Ihs Me Pahn Pitsang “Rahnen Siohwa”?
“Soangen mour dahme konehng kumwail en weweidki? Amwail mour uhdahn pahn konehng en kin mwakelekel oh kasarawihong Koht, nin dokon amwail kasikasik sapwellimen Koht [Siohwa] Rahno!”—2 PITER 3:11, 12.
1. Ihs me wia ahr doadoahk me duwehte ngehn oh kehl me Elaisa kasalehda?
SIOHWA KOHT ketin pilada sang nanpwungen tohnsampah aramas ekei pwehn iang sapwellime Ohl, Sises Krais, kakaun nan Wehin nanleng. (Rom 8:16, 17) Ni ahnsou me re mihmi nin sampah, Kristian keidi kan kin wia ahr doadoahk, sang ni ngehn oh kehl me Elaisa pil kasalehda. (Luk 1:17) Nan artikel en mwowe, kitail sukuhlkier duwen wiewia kan me duwepenehte nanpwungen irail me keidi kan oh Soukohp Elaisa. Ahpw iaduwen doadoahk en meno me wiliandi Elaisa, iei soukohp Elisa?—1 Nanmwarki 19:15, 16.
2. (a) Ia kaimweseklahn manaman me Elaisa wiahda, oh manaman dahieu me Elisa tepin wiahda? (b) Kadehde dah mie me Elaisa sohte kohdahla nanleng?
2 Kaimweseklahn manaman me Elaisa wiahda iei ni ahnsou me e pwalangpeseng Pillap en Sordan ni ah woakihki ah likou puhpo. Met karehong Elaisa oh Elisa en kak kotehla oh keid pohn ngalangal. Ni ahnsou me ira kekeid ni pali mesen pillapo, elipip ehu ahpw wahdahla Elaisa ni ehu wasa tohrohr nin sampah. (Kilang koakon me oaralap “Mehnia Nanleng Elaisa Kohla Ia?”) Ahn Elaisa likou puhpo pwupwudihsang Elaisa. Oh ni ahnsou me Elisa woakihki Pillap Sordan en Elaisa likou puhpo, pihlo pil pwurehng pwalpeseng, e ahpw kotehla pihlo. Manaman wet kasansalehda me Elisa uhd wiliandi Elaisa en utungada kaudok mehlel nan wehin Israel.—2 Nanmwarki 2:6-15.
Sapwellimen Koht Irair kan me Kesempwal
3. Dahme Pohl oh Piter koasoiahki duwen ketier en Sises oh “rahn en Siohwa”?
3 Sounpahr epwiki kei mwurin Elaisa oh Elisa mehla, wahnpoaron Pohl oh Piter kawehwehda duwen doakpenehn ketido en “rahn en Siohwa” oh ketier en Sises Krais oh “nanleng kapw oh sampah kapw.” (2 Deselonika 2:1, 2; 2 Piter 3:10-13) Pwehn pitsang sapwellimen Siohwa rahn lapalap—ni ahnsou me Koht kasorehla imwintihti kan oh doarehla sapwellime aramas akan—kitail anahne rapahki Siohwa oh kasalehda opampap oh pwung. (Sepanaia 2:1-3) Ahpw, pil mie irair kaselel kan me kin sansalda ni ahnsou me kitail pahn koasoiapene duwen wiewia kan me kin pid soukohp Elisa.
4. Ia uwen kesempwal irairen ngoang ong doadoahk ong Siohwa?
4 Ngoangki doadoahk ong Koht me kesempwal ma kitail men pitsang “rahn en Siohwa.” Elaisa oh Elisa kin inenen ngoangki doadoahk ong Siohwa. Ki soangen ngoangohte, luwen Kristian keidi kan nan rahnpwukat kin wia papah sarawi ong Siohwa oh tiengala mwowe kalohki rongamwahu.a Sangete mpen pahr 1935, re kin kangoange aramas akan me kin pwungki rongamwahu en Wehio oh koapworopworki en mour kohkohlahte nin sampah en inoukihong ahr mour Siohwa oh papidaisla. (Mark 8:34; 1 Piter 3:21) Aramas rar kei mwekidki kangoang wet. Mahs irail mihmi nan rotorot ni pali ngehn oh mehla ni pali ngehn pwehki dihparail, ahpw ni ahnsouwet re sukuhlkier padahk mehlel en Koht, kamehlele koapworopwor en mour soutuk nan paradais nin sampah, oh kin ngoangki wia doadoahk en Siohwa. (Melkahka 37:29; Kaudiahl 21:3-5) Ki ahr ngoang, sawaspene, kadek, oh wiewia mwahu teikan, re kin kihong kangoang laud rien Krais kan ni pali ngehn me mihmi nin sampah.—Madiu 25:31-46.
5. Dahme kahrehda e kesempwal kitail en wia mwahu ong “rien” Sises kan, oh kahlemeng dahieu kitail sukuhlikier ni mwehin Elisa?
5 Irail ko me kin wia mwahu ong “rien” Sises kan pwehki me keidi pwukat kin idawehnla Sises, pil ahneki koapworopwor en pitsang “rahnen Siohwa.” Pwopwoud ehu nan kanihmw en Sunem inenen paiekihda ara kasalehong Elisa oh eh lidu ara kadek oh kasamwo ira. Pwopwoud wet sohte neira pwutak, oh ohlo mahlahr. Ahpw Elisa inoukihong lihen Sunam menet me e pahn neitiki pwutak men, oh inou wet pweidaher. Oh ni ahnsou me pwutak menet mehlahr sounpahr kei mwuri, Elisa kohla ni kanihmw en Sunem oh kaiasada pwutako. (2 Nanmwarki 4:8-17, 32-37) Ia uwen laud kapai pwukat pwehki ira pwopwoudo kasalehong Elisa ahr kadek!
6, 7. Kahlemeng dahieu me Nahman wiahda, oh dahme met kin pid duwen pitsang “rahnen Siohwa”?
6 Lamalam en aktikitik pil kesempwal pwehn peikiong kaweid me kohsang “rien” Krais kan me poahsoanda pohn Paipel oh met pahn sewese kitail en pitsang rahnen Siohwa. Nahman, kaun lapalap en karis kan en nanmwarkien Siria, me tokutok, pil anahne kasalehda lamalam en aktikitik pwehn peikiong kaweid me kohsang kisin serepein kis me kaliduhla oh rapahki kamwahupen ah soumwahuo ni ah pahn kohla Israel pwehn rapahkihda Elisa. Elisa sohte pedoiweisang imwe pwehn tuhwong Nahman, ahpw e ilakih meninkeder emen pwe en patohwanohng Nahman: “Kohwei oh duhdu pak isuh nan Pillap Sordan, paliweromwen ahpw pahn mwahula oh ke pahn mwakelekella.” (2 Nanmwarki 5:10) Nahman inenen nsensuwedla, oh e lingeringerda, ahpw ni lamalam en aktikitik e duhdu nan pillap Sordan pak isuh, oh “kilin paliwereo ahpw mwahula duwehla kilin seri pwelel, e ahpw mwakelekella mehlel.” (2 Nanmwarki 5:14) Mwohn e pwurala imwe, Nahman seiloak reireilahng Sameria oh kasalehda eh kalahngan mehlel ong sapwellimen Siohwa soukohpo. Elisa sohte men isaneki mwohni kan sang manaman me pwilsang rehn Koht, eri Elisa koiehla likin ihmwe oh tuhwong Nahman, ahpw e sohte men ale kisakis kan me kohsang Nahman. Nahman ni aktikitik padahkiong Elisa: “Sang met kohla I solahr pahn wiahiong emen koht tohrohr meirong de meirong isihs, pwe ongete Kauno [Siohwa].”—2 Nanmwarki 5:17.
7 Aramas tohto nan rahn pwukat kin ale kapai pwehki irail kin ni lamalam en aktikitik idawehnla kaweid en me keidi kan me poahsoanda pohn Paipel. Oh pil, pwehki irail kin pwoson meirong tomw en Sises, irail aramas mehlel pwukat kin mwakelekelda ni pali ngehn. Ni ahnsouwet irail kin paiekihda pwais kaselel en koampoakapahki Siohwa Koht oh Sises Krais. (Melkahka 15:1, 2; Luk 16:9) Pwehki ahr lelepek ong Koht, irail pahn pitsang kamakam me pahn kohwong aramas akan me aklapalap, oh sohte koluhkihla dihparail kan ni “rahn en Siohwa.”—Luk 13:24; 1 Sohn 1:7.
“Ihs Me Pahn Iang Ei Pali? Ihs?”
8. (a) Irail kan me pahn pitsang “rahnen Siohwa” kin ahneki soangen madamadau dahieu ong wia kupwuren Koht? (b) Kekehlik dahieu kohwong Sehu? (c) Dahme pahn wiaiong Sesepel?
8 Irail akan me kin koapworopworki en pitsang “rahnen Siohwa” pahn anahne en loaloapwoatohng wia doadoahk en Siohwa. Elaisa ni eimah kohpadahr duwen kamakamalahn en Nanmwarki Eihap eh peneinei me kin kaudokiong Paal. (1 Nanmwarki 21:17-26) Mwohn kamakam wet pahn wiawi, Elisa me pahn wiliandi Elaisa anahne kanokehla ehu doadoahk. (1 Nanmwarki 19:15-17) Ni ahnsou me sapwellimen Siohwa ahnsou leledo, Elisa padahkiong eh ladu en kieldiong leh pohn Sehu, kaunen sounkaris kan en Israel pwen wiahla nanmwarki kapw ong wehin Israel. Mwurin e kieldiong lehn olip pohn moangen Sehu, laduo padahkiong ih: “Kauno [Siohwa] Koht en Israel, kalohkidahr: ‘I keieikomwidier pwe komwi en wiahla nanmwarkien Israel. Komw pahn kemehla omwi soumas, nanmwarkio, nein Eihap, pwe I en kalokehki Sesepel eh kemehla nei soukohp kan oh ladu teikan. Peneinei koaros en Eihap oh kadauodoke kan pahn mehla.’” Lih Nanmwarki Sesepel sohte pahn seridi; kidi kan pahn kangala kahlepe.—2 Nanmwarki 9:1-10.
9, 10. Iaduwen kokohp en Elaisa pweida me pid duwen Sesepel?
9 Iengen Sehu ohl akan pohnese oh wehwehki me ah keiedi me mehlel oh pakairki me ih me Nanmwarki kapw en Israel. Ni soh peikidpe, Sehu mwadangalahng Sesreel oh tepida eh doadoahk en kemehla kaun akan en kaudok en Paal. Nein Eihap pwutak, Nanmwarki Soram, me tepida mehkihla arep en Sehu. E dake werennansapwo kohieila likin kanihmwo oh idek ma Sehu kodohng irail ni meleilei. “Ia duwen meleilei eh kak mie, nan sounwunahni kan oh dikedik en eni kan ar mihmihte rehtail, soahng pwukat me inomwio Sesepel wiadahr?” Sehu sapengki. Sehu eri kihda sapwellime kesik ketieuwo, oh e kadaralahng nan mongiong en Soram.—2 Nanmwarki 9:22-24.
10 Lih akan me kin lemwin Koht en liksang duwehte Sesepel de lih teikan me duwehte ih. (Kaudiahl 2:18-23) Ni ahnsou me Sehu lellahng nan Sesreel, Sesepel kapwatada pwehn mwomw mwahu. E kesikesihnen kilikilangieisang nan wenihmwtok ehu, oh rahnamwahuih Sehu ni mwomwen kapailok. Sehu idek rehn nein Sesepel ladu kan: “Ihs me pahn iang ei pali? Ihs?” Lapalap riemen de silimen en nan tehnpaso ahpw kilangieisang nan wenihmwtok ehu. Irail pahn iang ahn Sehu pali? Sehu ahpw kangoange irail: “Kumwail kesehdido lihen!” Ni ahnsowohte irail kapwaiada dahme e mahsanihong irail, irail eri kesehdihla liho. Oh nehn mahn oahs ko tiahkihdi liho. Ni ahnsou me aramas akan kolahng sarepedi, re ‘diarada me tihn moange oh tihn neh oh peh kante me luhwehdi sang ni paliwereo.’ Ia uwen mehlel ahn kokohp en Elaisa: “Kidi pahn kangala paliweren Sesepel”!—2 Nanmwarki 9:30-37.
Mongiong Unsek ong Utungada Kaudok Mehlel
11. Ihs Sonadap, oh iaduwen e kasalehda me e kin utungada kaudok mehlel?
11 Irail akan me koapworopworki en pitsang “rahnen Siohwa” oh mour kohkohlahte nan sampah pahn anahne ni mongiongirail unsek utungada kaudok mehlel. Re anahne duwehte Sehonadap, de Sonadap, kaidehn ih mehn Israel men ahpw e kin kaudokiong Siohwa. Nin doken Sehu pousehlahte kapwaiada eh pwukoah ni ngoang, Sonadap pil men kasalehda me e kin utungada doadoahk wet oh pil pwungki. Eri e kohieila tuhwong nanmwarki kapw en wehin Israel me pahn kohla Sameria pwehn kamehla irail me luhwehdi kan nan imwen Eihap. Ni ahnsou me e kilangada Sonadap, Sehu mahsanihong: “Ata lamalam duwepenehte. Komw pahn utung ie?” Pwehki Sonadap sapengki, “Ei”, met kamwekidada Sehu en sewesedahng pohn werennansapwo, oh mahsanihong, “Komw ketido mahsanih duwen ei kin wauneki Kauno [Siohwa].” Sohte pwand, Sonadap ale pwais wet en kasalehda eh kin utungada sapwellimen Siohwa sounkamakam.—2 Nanmwarki 10:15-17.
12. Dahme kahrehda Siohwa ahneki pwung en kupwurki aramas koaros en kaudokiong ih ni unsek?
12 Mongiong unsek ong utungada kaudok mehlel me konehng, pwe Siohwa iei Sounkapikada oh Kaunepen Lahng Oh Sampah, e kupwurki kitail koaros en kihong ih kelepw atail kaudok ni unsek. E kekehlikihong mehn Israel kan: “Kumwail sohte pahn wiahiong kumwail dikedik en eni de sansal en mehkot me mi pahnlahng, de nin sampah, de nan pihl kan pahn sampah. Kumwail sohte pahn poaridiong dikedik en eni men de pwongih, pwe iei ngehi me Kauno [Siohwa] amwail Koht, ngehi Koht luwakahk emen.” (Eksodus 20:4, 5) Irail akan me kin koapworopworki en pitsang “rahnen Siohwa” anahne kaudokiong ih ni unsek, ki “ngehn oh mehlel.” (Sohn 4:23, 24) Irail anahne en tengidi nan kaudok mehlel, duwehte Elaisa, Elisa, oh Sonadap.
13. Nin duwen Sonadap kin ehu ong Sehu, ihs irail akan me kin kamehlele Nanmwarki Mesaia, oh iaduwen irail kin kasalehda met?
13 Mwurin kamakamalahn peneinei en Eihap, Nanmwarki Sehu pil wia kahk teikan pwehn kasansalehda ihs me tohn kaudok en Paal oh kasohrehla kaudok likamw wet nan Israel. (2 Nanmwarki 10:18-28) Rahnwet, Nanmwarki en nanleng Sises Krais, idihdda en kasohrehla imwintihti kan en Siohwa oh kalinganahda sapwellimen Siohwa kaunda. Nin duwen Sonadap kin ehu ong Sehu, duwehte “pokon kalaimwun” en sapwellimen Sises “sihpw teikan” nan rahnpwukat kin ni mongiongarail unsek kamehlele Krais me iei Nanmwarki oh irail pil kin sewese rien Sises kan ni pali ngehn me mihmi nin sampah. (Kaudiahl 7:9, 10; Sohn 10:16) Met sansalda sang ni arail kin wia kaudok mehlel oh ngoangki iang doadoahk en Kristian, ni arail kin padahkiong imwintihti kan en Koht duwen “rahn en Siohwa” me mwadang kohkohdo.—Madiu 10:32, 33; Rom 10:9, 10.
Wiewia Kapwuriamwei kan Mih Mwohtail!
14. Dahme pahn wiawiong kaudok likamw?
14 Sehu wiahda mehkot pwehn katokedi kaudok en Paal nan wehin Israel. Nan atail ahnsou, sang Sehu lapalap, Sises Krais, Koht pahn kahrehong Papilon Lapalap, poahsoan kaun en kaudok likamw en kamakamala. Kitail pahn kilang pweidahn mahsen en tohnleng ong wahnpoaron Sohn: “Kode eisek me ke kilangehr oh mahn kamasepwehko pahn kailongkihla lih suwedo. Re pahn kihsang mehkoaros me e ahneki oh kakilisawihada. Mwuhr, re ahpw pahn kangala uduke oh kamwomwkihla kisiniei. Pwe Koht ketin audehkidahr kapehdirail kan dahme e ketin kupwukupwurehiong liho, ni ar pahn wiahkinteieu kihong mahno ar manaman en kaunda wasa, mahsen en Koht lao pahn pweida.” (Kaudiahl 17:16, 17; 18:2-5) “Kode eisek” kin karasaiong manaman en pelien politik me kin kaunda sampah. Edetehn irail kin wia dihp en nenek ni pali ngehn rehn Papilon Lapalap, eh ahnsou me mwotomwotlahr. Koasoandi en pelien politik en sampah pahn kasohrehla kaudok likamw, oh “mahn kamasepwehko”—United Nations—pahn keieu pwukoahki ki “kode eisek” en kasohrehla ih.b Met wia ahnsou mwahu ehu en kapinga Siohwa!—Kaudiahl 19:1-6.
15. Dahme pahn wiawi ni ahnsou aramas akan pahn song en kasorehla sapwellimen Koht pwihn nin sampah?
15 Mwurin Nanmwarki Sehu kasorehla kaudok en Paal, e uhd tepida kasorehla wehi kan me kin imwintihti ong Israel. Nanmwarki Sises Krais pahn wia duwehte met. Wehi kan pahn mihmihte mwurin kasoralahn kaudok likamw me duwehte kaudok en Paal. Pahn manaman en Sehdan me Tepil, imwintihti pwukat pahn nantiong song en kasohrehla sapwellimen Koht pwihn nin sampah. (Esekiel 38:14-16) Ahpw Siohwa pahn mweidong Nanmwarki Sises Krais en kasohrehla irail nan Armakedon, “Rahn Lapalap en Koht, Wasa Lapalahpie,” ni ah pahn ni unsek kalinganahda sapwellimen Siohwa kaunda.—Kaudiahl 16:14, 16; 19:11-21; Esekiel 38:18-23.
Papah ki Ngoang Duwehte Elaisa
16, 17. (a) Iaduwen kitail ese me Elisa kin ngoangki wia eh doadoahk lao lel eh mehla? (b) Ni ahl dah kitail pahn doadoahngki arep kan en padahk mehlel?
16 Lao lel “rahnen Siohwa” pahn kasorehla koasoandi unsek en Sehdan, sapwellimen Koht aramas akan pahn eimah oh ngoang duwehte Elisa. Likin eh doadoahk nin duwen ladu en Elaisa, Elisa kin papah Siohwa kelepw nin duwen soukohp men erein sounpahr dauli 50! Elisa ngoangki wia eh pwukoah lao lel e mehla. Mwohnte eh mehla, nein nein Sehu pwutak, Nanmwarki Sehoas mwemweitla reh. Elisa padahkiong ih en onopada pwehn kadarewei arep likin wenihmwtok. Arepo lella wasa e akedeiong, oh Elisa eri patohwanohn, “Komwi me wia sapwellimen Koht arep, me e pahn ketin powehkihdi Siria! Komwi pahn mahweniong mehn Seria nan Apek lao komwi kaloweiraildi.” Elisa patohwanohng Nanmwarki Sehoas en doakoahki arep teiko nanpwelo, oh Sehoas wiahda met. Ahpw e sohte wia met ni ngoang, e ihte doakoahki nanpwel arep pwukat pak siluh, oh uhdi. Eri, Elisa patohwanohng, me Sehoas pahn kalowehdi mehn Siria kan pak siluhte, oh met pweidaher. (2 Nanmwarki 13:14-19, 25) Nanmwarki Sehoas sohte kalowehdi “douluhl mehn Siria kan.”
17 Ki ngoang duwehte Elisa, luhwen me keidi kan kin pousehlahte uhwong kaudok likamw akan. Iengarail kan me ahneki koapworopwor en mih nin sampah kin pil sewese irail nan doadoahk wet. Oh pil, koaros me koapworopworki en pitsang “rahn en Siohwa” kak paiekihda en medemedewe duwen mahsen en Elisa me pid duwen doakoahki arep kan pohn pwehlo. Kitail en doadoahngki arep kan en padahk mehlel oh ngoangki doakoahki pohn pwehl—oh pwurpwurehng wia met—ei, lao lel Siohwa pahdakiong kitail me atail doadoahk nekier.
18. Iaduwen kitail anahne mwekidki mahsen en 2 Piter 3:11, 12?
18 “Rahnen Siohwa” pahn kereniong kasohrehla koasoandi suwed en ahnsouwet. Ihme kahrehda, kitail pahn mweidong mahsen en wahnpoaron Piter en kamwekid kitail. “Eri, ma mehpwukat pahn ohla nin duwe met, Piter koasoia, “a ia duwen kumwail, soangenmour dah me konehng kumwail en weweidki? Amwail mour uhdahn pahn konehng en kin mwakelekel oh kasarawihong Koht [Siohwa]!” (2 Piter 3:11, 12) Ni ahnsou me koasoandi wet pahn ohkihla kisiniei en sapwellimen Koht engieng sang rehn Sises Krais, ihte irail kan me mie ahr rekord mwahu, kin tiahk mwahu oh lelepek ong Koht pahn pitsang. Tiahk mwakelekel ni wahr oh ngehn me kesempwal. Limpoak ong iengatail aramas akan pil kesempwal, me kin sansalkihda atail kin sewese dahme re anahne, keieu ni ahl ngehnin sang ni atail kalohk.
19. Dahme kitail anahne wia ma kitail men pitsang “rahnen Siohwa”?
19 Ahmw lokaia kan oh wiewia kan kin kadehde me kowe emen ladu en Koht me lelepek oh ngoang? Ma ei, ke kak medemedewete duwen koapworopwor en pitsang “rahnen Siohwa” oh pedelong nan sampah kapw me Koht inoukihong kitail. Ei, ke kak pitla ma ke pahn wia mwahu ong rien Krais kan ni pali ngehn pwehki irail kin idawenla ih, duwehte pwopwoud en Sunem me kin kadek ong Elisa. Pwehn kak pitla, ke anahne en duwehte Nahman, ni lamalam en aktikitik e peikiong kaweid me kohsang powe oh wiahla emen sounkaudok en Siohwa. Ma ke kaskasik en mour kohkohlahte nan paradais nin sampah, ke anahne kasalehda ahmw utungada kaudok mehlel sang nan mongiongomw unsek duwehte me Sonadap wia. Eri, ma ke pahn wia mehpwukat, ke kak iang sapwellimen Siohwa ladu lelepek kan me pahn kereniong kilang pweidahn mahsen en Sises: “Semeio kupwuramwahuwih kumwail; kumwail keido! Kumwail keido oh towehda wehio me onopadahngkumwailehr sang nin tepin kawa.”—Madiu 25:34.
[Nting tikitik kan me mi pah]
a Kilang irelaud 18 oh 19 en pwuhko “Let Your Name Be Sanctified,” me wiawihda sang rehn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Kilang pali 254-6 en pwuhken Revelation—Its Grand Climax At Hand!, me wiawihda sang rehn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
◻ Ia ekei irair kesempwal kan kitail anahne doadoahngki ma kitail men pitsang “rahnen Siohwa”?
◻ Kahlemeng dahieu me pwopwoud en Sunam wia ni mwehin Elisa?
◻ Dahme kitail kak sukuhliki sang Nahman?
◻ Iaduwen kitail kak kahlemengih Sonadap?
◻ Iaduwen iren Paipel wet nan 2 Peter 3:11, 12 pahn anahne kamwekid kitail?