Koht Ketin Kasalehda me E Ketin Wauneki Lih akan

NI EH ketiket sampah, Sises ketin kasalehda ni unsek duwen sapwellimen Semeo irair kan oh ia duwen Semeo eh kin ketin wia soahng kan. E mahsanih: “I sohte wiahki mehkot pein ngehi; ahpw ihte me I kin koasoia: mehkan me Sahmo ketin padahkihongieier. . . . pwehki ei poaden wiewia mehkan me e kin ketin kupwurperenki.” (Sohn 8:28, 29; Kolose 1:15) Atail tehk duwen sapwellimen Sises wiewia oh madamadau ong lih akan pahn sewese kitail en kak kilang oh wehwehki duwen Koht eh kin ketin kilangwohng lih akan oh dahme e ketin kupwurki ong irail.

Sang dahme kileldi nan pwuhken Rongamwahu kan, semen tohto kin pwungki me sapwellimen Sises madamadau ong lih akan uhdahn weksang dahme aramas kin medewe ong lih akan ni ahnsou me pwuhken Rongamwahu ko ntingdi. Ia duwen? Pil kesempwal sang met, sapwellime padahk kan kak kahrehiong lih akan ren ahneki saledek rahn pwukat?

Ia Sapwellimen Sises Wiewia ong Lih akan?

◼ Sises ketin sapwellimanki madamadau mwakelekel ong lih akan. Ekei kaunen pelien lamalam en mehn Suhs kan kin medewe me ma ohl emen pahn kilang de koasoiong lih emen, met kak kahrehda ohlo en ahneki ineng suwed. Pwehki re medewe me lih akan me kin kahrehda kasongosong, sohte mweimwei lih akan ren koasoiong ohl akan mwohn aramas de kohkohseli sohte koaduhpwaldi. Weksang met, Sises ketin kaweidki ohl akan ren powehdi arail ineng suwed oh wauneki lih akan a ren dehr katohreirailla.​—Madiu 5:28.

Sises pil mahsanih: “Ma ohl emen pahn mweisang eh pwoud oh ale emen lih tohrohr, e kamwahl,” de e kamwahlih liho. (Mark 10:11, 12) E sohte ketin pwungki dahme sounpadahk en mehn Suhs ko kalapw padahngki me mweidada ohl akan ren mweisang arail pwoud “pwehki kahrepe ieu sohte lipilipil.” (Madiu 19:3, 9) Pali laud en mehn Suhs sohte kin medewe me en kamwahlih arail pwoud lih wia mehkot laud. Re kin padahngki me ohl pwopwoud men sohte mwahn kak kamwahlih eh pwoud lih, lihohte me kak sohla lelepek. Ehu kawehwehn Paipel ndahki met, “Ni Sises eh ketin kasalehda me ohl pwopwoudo oh lih pwopwoudo koaros me pwukoahki dipen kamwahl me ira wiahda, e ketikihong lih akan wahuparail.”

Ia duwen sapwellime padahk eh kin kadoadoahk rahnwet? Nan mwomwohdisohn Sounkadehdehn Siohwa kan, lih akan kin saledek en koasoiong ohl akan. Re sohte anahne perki ohl akan de nohn kilikilang irail pwehki ohl Kristian kan kin kanahieng oh wiahki ‘lih laud kan arail nohno, oh peinakapw akan riarail serepein, ni tiahk pwung koaros.’​—1 Timoty 5:2.

◼ Sises sapwellimanki ahnsou en padahkih lih akan. Weksang madamadau en sounpadahk en mehn Suhs ko me kin pohnsehsehla lih akan, Sises ketin padahkih oh kangoange lih akan ren kasalehda arail madamadau. Sises ketin kupwurki Mery en ale kasukuhl oh ketin kasalehda me lih akan en dehr nsenohkihte doadoahk en nan ihmw oh apwalih anahn en meteikan. (Luk 10:38-42) Rien Mery serepein Marda pil paiekihda ale kasukuhl sang Sises oh met sansalda sang eh pasapeng pwung ong Sises mwurin Lasarus eh mehla.​—Sohn 11:21-27.

Sises kin ketin nsenohki dahme lih akan kin medemedewe. Ni ahnsou me Sises ketiket sampah, pali laud en lihen Suhs kan kin kamehlele me en ahneki nsenamwahu iei en naineki pwutak emen me re kak pohlki, ma kak, emen me wia soukohp men. Ni ahnsou me lih emen patohwan ong Sises: “Meid pai lih me naitikihkomwihdi oh kadihdikomwidahr!” Sises ketin isaneki ahnsowo en padahkihong duwen mehkot me mwahusang. (Luk 11:27, 28) Sang ni en Sises ketin kasalehda me peikiong Koht iei me keieu kesempwal, e ketin kasalehiong liho mehkot laudsang dahme lih akan kin kamehlele me pid arail tiahk.​—Sohn 8:32.

Ia duwen sapwellime padahk eh kin kadoadoahk rahnwet? Irail kan me kin wia padahk nan mwomwohdisohn Kristian kin perenki pasapeng kan sang lih akan nan ar mihting kan. Re kin wauneki lih koahiek kan pwehki re “kin kihwei padahk mwahu” sang arail karasepe mwahu mwohn aramas oh ni ahnsou me re kelehpw. (Taitus 2:3) Re pil kin koapworopworki irail en kalohki rongamwahu en Wehin Koht.​—Melkahka 68:11; menlau kilang koakon “Wahnpoaron Pohl Kin Irehdi Lih akan Ren Dehr Iang Koasoi?” nan pali 9.

◼ Sises ketin nsenohki lih akan. Ni ahnsou kan nan Paipel, serepein kan sohte kesempwal duwehte pwutak kan. Pwuhken Talmud kin kasalehda madamadau wet oh koasoia: “Meid pai me naineki pwutak kan oh meid suwed ong me naineki serepein kan.” Ekei pahpa oh nohno kan kin wiahki neirail serepein kahpwal laud kei pwehki re pahn anahne rapahkihda eh pwoud oh kihda mwohni de kisakis ong peneinei en pwutako oh re sohte pahn koapworopworki me e pahn kak apwalih irail ni ahnsou me re mahla.

Sises ketin kasalehda me mouren kisin serepein men kin kesempwal duwehte mouren pwutak men sang ni eh ketin kaiasada nein Sairus serepeino duwehte eh ketin kaiasada nein liohdi en Nain nah pwutako. (Mark 5:35, 41, 42; Luk 7:11-15) Mwurin eh ketin kamwahwihala lih emen “me ngehn suwed tiadahr powe erein sounpar eisek waluh,” Sises ketin ekerki liho “nein Eipraam,” lepin lokaia kei me sohte kin kalapw dierek nan pwuhken mehn Suhs. (Luk 13:10-16) Ni eh ketin doadoahngki lokaia kadek oh wahu pwukat, e ketin pohnese me liho pil kesempwal duwehte meteikan oh e pil ketin pohnese duwen pwoson laud me liho ahneki.​—Luk 19:9; Kalesia 3:7.

Ia duwen sapwellime padahk eh kin kadoadoahk rahnwet? Lepin kahs ehu sang sapwen Eisia kan koasoia: “En apwalihada serepein men kin duwehte omw kalamwur ahn mehn mpomw eh mwetuwel.” Pahpa limpoak Kristian kan sohte kin mweidohng madamadau wet en kamwakid irail ahpw re kin apwalih mwahu neirail seri kan koaros, pwutak kan oh serepein kan. Pahpa oh nohno Kristian kan kin tehk kanahieng me neirail seri kan koaros en ale kasukuhl mwahu oh epwel mwahu.

◼ Sises ketin likih lih akan. Nan mwoalen kopwung en mehn Suhs kan, ahn lih akan mehn kadehde kin pahrekiong ahn lidu men. Josephus, soupoad men ni mwehin tepin Kristian kan, kaweidki: “Dehr kamehlele ahn lih akan mehn kadehde kan pwehki ar soukautih oh sohte kin kasalehda wahu.”

Weksang met, Sises ketin pilada lih akan ren kadehde sapwellime iasada. (Madiu 28:1, 8-10) Mendahki lih lelepek pwukat pein kilangki masarail arail Kauno eh ketin kamakamala oh seridi, wahnpoaron ko apwalki kamehlele dahme lih ako nda. (Madiu 27:55, 56, 61; Luk 24:10, 11) Ahpw, sang ni eh ketin pwarohng mahs lih akan, Krais me iasadahro ketin kasalehda me re warohng wia kadehde duwehte sapwellime tohnpadahk ko.​—Wiewia 1:8, 14.

Ia duwen sapwellime padahk eh kin kadoadoahk rahnwet? Nan mwomwohdisohn Sounkadehdehn Siohwa kan, ohl akan me ahneki pwukoa kan kin kasalehda arail nsenohki lih akan oh pohnese arail madamadau kan. Ong ohl pwopwoud Kristian kan, re kin “waunekin” arail pwoud kan sang ni arail kin rong kanahieng dahme re kin nda.​—1 Piter 3:7; Senesis 21:12.

Kaweid kan en Paipel Kin Sewese Lih akan Ren Ahneki Nsenamwahu

Ni ohl akan arail kin alasang Krais, re kin kihong lih akan wahu oh saledek me Koht ketin kupwurki ong irail sangete nin tapio. (Senesis 1:27, 28) Kristian ohl pwopwoud kan sohte kin utung madamadau me ohl kesempwal sang lih ahpw re kin mweidohng Paipel en kaweid irail oh met kin kahrehda arail pwoud kan en nsenamwahu.​—Episos 5:28, 29.

Ahnsou me Yelena tepida onopki Paipel, eh pwoudo kin uhdahn lemeiong ahpw Yelena sohte kin kasalehda. Eh pwoudo tikida wasa ehu me tiahk lemei inenen laud oh ohl akan kin pirapahda arail pwoud oh kin kalapw keme irail. Yelena koasoia: “Dahme I sukuhlki sang nan Paipel kin kakehlaka ie. I wehwehkihda me mie emen me uhdahn poakohng, kesempwalki oh nsenohkin ie. I pil wehwehki me ma ei pwoudo pahn onopki Paipel, met pahn kak wekidala eh wiewia ong ie.” Dahme e kin kasiko pweida ni ahnsou me eh pwoudo pilada onopki Paipel oh papidaisla nin duwen emen Sounkadehdehn Siohwa kan. Yelena nda: “E wia mehn kahlemeng mwahu en powehdi eh wiewiahn tiahk lemei. Se esehla mahkpene nanpwungat.” Dahme e kaimwisekihla? “Kaweid kan en Paipel uhdahn sewese ie en pehm me I kesempwal oh kin ale epwel mwahu nan ei mouren pwopwoud.”​—Kolose 3:13, 18, 19.

Kaidehn Yelena kelehpw kin lelohng soahng wet. Lih Kristian rar kei kin peren pwehki irail oh arail pwoud kin nantihong doadoahngki kaweid kan en Paipel nan arail mouren pwopwoud. Irail kin diar wahu, nsenamwahu oh saledek n i arail kin werekiong iengerail Kristian kan.​—Sohn 13:34, 35.

Ohl oh lih Kristian kan kin pohnese me irail dipan oh wia aramas soh unsek kei. Ahpw sang arail karanihala Koht oh Samarail, Siohwa, re ahneki koapworopwor en “maiaudahsang” diparail oh soh unsek oh re kamehlele me re pahn alehdi mouro me uhdahn mour. Ia uwen kaselel en koapworopwor wet ong ohl oh lih akan koaros me Koht kin ketin apwalih!​—Rom 8:20, 21.

[Koakon nan pali 9]

Wahnpoaron Pohl Kin Irehdi Lih akan Ren Dehr Iang Koasoi?

Wahnpoaron Pohl ntingihedi: “Lih akan pahn kin nennenla, sohte lokaia nan pokon en mwomwohdiso kan.” (1 Korint 14:34) Ia wehwehn eh koasoi? Ia duwe, e sohte kesempwalki arail madamadau? Soh. E kin kalapw koasoia arail kin kihwei padahk mwahu. (2 Timoty 1:5; Taitus 2:3-5) Nan nah kisinlikou ong mehn Korint ko, Pohl kaweidki lih akan oh pil irail kan me kin lokaiahki lokaia kapwonopwon kan oh kawehwehda kokohp kan ren “nennenla” ni ahnsou me emen iengerail Kristian wie koasoakoasoi. (1 Korint 14:26-30, 33) Mwein ekei lih Kristian kan kin uhdahn perenkihda arail diarada padahk mehlel kahrehda re kin sopuk me wia padahko pwehn peidek, nin duwen tiahk en sapwarail. Pwehn dehr kahrehda pingiping, Pohl kangoange irail en “kalelapak rehn arail werek kan nan imwarail kan.”​—1 Korint 14:35.

[Kilel nan pali 10]

Sises ketikihong Mery Makdala pwais kaselel en padahkihong wahnpoaron ko sapwellime iasada