IREN MEHN KASUKUHL 14
Dahme Kahrehda Koht Ketin Sapwellimaniki Pwihnen Aramas Ehu?
1. Dahme kahrehda Koht ketin koasoanehdi mehn Israel kan ren wia pwihn ehu?
Koht ketin koasoanehdi kadaudok en Eipraam kan pwehn wiahla wehi ehu oh ketikihong irail kosonned kei. E ketin kahdaneki wehi wet “Israel” oh ketikihong irail pwukoa en apwalih kaudok mehlel oh sapwellime mahsen. (Melkahka 147:19, 20) Eri, aramas sang wehi koaros kak paiekihda Israel.—Wadek Wiewia 3:25.
Koht ketin pilada mehn Israel kan ren wia sapwellime sounkadehde kan. Arail poadopoad en mahs kin kasalehda duwen aramas ar kak paiekihda arail kin peikiong sapwellimen Koht kosonned kan. (Deuderonomi 4:6) Eri, sang ni meteikan ar kin kilang oh sukuhl sang mehn Israel kan, re kak esehla Koht mehlelo.—Wadek Aiseia 43:10, 12.
2. Dahme kahrehda Koht ketin koasoanehdi Kristian mehlel kan ren wia pwihn ehu?
Mwuhr, Siohwa sohla ketin kupwurki mehn Israel, oh e ketin wiliankihdi wehi wet mwomwohdiso en Kristian. (Madiu 21:43; 23:37, 38) Ahnsou wet, Kristian mehlel kan kin uhd wiliandi mehn Israel kan oh wia sapwellimen Siohwa sounkadehde kan.—Wadek Wiewia 15:14, 17.
Sises ketin koasoanehdi sapwellime tohnpadahk kan ren kalohk oh katohnpadahk nan wehi koaros. (Madiu 10:7, 11; 24:14; 28:19, 20) Doadoahk wet kin keieu pweida nan ahnsou wet, ni kaimwiseklahn koasoandi en sampah wet. Ehdin Siohwa eh ketin kaminiminihpene aramas rar kei sang wehi koaros ong kaudok mehlel nan poadopoad. (Kaudiahl 7:9, 10) Kristian mehlel kan kin wia pwihn minimin ehu pwehn kangoange oh sewese emenemen. Arail koasoandi en padahk en Paipel nan arail mihting kan kin duwepenehte nan sampah pwon.—Wadek Ipru 10:24, 25.
3. Ia duwen pwihn en Sounkadehdehn Siohwa kan nan atail ahnsou eh tepida?
Pwihn en Sounkadehdehn Siohwa kan nan atail ahnsou tepida pahr 1870 samwa. Kisin pwihnen tohnsukuhl en Paipel ehu tepida diarada padahk mehlel kan en Paipel me salongala ahnsou reirei. Pwehki re ese me Sises ketin koasoanehdier mwomwohdiso en Kristian pwe ren kalohk, irail tapiada doadoahk en kalohk nan sampah pwon. Nan pahr 1931, irail alehda ahd wet, Sounkadehdehn Siohwa kan.—Wadek Wiewia 1:8; 2:1, 4; 5:42.
4. Ia mwomwen koasoandi en Sounkadehdehn Siohwa kan?
Ni mwehin wahnpoaron ko, mie pwihn ehu me wiawihkihda elder koahiek kan me kin apwahpwalih mwomwohdiso koaros nan soangsoangen wasa kan. Ohl pwukat kin pohnese me Sises iei Tapwin mwomwohdiso. (Wiewia 16:4, 5) Pil duwehte, rahn wet Sounkadehdehn Siohwa kan nan sampah pwon kin paiekihda Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon me wiawihkihda elder koahiek kei. Pwihn wet kin apwalih ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan nan ehuehu sahpw me kin kawehwe, wiahda, oh kihpeseng sawaspen Paipel kan ni lokaia daulih 600. Eri, Pwihn wet kak kihda kangoang oh kaweid sang Paipel ong mwomwohdiso daulih 100,000 nan sampah pwon. Nan ehuehu mwomwohdiso, irail ohl kan me kapwaiada soangen koasoandi kei kin papah nin duwen elder de sounapwalih kan. Ohl pwukat kin apwalih sapwellimen Koht pelin sihpw ni limpoak.—Wadek 1 Piter 5:2, 3.
Sounkadehdehn Siohwa kan kin koasoandi nin duwen pwihn ehu pwe ren kalohki rohng mwahu oh katohnpadahk. Duwehte wahnpoaron ko, se kin kalohk ihmw lel ihmw. (Wiewia 5:42) Se pil kin onop Paipel rehn aramas akan me poakohng padahk mehlel. Ahpw Sounkadehdehn Siohwa kan sohte kin wiahte pwihn ehu. Kiht peneinei ehu me samaniki Sahm limpoak men. Se wia pirien ehu me kin nsenohki emenemen. (2 Deselonika 1:3) Pwehki sapwellimen Siohwa aramas akan kin koasoandi nin duwen pwihn ehu pwe ren kaperenda Koht oh sewese meteikan, re kin wia peneinei ehu me keieu peren nin sampah.—Wadek Melkahka 33:12; Wiewia 20:35.