IRELAUD 25
“I Peki Kopwung Sapahl Rehn Sihsar!”
Pohl wiahda mehn kahlemeng mwahu en uhki rongamwahwo
Poahsoankihda Wiewia 25:1–26:32
1, 2. (a) Dahme wiawihong Pohl? (b) Peidek dah me kitail kak idek me pid ahn Pohl peki kopwung rehn Sihsar?
SOUNPEI kan sinsile Pohl ni keneinei erein eh mihmi nan Sesaria. Sounpar riau mwoweo ni ahnsou me e pwurala Sudia, erein rahn keite pak siluh mehn Suhs ko song en kemehla ih. (Wiewia 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Mendahki eh imwintihti ko sohte pweida, re sohte uhdi. Eri ni Pohl eh tehkada me e kakete kopwurpwurla rehn eh imwintihti ko, e ndaiong kepinahn Romo Pestus: “I peki kopwung sapahl rehn Sihsar!”—Wiewia 25:11.
2 Ia duwe, en Pohl pilipil en peki kopwung sapahl rehn nanmwarki en Romo kin pahrekiong kupwuren Siohwa? Pasapengo kesempwal ong kitail pwe kitail kin kadehdehda ni unsek duwen Wehin Koht ni imwin rahn pwukat. Kitail anahne ese ma rahnpwukat kitail en alasang Pohl ni eh kin “uhki oh alehdi pwuhng en kalohki rongamwahu sang rehn irail kan me ahneki manaman.”—Pil. 1:7.
“Kesikesihnen Mwohn Mwoalen Kadeik” (Wiewia 25:1-12)
3, 4. (a) Dahme kahrehda mehn Suhs kan peki Pohl en wisikla Serusalem, oh ia duwen eh pitsang mehla? (b) Ia duwen Siohwa eh kin ketin kakehlaka sapwellime ladu kan rahnpwukat, duwehte me e ketin wiahiong Pohl?
3 Rahn siluh mwurin Pestus wiahla kepina kapw en Sudia en Rom, e kohla Serusalem.a Wasao e rongorong ni kaunen samworo kan oh kaunen mehn Suhs akan ar karaunehki Pohl me dene e wiahda dihp laud. Re ese me mehn Rom ko men Pestus en kolokol popohl rehrail oh rehn mehn Suhs koaros. Eri re wiahda pekipek ehu ong Pestus: Wahla Pohl Serusalem pwehn wia kopwung wasao. Ahpw mie pilahn mwersuwed ehu me pid pekipek wet. Imwintihti ko songosong en kemehla Pohl pohn ahlo me kohsang Sesaria kohla Serusalem. Ahpw Pestus sohte pwungki arail pekipeko oh sapengki: “Mweidohng amwail kaun akan en iang ie kohdihla [Sesaria] oh kedipa ih, ma mehlel ohlo wiadahr mehkot sapwung.” (Wiewia 25:5) Eri Pohl pwurehng pitsang mehla.
4 Siohwa ketin doadoahngki Kaun Sises Krais pwehn ketin kakehlaka Pohl erein eh kahpwal kan koaros. Tamanda me nan kaudiahl ehu, Sises ketin mahsanihong wahnpoaron menet: “Eimah!” (Wiewia 23:11) Rahnpwukat sapwellimen Koht ladu kan pil kin lelohng kahpwal oh kalokolok kan. Siohwa sohte kin ketin perekitailsang kahpwal kan koaros, ahpw e kin ketikihong kitail erpit oh kehl pwehn dadaurete. Kitail kak koapworopworki me atail Koht limpoak pahn ahnsou koaros ketikihong kitail “kehl me laudsang dahme aramas ahneki.”—2 Kor. 4:7.
5. Dahme Pestus wia mahs ni eh koasoiong Pohl?
5 Rahn kei mwuri, Pestus “mwohndiong nan mwoalen kadeik” nan Sesaria.b Pohl oh eh sounkedip kan kesihnen mwowe. Irail kedipahki sapwung kan me e sohte wiahda, kahrehda Pohl nda: “I sohte dipkihda mehkot me uhwong Kosonned en mehn Suhs akan, de pil tehnpas sarawio de pil Sihsar.” Wahnpoaron menet sohte wiahda sapwung oh warohng en saledekla. Eri ia duwen Pestus pahn koasoanehdi kopwung wet? Pwehki e men kaperenda mehn Suhs ko, e idek rehn Pohl: “Ke men kohdahla Serusalem oh ale kadeik mwohi wasao me pid soahng pwukat?” (Wiewia 25:6-9) Met uhdahn wia koasoandi suwed ehu! Pwe ma Pohl pahn wisikla Serusalem, eh sounkedip ko pahn wiahla eh sounkopwung kan oh e uhdahn pahn kamakamala. Nan irair wet, Pestus kesempwalki en kaperenda aramas ako laudsang en wia dahme pwung. Kepinahn mahso, Pontius Pailet, pil wia soahngohte ong Sises. (Sohn 19:12-16) Sounkopwung kan rahnpwukat pil kakete wiahda koasoandi sapahrek kan pwehn kaperenda meteikan. Kahrehda kitail sohte pahn pwuriamweiki ni mwoalen kopwung kan wiahda koasoandi kan me sohte kin pahrekiong mehn kadehde kan nan kopwung kan me pid sapwellimen Koht aramas akan.
6, 7. Dahme kahrehda Pohl peki kopwung sapahl rehn Sihsar, oh dahme kitail sukuhlkihsang eh mehn kahlemeng?
6 En Pohl mour kakete mihla nan keper laud pwehki Pestus men kaperenda mehn Suhs ko. Ihme kahrehda Pohl doadoahngki eh pwuhng nin duwen towe mehlel en Rom men. E ndaiong Pestus: “I kesikesihnen mwohn mwoalen kadeik en Sihsar, wasa me I uhdahn pahn pakadeikda ie. I sohte wiahda sapwung ehu ong mehn Suhs akan, me komwi pil mwahngiher. . . . I peki kopwung sapahl rehn Sihsar!” Ni emen eh kin wiahda soangen pekipek wet, e kin kalapw sohte kak wekidekla. Pestus kasansalehda met ni eh nda: “Ke peki kopwung sapahl rehn Sihsar; eri, ke pahn kohla rehn Sihsar.” (Wiewia 25:10-12) Ni Pohl eh peki kopwung sapahl rehn Sihsar, e kasalehda dahme Kristian mehlel kan kak wia ni arail lelohng nan soangen irairohte. Ni irail kan me kin uhwong ar kin song en “kamanahla kosonned sapahrek,” Sounkadehdehn Siohwa kan kin doadoahngki pwungen kosonned pwehn pere arail pwuhng en kaudokiong Siohwa.c—Mel. 94:20.
7 Pohl sensel nan imweteng erein sounpar riau mendahki sohte sapwung e wiahda. Ahpw met e alehdier mweimwei en doare pein ih nan Rom. Ahpw mwohn eh mwesel, pil emen kaun men tuhwong ih.
Ni atail kin luhs nan mwoalen kopwung, kitail kak repenpwung sapahl
‘I Sohte Sapeik’ (Wiewia 25:13–26:23)
8, 9. Dahme kahrehda Nanmwarki Akripa mwemweitla Sesaria?
8 Rahn kei mwurin Pestus eh rong en Pohl peki kopwung sapahl rehn Sihsaro, Nanmwarki Akripa oh rie serepeino Pernis kolahng “rahnmwahwih” kepina kapwo.d Ni mwehin Romo, lapalap kan kin kalapw mwemweitla rehn kepina kan me ahpwtehn idihdida. Ni eh kapingahki Pestus eh ahpwtehn idihdidao, Akripa songosong en wiahda nanpwungmwahu rehn kepinao ong pein kamwahupe.—Wiewia 25:13.
9 Pestus koasoiaiong Akripa duwen Pohl, kahrehda Akripa men koasoiong Pohl pwehn kalaudehla eh ese duwen met. Rahno mwuri, kaun riemeno mwohndiong nan mwoalen kadeiko. Ahpw en Pohl koasoi ko lingan sang mwomwen ara pedolong nan wasahn kopwungo.—Wiewia 25:22-27.
10, 11. Ia duwen Pohl eh kasalehda wahu ong Akripa, oh dahme Pohl padahkihong nanmwarkio duwen eh mouren mahso?
10 Ni wahu, Pohl kalahngankihong Nanmwarki Akripa eh kihong ih ahnsou mwahu en doare pein ih, oh e pohnese me nanmwarkio wia semen men ni palien tiahk oh akupwung koaros nanpwungen mehn Suhs akan. Pohl eri kawehwehda duwen eh mouren mahso oh nda: “I kin idawehn pwihnen Parisi kan, me keieu limeidihd nan atail pelien lamalam.” (Wiewia 26:5) Nin duwen Parisi men, Pohl kin kasikasik ketidohn Mesaiao. Met, nin duwen Kristian men, e kasalehda ni eimah me Sises Krais iei me re kin awiawih ahnsou werei. Ih oh eh sounkedip ko kin pwungkipene ire wet, me iei arail kin kasikasik pweidahn sapwellimen Koht inou ong samarail mehn mahs ko. Oh ih ire wet me Pohl alehki kopwung. Irair wet ahpwte kalaudehla en Akripa eh men rong dahme Pohl pahn nda.e
11 Pohl eri kawehwehda mwomwen eh kin kaloke Kristian kan mahso, ni eh nda: “Ngehi emen me kin kamehlele mahso me I anahne wia soahng koaros pwe I en uhwong mwaren Sises mehn Nasaret. . . . Pwehki ei kin inenen lingeringerkin irail [sapwellimen Sises tohnpadahk kan], I pil kohla ni kahnimw teikan pwe I en kaloke irail.” (Wiewia 26:9-11) Pohl sohte kalaudehla koasoipen dahme uhdahn wiawi. Pwe aramas tohto ese duwen eh kin lemeiong Kristian kan mahso. (Kal. 1:13, 23) Mwein Akripa medewe, ‘Dahme kakete wekidala soangen ohl menet?’
12, 13. (a) Ia duwen Pohl eh kawehwehda mwomwen eh wiahla Kristian men? (b) Ia wehwehn en Pohl eh kin “kikim tuhke keng” kis?
12 Pasapengpen peideko sansalda nan dahme Pohl koasoia mwuhr ni eh nda: “Ni ei . . . seiloaklahng Damaskus sang ni manaman oh kehkehlik sang rehn kaunen samworo kan, eri pohn ahlo ni souwas maing Nanmwarki, I ahpw kilangada marain ehu me lingaling sang ketipin me dakodo sang nanleng me kapiliepene oh pil irail kan me iang ie seiseiloak. Oh ni kiht koaros at pwupwudiong nanpwel, I ahpw rongada ngihl ehu me ndaiong ie ni lokaiahn Ipru: ‘Sohl, Sohl, dahme ke kalokalokehkin ie? Omw kin kikim tuhke kengo kin kahrehiong uhk kahpwal.’ I ahpw patohwan: ‘Ihs komwi, maing Kaun?’ Kauno eri mahsanih: ‘Ngehi Sises me ke kin kalokaloke.’”f—Wiewia 26:12-15.
13 Mwohn mepwukat koaros ar wiawi, Pohl rasehng mahn emen me kin “kikim tuhke keng” kis. Duwehte mahn en wisik kepwe me kin kauwehla pein ih ni eh kin kikim ni imwin tuhke kengo, Pohl kin kauwehla eh nanpwungmwahu rehn Koht sang ni eh kin uhwongada kupwuren Koht. Pohl ahneki mohngiong mehlel ahpw e sohte kin wia dahme pwung. Ni Sises eh ketin pwarohng Pohl pohn ahlo me kohla Damaskus, e ketin sewese ih en kapwungala eh madamadau.—Sohn 16:1, 2.
14, 15. Dahme Pohl koasoiahki duwen wekidekla kan me e wiahda nan eh mour?
14 Pohl wiadahr wekidekla laud kan nan eh mour. E ndaiong Akripa: “I sohte sapeikiong kasansal sang nanlengo, ahpw keieu ong irail me mi nan Damaskus, mwuri ong irail nan Serusalem, oh nan wehin Sudia pwon, oh pil mehn liki kan, I wahdo rohng me re anahne koluhla oh wekiong Koht sang ni arail pahn wia soahng kan me kasalehda koluhla.” (Wiewia 26:19, 20) Erein sounpar tohto, Pohl kin wia pwukoa me Sises Krais ketikihong ih nan kaudiahlo me e kilangada nin souwas ieu. Ia imwilahn met? Irail kan me kin mwekidki rongamwahu me Pohl kin kalohki, kin koluhla oh uhdihsang arail wiewia suwed kan oh sohpeiong Koht. Re kin peikiong kosonned oh wiahda popohl nan wasa kan me re kin kousoan ie.
15 Ahpw mehn Suhs ko sohte katapanki kamwahu pwukat. Kahrehda Pohl nda: “Ihme kahrehda mehn Suhs ako kolkiniehdi nan tehnpas sarawio oh song en kemeiehla. Ahpw pwehki I aleier sawas sang rehn Koht, I kin pousehlahte leledo rahnwet kadehdehiong me tikitik oh me lapalap akan, koasoiahte soahng kan me Soukohp ako oh pil Moses ntingihedi me pahn wiawi.”—Wiewia 26:21, 22.
16. Ia duwen atail kak alasang Pohl ni atail kin kawehwehiong sounkopwung kan oh kaun kan duwen dahme kitail kin kamehlele?
16 Nin duwen Kristian mehlel kan, kitail anahne ‘onopada ahnsou koaros pwe kitail en kak sapeng’ irail me idek duwen dahme kitail kin kamehlele. (1 Pit. 3:15) Ni atail kin kawehwehiong sounkopwung kan oh kaun akan duwen dahme kitail kin kamehlele, e pahn sawas en alasang mwomwen en Pohl eh koasoiong Akripa oh Pestuso. Ni wahu, kitail kak padahkihong irail ia duwen Paipel eh sewesehier kitail oh meteikan en wiahla aramas mwahu kei. Met kakete sair mohngiong en irail me lapalap kan.
“Ke Songosong en Kahrehiong Ie en Wiahla Kristian Men” (Wiewia 26:24-32)
17. Ia duwen Pestus eh mwekidki en Pohl koasoio, oh soangen madamadau dah me aramas tohto kin ahneki rahnpwukat?
17 Ni ara rongorong dahme Pohl koasoakoasoia, kaun riemeno sohla kak rongorongete. Tehk dahme wiawi: “Eri ni Pohl eh koasoakoasoia mepwukat pwe en doare pein ih, Pestus ahpw werkihda ni ngihl laud: ‘Pohl, ke sahliella! Omw sukuhl laud kahrehiong omw sahliella!’” (Wiewia 26:24) Aramas tohto rahnpwukat pil kin wia soahngohte me Pestus wia. Re kin medewe me aramas sahliel me kin padahkihong meteikan dahme Paipel uhdahn padahngki. Irail me kin alehdi sukuhl laud nan sampah wet kin kalapw apwalki kamehlele padahk en Paipel duwen kaiasadahn me melahr akan.
18. Ia duwen Pohl eh sapeng Pestus, oh dahme Akripa medewe mwurin mwo?
18 Ahpw Pohl sapeng kepinao nda: “I sohte sahliel maing Kepina Lapalap Pestus, ahpw I kin koasoia mahsen me mehlel oh pwung. Ni mehlel, nanmwarkio me I koasoakoasoiong ni saledek wehwehki mwahu duwen mepwukat . . . Maing Nanmwarki Akripa, komw kamehlele Soukohp ako? I ese me komw kamehlele.” Akripa sapeng nda: “Nan erein ahnsoukiste, ke songosong en kahrehiong ie en wiahla Kristian men.” (Wiewia 26:25-28) Mendahki ma e mehmehlel de soh, en Akripa koasoi ko kasalehda me e medemedewe laud duwen dahme Pohl koasoiao.
19. Pilipil dahieu me Pestus oh Akripa wiahda me pid Pohl?
19 Akripa oh Pestus eri kesihnenda, oh met kasalehda me karongorongo imwiseklahr. “Ni arail mwesel, irail ahpw tepida ndapene nanpwungarail: ‘Ohl menet sohte wiahda mehkot me warohng en mehla de selidi.’ Akripa eri ndaiong Pestus: ‘Ohl menet kakete lapwada ma e sohte peki kopwung sapahl rehn Sihsar.’” (Wiewia 26:31, 32) Ira ese me Pohl sohte wiahda dihp. Eri mwein met ira pahn wehwehkihla mwahu Kristian kan laudsang mahso oh uhd kadek ong irail.
20. Ia imwilahn en Pohl eh kalohk ong me lapalap ako?
20 E mwomwen me kaun riemeno sohte wiahla Kristian kei mwurin Pohl eh kalohk ong ira. Eri ia duwe, mie kamwahupen en Pohl koasoiong ohl riemeno? Pasapengo iei ei. Eh “wisiklahng mwohn nanmwarki kan oh kepina kan” nan Sudia kahrehda eh kak kalohk ong irail kan me mwein sohte ahneki ahnsou mwahu en rong duwen rongamwahwo. (Luk 21:12, 13) Patehng met, dahme e wia oh pil pwoson me e kasalehda erein eh lelohng kahpwal kan kin kangoange rie Kristian kan.—Pil. 1:12-14.
21. Imwila mwahu dah kan me kitail kak kilang ni atail kin pousehlahte kalohk?
21 Met pil mehlel rahnpwukat. Ni atail kin pousehlahte kalohk mendahki kahpwal kan de uhwong kan, kitail kak kilang imwila mwahu tohto. Kitail pahn kak kalohk ong lapalap kan me ele sohte ahneki ahnsou mwahu en rong duwen rongamwahwo. Atail dadaurete ni lelepek pil kak kangoange riatail Kristian kan oh kamwakid irail en kalaudehla arail eimah ni arail kin kadehdehda ni unsek duwen Wehin Koht.
a Menlau kilang koakon “Kepina en Rom Porsius Pestus,” nan pali 227.
b “Mwoalen kadeik” iei sehr ehu me mi pohn wasahkis me ile. Met kahrehiong aramas akan en kin medewe me dahme sounkopwungo koasoanehdi uhdahn kesempwal oh sohte kak wekidekla. Pailet mwohd pohn mwoalen kadeik ehu ni ahnsou me e kopwung kedip kan me kohwong Sises.
c Kilang koakon “Peki Kopwung Sapahl ong Kaudok Mehlel Rahnpwukat.”
d Kilang koakon “Nanmwarki Erod Akripa II.”
e Nin duwen Kristian men, Pohl pwungki me Sises iei Mesaiao. Ahpw mehn Suhs akan me soikala Sises, wiahki Pohl emen me kesehla oh uhwongada kaudok mehlel.—Wiewia 21:21, 27, 28.
f Me pid en Pohl koasoi ko me e seiseiloak “ni souwas,” emen semen koasoia: “Sounseiloak men kin kalapw kommoal ahnsou me karakar nan rahn ehu, ma sohte mehkot me uhdahn kesempwal me e anahne wia. Eri met sewese kitail en wehwehki ia uwen Pohl eh koasoanehdi teng en kaloke Kristian kan.”