Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w98 5/1 pp. 3-4
  • Nsenamwahu Inenen Apwal En Diarada

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Nsenamwahu Inenen Apwal En Diarada
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Mehn Kapir Ong Nsensuwed
  • Mehn Akadei Apwal Ehu en Diarada
  • Kepwehpwe Kak Wahdohng Komwi Nsenamwahu?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Iawasa Nsenamwahu Mehlel Kak Dierekie?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
w98 5/1 pp. 3-4

Nsenamwahu Inenen Apwal En Diarada

MWAKAR, pwunod, oh nsensuwed kin ahnsou werei wia oaralap ehu me pelien sains kan kin kasakasawih. Ahpw, nan ahnsou keren kan, saintis ndand kan kin kauhlahng arail repen ong ehu ineng en aramas​—⁠me iei nsenamwahu.

Dahme pahn karehong aramas kan en nsenamwahu? Re pahn nsenamwahu ma re pwulopwulte, de kepwehpwe, de roson, de reirei, de tihti? Ia mehn kapir ong nsenamwahu mehlel? Pali moron en aramas pahn apwalki, de sohte kak sapeng peideko. Pwehki arail kin kilang paraparlahn aramas me sohte kak diarada nsenamwahu, ele ekei pahn mengeiki sapengki soahng kan me sohte kin wahdo nsenamwahu.

Ong ahnsou werei, irail me ndand kan me kin kasawih tiahk en aramas kin kose me mehn kapir ong nsenamwahu iei emen en pein wiahda dahme e leme me pwung. Re kin kangoangehki aramas kan me nsensuwed en kin kauhlahngte arail lamalam ong en pein kaitarala arail anahn kan. Soahngen lepin lokaia kan me duwehte “en pein wia nsenomw,” de “esehla pein uhk,” oh “diarada pein uhk” kin kadoadoahk ong irail ko me arail pelien en pepehm kin ohla. Ahpw mendahki met, ekei me semen en pwukat me kin utungada lamalam wet kin ahnsouwet pwungki me soahngen lamalam en nsenohki emente sohte kin wahdo nsenamwahu mehlel. Nsenohkihte emen pahn pil wahdo weirek oh nsensuwed. Roporop kaidehn ih mehn kapir ong nsenamwahu.

Mehn Kapir Ong Nsensuwed

Kaidehn ih ahl pwungen en rapahki en diarada nsenamwahu ni arail raparapahki mehn kansenamwahu kan. Tehk duwen karaspen Nanmwarki loalokong Solomon en Israel en mahsie. Nan Paipel pwuhk en Eklesiasdes, e kawehwehda: “Mehkot me I kin anahne, I kin ale. I sohte soikala peren ehu en paliwereiet. I pohnmwahsohki soahngen koaros me I kaodoahkihadahr, oh mehpwukat koaros iei kating ehu ong ie.” (Eklesiasdes 2:10) Solomon kin kauwadahng pein ih ihmw kan, e padokedi eh mwetin wain akan, oh wiahda mwetwel kan, oh wasahn mwemweit kan, oh weiradahr lehn pihl kei ong pein ih. (Eklesiasdes 2:​4-6) Pak ehu e kalelepek: “Pwe ihs me kin nim oh kang soangen mwenge mwahu sang dahme I kin kang de nim?” (Eklesiasdes 2:⁠25, New World Translation) E kin ale kamweit sang sounkoul oh sounkeseng me keieu semen kan, oh e kin paikihda werek en lih kan me keiou kaselel en sahpwo.​—⁠Eklesiasdes 2:⁠8.

Mouren ireo iei me, Solomon sohte kin koledi sang pein ih wiewia kaperen kan. Ia imwilahn soahng kaperen pwukat koaros me e ahneki nan eh mour? E koasoia: “Ngehi eri medemedewe duwen mehkoaros me I wiahdahr oh uwen apwal en ei koadoahkihada, I ahpw wehwehkihda me met sohte katepe. Met rasehng pwakipwakih kisinieng-me sohte katepe douluhl.”​—⁠Eklesiasdes 2:⁠11.

Dahme nanmwarki loalokongo diarada me mehlel lau lel rahnwet. Tehk karaspen wehi kepwehpwe wet United States. Erein sounpar 30 me dower powe, mehn Amerika kan katohtohla arail kepwe kan pak riau, duwehte werennansahpw oh television. Ahpw mendahki met, nin duwen me semenih pelien roson en lamalam kasalehda, met sohte karehong mehn Amerika kan en nsenamwahu. Nin duwen me ehu pali wet kasalehda, “erein ahnsouohte, nsensuwed kin wie kekeirada. Nempehn irail me pwulopwul kan (teenage) me kin kemehla pein irail kin tohtohla pak siluh.” Sounreperep kan apwtehn pil diarada soahngohte mwurin arail kasawih ehupenen mwohni oh nsenamwahu nanpwungen tohnwehi 50 samwa. Ni lokaia mengei, ke sohte kak pwainda nsenamwahu.

Me weksang met, raparapahki en kepwehpwehla kak ni pwung adaneki mehn kapir ong nsensuwed. Wahnpoaron Pohl panawihki: “Ahpw irail kan me men kepwehpwehla kin pwupwudiong nan songosong oh lohdiong nan lidip en ineng pweipwei oh keper tohto, me kin kauweirailla. Pwe limpoak ong mwohni iei tepin soangen suwed koaros. Mie ekei me kin inenen kasikasik en naineki mwohni, eri, re ahpw salongalahsang pwoson oh kauwehkihla mongiongarail soangen kapahtou tohtohie.”​—⁠1 Timoty 6:​9, 10.

Kaidehn kepwehpwe, roson mwahu, pwulopwul, kaselel, manaman, de ahneki soahng pwukat koaros me kak uhdahn wahdo nsenamwahu poatopoat. Dahme sohki? Pwehki kitail sohte ahneki manaman en irehdi soahng suwed kan endehr wiawi. Nanmwarki Solomon ni pwung koasoia: “Ke sohte mwahn kin ese me omw ahnsou pahn leledo. Pwe kitail kin lohdi ni ahnsoun paisuwed eh lelohng kitail ni atail sasairki, rasehng menpihr kan me kin lohdiong nan nsar, de mwahmw akan me kin lohdiong nan uhk.”​—⁠Eklesiasdes 9:⁠12.

Mehn Akadei Apwal Ehu en Diarada

Sohte reperep en pelien sains ehu me kak wiahda ehu doalpen de koasoandi ong wahdo nsenamwahu. Solomon pil koasoia: “I pil wehwehkidahr ehu soahng tohrohr: me nin sampah wet, me kaidehkin me marahrahn tang kan me kin kalap kana ni weirin tang; kaidehkin me kommwad akan me kin kalap powehdi nan mahwen; kaidehkin me loalokong kan me kin kalap diarada ar mehn komour; kaidehkin me neksang sukuhl kan me kin kalap kepwehpwehla; kaidehkin me koahiek kan me kin kalap lapalapala mwohn aramas; pwe paisuwed kin lelohng aramas koaruhsie.”​—⁠Eklesiasdes 9:⁠11.

Me tohto me kin ahneki lamalam parekiong mahsan pwukat kin lemeleme me en kasikasik mour nsenamwahu mehlel sohte kak wiawi. Emen sounpadahk ndand kosoia me “nsenamwahu iei irair ehu me emen ouramanihda.” Mehteikan kin kamehlele me mehn kapir ong nsenamwahu kin wia rir ekiek ehu, me loalokong en kawehwehda rir pwukat kin mihte rehn irail me malaulau kan me ahneki kisakis tohrohr en kawehwehda me rir kan.

Mendahki met, nan arail raparapahki nsenamwahu, aramas kan kin kaukaulehte doadoahngki soangsoangen koasoandi en mour. Mendahki arail peneinei kan mwohrail sohte kin pweida ni ahr raparapahki nsenamwahu, me tohto rahnwet kin raparapahkihte en kepwehpwehla, en manamanla, en rosonla, de rapahki mehn kansenamwahu me iei mehn kamwahupen arail nsensuwed. Reperepen pwukat kin nantiweite mwowe pwehki nan loalerail, aramas ngeder kin kamehlele me nsenamwahu poatopoat kaidehn ihte irair ehu me emen ouramanihda. Re koapworopworki me nsenamwahu kaidehn ouraman ehu me apwal en mehlella. Ele komw eri pahn kalelepek, ‘Iaduwen I kak diarada met?’

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share