Raparapahki “Wasa Rir kan en Kupwur en Koht”
“Pwe ngenen Koht kin ketin tehk mwahu mehkoaros, oh pil nan wasa rir kan en kupwur en Koht.”—1 KOR. 2:10.
1. Mehnia padahk mehlel en Paipel me kin kahrehiong tohnsukuhl en Paipel men en perenda?
PALI laud en kitail nan mwomwohdiso en Kristian kin tamanda peren me kitail ahneki ahnsou me kitail tepin sukuhlikihdi padahk mehlel. Kitail sukuhlikihdi duwen kesempwalpen en esehla mwaren Siohwa, dahme kahrehda e ketin mweidohng aramas en kin lokolok, dahme kahrehda ekei aramas kohdahla nanleng, oh dahme ahnsou kohkohdo kin kolokol ong irail akan me kin lelepek. Mwein ele kitail kin wadekehr Paipel, ahpw soangen padahk pwukat kin rirsang kitail, duwehte e kin rirsang pali laud en tohnsampah kan. Kitail kin duwehte ohl emen ni keilen mahd ehu me kin nantihong en kilang dahme mih nan sehdo. Pwehki sohte eh dipwisou en du nansed, e sohte pahn kak kilang mwahu soahng kaselel kan me mihmi nan sehdo. Ahpw ma e pahn doadoahngki kilahs en du nansed, e pahn inenen perenkihda eh pahn ahpwtehn kilangada soangen rahr kaselel kan me kin mih ni soangsoangen poh kan, mwahmw akan, soangen menihke kan me kin inenen lingan duwehte wahn rohs, oh pil soahng tohto teikan en nansed. Pil duwehte, ni ahnsou me emen kin tepida sewese kitail en wehwehkihla iren Pwuhk Sarawi kan, kitail kin ahpwtehn kilangada duwen “wasa rir kan en kupwur en Koht.”—1 Kor. 2:8-10.
2. Dahme kahrehda peren en sukuhliki Mahsen en Koht kak wia mehkot me sohte imwi?
2 Ahpw iaduwen, kitail anahne en kin itarkihte wehwe mengei kan en padahk mehlel en Paipel? Lepin mahsen pwukat “wasa rir kan en kupwur en Koht” kin pidada en dehdehkihla mwahu duwen sapwellimen Koht erpit me kin sansal ong Kristian akan ki sawaspen ngehn sarawi ahpw me kin rirsang aramas teikan. (1 Kor. 2:7) Sapwellimen Koht erpit kin inenen poatopoat oh kitail kak uhdahn perenki en sukuhliki sapwellime ahl akan! Kitail sohte pahn uhdahn esehla soahng koaros me pid duwen sapwellimen Koht elen erpit kan. Peren me kitail kin ahneki ahnsou me kitail tepin sukuhlikihdi duwen padahk mengei kan en Paipel pahn mihmihte rehtail ma kitail sohte pahn uhdihsang raparapahki “wasa rir kan en kupwuren Koht.”
3. Dahme kahrehda kitail anahne en uhdahn wehwehkihla kahrepen atail kin kamehlele mehkan me kitail kamehlele?
3 Ia kahrepen kitail en wehwehki duwen soahng “rir kan”? En wehwehki dahme kitail kin kamehlele oh pil ia kahrepen kitail kin kamehlele—poahsoanpen dahme kitail kin kamehlele—kin kakehlaka atail pwoson oh kalaudehla atail kamehlele dahme kitail sukuhlikihdi. Pwuhk Sarawi kin mahsanihong kitail en kin song doadoahngki atail koahiek en madamadau oh “esehda dahme kupwuren Koht—dahme mwahu, oh dahme e kin ketin kupwurperenki, oh dahme unsek.” (Rom 12:1, 2) En wehwehkihla ia kahrepen Siohwa ketin padahkihong kitail en kin mour nin duwen ahl ehu me e ketin kupwurki kitail en mourki kin kalaudehla atail men peikihong ih. Ihme kahrehda, loalokong me pid duwen “wasa rir kan” kak kihong kitail kehl en powehdi kasongosong en wia soangen wiewia mwersuwed kan oh e kak kamwakid kitail en “ngoangkihte wiewia me mwahu.”—Taitus 2:14.
4. Dahme onop Paipel kin pidada?
4 Pwe kitail en wehwehkihla soahng rir kan, kitail anahne en onop. Ahpw, onop sohte kin pid en wadekete ire kan. E kin pidada en tehk kanaiehng ire kan oh kilang iaduwen ire pwukat kin dokedoke dahme kitail eseier. (2 Tim. 1:13) E kin pidada ahmw dehdehki kahrepe kan me ireo kohkihda. Onop en Paipel anahne pidada atail en doudouloale iaduwen kitail kak doadoahngki dahme kitail sukuhlikihdi pwehn wiahda pilipil erpit kan oh pil sewese meteikan. Oh pil, pwehki “audepen Pwuhk Sarawi unsek pwilisang rehn Koht, oh e mwahu ong atail doadoahk,” atail onop anahne en pidada “mahsen koaros me kin pwilipwilsang nin doauesen Koht.” (2 Tim. 3:16, 17; Mad. 4:4) Onopki Paipel kakete wia doadoahk laud! Ahpw ni ahnsowohte e pil kaperen, oh e sohte nohn apwal me pahn kahrehda kitail en sohte kak en wehwehkihla “wasa rir kan en kupwur en Koht.”
Siohwa Kin Ketin Sewese me Mpahi kan en Wehwehki
5. Ihs me kak wehwehki duwen “wasa rir kan en kupwur en Koht”?
5 Mendahki ma ke sohte kin pweida nan sukuhl oh sohte kin perenki onop, ke sohte anahne en leme me “wasa rir kan en kupwur en Koht” kin nohn apwal en wehwehki. Erein Sises wiewia sapwellime doadoahk en kalohk nin sampah, Siohwa ketin kasalehda wehwehn sapwellime kupwur kan, kaidehn ong me erpit oh loalokong kan, ahpw ong irail kan me sohte wad oh sohte iang sukuhl oh kin ahneki irair en aktikitik pwehn kak ale kasukuhl sang sapwellimen Koht ladu men. Irail kin rasehng seri soaloalokong kei nanpwungen irail akan me kin ale kasukuhl laud sang wasahn sukuhl kan. (Mad. 11:25; Wiewia 4:13) Me pid duwen mehkan “me Koht ketin kaunopadahng irail kan me kin poakohng ih,” wahnpoaron Pohl ntinglahng kiseh kan nan pwoson: “Koht ketin kasalehiong kitail sapwellime kupwur rir sang ni sapwellime ngehn sarawi. Pwe ngehn en Koht kin ketin tehk mwahu mehkoaros, oh pil nan wasa rir kan en kupwur en Koht.”—1 Kor. 2:9, 10.
6. Iaduwen sapwellimen Koht ngehn sarawi kin tehk mwahu “wasa rir kan en kupwur en Koht”?
6 Iaduwen sapwellimen Koht ngehn sarawi kin tehk mwahu “mehkoaros, oh pil nan wasa rir kan en kupwur en Koht”? Siohwa kin ketin doadoahngki sapwellime ngehn sarawi pwehn kaweidih sapwellime pwihn, me uhd kin ketikihda wehwehpen iren Paipel kan ong sapwellime aramas akan, ahpw e sohte kin ketikihong pein emenemen Kristian kasansal kan pwe irail en pein esehda duwen padahk mehlel. (Wiewia 20:28; Ep. 4:3-6) Nan sampah pwon, mwomwohdiso en Kristian koaros kin perenki soangen prokram en onop en Paipel tehieu. Ki erein sounpar tohto, mwomwohdiso pwukat kin sukuhlikihdi padahk tohto kan sang Paipel. Ngehn sarawi pil kin doadoahk nan mwomwohdiso pwukat pwehn sewese aramas akan en ahnekihda madamadau me irail uhdahn anahne en wehwehkihla “wasa rir kan en kupwur en Koht.”—Wiewia 5:32.
Dahme “Wasa Rir kan en Kupwur en Koht” Kin Pidada
7. Dahme kahrehda pali laud en aramas akan sohte kin wehwehki “wasa rir kan en kupwur en Koht”?
7 Kitail sohte anahne en medewe me “wasa rir kan en kupwur en Koht” kin apwal en wehwehki. Loalokong me pid duwen “wasa rir kan en kupwuren Koht” kin rirsang pali laud en aramas, kaidehn pwehki erpit en Koht kin nohn apwal en wehwehki, ahpw pwehki Sehdan kin pitih aramas akan en soikala sawas kan me Siohwa kin ketikihda ki Sapwellime pwihn pohn sampah.—2 Kor. 4:3, 4.
8. Soahng rir dah kan me Pohl kin koasoakoasoia nan irelaud siluh en nah kisinlikou ong mehn Episos ko?
8 Irelaud siluh en nein Pohl kisinlikou ong mehn Episos kan kin kasalehda me “wasa rir kan en kupwur en Koht” kin pidada padahk mehlel tohto me pali laud en sapwellimen Siohwa aramas akan kin dehdehki, me duwehte ihs Kadaudoko me inoupe mie, pilipil en irail akan sang sampah me ahneki koapworopwor en mih nanleng, oh pil duwen Wehin Mesaia. Pohl ntingihdi: “Mahso aramas akan sohte marainki duwen kupwur rir wet, a met Koht ahpw ketin kapwarehiong sapwellime wahnpoaron oh soukohp sarawi kan sang sapwellime ngehn. Eri, iet kupwur en Koht rir en: duwen rongamwahu eh kahredahr mehn liki kan oh mehn Suhs akan ar ahnekipenehr sapwellimen Koht kapai kan; duwen ar wialahr kisehn warteieu oh ar iangehr ahnekipene inou me Koht ketin inoukidahr rehn Krais Sises.” Pohl eri mahsanih me Koht me ketikihong ih “kalahngan en kehsehki aramas koaros duwen kupwur rir en Koht me pahn pweida oh dehdehda ehu ahnsou. Koht me ketin wiahda mehkoaros, ketin nekinekidte kupwur rir ahnsou reirei.”—Ep. 3:5-9.
9. Dahme kahrehda e wia kapai kaselel ehu en dehdehki “wasa rir kan en kupwuren en Koht”?
9 Pohl doula oh kawehwe duwen kupwuren Koht me iei “en kamarainiheki me kin kakaun kan oh me manaman akan nanleng kupwurokong en Koht ni mehkoaros.” (Ep. 3:10) Tohnleng kan kin paiekihda ni arail kin kilang oh wehwehki erpit en sapwellimen Siohwa wiewia kan ong mwomwohdiso en Kristian. E inenen wia kapai kaselel ehu ong kitail en dehdehki soahng kan me tohnleng kan kin pil men iang dehdehki! (1 Pit. 1:10-12) Mwuri, Pohl mahsanih me kitail anahne nantihong “en kak dehdehki . . . duwen eh tehlap, eh reirei, eh ile oh loal” en padahk kan me Kristian kan kin pwoson. (Ep. 3:11, 18) Kitail pahn ahnsouwet tehkpene duwen ekei karasaras en soahng rir kan me kak kalaudehla atail dehdehki duwen soahng kan me mwein kitail saikinte nohn esehla.
Karasaras en Soahng me Rir kan
10, 11. Nin duwen me Pwuhk Sarawi kin mahsanih, iahd me Sises ketin wiahla “kadaudok” en sapwellimen Koht “liho” nanleng?
10 Kitail eseier me Sises iei ih me tepin wia “kadaudok” en sapwellimen Koht pwihn nanleng me pil kin adaneki “liho” me Senesis 3:15 (NW) kin dokedoke. Pwehn kalaudehla atail dehdehki duwen met, kitail kak idek: ‘Iahd me Sises ketin wiahla Kadaudoko me inoupe mie? Iaduwen, met wiawi erein ahnsou kan mwohn eh ketin wie aramasala, ahnsou me e ketin ipwidi nin duwen aramas emen, ahnsou me e ketin papidaisla, de ahnsou me e kaiasada?’
11 Koht inoukidahr me sapwellime pwihn nanleng, me kokohp kan kin kahdaneki “liho,” pahn nainekihda kadaudoko me pahn sok pohn moangen serpento. Sounpar kid kei douwehr, ahpw sohte emen kadaudok en sapwellimen Koht lih menet me pahn ahneki kehl en kasorehla Sehdan oh eh doadoahk suwed kan. Eri, kokohp en Aiseia kin ekerkin ih “lih emen me sohte nah seri” oh “likideklahr.” (Ais. 54:1, 5, 6) Kedekedeo, Sises eri ipwidi nan Pedleem. Ahpw ihte mwurin eh papidaisla, ahnsou me e ketin keikihdi ngehn sarawi oh sapwellimaniki nanpwung tohrohr rehn Koht, me Siohwa ketin mahsanih: “Kowe, me iei nei pwutak kompoake.” (Mad. 3:17; Sohn 3:3) Ih ahnsowo me “kadaudok” en liho kasalehda ihs ih. Mwuri, irail akan me kin idawehn Sises pil keikihdi ngehn sarawi oh wiahla sapwellimen Koht seri kan. Eri, sapwellimen Siohwa “lih,” me ni ahnsou reirei kin ahneki pepehm me rasehng “lih emen me sohte nah seri,” kakehr en ‘koul oh ngisingiski eh peren.’—Ais. 54:1; Kal. 3:29.
12, 13. Mehnia iren Pwuhk Sarawi kan me kasalehda me koaros Kristian keidi kan pohn sampah kin wia ehute pwihn en “ladu lelepek oh loalokong.”?
12 Keriau en karasaras en soahng rir kan me sansalehr ong kitail iei me pid duwen kupwur en Koht ong pilipilda en irail meh 144,000 nanpwungen aramas akan en sampah. (Kaud. 14:1, 4) Kitail kin wehwehki oh kamehlele me koaros irail me keidi kan me ketiket sampah sang ahnsou kan mwowe lel met iei irail me wiahda pwihn en “ladu lelepek oh loalokong kan” me Sises mahsanih me irail me pahn ketikihda kisin “tungoal” ong sapwellime aramas akan. (Luk 12:42) Mehnia iren Paipel me kadehdehda me met pwung? Iaduwe, mehlel mahsen en Sises wasaht kin dokedoke Kristian soh lipilipil men me pahn kin kakehle rie kan ki padahk kan sang rehn Koht?
13 Koht ketin mahsanihong mehn Israel kan: “Kumwail me iei ei sounkadehde; I pilkumwaildahr nin duwen ei ladu men.” (Ais. 43:10) Ahpw nan Nisan 11 en pahr 33 C.E., Sises ketin mahsanihong irail kaunen mehn Israel kan me Koht ketin keselahr arail wehio oh irail solahr wia Sapwellime ladu kei. E mahsanih: “Wehin Koht pahn kohsang kumwail oh uhd kohieng aramas akan [“wehi ehu,” NW] me pahn kapwarehda wahn Wehin Koht.” Sises eri mahsanihong pokono: “Ke en ese pwe Tehnpas Sarawio pahn tehnla douluhl.” (Madiu. 21:43; 23:38) Nin duwen ladu en Siohwa men, Tehnpas Sarawi en Israel kasalehdahier me e sohte lelepek oh sohte loalokong. (Ais. 29:13, 14) Mwurin mwo, ahnsou me Sises ketin keinemwe: “Ihs me ke wiahki ladu lelepek oh loalokong?” eh kin uhdahn mahmahsanih, ‘Mehnia wehi loalokong me pahn wiliandi Israel oh wia sapwellimen Koht ladu lelepek?’ Wahnpoaron Piter kihda pasapeng en met ni eh padahkihong mwomwohdiso en Kristian keidi kan: “Kumwail . . . wia wehi sarawi ehu, sapwellimen Koht aramas kei.” (1 Pit. 1:4; 2:9) Irail wehi sarawi wet, “Israel en Koht” iei me wiahla sapwellimen Siohwa ladu kapw kan. (Kal. 6:16, NW) Me duwehte pwihn en Israel en mahs akan me wia “ladu” tehmen, ih pil duwen koaros Kristian keidi kan pohn sampah sang ahnsou kan mwowe lel met kin wia ehute pwihn en “ladu lelepek oh loalokong.” Ia uwen pai kaselel me kitail ahneki en kin ale kisin “tungoal” sang ladu en Koht pwukat!
En Wia Pein Omw Onop kak Wia Mehkot Kaperen
14. Dahme kahrehda en onop Paipel kin kaperen sang en wadekete?
14 Iaduwen, ni ahnsou me wehwe kapw en Pwuhk Sarawi kin sansalda ong kitail, kitail sou kin perenkihda pwehki e kin kakehlaka atail pwoson? Ihme kahrehda onop en Paipel, me pidada laudsang en ihte wadek, kak en wia mehkot me uhdahn kaperen. Kahrehda, ni ahnsou me ke kin wadek sawaspen Paipel kan, pein idek rehmw: ‘Iaduwen kawehwehn ire wet kin pahrekiong dahme I kin wehwehkier tepio? Mehnia iren Paipel kan de iren kalelapek kan me I kak medewehda me kak utungada kaimwiseklahn ire kan me pwarada nan artikel wet?’ Ma mie anahnepen wia research, kilelehdi peidek kan me ke men en pasapengla, oh doadoahngki met ong oaralap en omw onop mwuhr.
15. Soangen koasoandi en onop dah kan me kak kaperen ong uhk, oh iaduwen e kak wia kamwahu ehu me pahn poatopoat?
15 Soangen koasoandi de oaralap en onop dahieu me pahn kaperen en wehwehkihla mahs? Soangen koasoandi en onop me kin pid ire pisetik kan duwen soangsoangen inou kan me Koht kin ketin wiahda pwehn wia kamwahu ong aramas kin pil kaperen. Ke kak kakehlakahla omw pwoson ni omw pahn onopki duwen kokohp kan me pid Sises Krais de pil tehk ni keneinei ehuehu iretikitik kan en ehu pwuhk en kokohp kan en Paipel. Me pil pahn kakehle atail pwoson iei atail en kousapahlih duwen poadopoad en Sounkadehdehn Siohwa kan nan rahnpwukat me mih nan ehu neitail pwuhk kan.a Oh en kousapahlih ekei “Peidek kan Sang Sounwadawad kan” nan The Watchtower en samwalahr oko pahn kahrehiong uhk en wehwehki ni sansal ekei iren Paipel kan. Kin tehk kanaiehng kawehwehn ire kan en Pwuhk Sarawi me kin kadoadoahk pwehn pahrekiong ireo me pwarada. Met pahn sewese iuk en kaiahnehda ahmw “ahnlahr oh eselahr wekpeseng en me mwahu oh me suwed” oh en kakairada omw loalokong. (Ipru 5:14) Ni ahmw pahn onop, kilelehdi ire kan nan pein noumw Paipel de nan ehu tehn doaropwe pwe met kak ni ahnsou reirei wia kamwahu ehu ong uhk oh irail kan me ke kak sewese.
Sewese me Pwulopwul kan en Perenki Onop Paipel
16. Iaduwen ke kak sewese me pwulopwul kan en perenki onop Paipel?
16 Pahpa oh nohno kan kin kak sewese neirail seri kan en kakairada ineng en ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Dehr lemeleme me irail me pwulopwul akan sohte ahneki koahiek en dehdehki me rir kan. Ma ke pahn kihong irail en wia research de roporop ong ehu oaralap pwehn doadoahngki ong amwail onop en peneinei, idek rehrail dahme irail koledi. Onop en peneinei kak pil pidada en wia kamwomwada kan pwehn sewese seri kan en sukuhlikihdi ia mwomwen irail en kihda pasapeng mwahu kan pwehn wia perepe mwahu en arail pwoson oh kadehdehda me dahme re sukuhlikihdi sang nan Paipel kin uhdahn mehlel. Pil patehng met, ke kak doadoahngki brochure “See the Good Land” (Kilang Sahpw Kaselel)b pwehn padahkihong irail duwen sahpw akan nan Paipel oh kawehwehda ni sansal wasa kan me kumwail kin wadewadek nan Paipel nan erein wihko.
17. Dahme kahrehda kitail anahne en toupahrek ni atail en wia atail koasoandi en onop Paipel?
17 Pein omw koasoandi en onop Paipel kak en wia mehkot inenen kaperen oh kak en kakehle ahmw pwoson, ahpw ken kanaiehng pwe ke de mweidohng met en kauwehla ahmw ahnsou en kaunopada ong mihding kan. Mihding kan iei pil ehu ahl me Siohwa kin ketin padahki kitail ki pwihn en “ladu lelepek oh loalokong.” Ahpw, en wia research de roporop pahn kak kahrehda omw pasapeng nan mihding kan en inenen wehwe mwahu—duwehte mihding en Pwuhk Study en Mwomwohdiso, de pil ahnsou en koasoiapene ire kesempwal akan en nan wadawad en Paipel en wihko me kin wiawi nan Theocratic Ministry Sukuhl.
18. Dahme kahrehda e inenen katapan ahmw kin nantihong en onopki “wasa rir kan en kupwur en Koht”?
18 En kin wia onop loal duwen Paipel kak sewese iuk en karanihala Siohwa. Pwehn kasalehda duwen kesempwalpen soangen onop wet, Paipel mahsanih: ‘Kupwurokong pahn doareiuk duwehte omw naineki mwohni. Kupwurokong kin doandoareiuk—met iei kamwahupen erpit.’ (Ekl. 7:12) Ihme kahrehda, ahmw kin nantihong en wehwehkihla padahk mehlel kan me pid duwen Koht kin inenen katapan. Paipel ketin inoukihong me kin raparapahki loalokong: “Ke pahn pweida ni omw pahn padahngki duwen Koht.”—Lep. Pad. 2:4, 5.
[Footnotes]
a Irail kan me ese lokaiahn wai, menlau kilang nan pwuhken Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, me Sounkadehdehn Siohwa kan me wiahda.
b Sounkadehdehn Siohwa kan me wiahda.
Ke Kak Kawehwehda?
• Dahme kin pidada “wasa rir kan en kupwur en Koht”?
• Dahme kahrehda kitail en dehr tokedihsang atail kin onopki soahng rir kan?
• Dahme kahrehda peren en wehwehkihla “wasa rir kan en kupwur en Koht” kin ritidahng Kristian koaros?
• Iaduwen ke kak uhdahn paiekihda sang mehkan me pid duwen “wasa rir kan en kupwur en Koht”?