Ahmw Kapakap Kan Kin “Duwehte Warpwohmwahu”?
“Komw ketin kupwurehla ei tungoal kapakap duwehte warpwohmwahu.”—MELKAHKA 141:2.
1, 2. Isihs warpwohmwahu kin karasaiong dah?
SIOHWA KOHT padahkiong sapwellime soukohp Moses en kaunopada warpwohmwahu pwehn doadoahngki nan tehnpas sarawi en kaudok nan Israel. Koasoandi en Koht en wiahda warpwohmwahu wet kin kohsang dipwisou pwohmwahu pahieu. (Eksodus 30:34-38) E inenen pwohmwahu mehlel.
2 Wehin Israel kin mih pahn Kosonnedo me kin padahkiong irail en isikada warpwohmwahu pohn pei sarawi ni rahn koaros. (Eksodus 30:7, 8) Mie wehwe tohrohr ehu en doadoahngki warpwohmwahu? Ei, pwe sounmelkahkao koulki met: “Komw [Siohwa Koht] ketin kupwurehla ei tungoal kapakap duwehte warpwohmwahu, komw ketin kupwurehla ei pekipek duwehte omwi kin kupwure meirong en nin soutik kan.” (Melkahka 141:2) Nan pwuhken Kaudiahl, wahnpoaron Sohn kin kawehwehda duwen irail akan me kin kapilpene sapwellimen Koht mwoahl nanleng oh re kolokolte dahl kohl en warpwohmwahu. Pwuhk Sarawi mahsanih, “Warpwohmwahu kin wehwehki kapakap en sapwellimen Koht aramas sarawi kan.” (Kaudiahl 5:8, New World Translation) Eri, isihs en warpwohmwahu kin karasaiong kapakap kan me Koht kin pwungki me sapwellimen Siohwa ladu kan kin wia ni rahn oh ni pwong.—1 Deselonika 3:10; Ipru 5:7.
3. Dahme kak sewese kitail pwe ‘atail kapakap kan en duwehte warpwohmwahu ong Koht’?
3 Ma atail kapakap kan en pwungla rehn Koht, kitail anahne kapakapong Ih ni mwaren Sises Krais. (Sohn 16:23, 24) Iaduwen kitail kak kamwahuiala irairen atail kapakap kan? Eri, ma kitail pahn medemedewe duwen ekei iren Paipel kan me kin pid kapakap, met pahn kak sewese kitail en wiahda atail kapakap kan duwehte warpwohmwahu mwohn Siohwa.—Lepin Padahk 15:8.
En Wia Atail Kapakap ni Pwoson
4. Iaduwen pwoson kin pidada kapakap kan me Koht kin pwungki?
4 Ma atail kapakap kan ong Koht pahn duwehte warpwohmwahu, kitail anahne wia atail kapakap ni pwoson. (Ipru 11:6) Ni ahnsou me elder Kristian akan kin diarada emen me soumwahu ni pali ngehn, ahr “kapakap kan me wiawi ni pwoson pahn kamwahuiala me soumwahuwo.” (Seims 5:15, NW) Kapakap kan ong Koht me kin wiawi ni pwoson iei soangen kapakap kan me kin kaperenda Samatail nanleng, oh pil onop Mahsen en Koht iangahki kapakap kin kaperenda Ih. Sounmelkahkao kin kasansalehda lamalam pwung ni e kin koulki met: “I kin wauneki oh kesempwalki sapwellimomwi kosonned kan; I pahn medemedewe sapwellimomwi kaweid kan. Komw ketikihong ie loalokong oh erpit, pwe I kin likih sapwellimomwi mahsen kan.” (Melkahka 119:48, 66) Kitail en ‘kapahpeseng pehtail kan’ ni atail kapakap ni karakarahk oh kasalehda atail pwoson oh kapwaiada sapwellimen Koht kosonned akan.
5. Dahme kitail anahne wia ma kitail men ahneki erpit?
5 Eri, iaduwen ma sohte atail erpit me anahn pwehn powehdi kahpwal ehu. De iaduwen ma kitail sohte wehwehki me kokohp en Paipel ehu wie pweipweida ahnsouwet. Eri, kitail en dehr mweidong mehpwukat en kaluwetala atail pali ngehn, ahpw kitail en kapakapki erpit. (Kalesia 5:7, 8; Seims 1:5-8) Ni mehlel, kitail sohte kak kasikasik me Koht pahn sapengla kitail ni ahl kapwuriamwei ehu. Kitail anahne kasalehda ia uwen mehlel en atail kapakap kan sang ni atail pahn kapwaiada soahng koaros me E kupwurki sapwellime aramas akan en wia. E kesempwal ong kitail en wia onop en Paipel oh doadoahngki sawaspen Paipel kan me “ladu lelepek oh loalokong” kin wiahda ong kitail. (Madiu 24:45-47; Sosua 1:7, 8) Kitail pil anahne kadaiala atail loalokong sang ni atail pahn kaukaule iang tohwehda mihding kan en sapwellimen Koht aramas akan.—Ipru 10:24, 25.
6. (a) Dahme kitail koaros anahne wehwehki duwen atail ahnsou oh pwepweidahn kokohp kan en Paipel? (b) Likin atail pahn kapakapki kasarawiahla mwaren Siohwa, dahme kitail pil anahne wia?
6 Rahnwet, ekei Kristian akan kin nsenohki pein arail pai kan oh doadoahk kan, oh met kin kasalehda me irail solahr kin nsenohki me kitail mihmi “ni imwin ahnsou.” (Daniel 12:4) Iengarail me pwoson akan kak ni konehng kapakapki Kristian pwukat en pwurehng kakehlailda ahr pwoson me mehn kadehde kan en Paipel kin kasansalehda me Krais ketier nan mwoahle nanleng tepsang nan pahr 1914 ni ahnsou me Siohwa kasapwilda ih nin duwen nanmwarki men nanleng oh e kin ahnsouwet wia kakaun nanpwungen eh imwintihti kan. (Melkahka 110:1, 2; Madiu 24:3) Kitail koaros anahne pohnese me wiewia pwukat me kohpadahr duwehte kasoralahn kaudok likamw—“Papilon Lapalap”—oh me Kok en Makok pahn mahweniong sapwellimen Siohwa aramas akan, oh me Koht pahn kapitirailla ni Armakedon pahn kak mwadangete wiawi. (Kaudiahl 16:14, 16; 18:1-5; Esekiel 38:18-23) Eri, kitail en kapakapong Koht pwehn sewese kitail en mwasamwasahn ni pali ngehn. Kitail koaros en wia atail kapakap ni mehlel en kasarawihla mwaren Siohwa, sapwellime Wehio en ketido, oh kupwure en pweida nin sampah duwehte nanleng. Ei, kitail en kasalehda pwoson oh pil kasalehda me atail kapakap kan kin mehlel. (Madiu 6:9, 10) Ni mehlel, koaros me kin poakohng Siohwa en rapahki mahs Wehio oh sapwellime pwung kan oh wie uwen me irail kakong en iang doadoahk en kalohki rongamwahu mwohn imwio kohdo.—Madiu 6:33; 24:14.
Kapinga oh Kasalehda Kalahngan ohng Siohwa
7. Iaduwen ke mwekidki kapakap en Depit me ntingihdi nan pwuhken 1 Kronikel 29:10-13?
7 Ehu ahl me kesempwal en ‘kapakap duwehte warpwohmwahu’ iei sang nan mongiongatail en kapinga oh kasalehda atail kalahngan ong Koht. Nanmwarki Depit wia soangen kapakap wet ni ahnsou me ih oh aramas akan en Israel kin kihda ahr meirong en kauwada sapwellimen Siohwa tehnpaso. Depit kapakapki: “Kauno [“Siohwa,” NW], Koht en atail pahpa Seikop, kapingpomwi en kin wiawi met oh pil kohkohlahte! Komwi me lapalahpie oh roson, manaman, lingan, oh wahu. Sapwellimomwi mehkoaros me mih pahnlahng oh nin sampah, oh komwi me nanmwarki, kaun lapalap en mehkoaros. Rahk en kepwe koaros kin pwilisang rehmwi; komwi kin ketin kaunkihda mehkoaros sapwellimomwi roson oh manaman; oh komwi kak ketin kupwurehda aramas emen en lapalapala oh kehlailla. Eri, maing at Koht, se kapingkalahngan ong komwi, oh se kapinga mwaromwi lingan.”—1 Kronikel 29:10-13.
8. (a) Mehnia lepin lokaia kan nan pwuhken Melkahka 148 lel 150 kin lel mongiongomw? (b) Ma kitail kin mwekidki audepen Melkahka 27:4, dahme kitail pahn wia?
8 Ia uwen kaselel kaping oh kalahngan wet! Ele mwein kitail sohte kak wia atail kapakap kan en kaselel duwehte met, ahpw atail kapakap kan kak duwehte kapakap wet ma re kohsang mongiongatail. Pwuhk en Melkahka kin dirkihla kapakap kan me kin pid kalahngan oh kapinga Koht. Lepin lokaia kaselel kan en kaping kin diarekda nan mehlkahka 148 lel 150. Kalahngan ong Koht kin diarekda nan melkahka tohto. Depit koulki, “Meteieu me I patohwan peki rehn Kauno [“Siohwa,” NW]; mehteieu me I kin anahne: I en kin mihmihte nan tehnpas en Kauno [“Siohwa,” NW] erein ei mour, pwe I en kin uduhdiahl sapwellime lingan, oh I en peki sapwellime kaweid kan wasao.” (Melkahka 27:4) Kitail en wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan sang ni atail pahn kin nsenohki iang kisehn wiewia kan en mwomwohdiso en sapwellimen Siohwa pwihn. (Melkahka 26:12) En kapwaiada met oh doudouloale sapwellimen Koht Mahsen pahn kihong kitail kahrepe tohto sang mohngiongatail en kapinga oh kasalehda atail kalahngan ong Siohwa.
Ni Karakarahk Rapahki Sawas Sang Rehn Siohwa
9. Ni ahl dahieu me Nanmwarki Asa wie eh kapakap, oh e imwikihla dah?
9 Ma kitail kin papah Siohwa nin duwen sapwellime Sounkadehde kan ni mour unsek, kitail kak likih me e pahn ketin karonge atail pek sawas kan reh. (Aiseia 43:10-12) Medemedewe duwen Nanmwarki Asa en Suda. Mie popohl nan tepin sounpar 10 en eh kaunda sounpar 41 (977-937 B.C.E.). Oh mwuhr sounkaris rar pahnangin Sera, mehn Idiopia, mahweniong Suda. Mendahki irail me malaulau, Asa oh sapwellime sounpei kan kohla tuhwong ahr imwintihti kan. Mwohn mahweno, Asa ngidingidki wia eh kapakap. E pohnese sapwellimen Siohwa manaman me kak kamourala. Nanmwarkio eri ngidingidki peki sawas, patohwan: “Maing Kaun [“Siohwa,” NW], at Koht, pwehki komwi me se koapworopworki, oh mwaromwi me se patohkidohn mahweniong karis lapalap wet. Maing Kaun [“Siohwa,” NW], komwi me at Koht; sohte emen me kak koapworopworki me e pahn poweikomwihdi.” Met imwikihla mehn Suda kan en kana douluhl nin duwen Siohwa ketin doarehla irail pwehki mware. (2 Kronikel 14:1-15) Mendahki ma Koht kin doarehla kitail sang kasongosong ehu de kakehle kitail en dadaur, sohte pekidpe me e kin ketin karonge atail pekipek en sawas kan.
10. Ni ahnsou me kitail sohte ese iaduwen kitail kak powehdi ehu kahpwal, iaduwen kapakap en Nanmwarki Seosopat kak sewese kitail?
10 Ma kitail sohte ese iaduwen kitail kak powehdi ehu kahpwal, kitail kak likih me Siohwa pahn karonge atail pekipek kan. Met rasehng dahme wiawiong Nanmwarki Seosopat en Suda, me wiahier nanmwarki erein sounpahr 25 tepsand nan pahr 936 B.C.E. Ni ahnsou me karis en mehn Mohap kan oh mehn Ammon kan iangahki iangarail tohn wehin Seir mahweniong Suda, Seosopat kasakas ong Kauno: “Komwi me at Koht! Komwi ketin angiangih irail, pwe se sohte kak uhwong karis lapalap wet me mahmahweniong kiht. Se sohte patohwan dahme se pahn wia, ahpw se patohwan peki sapwellimomwi sawas.” Siohwa sapengla kapakap aktikitik wet, ni e peiki Suda, kapingada karis ko oh met kahrehong irail en uhpene nanpwungarail lao lel irail koaros melahr. Pwehki met, wehi kan me kin kapilpene irail tepida masakada, oh popohl kin pweida nan Suda. (2 Kronikel 20:1-30) Ni ahnsou me kitail pehmada me sohte itar aht loalokong en powehdi ehu kahpwal, kitail kak kahlemengih Seosapat oh kapakapki: ‘Se sohte patohwan dahme se pahn wia, ahpw se patohwan peki sapwellimwomi sawas.’ Ngehn sarawi ele kak sewese kitail en tamanda iren Paipel kan me anahn ong powehdi kahpwalo, de Koht ele pahn kak sewese kitail ni ahl ehu me siksang loalokong en aramas.—Rom 8:26, 27.
11. Dahme kitail kak sukuhliki duwen kapakap sang dahme Nehmaia wia me kin pid kehlen Serusalem?
11 Ele kitail pahn anahne ngidingidki wia atail kapakap peki sawas sang rehn Koht. Nehmaia wie sengiseng, kaisihsol oh kapakap erein rahn kei pwehki kehl en Serusalem me ohlahr oh irair keper ehu me tohn wehin Suda lelohng. (Nehmaia 1:1-11) Eh kapakap kin leldalahng rehn Koht duwehte warpwohmwahu. Ehu rahn Nanmwarki Ardaserksihs en mehn Persia ahpw ketin keinemwe rehn Nehmaia: “Eri, dahme ke men wia?” “Ni ahnsouwohte,” Nehmaia ripohtki, “I kapakapohng Koht en Nanleng.” Koht ketin sapengla kapakap mwotomwot me Nehmaia wia nan eh mongiong, pwe mwuhr Nehmaia aleier mweimwei en pwuralahng Serusalem pwehn onehda sapahl kehlo.—Nehmaia 2:1-8, NW.
Mweidong Sises en Padahkiong Komwi Kapakap
12. Ni pein omw lokaia kan, iaduwen ke pahn oaralapiehda ire kesempwal kan sang kapakap en Sises?
12 Sang kapakap kan koaros me ntingihdi nan Paipel, kapakap me keieu mwahu me kin kihda kaweid iei kapakap me Sises Krais wiahda me duwehte warpwohmwahu. Rongamwahu en Luk mahsanih: “Emen sapwellime [nein Sises] tohnpadahk ko ahpw patohwanohng: ‘Maing at Kaun, komw ketin padahkihong kiht duwen at pahn kapakap, duwehte Sohn eh patohwan padahkihongehr eh tungoal tohnpadahk ko.’ Sises ahpw mahsanihong irail: ‘Eri, iet duwen amwail pahn kin kapakap, “Samat, mwaromwi en sarawihla, wehiomwi en ketido. Komw ketikihdo rahn koaros kisin tungoal me se anahne. Komw ketin mahkikihong kiht dipat akan, pwehki at kin mahkohng koaros me kin wia sapwung ong kiht. Komw dehr mweidohng kiht nan songosong laud.”’” (Luk 11:1-4, NW; Madiu 6:9-13) Eri, kitail en kasawiahda kapakap wet, kaidehn kitail en wadlikihla ahpw kitail en doadoahngki nin duwen mehn kaweid ehu.
13. Iaduwen ke pahn kawehwe kesempwalpen lepin lokaia pwukat, “Samat, mwaromwi en sarawihla”?
13 “Samat, mwaromwi en sarawihla.” En likwerih Siohwa nin duwen Samatail iei pwais kesempwal ehu nin duwen sapwellime ladu inou kan. Nin duwen seri kan me mengeiong pwarwohng samarail limpoak kan oh kasalehiong irail ahr pepehm sohte lipilipil kan, kitail pil anahne isaneki ahnsou, ni ahnsou koaros en kapakap ong Koht ni elen wahu. (Melkahka 103:13, 14) Atail kapakap kan anahne en kasalehda atail kin nsenohki kasarawihla mwaren Siohwa, pwehki kitail kin kasikasik rahno me lahlahwehn mwaren Siohwa pahn kohsang. Ei, kitail men kilang mwaren Siohwa en katohrohr oh sarawihla.—Melkahka 5:11; 63:3, 4; 148:12, 13; Esekiel 38:23.
14. Ia wehwehn mahsen pwukat en kapakap wet, “Wehiomwi en ketido”?
14 “Wehiomwi en ketido.” [NW] Wehio iei kaunda en Siohwa sang koperment en nanleng me Mesaia, sapwellime Ohlo, oh iangahki “irail sarawi kan” pahn kaunda. (Daniel 7:13, 14, 18, 27; Kaudiahl 20:6) Wehio pahn kereniong “ketido” oh kasorehla aramas akan koaros me kin uhwong sapwellimen Koht kaunda. (Daniel 2:44) Iei ih ahnsou me kupwuren Siohwa pahn pweida nin sampah duwehte nanleng. (Madiu 6:10) Met pahn kahrehdohng peren laud ong aramas koaros me kin lelepek papah Kaunepen Lahng oh Sampah!
15. Peki rehn Siohwa en “ketikihdo rahn koaros kisin tungoal me se anahne” kin wehwehki dah?
15 “Komw ketikihdo rahn koaros kisin tungoal me se anahne.” Peki rehn Siohwa kisin tungoal ong “rahno” sohte kin wehwehki me kitail pahn pekihda mwenge tohto, ahpw ihte me pahn itar ong ehu ehu rahn. Mendahki kitail kin likih Koht, kitail pil anahne doadoahk oh soahng en doadoahngki soahng kan me konehng pwehn alehdi kenatail mwenge oh atail anahn teikan. (2 Deselonika 3:7-10) Ni mehlel, kitail anahne kalahnganki Sounketikihda dipwisou kan me kin ketiket nanleng, pwehki sapwellime limpoak, erpit, oh manaman kin kahrehda kitail kin ale sawas pwukat.—Wiewia 14:15-17.
16. Iaduwen kitail kak ale sapwellimen Koht mahk?
16 “Komw ketin mahkikihong kiht dipat akan, pwehki at kin mahkohng koaros me kin wia sapwung ong kiht.” Pwehki kitail me soh unsek oh dipan, kitail sohte kak ni unsek kapwaiada sapwellimen Siohwa koasoandi unsek kan. Ihme kahrehda, kitail anahne kapakapki sapwellimen Siohwa mahk kalahngan me kin poahsoanda pohn tomw meirong en Sises. Ahpw ma kitail men “Sounkaronge pekipek kan” en kadoadoahkong meirongo dipatail kan, kitail pahn anahne koluhla oh men alehdi kaiahn me e pahn ketikihong kitail. (Melkahka 65:2; Rom 5:8; 6:23; Ipru 12:4-11) Oh pil, kitail kak kasik me Koht pahn mahkong kitail ihte ma kitail pahn “mahkohng koaros me kin wia sapwung ong kitail,” irail akan me kin wia dihp ong kitail.—Madiu 6:12, 14, 15.
17. Ia wehwehn lepin lokaia pwukat, “Komw dehr mweidong kiht nan songosong laud”?
17 “Komw dehr mweidohng kiht nan songosong laud.” Ekei pak, Pwuhk Sarawi kin mahsanih me Siohwa kin wia mehkan ni ah kin ihte mweidong mehkan en wiawi. (Rud 1:20, 21) Koht sohte kin kasonge kitail en wiahda dihp. (Seims 1:13) Kasongosong kan en wia mehkot me suwed kin tepsang rehn Tepilo oh sang pein atail luwet ni pali uduk, oh sang sampah wet. Sehdan iei ih me kin wia Sounkasongosongo me kin nantiong en kahrehong kitail en wiahda dihp ong Koht. (Madiu 4:3; 1 Deselonika 3:5) Ni ahnsou me kitail kin wiahda pekipek wet, “Komw dehr mweidohng kiht nan songosong laud,” kitail kin peki rehn Koht en dehr mweidong kitail en pwupwudi ni ahnsou me kitail kin lelohng kasongosong en sapeikiong Ih. E kak kahre kitail pwe kitail en dehr lohdi pahn Sehdan, “me Suwedo.”—Madiu 6:13; 1 Korint 10:13.
Wia Mwekid kan me Pwung ong Ahmw Kapakap kan
18. Iaduwen kitail kak wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan pwe atail pwopwoud oh peneinei en kak peren oh mour nsenamwahu?
18 Kapakap en Sises kin pidada irair kesempwal kei, ahpw kitail kak kapakapki duwen oaralap tohto. Karasepe ieu, kitail kak kapakapki pwe atail pwopwoud pahn kak nsenamwahu. Pwehn sewese kitail en dehr wiahda nsen pwopwoud mwohn kitail pahn pwopwoud, kitail kak peki pwe kitail en kak liksang me suwed. Ahpw kitail en wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan ni atail pahn liksang pwuhk suwed akan oh mehn kamweit suwed kan. Kitail en pil nantiong en kapwaiada kaweid en ‘pwoudikihda pil emen Kristian.’ (1 Korint 7:39, NW; Deuderonomi 7:3, 4) Ni ahnsou me kitail pwopwoudehr, kitail en wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan ni atail pahn kapwaiada sapwellimen Koht kaweid akan. Oh ma kitail naineki seri kan, e sohte pahn itar en kapakapki me ren wiahla ladu lelepek kan en Siohwa ehu rahn. Kitail pahn anahne wia uwen me kitail kak en padahkiong irail sapwellimen Koht padahk mehlel kan sang ni onop en Paipel oh seri kan anahne kaukaule iang kitail towehda mihding en Kristian akan.—Deuderonomi 6:5-9; 31:12; Lepin Padahk 22:6.
19. Dahme kitail anahne wia ma kitail kin kapakapki dahme pein kitail kin wia nan atail doadoahk en kalohk?
19 Kitail kin kapakapki kapai kan nan atail doadoahk en kalohk? Eri, kitail en wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan sang ni atail pahn iang doadoahk en kalohki Wehio ni ahl me pahn mie katep laud. Ma kitail kin kapakapki ahl akan en sewese mehteikan en pil alu nan ahl me pahn kahluwalahng mour soutuk, kitail anahne wiahda rekohd mwahu kan en irail me kin perenki rong oh pil koasoanehdi mwahu atail ahnsou en onop Paipel rehrail. Eri iaduwen ma kitail men iang doadoahk en pioneer? Kitail en wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan ni atail pahn kalaudehla atail ahnsoun kalohk oh iang irail akan me pioneer. Wiahda soahngen kahk pwukat kin kasalehda me kitail men wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan.
20. Artikel en mwuri pahn koasoi duwen dah?
20 Ma kitail kin papah Siohwa ni lelepek, kitail kak likih me E pahn sapengla atail kapakap kan ma atail kapakap kan kin pid sapwellime kupwur kan. (1 Sohn 5:14, 15) Ni mehlel, kitail kin sukuhliki ire kesempwal tohto duwen ekei kapakap kan me ntingihdi nan Paipel. Nan artikel en mwuri pahn koasoia duwen kaweid en Paipel kan ong irail akan me kin kasik en wia “kapakap me kin duwehte warpwohmwahu mwohn Siohwa.’
Iaduwen Komw Pahn Sapeng?
◻ Dahme kahrehda kitail anahne wia atail kapakap kan ni pwoson?
◻ Dahme kahrehda e kesempwal kaping oh kalahngan en mih nan atail kapakap kan?
◻ Dahme kahrehda kitail kak ni likilik kapakap ong Siohwa me e pahn ketin sewese kitail?
◻ Ia ekei ire kesempwal kan nan kapakap en Sises?
◻ Iaduwen kitail kak wia mwekid kan me pwung ong atail kapakap kan?
[Kilel nan pali 10]
Duwehte Nanmwarki Seosapat, ekei ahnsou kitail anahne kapakapki met: ‘Se sohte patohwan dahme se pahn wia, ahpw se patohwan peki sapwellimwomwi sawas’
[Kilel nan pali 11]
Ahmw kapakap kan kin pahrekiong kapakap en Sises?