia met, e kin kahrehong kitail en ahnekihla pwoson oh limpoak laud ohng Koht. (Madiu 22:37-40; Rom 10:17; Ipru 11:6) Sang ni atail kin nantihong kapwaiada kosonned en Koht akan, sapwellime koasoandi kan, oh sapwellime elen mour akan kin kamwekid kitail en koluhkihla dihp kan me kitail wia mahs. Met kin kahrehda wekidekilahn mour, me wehwehki kesehla soangen wiewia suwed sohte lipilipil me kitail kin momourki sangete ahnsou me kitail saikinte sukuhliki loalokong me pid duwen Koht. (Wiewia 3:19) Oh pil, ma kitail kin ekihla atail wiewiahn dihp oh sohte kin nantihong wia me pwung, met wehwehki me kitail saikinte uhdahn wekila, oh kitail sohte kak pitih Koht. Siohwa kin mwahngih wiewiahn mwalaun koaros.—Luk 12:2, 3.
8. Dahme ke kak wia ma ke men iang wia doadoahk en kalohki Rongamwahu en Wehio?
8 Met, ni ahmw sukusukuhliki loalokong me pid duwen Koht, e soh konehng ken wiahki mehkan me ngehnen mehkot kesempwal ohng uhk? Mwein ele ke kin ngoangkihlahr ken koasoi ong kisehmw kan, kompoakepahmw akan, oh meteikan dahme ke kin sukusukuhliki. Ni mehlel, mwein ele ke kin wiewia met, duwehte me Sises kin wia ni ah kin ehukihong meteikan Rongamwahu ni ahnsou sohte lipilipil akan. (Luk 10:38, 39; Sohn 4:6-15) Met mwein ke pil men wia laudsang dahme ke wia mahs. Kristian elder kan pahn perenki koasoiong uhk pwehn esehda ma ke kakehr iang doadoahk en kalohk, doadoahk ieu me Sounkadehdehn Siohwa kan kin kaukaule wiewia. Ma iei, eri elder kan pahn koasoanehdi ken iang emen Sounkadehde nan kalohk. Sapwellimen Sises wahnpoaron akan kin idawehn sapwellime kaweid pwe arail doadoahk en kalohk en kin soandi mwahu. (Mark 6:7, 30; Luk 10:1) Ke kak pil alehdi kapaipen soangen sawasohte ni ahmw pahn iang kisehn kihseli rohng en Wehio, ni ahmw pahn kalohk ihmw lel ihmw, oh pil elen kalohk teikan.—Wiewia 20:20, 21.
9. Iaduwen aramas emen a kin inoukihong Koht eh mour, oh iaduwen inou wet kin kamwekid eh mour?
9 Kalohki Rongamwahu ohng soangen aramas koaros me ke kin diar nan ahmw wasahn kalohk me kileledi ong ahmw mwomwohdiso kin wia ahl mwahu ehu en diar irail oko me nan kapehd mwahu, oh pil iang kalohk kin wia kisehn doadoahk mwahu kan me kin kadehde me mie ahmw pwoson. (Wiewia 10:34, 35; Seims 2:17, 18, 26) Kaukaule iang towehda mihding en Kristian akan oh pil mehlel ong ahmw doadoahk en kalohk kin wia ekei ahl akan me wia mehn kasalehda me ke koluhkihlahr dipomw akan oh wekideklahr oh me met ke mehlel nan ahmw inengkihdahr en mourki loalokong me pid duwen Koht. Eri, ia ahl me keieu konehng ken wia mwurin met? Iei ken inoukihong Siohwa Koht ahmw mour. Met wehwehki me nan kapakap ieu me kohsang mohngiongomw, ke pahn wehkohng Koht me ke inengieng sang nan mohngiong unsek en kihong Ih ahmw mour pwehn wia kupwure. Iei duwen ahmw pahn inoukihong Siohwa ahmw mour oh pwungkihla en alehda sapwellimen Sises Krais mehn wisik me marahra.—Madiu 11:29, 30.
WEHWEHN PAPIDAIS OHNG UHK
10. Dahme kahrehda ke anahne papidais mwurin ahmw inoukihong Siohwa ahmw mour?
10 Nin duwen dahme Sises kasalehda, aramas koaros me pahn wiahla sapwellime tohnpadahk kan anahne papidaisla. (Madiu 28:19, 20) Dahme kahrehda met kesempwal en wiawi mwurin ahmw inoukihong Koht ahmw mour? Pwehki ke inoukihong Siohwa ahmw mour, E mwahngih me ke poakohng Ih. Ahpw, ni mehlel, ke pahn pil wia mehkan me pahn kehsehki meteikan ren pil iang ese duwen limpoak me ke ahneki ong Koht. Eri, papidais kin kihong uhk ahnsou mwahu en kasalehda ahmw inou ohng Siohwa Koht en pil sansal ong wehi pokon.—Rom 10:9, 10.
11. Ia wehwehn papidais?
11 Papidais kin dirki wehwe laud akan. Ni ahmw kaduhdi, de “seridi,” pahn pihl, e kin likamwete ke mehla sangehr ahmw wiewiahn mahs akan. Ni ahmw pwarada sang nan pihlo, e kin duwehte ke pwaradahng mour kapw, mour ehu me pahn kaweidikihda kupwuren Koht ah kaidehn nsenomw. Ahpw, mehlel, met sohte wehwehki me ke solahr pahn kak sapwungala, pwe kitail koaros sohte unsek oh kin wiahda dihp rahn koaros. Ahpw, nin duwen ahmw wiahla aramas inoukihda ahmw mour men, oh wia ladu en Siohwa papidais men, ke pahn pidelong ohng nan irair en ehupene tohrohr ieu ohng Ih. Pwehki ahmw koluhkihlahr dipomw akan oh sang ni lamalam karakarahk oh inengkihdahr en papidaislahr, Siohwa pahn kupwurki mahkikihong uhk dipomw kan sang ni menen meirong tomw en Sises. Eri, papidais kin kahrehdo ahmw ahnekihlahr irair en nsen mwakelekel mwohn Koht.—1 Piter 3:21.
12. Ia wehwehn ahmw pahn papidaisla (a) “ni mwaren Sahm”? (b) ‘ni mwaren Sapwellime’? (c) ‘ni mwaren ngehn sarawi’?
12 Sises pahngokihong sapwellime werek kan en papidaisih irail tohnpadahk kapw akan “ni mwaren Sahm oh Sapwellime oh ngehn sarawi.” (Madiu 28:19) Ia wehwehn sapwellimen Sises mahsen wasaht? Papidais “ni mwaren Sahm” kasalehda me aramaso papidais sang nan mohngiongi unsek oh pwungkihla me Siohwa Koht wia Sounkapikada oh sapwellimaneki pwung en wia Kaunepen lahng oh sampah. (Melkahka 36:9; 83:18; Eklesiasdes 12:1) Papidais ‘ni mwaren Sapwellime’ kin wehwehki me aramaso pohnese Sises Krais—ahpw, mehlel, sapwellime meirong tomw—me ieite ahl ong komour me Koht ketikihda. (Wiewia 4:12) Papidais ‘ni mwaren ngehn sarawi’ kin kasalehda me aramas me papidaiso pohnese me sapwellimen Siohwa ngehn sarawi, de sapwellime kehl manaman, iei sapwellimen Koht mehn doadoahk me E kin ketin doadoahngki mehn wiahda sapwellime koasoandi kan oh iei me E kin ketin doadoahngki pwehn kihong sapwellime ladu kan kehl pwe ren kak kapwaiada sapwellime kupwur pwung me kin pid sapwellime pwihn me sapwellime ngehn sarawi kin kaweid.—Senesis 1:2; Melkahka 104:30; Sohn 14:26; 2 Piter 1:21.
KE ONOPADAHR PWEHN PAPIDAISLA?
13, 14. Dahme kahrehda kitail en dehr perki wiahda atail pilipil en papah Siohwa Koht?
13 Pwehki papidais kin wia wehwe laud ehu oh e wia kilel kesempwal ieu nan mour en aramas, eri met pahn wia ewen kahk ehu me ke pahn masak de perki wia? Soh! Mehlel, kitail sohte pahn wiahki mehkot tikitik atail pilipil en papidais, ahpw met wia pilipil ieu me kitail sohte pahn peikasaleki me iei pilipil me keieu mwahu me kitail kak wia erein atail mour.
14 Papidais kin wia kadehdehpen ahmw pilada en papah Siohwa Koht. Medewehla aramas akan koaros me ke ese. Ni soangen mwomwen ahl sohte lipilipil, e soh kin mie mehkot me re kin papah wiahki duwehte ar mwohnsapw? Ekei kin liduwih pai en sampah. (Madiu 6:24) Ekei kin ngoangki laud arail doadoahk oh ekei kin papah pein irail sang ni arail kin nantihong kapwaiada arail ineng kan oh kesempwaliki wia nsenarail sang soahng teikan koaros nan arail mour. Pil ekei kin kaudokiong koht likamw akan. Ahpw komwi, ke piladahr en papah Koht mehlel, Siohwa. Sohte emen palilahsang Ih me kin ketin kasalehda kadek laud oh limpoak laud ong aramas akan. Koht kin ketin kawauwiheki aramas akan doadoahk katapan akan me kin kahluwalahng irail pwe ren ale komourparail. Koht pahn katingih sapwellime ladu kan oh ketikihong irail mour soutuk. Ni mehlel, alasang sapwellimen Sises mehn kaweid oh inoukihong Siohwa ahmw mour kaidehn mehkot me ken masak. Ni mehlel, iei ihte ahl me pahn kaperenda Koht oh me uhdahn konehng wiawi.—1 Nanmwarki 18:21.
15. Soahng dah kan kak kapweiek ekei aramas sang arail papidaisla?
15 Ahpw, papidais kaidehn ewen kahk ehu me kitail pahn wia pwehki aramas me idingki kitail en wia. Met mehkot me pahn wiawi nanpwungen komwi oh Siohwa. (Kalesia 6:4) Ni ahmw pahn kekeirada ni pali ngehn, ke pahn kak medemedewe: “Dahme kin kerompwa ie sang ien papidaisla?” (Wiewia 8:35, 36, NW) Ke kak pein idek rehmw, ‘Ahi peneinei ah uhwong ie me kapweiek ie? I kin ieiangete nan soangen irair me sapwung ohng Pwuhk Sarawi de I kin wiewiahte dihp? I kin perki pwe meteikan depahno kailongkiniehla nan ai wasahn kousoanet?’ Iei ekei soahng pwukat me kitail kak medemedewe, ahpw kitail en tenekih kanahieng.
16. Iaduwen ke kak ale kapai kan sang ni ahmw kin papah Siohwa?
16 E sohte pahn mwahu ma kitail medemedewehte mehn kerempwa kan ahpw sohte tehk kanahieng duwen kamwahu kan me pahn kohsang atail papah Siohwa. Karasepe, kitail kak tehk mahs duwen irair kan me pid uhwong me kohsang atail peneinei. Sises inoukihda me mehnda ma sapwellime tohnpadahk kan arail peneinei kan keseirailla pwehki ih, re pahn diar arail peneinei en pali ngehn me tohto sang. (Mark 10:29, 30) Irail iengomw me pwoson akan pahn kasalehong uhk limpoak en pirien, sewese iuk en powehdi kalokolok, oh utung uhk ong nan ahl me pahn kahluwalahng mour soutuk. (1 Piter 5:9) Ahpw mehlel, irail elder kan nan mwomwohdiso kak sewese iuk en kak powehdi kahpwal akan oh pil irair apwal teikan. (Seims 5:14-16) Ahpw, me pid aramas en kailongkinuhkala nan sampah, ke kak pein idek rehmw, ‘Dahme I kak karasahiong ien alehdi keniken sang rehn Sounkapikadahn lahng oh sampah, oh ei kakehr wiahiong Ih en kupwurperenki pilipil en mour me I wiahdahr?’—Lepin Padahk 27:11.
AHMW ELEN MOUR EN PAHREKIONG AHMW INOU OH AHMW PAPIDAIS
17. Dahme kahrehda ken medemedewehki me papidais iei irair en tepida ieu a kaidehn imwi?
17 E kesempwal ken tamataman me papidais kaidehn imwin ahmw kekeirada en pali ngehn. E wia kilel ehu ohng tepiadahn doadoahk en papah Koht nin duwen sounpapah men me alehdier kamanaman oh pil wia emen Sounkadehdehn Siohwa. Edetehn papidais kin wia mehkot kesempwal, e sohte wia kamehlelpen me ke pahn alehier komour. Sises sohte mahsanih: ‘Aramas koaros me papidais pahn komourla.’ Ahpw, e mahsanih: “Me pahn dadaurete lel ni imwi, ih me pahn mourla.” (Madiu 24:13) Kahrehda, e inenen kesempwal ken rapahki mahs Wehin Koht pwe en wia dahme keieu kesempwal nan ahmw mour.—Madiu 6:25-34.
18. Mwurin papidais, ia ekei mehn akadei kan me ke kak koasoanehdi ong ahmw mour?
18 Pwe ken kak tengeteng nan ahmw papah Siohwa, ke pahn men koasoanehdi pein ahmw mehn akadei kan en pali ngehn. Ehu mehn akadei katapan iei en kalaudehla ahmw loalokongkihla Koht sang ni ahmw pahn kin kaukaule pein onop Mahsen en Koht. Koasoanehdi pwe ken kin wia wadawad en Paipel rahn koaros. (Melkahka 1:1, 2) Kaukaule iang towehda mihding en Kristian koaros pwe werek kan me ke pahn diar wasao pahn sewese iuk kakehle ahmw pali ngehn. Ohng pein kowe, ke soh wiahki ahmw mehn akadei en iang wia pasapeng nan mihding en mwomwohdiso kan oh kowe eri pahn wia mehn kapingpen Siohwa oh kak sewese kakehlailihada meteikan? (Rom 1:11, 12) Pil ehu mehn akadei ke kakete wia: ken kamwahuwihala audepen ahmw kapakap akan.—Luk 11:2-4.
19. Soangen irair dah kan me ngehn sarawi kak sewese iuk pwe ken kasalehda?
19 Ma ke men mour pahrekiong wehwehn ahmw papidais, ke anahne tehk kanahieng ahmw wiewia kan, oh mweidong sapwellimen Koht ngehn sarawi en kihong nan loalomw irair akan me duwehte limpoak, peren, popohl, kanengamah, kadek, kamwahu, pwoson, opampap oh liksang me suwed. (Kalesia 5:22, 23; 2 Piter 3:11) Tamataman me Siohwa kin ketikihong sapwellime ngehn sarawi ohng koaros me kin kapakapki sawas en ngehn sarawi oh koaros me kin peikiong Ih ni arail wia sapwellime ladu lelepek kan. (Luk 11:13; Wiewia 5:32) Kahrehda, ken kapakap ong Koht en ketikihong uhk sapwellime ngehn sarawi oh peki reh en ketikihong uhk ken ahneki irair akan me kin kaperenda Ih. Soangen irair pwukat pahn kak sansalda rehmw sang nan ahmw koasoi oh wiewia kan ni ahmw pahn kin mwekidiki kaweid en sapwellimen Koht ngehn sarawi. Ni mehlel, aramas koaros nan mwomwohdiso en Kristian kin nantihong pwuhriong nan likoun “mour kapw en aramas kapw” pwe irail en kak kahlemengih mehn kahlemeng mwahu en Krais. (Kolose 3:9-14) Emenemen kitail kin lelohng kasongosong kan me wekpeseng ni ahnsou me kitail kin song en kahlemengih Krais pwehki atail irair en pali ngehn pil kin wekpeseng. Pwehki ke sohte unsek, ke pahn anahne doadoahk laud pwe ken kak kasalehda irair akan me Krais pil kin kasalehda. Ahpw, ke dehr pahtoula ni ahmw nantihong wia met, pwe soahng koaros pahn kak pwehki sapwellimen Koht sawas.
20. Ni soangen ahl dah kan ke kak alasang Sises ni ahmw kin iang doadoahk en kalohk?
20 Nanpwungen mehn akadei en pali ngehn me ke pahn nantihong iei en alasang sapwellimen Sises peren. (Ipru 12:1-3) E kin perenki wia doadoahk en kalohk. Ma ke ahneki kapai en iang kisehn doadoahk en kalohki Wehin Koht, eri, ke dehr wiahki mehkot me mwahl. Ken nantihong diarada kaperenpen ahmw pahn padahkiong meteikan duwen Wehin Koht duwehte me Sises wiahier. Doadoahngki kaweid akan me mwomwohdiso kin kihda pwehn sewese kamwahuwihiukala nin duwen ahmw wia sounpadahk emen. Oh ken ese ni mehlel me Siohwa kak ketikihong uhk kehl pwe ken pweida mwahu nan doadoahk en kalohk.—1 Korint 9:19-23.
21. (a) Iaduwen kitail kin ese me Siohwa kin kesempwaliki irail me papidaislahr kan oh kin lelepek? (b) Dahme kasalehda me papidais kin wia mehkot kesempwal pwe kitail en kak ale komourpatail ni ahnsou me sapwellimen Koht kadeik pahn wiawiong koasoandi suwed wet?
21 Aramas emen me inoukihong Siohwa eh mour, papidaislahr, kin lelepek oh nantihong idawehn Sises kin wia mehkot tohrohr rehn Koht. Siohwa kin kasawihada mohngiong en aramas kan koaros nan sampah oh E mwahngih ia uwen apwal en diar soangen aramas me duwehte met. E kin ketin kesempwalikin irail duwehte “dipwisou kesempwal akan.” (Akkai 2:7) Kokohp en Paipel akan kasalehda me Koht kin ketin wiahki irail pwukat me re ahneki kilel en pitsang kamakam en sapwellime kadeik me pahn kereniong lelohng koasoandi suwed wet. (Esekiel 9:1-6; Malakai 3:16, 18) Ke iang kisehn irail me “konehng en ale mour soutuk”? (Wiewia 13:48, NW) E kin wia ineng ngoang ieu rehmw en iang ale kilelepen emen me kin papah Koht? Inoukihong Siohwa ahmw mour oh papidais kin wia kisehn kilelo, oh ire pwukat inenen kesempwal ohng ale komourpatail.
22. Koapworoapwor dahieu me irail “pokon kalaimwun” kin kasikasik?
22 Mwurin Nohlik Lapalapo, Noha oh ah peneinei pedoisang nan warihmwo oh pedolong nan sampah kamwakeldao. Pil duwehte rahnwet, “pokon kalaimwun ieu” me kin doadoahngki loalokong me pid duwen Koht nan arail mour oh alehiong irail kupwur mwahu en Siohwa kin ahneki koapworopwor me re pahn kak iang ale komourparail ni imwin koasoandi suwed wet oh eri iang ale kaperen en mour soutuk nan sampah me kamwakeladao. (Kaudiahl 7:9, 14) Ia pahn mwomwen mour ahnsowo?
SONG UWEN ME KE KOLEDI
Iaduwen Siohwa a kupwurki ken doadoahngki loalokong me ke sukuhliki me pid duwen Ih?
Ia ekei ewen kahk kan me kin kahluwalahng aramas ong papidais?
Dahme kahrehda papidais sohte wia imwi ahpw e wia tepi?
Iaduwen atail elen mour a pahn kak pahrekiong atail inou oh papidais?
[Kilel nan pali 172]
Ke wiadahr ahmw inou ong Koht ni kapakap?
[Kilel nan pali 174]
Dahme kin kerompwa iuk sang papidaisla?