Sounsilepen Sihpw Akan Me Kin Wia “Mehn Kahlemeng Mwahu Kan Ohng Pwihn Sihpw”
“Kumwail en kin wia doadoahk en silepen sihpw me Koht ketikihong kumwail . . . ni kupwur mwahu . . . , ngoangki . . . , en kin wia mehn kahlemeng mwahu ohng pwihn sihpw.”—1 PITER 5:2, 3.
1, 2. (a) Sises ketin likikihong wahnpoaron Piter mehnia pwukoah tohrohr oh dahme kahrehda mie kahrepe mwahu me Sises kak likih Piter? (b) Ia kupwuren Siohwa me pid duwen sounapwalih sihpw kan me idihdda kan?
AHNSOU ieu mwohn Pendekos 33 C.E., Piter oh tohnpadahk wenemen iang tungtungoale mwengehn menseng me Sises kaunopada ni oaroahr en Lehen Kalili. Met kaidehn ehdin Piter tuhwong Sises me iasadahro, oh e kasalehda me e perenki en ese me Sises mourdahr. Ahpw mwein, Piter pil kakete pwunodki mehkot. Pwehki rahn ekei mwowe, e kahmahmkilahr me e ese ihs Sises. (Luk 22:55-60; 24:34; Sohn 18:25-27; 21:1-14) Iaduwen, Sises kihong kaweid kehlail ohng Piter me koluhkihlahr ah kasalehda pwoson tikitik? Soh. E likikihong Piter pwukoah tohrohr ehu en kamwenge oh apwalih sapwellimen Sises “sihmpwul kan.” (Sohn 21:15-17) Duwen me sansal nan poadoapoad en mwomwohdiso en Kristian nan senturi keieu nin duwen Paipel kasalehda, mie kahrepe mwahu me kahrehda Sises kak likih Piter. Wahnpoaron akan oh ohl mah kan nan Serusalem oh iangahki Piter kin sinsile mwomwohdiso en Kristian nan irair en ahnsou apwal en kalokolok oh keirda laud nan ahnsowo.—Wiewia 1:15-26; 2:14; 15:6-9.
2 Nan rahnwet, Siohwa kin doadoahngki Sises Krais en idihada ohl koahiek kan en wia sounsilepen sihpw en pali ngehn pwe irail en kahluwa sapwellime sihpw akan nan ahnsou me keieu apwal nan poadoapoad en aramas. (Episos 4:11, 12; 2 Timoty 3:1) Iaduwen, mie kahrepe mwahu me kahrehda Siohwa kak likih soangen ohl pwukat? Met sansal mwahu sang ni minimin en pirien en Kristian akan me kapil sampah pwon. Mehlel, sounsilepe pwukat wiawihkihda aramas akan me pil kak sapwungala, duwehte Piter. (Kalesia 2:11-14; Seims 3:2) Mendahki met, Siohwa ketin likikihong irail en apwalih sihpw akan me “e ketin sapwellimankilahr pwehki ntahn sapwellime Iehros.” (Wiewia 20:28) Siohwa kin ketin poakohng laud irail ohl pwukat, oh ketin wiahkin irail ohl ekei me warohng “ale wahu laud.”—1 Timoty 5:17.
3. Iaduwen soun silepen sihpw akan en pali ngehn kin kolokol ngenin nsenoh oh ngoang?
3 Iaduwen sounsilepen sihpw akan en pali ngehn kin kolokol ngenin nsenoh oh ngoang, kahrehda ar wia mehn kahlemeng mwahu kei ohng pwihn en sihpw? Irail kin duwehte Piter oh soun silepen sihpw nan senturi keieu kan me kin kehliki ngehn sarawi en Koht, me kin kihong irail kehl me re anahne pwe irail en wiahda arail pwukoa kan. (2 Korint 4:7) Ngehn sarawi pil kin kihong nan loalarail wahn ngehn akan—limpoak, peren, popohl, kanengamah, kadek, kamwahu, pwoson, opampap oh liksang me suwed. (Kalesia 5:22, 23) Kitail tehkpene ekei ahl akan ni oaritik me soun silepe kan kak wia mehn kahlemeng mwahu ni arail kin kasalehda wahn ngehn nin doken arail kin sinsile sapwellimen Koht pwihn sihpw.
Poakohng Pwihn Sihpw oh pil Emenemen Sihpw akan
4, 5. (a) Iaduwen Siohwa oh Sises kasalehda limpoak ohng pwihn sihpw? (b) Ia ekei ahl me silepen sihpw akan en pali ngehn kin kasalehda limpoak ohng pwihn sihpw?
4 Irair me keieu kesempwal me sapwellimen Koht ngehn sarawi kin ketikihda iei limpoak. Siohwa kin ketin kasalehda sapwellime limpoak ohng pwihn sihpw pwon ni ah ketikihda ketihnain en ngehn tohto kan. (Aiseia 65:13, 14; Madiu 24:45-47) Ahpw, e kin wia laud sang ihte kamwenge pwihn sihpw. E kin ketin poakohng emenemen sihpw akan. (1 Piter 5:6, 7) Oh pil, Sises kin poakohng pwihn sihpw. E toukihda pein were pwehki pwihn sihpw, oh e mwahngih emenemen sihpw akan ki “adarail.”—Sohn 10:3, 14-16.
5 Sounapwalih sihpw akan en pali ngehn kin kahlemengih Siohwa oh Sises. Irail kin kasalehda limpoak ohng sapwellimen Koht pwihn sihpw pwon ni arail kin “nantihong padahk” nan mwomwohdiso. Arail padahk kan sang nan Paipel kin sewese kamwenge oh sinsile pwihn sihpw, oh arail doadoahk pwerisek kin sansal ohng koaros. (1 Timoty 4:13, 16) Dahme aramas sohte kin kilang iei ahnsou kan me re kin doadoahngki ong apwahpwalih doaropwe kan, sapeng kisinlikou kan, wiahda koasoandi kan oh apwahpwalih soangen mengihtik tohto pwe mihding kan en mwomwohdiso oh wiewia teikan en kin wiawi “nin duwen me konehng oh koasoandi pwung.” (1 Korint 14:40) Pali laud en doadoahk wet kin wiawi wasa me wehi pokon sohte kin kilang oh aramas kakete sohte tehk. Met uhdahn doadoahk en limpoak ehu.—Kalesia 5:13.
6, 7. (a) Ia ehu ahl me soun silepen sihpw kan kin esehkihla mwahu sihpw akan? (b) Dahme kahrehda ekei pak kin wia mwahu en ehukihong elder emen ahmw pepehm akan?
6 Sounsilepen sihpw Kristian limpoak kan kin nantihong kasalehda arail nsenohki emenemen sihpw akan nan mwomwohdiso. (Pilipai 2:4) Ehu ahl me silepe kan kin esehla mwahu emenemen sihpw iei ni arail kin iang irail nan doadoahk en kalohk. Sises kin kalapw iang sapwellime werek kan nan doadoahk en kalohk oh kin isaneki soangen ahnsou pwukat en ketikihda mehn kangoang ohng irail. (Luk 8:1) Emen sounsilepen sihpw Kristian me koahieklahr koasoia: “I diar me ehu ahl me keieu mwahu I en esehla oh kihda kangoang ohng brother de sister emen iei sang ni ei kin iang ih doadoahk nan kalohk.” Ma me kerendo ke saikinte iang elder kan kalohk, ke sou koasoanehdi ahnsouwet ke en iang irail?
7 Limpoak me kamwekid Sises en ehuiong sapwellime werek kan ni ahnsoun peren oh ahnsoun pahtou. Karasepe, ni ahnsou me sapwellime tohnpadahk 70 pwurodo oh perenki arail kalohk, Sises kin “direkihla peren laud.” (Luk 10:17-21) Ahpw ni ah mahsanih nsensuwed me Mery oh eh peneinei oh kompoakparail akan wia pwehki mehlahn Lasarus, “Sises ahpw ketin tentenihr.” (Sohn 11:33-35) Pil duwehte, soun silepe nsenoh kan nan rahnwet kapehdirail kin karanih sihpw akan. Limpoak kin kamwekid irail en “iang peren rehn me kin pereperen kan” oh pil “iang sengiseng rehn me kin sengiseng kan.” (Rom 12:15) Ma ke pahn lelohng peren de pahtou nan ahmw mour, saledek oh kasalehiong ahmw pepehm akan ohng sounsilepe Kristian akan. Karonge ahmw peren pahn kihong irail kangoang. (Rom 1:11, 12) Wehwehki duwen ahmw apwal akan pahn kahrehiong ren kihong uhk mehn kakehl oh mehn kamweit.—1 Deselonika 1:6; 3:1-3.
8, 9. (a) Iaduwen elder emen a kasalehda limpoak ong ah pwoud? (b) Ia uwen kesempwal ong sounapwalih men en kasalehda limpoak ong ah peneinei?
8 Limpoak me sounapwalih men ahneki ong pelin sihpw ehu kin sansal sang eh kin ehuiong pein eh peneinei. (1 Timoty 3:1, 4) Ma mie ah pwoud, limpoak oh wahu me e kin kasalehiong ah pwoud lih pahn wia mehn kahlemeng mwahu ohng ohl pwopwoud teikan. (Episos 5:25; 1 Piter 3:7) Tehk kanahieng koasoi en lih Kristian emen me ede Linda. Ah pwoud kin wia sounapwalih en mwomwohdiso sounpar 20 samwa mwohn ah mehla. Linda koasoia: “Ahi pwoud kin kedirepwki apwahpwalih mwomwohdiso. Ahpw, e kin wiaiong ie ien pehm me I iang kisehn pwihno. E kin kalapw kasalehda ah kin kalahnganki ahi utuht, oh e kin kihong ie ah ahnsou teikan me mie. Oh pwehki met, I pehm me itar limpoak me I ale oh I sohte kin peirinki ah ahnsou kan me e kin kihong mwomwohdiso.”
9 Ma sounapwalih men naineki seri, ahl me e kin kaweid irail oh kaukaule kapinga irail ni limpoak kin kihda mehn kahlemeng mwahu ohng pahpa oh nohno teikan en alasang. (Episos 6:4) Ni mehlel, limpoak me e kin kihong ah peneinei kin wia kasalepen me e kin mourki likilik me kin kohwong ih sang ni idihd en ngehn sarawi.—1 Timoty 3:4, 5.
Kakairada Peren oh Meleilei ki Koasoakoasoipene
10. (a) Dahme kak kauwehla peren oh meleilei en mwomwohdiso? (b) Irair kahpwal dahieu me kauwehla meleilei nan mwomwohdiso en senturi keieu, oh iaduwen kahpwalo ah pwungla?
10 Ngehn sarawi kak kihda peren oh meleilei nan mohngiong en Kristian emen, nanpwungen pwihn en elder kan, oh nan mwomwohdiso pwon. Ahpw, sohte koasoipene kak wiahda kahpwal ong peren oh meleilei. Solomon en kawao nda: “Ale kaweid koaros uwen me ke kak, ke ahpw pahn pweida, pwe ma soh, ke pahn pwupwudi.” (Lepin Padahk 15:22) Weksang met, koasoi ni mwahu oh saledek kin kakairada peren oh meleilei. Karasepe, ahnsou me kahpwal me pid sirkumsais pwarada oh kin kauwehla meleilei nan mwomwohdiso en senturi keieu, pwihn en governing body nan Serusalem rapahki kaweid en ngehn sarawi. Irail pil kasalehda arail madamadau wekpeseng kan me pid kahpwalo. Mwurin arail koasoi saledekpenehr, irail eri wiahda pilipil ieu. Ni arail padahkiong mwomwohdiso dahme irail koaros pwungkihpenehr, brother oh sister kan “perenkihda kowahlap mahsen en peneu kan.” (Wiewia 15:6-23, 25, 31; 16:4, 5) Peren oh meleilei pweidahr.
11. Iaduwen elder kan ar kak kakairada peren oh meleilei nan mwomwohdiso?
11 Pil duwehte rahnwet, soun silepen sihpw kan kin kihda peren oh meleilei nan mwomwohdiso ni arail kin kak koasoakoasoipene ni meleilei. Ni ahnsou me kahpwal akan kin kak kauwehla meleilei nan mwomwohdiso, irail kin tuhpene oh ni saledek kapwarehda arail pepehm akan. Irail kin rongorong koasoi en iengerail elder ni wahu. (Lepin Padahk 13:10; 18:13) Mwurin arail kin kapakapki ngehn sarawi en mih rehrail, arail pilipil kan kin poahsoankihda kaweid en Pwuhk Sarawi oh pil kaweid akan sang “ladu lelepek oh loalokong.” (Madiu 24:45-47; 1 Korint 4:6) Ni ahnsou me koasoandi ieu me poahsoankihda iren Pwuhk Sarawi kin wiawihda sang rehn pwihn en elder kan, emenemen elder kin kapwaiada kaweid en ngehn sarawi oh kin utungada koasoandio mehnda ma pein ah pepehm sohte alahlda sang pali moron en elder kan. Soangen lamalam aktikitik wet kin kihda peren oh meleilei oh kihda mehn kahlemeng mwahu ong sihpw akan ohng duwen arail pahn iang Koht kekeidwei. (Maika 6:8) Ke kin ni aktikitik utung koasoandi kan me poahsoankihda Pwuhk Sarawi me kin kohsang rehn soun silipen mwomwohdiso kan?
Kasalehda Kanengamah oh Kadek
12. Dahme kahrehda Sises anahne kasalehda kanengamah oh kadek ni ah kin kaweid sapwellime wahnpoaron akan?
12 Sises kin kasalehda kanengamah oh kadek ni eh kin ehuiong wahnpoaron akan, mendahte arail kin pwupwudi pak tohto. Karasepe, Sises kin pwurepwurehng kasalehiong irail anahnepen ren karakarahk. (Madiu 18:1-4; 20:25-27) Ahpw, ni kaimwiseklahn pwong me Sises mour pohn sampah, mwurin ah ahpwtehn ketikihong irail kaweid duwen karakarahk ni ah widen nehrail ko, “tohnpadahk ko ahpw akamaikihda ihs me pahn lapalap rehrail.” (Luk 22:24; Sohn 13:1-5) Iaduwen, Sises lipwoare wahnpoaron oko? Soh, ni kadek e kawehwehiong irail mahsanih: “Pwe ihs me lapalap rehn me kin mwohndiong nin tehpel pwe en konot, de me kin papah? Kaidehkin me kin mwohndiong nin tehpel? Ahpw iet, ngehi I kin mihmi rehmwail duwehte papah men.” (Luk 22:27) Sapwellimen Sises kanengamah oh kadek—iangahki ah mehn kahlemeng mwahu—eri lel mohngiong en tohnpadahk ko.
13, 14. Ahnsou dah me e inenen konehng sounsilepen sihpw akan en kin kasalehda kadek?
13 Pil duwehte, ele mwein silepen sihpw emen en pali ngehn anahne pwurepwurehng kihda kaweid ong aramas emen me pid duwen irair en luwet ehu me e kin ahneki. Silepeo kak pwangahkihda aramaso. Ahpw, ni ah kin medemedewe duwen pein ah luwet akan ni eh ‘kapwung me luwet akan,’ e kak kasalehda kanengamah oh kadek ong rie brothero. Ni ahl wet, e kin kahlemengih Sises oh Siohwa me kin kasalehda irair pwukat ong Kristian kan koaros—iangahki silepen sihpw akan.—1 Deselonika 5:14; Seims 2:13.
14 Ekei ahnsou silepen sihpw akan anahne kihda kaweid kehlail ong aramas emen me wiahdahr dihp toutou ieu. Ma aramaso sohte koluhla, irail silepe kan anahne kihsang me sapwungo sang nan mwomwohdiso. (1 Korint 5:11-13) Ni soangen irair wet, wiepen arail wiewia ong aramaso kasalehda me irail kailongki dihpo, kaidehn aramaso me wia dihpo. (Sud 23) Elen kadek me silepe kan kin kasalehda kak kamengei sihpw salongala men en pwurehng pwurodohng rehn pwihn en sihpwo.—Luk 15:11-24.
Wiewia Mwahu kan Kin Poahsoankihda Pwoson
15. Ia ehu ahl me silepe kan kin kak kahlemengih sapwellimen Siohwa irair mwahu, oh dahme kin kamwekid irail en wia met?
15 “Siohwa kin ketin mwahu ong aramas koaros,” iangahki irail oko me sohte kin perenki dahme e kin ketin wiahiong irail. (Melkahka 145:9; Madiu 5:45) Sapwellimen Siohwa irair mwahu kin inenen sansal mwahu pwe e kin ketin kadarewei sapwellime aramas en kalohki “Rongamwahu en Wehio.” (Madiu 24:14) Sounsilepe kan kin kasalehda sapwellimen Koht irair en kamwahu ni ar kin tiengla mwowe nan doadoahk en kalohk. Dahme kin kamwekid irail en pwerisek? Arail pwoson Siohwa oh sapwellime inou kan.—Rom 10:10, 13, 14.
16. Iaduwen sounsilepen sihpw kan kin “wia dahme mwahu” ong sihpw akan?
16 Pil patehng arail kin wia “dahme mwahu ong koaros” ni arail kin kalohk, irail sounsilepe kan kin ahneki pwukoa en wia me mwahu “mehlel ong irail akan me kisehn atail pwoson.” (Kalesia 6:10) Ehu ahl me elder kan kin wia met iei sang ni arail kin mwemweitla rehn tohnmwomwohdiso pwehn kihong irail mehn kangoang. Emen elder nda: “I kin perenki mwemweitla rehn tohnmwomwohdiso. Met kin kihong ie ahnsou mwahu en kapinga brother oh sister kan oh kasalehda aht kin perenki arail doadoahk laud.” Ekei ahnsou, sounsilepe kan kak pil kasalehda soangen ahl akan me emenemen kak kalaudehla ah doadoahk en papah Siohwa. Ni irair wet, silepe erpit kan kin kahlemengih wahnpoaron Pohl. Tehk kanahieng duwen elen pekipek me e wia ong rie brother oh sister kan nan Deselonika: “Eri, Kauno kin kupwurehda pwe se en koapworopworkin kumwail; se koapworopworki me kumwail kin wiewia, oh pil pahn nantihong wiewia mehkan me se kin padahkihong kumwail.” (2 Deselonika 3:4) Soangen pekipek likilik wet me wiawi kin wia kamwahupen sihpw akan oh kamengei irail en kin “peikiong irail oko me kin apwalih irail.” (Ipru 13:17) Ni ahnsou me sounsilipe kan kin mwemweit rehmw pwehn kihda kangoang, ke sou kasalehda ahmw kin perenki?
Anahne Kasalehda Irair en Opampap Iangahki Kanengamah
17. Mehn kasukuhl dah me Piter alehdi sang rehn Sises?
17 Sises kin opampap, edetehn e lelohng ahnsou me aramas kin kapailoke ih. (Madiu 11:29) Ni aramas akan arail pangala ih oh parokedi ih, Sises kin kasalehda opampap oh kanengamah laud. Ni pwurur, Piter usadahte nah kedlahso oh pelianda aramas ako. Ahpw Sises katamanki ih mahsanih: “Dah? Ke lemeleme me I sohte kak peki sawas sang rehn Semei, e ahpw pahn mwadang ketikidohng ie karis en tohnleng tohtohsang karis eisek riau?” (Madiu 26:51-53; Sohn 18:10) Piter ale kasukuhl mwahu sang met kahrehda mwuhr e uhd kaweidki Kristian akan nda: “Pwe duwen pein Krais eh lokolongkin kumwail oh ketikihong kumwail karasepe mwahu, ih pil duwen amwail pahn idawehn oh kahlemengih. . . . Ni aramas akan ar lahlahwe, e soh mwahn dupuk ohng irail; nan sapwellime lokolok mwuledek, e sohte angiangihada sounkamakam ko.”—1 Piter 2:21-23.
18, 19. (a) Ni ahnsou dah me irail sounsilepe kan anahne kasalehda irair en opampap oh kanengamah? (b) Mehnia peidek kan me kitail pahn tehkpene mwurin met?
18 Ni ahlohte, silepe kan me kin kihda sawas katapan kan kin ahneki opampap mehnda ma aramas kin wia dahme suwed ong irail. Karasepe ehu, ekei irail akan me elder kan kin songosong en sewese nan mwomwohdiso mwein sohte pahn peikiong arail kaweid akan. Ma aramas me anahne sawaso kin luwet ni pali ngehn, mwein e kak uhwong kaweid ni e pahn doadoahngki “lokaia mwahl me kin kauwehla wasa rasehng kedlahs.” (Lepin Padahk 12:18) Ahpw, duwehte Sises, irail silepe kan sohte kin pelian irail doadoahngki lokaia keng de wia mwekid en ikih irail. Weksang met, irail kin kanengamah, oh kasalehda limpoak, oh met pahn kin wia kamwahu ong aramas me kin anahne sawaso. (1 Piter 3:8, 9) Ke kin sukuhliki sang mehn kahlemeng mwahu en elder kan oh kasalehda opampap oh kanengamah ni ahnsou me ke kin ale kaweid?
19 E sansal mwahu me Siohwa oh Sises kin kupwurperenki doadoahk pwerisek en sounsilepe kid kei me kin inengieng apwahpwalih sihpw akan nan sampah pwon. Siohwa oh Sapwellime Ohl pil kin loalloale irail ministerial servant kid kei me kin utungada elder kan arail doadoahk en ‘papah irail me sarawi kan.’ (Ipru 6:10) Dahme kahrehda ekei brother papidaislahr kan kin perki alehda “doadoahk mwahu” wet? (1 Timoty 3:1) Oh iaduwen Siohwa kin kasukuhlihada irail akan me e kin ketin idihada en wia sounsilepen sihpw akan? Kitail pahn tehkpene peidek pwukat nan artikel en mwurin met.
Ke Tamataman?
• Ia ekei ahl akan me sounsilepe kan kin kasalehda limpoak ong pwihn sihpw?
• Iaduwen tohnmwomwohdiso koaros kak iang utung peren oh meleilei nan mwomwohdiso?
• Dahme kahrehda sounsilepe kan kin kasalehda kanengamah oh kadek ahnsou me re kin kihda peneu?
• Iaduwen elder kan ar kin kasalehda kamwahu oh pwoson?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 4]
Elder kan kin mwekidiki limpoak ni arail kin papah mwomwohdiso
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 4]
Irail pil kin kihda ahnsou ong arail peneinei pwehn patehng irail nan ahnsoun mwadong . . .
. . . oh ahnsoun kalohk
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 6]
Koasoipene ni minimin nanpwungen elder kan kin wahdo peren oh meleilei nan mwomwohdiso