IRELAUD 2
Ia Duwen Omw Kak Kolokol Kadeikpen Loalomw en Mwakelekel?
“Nan kapehdomwail kan en kin mwakelekel.”—1 PITER 3:16.
1, 2. Dahme kahrehda kampos kin wia dipwisou kesempwal ehu? Ia duwen kampos eh kin karasahiong kadeikpen loalatail?
SEHLA men tangahki were sohp nan madau me ilokin; emen alialu kohwei nan sapwtehn; sountangahki sompihr men tangahki were sompihr pohn depwek kan kohkohwei. Ke ese dahme irail pwukat koaros anahne? Emenemen irail pahn kak salongala ma sohte neirail kampos.
2 Kampos iei kisin dipwisou ehu me mie kisin mete loale me kin uhlahng paliepeng. Ma kampos wet kin doadoahk ni pwung ahpw mehlel ma emen doadoahngki met iangahki map ehu me pwung, e kak sawas oh doarehla eh mour. Kampos kak karasahiong kisakis kesempwal ehu me Siohwa ketikihong kitail. Kisakis wet iei kadeikpen loalatail. (Seims 1:17) Ma sohte kadeikpen loalatail, kitail sohte kak ale sawas me kak kaweid atail mour. Ma kitail pahn doadoahngki kadeikpen loalatail ni ahl me pwung, e kak sewese kitail en diarada ahl me pwung oh kekeid loale. Kitail pahn tehkpene dahkot kadeikpen loalatail oh ia duwen eh kin doadoahk. Mwurin mwo, kitail kak koasoiapene ire siluh: (1) Ia duwen atail kak kaiahnehda kadeikpen loalatail, (2) dahme kahrehda kitail anahne medewe duwen kadeikpen loalen meteikan, oh (3) ia duwen kadeikpen loalatail me mwakelekel eh kak wia kamwahupatail.
DAHKOT KADEIKPEN LOALATAIL OH IA DUWEN EH KIN DOADOAHK
3. Ia wehwehn lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi ong “kadeikpen loalatail?” Dahme kadeikpen loalatail kak wiahiong kitail?
3 Nan Paipel, lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi ong “kadeikpen loalatail” kin uhdahn wehwehki “ese duwen pein kitail.” Kitail weksang mahn akan pwehki Koht ketikihong kitail koahiek en ese duwen pein kitail. Kitail kak uhdi oh kasawih pein kitail ma kitail kin wiahda me pwung de soh. Kadeikpen loalatail kak kasawih oh kadeik atail wiewia kan, madamadau kan, oh pilipil kan. E kak sewese kitail en wiahda pilipil mwahu de e kak panawih kitail en dehr wiahda pilipil sapwung. Mwurin mwo, e kak kihong kitail nsenamwahu pwehki atail wiahda pilipil mwahu de e kak kaloke kitail pwehki pilipil sapwung me kitail wiahda.
4, 5. (a) Ia duwen atail ese me Adam oh Ihp mie kadeikpen loalara? Dahme wiawihong ira pwehki ara sapeikiong sapwellimen Koht kosonned? (b) Mehnia karasepe kan kin kasalehda me aramas lelepek kan me momour mwohn tepin Kristian kan kin doadoahngki kadeikpen loalarail?
4 Aramas kin ahneki kadeikpen loalarail sang nin tapio. Adam oh Ihp kasalehda me mie kadeikpen loalara. Met sansalda ni ahnsou me ira pehm namenek mwurin ara wiahda dihp. (Senesis 3:7, 8) Ahpw kadeikpen loalara solahr kak sewese ira ahnsowo. Ira nsenkihda en sapeikiong sapwellimen Koht kosonned. Ni ahl wet, ira pilada ira en wiahla sounpelian Siohwa Koht. Pwehki ira aramas unsek kei, ira ese dahme ira wiewia. Kahrehda ira solahr kak pwurehng ahneki nanpwungmwahu rehn Koht.
5 Weksang Adam oh Ihp, aramas soh unsek tohto kin mwekidki kadeikpen loalarail. Karasepe, ohl lelepek Sohp kak nda met: “I sohte pahn tokedihsang ei repenpwungki ei pwung; pwe kadeikpen loalei me mwakelekel.” (Sohp 27:6) Sohp kin rong kanahieng dahme kadeikpen loale kin kaweidkin ih me pid eh wiewia kan oh pilipil kan. Kahrehda e kak ahneki nsenamwahu oh nda me sohte dihp me e wiahda me kadeikpen loale kin kahrehiong ih en namenengki. Tehk wekpeseng en Sohp oh Depit. Ahnsou me Depit wia mehkot me sohte konehng ong nanmwarki Sohl me Siohwa ketin keiehdi, “nan kapehd en Depit ahpw soansuwedkihda.” (1 Samuel 24:5) Kadeikpen loale me kahrehda eh soansuwed oh met wia mehkot mwahu ong Depit. E kak padahkihong Depit en dehr pwurehng wia wiewia wet.
6. Dahme kin kasalehda me aramas koaros mie kadeikpen loalarail?
6 Ia duwe, sapwellimen Siohwa ladu kante me ahneki kadeikpen loalarail? Tehk dahme wahnpoaron Pohl koasoia: “Mehn liki kan sohte iang ahneki Kosonnedo; eri soh, ni ar kin kapwaiada audepen Kosonnedo sang ni pein nsenarail, met wehwehki me re kasalehdahr me re ese dahme re uhdahn pahn wia de sohte wia, mehnda ma re sohte iang ahneki Kosonned en Moseso. Arail wiewia kan kin kasalehda me audepen Kosonnedo ntingdier nan mohngiongirail. Kadeikpen loalarail kin kasalehda duwen mehlel en met, pwehki ekei ahnsou arail madamadau kin kedipairailda oh ekei ahnsou e kin doareirailla.” (Rom 2:14, 15) Ekei ahnsou, irail kan me sehse douluhl sapwellimen Siohwa kosonned akan kin wia mehkan me kin pahrekiong sapwellime koasoandi kan. Met pwehki kadeikpen loalarail kin kamwakid irail en wia met.
7. Dahme kahrehda kadeikpen loalatail kak kihong kitail kaweid sapwung?
7 Ahpw kadeikpen loalatail kak kihong kitail kaweid sapwung. Dahme kahrehda? Tamanda karasaras en kamposo. Ma kampos ehu mi limwahn makinet, makineto pahn kahrehiong en dehr uhlahng paliepeng ahpw ekis wasa tohrohr. Oh ma kamposo sohte iangahki map pwung ehu, kamposo pahn sohla katepe. Met pil kak wiawihong kadeikpen loalatail. Ma atail ineng suwed kan kin kamwakid kadeikpen loalatail, e pahn kak kihong kitail kaweid sapwung. Oh ma kitail kin doadoahngki kadeikpen loalatail ahpw sohte kin ale kaweid pwung sang Mahsen en Koht, ele kitail sohte pahn kak dehdehki dahme pwung oh sapwung ong ire kesempwal tohto. Pwe kadeikpen loalatail en doadoahk mwahu, kitail anahne ale sawas sang sapwellimen Siohwa manaman. Pohl ntingihdi: “[“Sapwellimen Koht manaman,” NW] kin ketin kakaun kapehdiet.” (Rom 9:1) Ia duwen atail kak tehk ma kadeikpen loalatail kin doadoahk ni ahl me pahrekiong sapwellimen Siohwa manaman? Kitail kak wia met ni atail kin kaiahnehda kadeikpen loalatail.
IA DUWEN ATAIL KAK KAIAHNEHDA KADEIKPEN LOALATAIL
8. (a) Ia duwen atail mohngiong eh kak kamwakid kadeikpen loalatail? Dahme kitail anahne keieu kesempwalki ni atail kin wiahda pilipil kan? (b) Mendahki ma kitail pehm me kadeikpen loalatail me mwakelekel, dahme kahrehda met sohte itar ahnsou koaros? (Menlau kilang dahme ntingdi pah.)
8 Ia duwen omw kak wiahda pilipil ehu ni omw kin doadoahngki kadeikpen loalomw? Ekei kin ihte tehk arail madamadau oh pepehm kan oh pilada dahme irail pahn wia. Irail kin nda, “Kadeikpen loalei kak mweidohng ie en wia met.” Atail ineng kak inenen kehlail oh kamwakid kadeikpen loalatail. Paipel mahsanih: “Ihs me kak wehwehki audepen mohngiong en aramas? Sohte mehkot me duwehte me diren piht; sohte kamwahupe ieu kak dierekda.” (Seremaia 17:9) Ihme kahrehda kitail sohte pahn keieu kesempwalki dahme atail mohngiong kin kamwakid kitail en men wia. Kitail men keieu medemedewe dahme pahn kaperenda Siohwa Koht.a
9. Dahkot lemmwiki Koht? Ia duwen eh kak kamwakid kadeikpen loalatail?
9 Ma kitail kin doadoahngki kadeikpen loalatail me kitail kaiahnehda mwahu pwehn wiahda pilipil ehu, pilipilo pahn kasalehda atail lemmwiki Koht ahpw kaidehn atail ineng kan. Nna medewehla karasepe wet. Kepina lelepek Nehmaia kin ahneki pwuhng en ale pweinen eh doadoahk oh daksis kan sang rehn aramas akan nan Serusalem. Ahpw e sohte kin wia met. Dahme kahrehda? Pwehki e sohte men kansensuwedih Siohwa ni eh kin wia mehn katoutou ong sapwellime aramas akan. E nda me e sohte kin wia met ‘pwehki eh wauneki Koht.’ (Nehmaia 5:15) Lemmwiki Koht kin wehwehki en masak kansensuwedih Samatail nanleng oh met inenen kesempwal. Wahu wet pahn kamwakid kitail en rapahki kaweid sang Mahsen en Koht ni ahnsou me kitail anahne wiahda pilipil kan.
10, 11. Kaweid dah kan Paipel kin kihda duwen sakau en wai? Ia duwen atail kak ale sapwellimen Koht kaweid ni atail kin doadoahngki kaweid pwukat?
10 Karasepe, medewehla duwen sakau en wai. Ma kitail pahn iang kamadipw ehu, kitail pahn nim sakau en wai? Keieu, kitail anahne kasukuhlih pein kitail. Dahme Paipel mahsanih duwen met? Paipel sohte keinapwihdi nim sakau en wai. E kin kapinga Siohwa pwehki e kin ketikihda wain. (Melkahka 104:14, 15) Ahpw Paipel mahsanih me e sapwung en nim sakau en wai daulihala oh kamwoaronge wasa. (Luk 21:34; 1 Piter 4:3) E pil kasalehda me kamamsakau iei dihp laud, duwehte tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud.b—1 Korint 6:9, 10.
11 Kitail kak kaiahnehda kadeikpen loalatail ni atail kin doadoahngki kaweid pwukat. Ahnsou me kitail anahne wiahda pilipil duwen ma kitail pahn nim sakau en wai de soh, kitail kak idek rehtail peidek pwukat: ‘Soangen kamadipw dahieu pahn wiawi? Irail me pahn iang kamadipwo pahn kak kamwoaronge wasa? Ia duwen pein ngehi? Mie ei ineng kehlail en nim sakau en wai? I kin nim pwehn manokehla de pitsang ei kahpwal kan? I kak uhdi mwohn I pahn nim daulihala?’ Ni atail kin doudouloale kaweid kan sang nan Paipel oh peidek pwukat, kitail anahne kapakapki sapwellimen Siohwa sawas. (Wadek Melkahka 139:23, 24.) Ni ahl wet, kitail kin peki rehn Siohwa en ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn kaweid kitail. Kitail pil kin kaiahnehda kadeikpen loalatail pwehn mwekidki sapwellime kaweid kan. Ahpw kitail anahne tehk kanahieng pil ehu ire kesempwal ni ahnsou me kitail kin wiahda pilipil kan.
DAHME KAHREHDA KITAIL ANAHNE MEDEWE DUWEN KADEIKPEN LOALEN METEIKAN?
Kadeikpen loalomw me ke kaiahnehkihda Paipel kak sewese iuk en pilada ma ke pahn nim sakau en wai de soh
12, 13. Dahme kahrehda kadeikpen loalen Kristian akan kin wekpeseng? Ia duwen atail pahn mwekidki wekpeseng pwukat?
12 Mwein ekei ahnsou ke diarada me kadeikpen loalen Kristian akan kin wekpeseng. Karasepe, me pid duwen sakau en wai, ekei kin perenki iang iengerail kan nim sakau en wai ni soutik kan ah ekei kin pehm e sohte konehng en wia met. Dahme kahrehda soangen wekpeseng pwukat kin wiawi? Ia duwen atail pahn mwekidki soangen wekpeseng pwukat?
13 Aramas kin wekpeseng pwehki kahrepe tohto. Mwomwen arail tikida kin wekpeseng. Karasepe, ekei kin kanahieng duwen luwet akan me re kin nantihong en powehdi mahs. Mwein ekei pak irail lohdi. (1 Nanmwarki 8:38, 39) Me pid duwen sakau en wai, kadeikpen loalarail pahn kamwakid irail en uhdahn kanahieng. Ma soangen aramaso pahn mwemweitwei rehmw, mwein kadeikpen loale pahn kamwakid ih en dehr nim sakau en wai me ke men kihong ih. Ia duwe, ke pahn nsensuwedkihla? Ke pahn idingkihong ih en nim? Soh, ke sohte pahn wia met. Mwein e sohte pahn padahkihong uhk dahme kahrehda e sohte pahn nim, ahpw omw limpoak pahn kamwakid uhk en dehr idingkihong ih en nim.
14, 15. Ong ire dahieu me kadeikpen loalen Kristian akan nan mwomwohdiso en ni mwehin wahnpoaron oko kin wekpeseng? Kaweid dahieu Pohl kin kihda duwen met?
14 Wahnpoaron Pohl kin wehwehki me kadeikpen loalen Kristian akan kin kalapw wekpeseng. Ahnsowo, ekei Kristian akan kin pwunodki mwenge kan me aramas meirongkihong dikedik en eni kan. (1 Korint 10:25) Kadeikpen loalen Pohl sohte kin kaweid ih me e sohte konehng en kang soangen mwenge me netila nan wasahn netikihla uduk kan mwurin ar meirongala ong dikedik en eni kan. Ong Pohl, dikedik en eni kan sohte arail mour oh sohte kak kang mwenge me neirail tohnkaudok kan kin kihda. Mwenge pwukat kohsang rehn Siohwa. Ahpw Pohl kin wehwehki me mie me ahneki madamadau me weksang ah. Ekei kin iang pidada kaudok en dikedik en eni kan mwohn arail wiahla Kristian. Ong irail, e sohte konehng en ale soahng koaros me kin pidada kaudok likamw. Ia duwen Pohl eh kin apwalih ire wet?
15 Pohl koasoia: “Kitail kan me kehlail ni atail pwoson, kitail uhdahn pahn sewese me luwet akan ni arail katoutou kan. Kitail dehr kaparanda pein kitail. Pwe Krais sohte ketin kupwurohkihte pein ih.” (Rom 15:1, 3) Pohl kasalehda me kitail anahne nsenohki mahs anahn en riatail Kristian akan mwohn atail anahn akan, duwehte Krais kin ketin wia. Me pid duwen ire wet, Pohl nda me e sohte pahn kang uduk douluhl ma e pahn kadipikelekelih emen me Krais tounmeteikihla eh mour ong ih.—Wadek 1 Korint 8:13; 10:23, 24, 31-33.
16. Dahme kahrehda kitail en dehr kadeik meteikan pwehki kadeikpen loalarail weksang atail?
16 Ahpw ma kadeikpen loalatail sohte kin mweidohng kitail en wia dahme meteikan kin wia, kitail en dehr kadeik irail. Kitail en dehr nda me Kristian koaros anahne pwungki atail madamadau. (Wadek Rom 14:10.) Kitail anahne doadoahngki kadeikpen loalatail pwehn kadeik pein kitail ah kaidehn meteikan. Kitail anahne tamataman sapwellimen Sises mahsen: “Kumwail dehr kadeik aramas teikan, pwe Koht en dehr ketin kadeingkumwailda.” (Madiu 7:1) Koaros nan mwomwohdiso en dehr akamaiki ire kan me pid en emenemen pahn doadoahngki kadeikpen loale oh wiahda pilipil. Kitail men nantihong kalaudehla limpoak oh minimin. Kitail en kakehlaka emenemen oh dehr kauwe meteikan.—Rom 14:19.
IA DUWEN KADEIKPEN LOALATAIL ME MWAKELEKEL EH PAHN WIA KAMWAHUPATAIL
Kadeikpen loalatail me mwakelekel kak kaweid kitail nan atail mour oh kihong kitail peren oh popohl
17. Dahme kin wiawihong kadeikpen loalen aramas tohto rahnwet?
17 Wahnpoaron Piter ntingihdi: “Nan kapehdomwail kan en kin mwakelekel.” (1 Piter 3:16) Kadeikpen loalatail me mwakelekel mwohn silangin Siohwa Koht kin wia kapai laud. E weksang kadeikpen loalen aramas tohto rahnwet. Pohl kin koasoia duwen irail kan me “kadeikpen loalarail kan melahr, pwehki dihp me kakaun irail.” (1 Timoty 4:2) Aramas tohto rahnwet kin ahnla wiahda dihp oh kadeikpen loalarail solahr kin padahkihong irail en dehr wiahda me suwed. Irail sohte kin namenengki arail wiewia kan oh sohte kin lemeleme me re kin wiahda me suwed.
18, 19. (a) Ia duwen pepehm me kitail wiahda sapwung de atail namenengki dipatail eh kak wia kamwahupatail? (b) Dahme kitail kak wia ma kadeikpen loalatail kin pwurepwurehng kadeik kitail duwen dihp me kitail wiahda mahs mendahki kitail koluhlahr?
18 Kadeikpen loalatail kak padahkihong kitail me kitail wiahda sapwung. Ma pepehm wet pahn kamwakid emen me wiahda dihp en koluhla, mehnda ma e wiahda dihp laud, e pahn kak ale mahk. Karasepe, nanmwarki Depit wiahda dihp laud ahpw e ale mahk pwehki e koluhla mehlel. E tateki sapwung me e wiahda oh e koasoanehdi teng en peikiong sapwellimen Siohwa kosonned kan. Ihme kahrehda e kak ale mahk oh kakehr wehwehki me Siohwa me “kupwur mwahu oh diren mahk.” (Melkahka 51:1-19; 86:5) Ahpw ia duwen ma kadeikpen loalatail kin pwurepwurehng kadeik kitail oh atail pepehm en namenengki dipatail kin mihmihte rehtail mendahki kitail koluhla mehlel oh aleier mahk?
19 Ekei ahnsou kadeikpen loalen aramas kak nohn kadeik emen me wiahda dihp oh kin kalokehki aramaso pepehm en namenengki eh sapwungo ahnsou werei mwurin eh sewesehier ih. Ma met kin wiawihong kitail, kitail anahne tamanda me Siohwa “lapalapasang kadeikpen loalatail” iangahki atail pepehm kan koaros. Kitail anahne kamehlele sapwellime limpoak oh mahk duwehte atail kin kangoange meteikan en wia. (Wadek 1 Sohn 3:19, 20.) Kadeikpen loalatail me mwakelekelda kin kihong kitail popohl, meleilei, oh peren laud me kin apwal en diar nan sampah wet. Aramas tohto me wiahda dihp laud mahs kin diarada nsenamwahu wet. Ahnsou wet irail kin kak kolokol kadeikpen loalarail me mwakelekel ni arail kin papah Siohwa Koht.—1 Korint 6:11.
20, 21. (a) Dahme pwuhk wet pahn seweseiuk en wia? (b) Nin duwen Kristian akan, soangen saledek dahieu kitail ahneki? Ahpw ia duwen atail pahn doadoahngki saledek wet?
20 Pwuhk wet wiawihda pwehn sewese iuk en diarada soangen nsenamwahu wet oh kolokol kadeikpen loalomw en mwakelekel nan rahn apwal pwukat ni imwin rahn akan nan koasoandi en Sehdan. Pwuhk wet sohte kak koasoia kosonned kan en Paipel koaros oh eh kaweid kan oh ire mehlel kan koaros me ke anahne medewe oh doadoahngki nan ehuehu rahn. Oh ke dehr lemeleme me ke kak diarada kosonned sansal kan me pid ire kan me ke anahne doadoahngki kadeikpen loalomw pwehn wiahda pilipil kan. Pwuhk wet wiawihda pwehn sewese iuk en kasukuhlih oh kaiahnehda kadeikpen loalomw ni omw kin sukuhlki ia duwen omw kak doadoahngki Mahsen en Koht nan omw mour en ehuehu rahn. Weksang Kosonned en Moses, “kosonned en Krais” kin kangoange kitail en doadoahngki kadeikpen loalatail oh ire mehlel kan, a kaidehn peikiongete kosonned kan me ntingdi. (Kalesia 6:2) Siohwa kin ketikihong Kristian akan saledek laud. Ahpw sapwellime Mahsen kin katamankin kitail en dehr doadoahngki atail saledek pwehn wia “mehn pwaindi mehkot suwed.” (1 Piter 2:16) Saledek wet kak kihong kitail ahnsou mwahu en kasalehda atail limpoak ong Siohwa.
21 Sang ni omw kin kapakapki sawas oh doudouloale ia duwen omw pahn doadoahngki kaweid kan oh ire mehlel kan en Paipel oh kapwaiada omw pilipil kan, ke pahn kak pousehla wia kahk kesempwal ehu me ke tepidahr wia ni ahnsou me ke tepida sukuhlki duwen Siohwa. Ke pahn kak kaiahnehda omw koahiek en madamadau ni omw kin doadoahngki met. Ni ahl wet, ke pahn “ahnlahr oh eselahr wekpeseng en me mwahu oh me suwed.” (Ipru 5:14) Kadeikpen loalomw me ke kin kaiahnehkihda Paipel pahn wia kamwahupomw nan omw mour en ehuehu rahn. Duwehte karasaras en kampos me kin sewese kaweid sounseiloak men, kadeikpen loalomw pahn sewese iuk en wiahda pilipil kan me pahn kaperenda Semomw nanleng. Met pahn uhdahn sewese iuk en dadaurete ni limpoak en Koht.
a Paipel kin kasalehda me mendahki ma kitail pehm me kadeikpen loalatail me mwakelekel, met sohte itar ahnsou koaros. Karasepe, Pohl koasoia: “Duwen ei pehm, nan kapehdiet me mwakelekel, ahpw met sohte wehwehki me sohte uhdahn dipei mwohn silangin Koht. Kaun-o iei ihete me kin ketin kadeikiehda.” (1 Korint 4:4) Duwehte Pohl kin wia mahs, irail kan me kin kaloke Kristian akan kin pehm me kadeikpen loalarail me mwakelekel pwehki irail lemeleme me Koht kin kupwurperenki arail wiewia kan. Kahrehda ni atail kin wia mehkot, e kesempwal kadeikpen loalatail en mwakelekel ong kitail oh pil mwohn silangin Koht.—Wiewia 23:1; 2 Timoty 1:3.
b Toahkte tohto kin nda me aramas me ahneki kahpwal en sakau en wai sohte kak nim uwen me konehng. Irail anahne liksang douluhl nim sakau en wai.