IREN ONOP 18
KOUL 65 Wonowei!
Brother Pwulopwul kan—Kahlemengih Mark oh Timoty
“Mark en iang uhk kohdo pwe e pahn wia sawas laud ong ie nan doadoahko.”—2 TIM. 4:11.
DAHME KITAIL PAHN SUKUHLKI
Ia duwen mehn kahlemeng en Mark oh Timoty eh kak sewese brother pwulopwul kan ren kakairada irair kan me anahn pwehn kalaudehla ar papah meteikan.
1-2. Kahpwal dah kan me kakete kauhdihsang Mark oh Timoty en kalaudehla ara papah meteikan?
BROTHER pwulopwul kan, kumwail men kalaudehla amwail papah Siohwa oh sewese meteikan nan amwail mwomwohdiso? Ei, uhdahn ke men. Se kin uhdahn perenki kilang me brother pwulopwul tohto kin men papah meteikan! (Mel. 110:3) Ahpw, ele kumwail kin lelohng kahpwal kan. Ke kin pweiek en kalaudehla omw papah Siohwa pwehki ke sehse ia pahn mwomwen omw mour de ia wasa Siohwa ele kupwurki ken kohla? Mie pak ke sohte alehdi pwukoa ehu pwehki ke medewe me ke sohte kak kapwaiada? Kaidehn kowe kelehpw kin ahneki soangen pepehm wet.
2 Mark oh Timoty pil lelohng soangen kahpwal ko. Ahpw mendahki ira sohte ese ia pahn mwomwen ara mour de ele pehm me ira sohte warohng, ira piladahte en kalaudehla ara papah Siohwa. Ni wahnpoaron Pohl oh Parnapas ara luke Mark en iang ira seiloak nin duwen misineri men, Mark mwein kin mihmi nan ihmw kaselel ehu rehn eh nohnou. (Wiewia 12:12, 13, 25) Ahpw Mark kohkohsang imwehu pwehn kak kalaudehla eh papah Siohwa. Keieu, e keseula Andiok. Mwuhr, e iangada Pohl oh Parnapas seiloakla wasa kei me doh. (Wiewia 13:1-5) Duwehte met, ele Timoty kin mihmi rehn eh pahpa nohno ni Pohl eh luke en iang ih doadoahk en kalohk. Ni ahnsowo, Timoty pwulopwulte eri e kakete pehm me e sohte warohng iang Pohl. (Pil kilang 1 Korint 16:10, 11 oh 1 Timoty 4:12.) Ahpw, e iangada Pohl oh soahng kaselel tohto wiawi nan eh mour ni eh papah Siohwa.—Wiewia 16:3-5.
3. (a) Ia duwen atail ese me Pohl kin kesempwalki Mark oh Timoty? (2 Timoty 4:6, 9, 11) (Pil kilang kilel kan.) (b) Soangen peidek dah kan me kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?
3 Mark oh Timoty sukuhlkihdi ia duwen ara pahn apwalih pwukoa tohto me wekpeseng nan mwomwohdiso erein ara pwulopwul. Pohl uhdahn kalahnganki mwahnakapw pwukat me ni eh esehda me e pahn kereniong kamakamala, e peki ira en kohdo reh. (Wadek 2 Timoty 4:6, 9, 11.) Soangen irair mwahu dah kan me Mark oh Timoty ahneki me kahrehda Pohl en poakohng oh likih ira? Ia duwen brother pwulopwul kan ar kak kahlemengih ira? Oh ia duwen en Pohl kaweid limpoako eh kak sewese brother pwulopwul kan rahnwet?
Pohl uhdahn poakohng Mark oh Timoty pwehki ara kin wia pwukoa laud kan erein ara pwulopwulte (Menlau kilang parakrap 3)b
KAHLEMENGIH MARK OH KIN MEN PAPAH
4-5. Ia duwen Mark eh kasalehda me e men papah meteikan?
4 Papah meteikan kak wehwehki en doadoahk laud pwehn sewese irail, oh pousehlahte kihda sawas pil ni ahnsou me e apwal en wia met. Ih met me Mark kin wia. Mark ele nsensuwedla oh mworusala pwehki Pohl sohte men en iang ih nan eh seiloak en mwuhro. (Wiewia 15:37, 38) Ahpw met sohte kauhdihsang Mark en papah rie Kristian kan.
5 Mark iangada Parnapas, me e pahn rianiki, kohla papah nan wasa ehu tohrohr. Mpen sounpar 11 mwuhr, ni Pohl eh wie sensel nan Rom, Mark iang mi mwo pwehn sewese ih. (Pail. 23, 24) Ni mehlel, Pohl uhdahn kalahnganki eh sawas me kahrehda e koasoia me Mark wia “utupen nsenamwahu laud.”—Kol. 4:10, 11.
6. Ia duwen Mark eh paiekihda eh kin werekiong Kristian koahiek kan? (Menlau kilang nting tikitik me kileldi.)
6 Mark paiekihda eh kin werekiong Kristian koahiek kan. Mwurin eh mihmi rehn Pohl nan Rom ahnsou kis, Mark iangada wahnpoaron Piter kohla Papilon. Ira karanihala emenemen me kahrehda Piter likwerihki “Mark, nei pwutak.” (1 Pit. 5:13) Erein ara doadoahkpene, ele Piter kin padahkihong kompoakepah kereno oaritik tohto duwen mouren Sises oh sapwellime doadoahk en kalohk me mwuhr ntingdi nan nein Mark pwuhken rongamwahwo.a
7. Ia duwen brother pwulopwul men me adaneki Seung-Woo eh kahlemengih Mark? (Pil kilang kilel.)
7 Mark kin soupisengkihte eh papah Siohwa oh karanih rie Kristian koahiek kan. Ia duwen omw kak kahlemengih Mark? Ele ke men kalaudehla omw papah Siohwa, mwein papah nin duwen sounsawas de elder men, ahpw ke saikinte wiahla emen. Ma ei, ke dehr mworusala. Ahpw, pousehlahte rapahki soahng kan me ke kak wiahiong Siohwa oh mwomwohdiso. Ih met me wiawihong Seung-Woo, me met papah nin duwen elder men. Ni ahnsou me e pwulopwul, e kin kapahrekiong pein ih rie brother pwulopwul teikan. Ekei irail alehdi pwais kaselel kan mwohn ih. Seung-Woo nsensuwedla oh mworusala, oh kedekedeo e padahkihong elder kan duwen eh pepehm. Emen elder ndaiong ih me e kak wia dahme e kak pwehn papah meteikan mehnda ma ekei pak meteikan sohte kin ese soahng mwahu kan me e kin wia. Seung-Woo doadoahngki kaweido oh tepida sewese me mah kan oh meteikan me anahne sawas en kohla ni mihting kan. Ni eh medewehla ahnsowo, e koasoia: “I sukuhlki laud ia uhdahn wehwehn en papah meteikan. I esehda me peren kin kohsang en sewesehki meteikan soahng kan me re anahne.”
Ia duwen brother pwulopwul kan ar kak paiekihda ni arail kin kaukaule iang brother koahiek kan? (Menlau kilang parakrap 7)
KAHLEMENGIH TIMOTY OH KIN KASALEHDA LIMPOAK ONG METEIKAN
8. Dahme kahrehda Pohl pilada Timoty en iang ih seiloak? (Pilipai 2:19-22)
8 Pohl anahne brother kan me ahneki eimah pwehn iang ih seiloak ni eh pwurala ni kahnimw kan wasa me e lelohng uhwong. E tepte pilada brother men me adaneki Sailas, me kin papah Siohwa sounpar tohto, en iang ih. (Wiewia 15:22, 40) Mwuhr, Pohl pil pilada Timoty en iang ih. Dahme kahrehda Pohl men Timoty en iang ih? Ehu kahrepe e ahneki adamwahu. (Wiewia 16:1, 2) E pil kin uhdahn nsenohki aramas akan.—Wadek Pilipai 2:19-22.
9. Ia duwen Timoty eh kasalehda me e uhdahn nsenohki rie Kristian kan?
9 Sang ni ahnsou me e tepida iang Pohl papah, Timoty kin kasalehda me e nsenohki meteikan laudsang pein ih. Eri ni Pohl eh kohkohsang Peria, e ese me Timoty kak apwalih mwahu Kristian kapw kan wasao. (Wiewia 17:13, 14) Ni ahnsowo, ele Timoty sukuhlki soahng tohto sang Sailas, me pil mihmihte nan Peria. Ahpw mwuhr, Pohl kadarala Timoty kelehpw nan Deselonika pwehn kakehlaka Kristian kan nan kahnimwo. (1 Des. 3:2, ntp.) Erein sounpar 15 mwuri, en Timoty limpoak ong rie Kristian kan laudla. Eh poakohng irail uhdahn laud me kahrehda ekei pak e kin sengiseng ni rie Kristian kan ar lelohng lokolok. (Rom 12:15; 2 Tim. 1:4) Ia duwen Kristian pwulopwul kan ar kak kahlemengih Timoty?
10. Ia duwen brother men me adaneki Woo Jae eh sukuhlki en kin nsenohki laud meteikan?
10 Brother men me adaneki Woo Jae, sukuhlki en kin kasalehda eh nsenohki laud meteikan. Ni ahnsou me e pwulopwul, e apwal ong ih en koasoiong rie Kristian mah kan. Eri e kin rahnmwahute ni Wasahn Kaudoko oh kohkohsang irail. Elder men padahkihong Woo Jae en tepida koasoiong rie Kristian kan sang ni eh padahkihong irail dahme e kin kalahnganki duwen irail. Eldero pil kangoangehki en medewe duwen dahme aramaso ele kin perenki. Woo Jae doadoahngki kaweido ni eh kin koasoiong meteikan. Met, Woo Jae wia elder men. E koasoia: “Met e mengei ong ie en koasoiong aramas akan sohte lipilipil arail sounpar. I kalahnganki me met I esehla mwahu ahn meteikan irair. Met uhdahn sawas laud ni ei kin sewese riei Kristian kan.”
11. Ia duwen brother pwulopwul kan ar kak kakairada en nsenohki meteikan nan ar mwomwohdiso? (Pil kilang kilel.)
11 Kumwail brother pwulopwul kan pil kak sukuhlki en kasalehda amwail nsenohki meteikan. Ni mihting kan, koasoiong aramas akan iangahki me mah oh pwulopwul kan. Idek ia irarail oh eri rong. Met pahn seweseiuk en kilang ia duwen omw kak sewese irail. Mwein ke pahn esehda me pwopwoud mah men anahne sawas pwehn doadoahngki JW Library®. De ele ke esehda me sohte ara koasoandi en iang emen kalohk. Ke kak sewese irail en doadoahngki neirail sehlpwohn de iang irail kalohk? Sang ni omw tiengla mwowe pwehn sewese meteikan, ke pahn wiahda mehn kahlemeng mwahu ehu ong koaros.
Brother pwulopwul kan kak sewese mwomwohdiso ni soangsoangen ahl mwahu kan (Menlau kilang parakrap 11)
PAIEKIHDA EN POHL KAWEID
12. Ia duwen brother pwulopwul kan ar kak paiekihda ahn Pohl kaweid ong Timoty?
12 Pohl kihong Timoty kaweid mwahu pwehn sewese ih en pweida nan eh mour oh eh doadoahk en kalohk. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Kumwail brother pwulopwul kan pil kak paiekihda en Pohl kaweido. Ia duwen? Wadek nein Pohl kisinlikou riau ko ong Timoty mwomwen me e ntingwohng uhk, oh kilang kaweid dah me ke kak doadoahngki nan omw mour. Tehk ekei karasepe kan.
13. Dahme pahn seweseiuk en kalaudehla omw loalopwoat ong Siohwa?
13 “Kaiakaiahne pein kowe ni omw kin ahneki mehn akadei en poadidiong Koht.” (1 Tim. 4:7b) Ia wehwehn poadidiong Koht? Met kin wehwehki en karanihte Siohwa oh kin inengieng wia dahme kin kaperenda ih. Pwehki kitail sohte ipwidihte ahneki soangen irair wet, kitail anahne kakairada. Ia duwen? Lepin lokaiahn Krihs me kawehwehdi ong “kaiakaiahne pein kowe” kin kalapw kadoadoahk ong kaiahn laud me sounmwadong kan kin wia pwehn kaunopada ong siai en mwadong ehu. Sounmwadong pwukat anahne kakairada irair mwahu kan me pahn sewese irail en kana. Kitail pil anahne wia met pwehn karanihala Siohwa.
14. Ia atail mehn akadei ni atail wadek Paipel? Menlau kihda ehu karasaras.
14 E kesempwal en ahnla wadek Paipel rahn koaros. Oh e pil kesempwal kitail en tamataman me kahrepen omw wadek Paipel iei en karanihala Siohwa. Karasepe, ni omw wadek koasoiepen Sises oh mwahnakapw me kaun oh kepwehpweo, dahme met padahkihong uhk duwen Siohwa? (Mark 10:17-22) Mwahnakapwo kamehlele me Sises iei me Mesaiao ahpw e sohte ahneki pwoson me itar pwehn wiahla sapwellime tohnpadahk. Mendahki met, Sises ketin “poakepoakehda.” Sises mahseniong mwahnakapwo ni kadek. E sansal me Sises kupwurki mwahnakapwo en wiahda pilipil mwahu. Sises pil kasalehda sapwellimen Siohwa limpoak ong mwahnakapwo. (Sohn 14:9) Ni omw medewe duwen koasoi pwoatet oh omw irair kan, pein idek rehmw, ‘Dahme I anahne wia pwehn karanihala Siohwa oh kalaudehla ei papah meteikan?’
15. Dahme kahrehda e kesempwal brother pwulopwul men en wia mehn kahlemeng mwahu ong meteikan? Menlau kihda ehu karasaras. (1 Timoty 4:12, 13)
15 “Wiahla mehn kahlemeng ehu ong irail kan me lelepek.” (Wadek 1 Timoty 4:12, 13.) Pohl kangoangehki Timoty en esehla ia duwen en wadawad mwahu oh en wia sounpadahk mwahu men, oh Pohl pil men en kakairada irair mwahu kan me duwehte limpoak, pwoson, oh mwakelekel. Dahme kahrehda? Pwehki dahme emen kin wia uhdahn kesempwalsang dahme e kin nda. Ia duwen ma ke pahn wia padahk ehu me pid duwen en kalaudehla omw ngoang nan kalohk. E pahn mengei ong uhk en koasoia ire wet ma ke kin wia uwen omw kak nan kalohk. Oh me rongorong kan pahn mwekidki en doadoahngki dahme ke koasoia ma re kilang me ke kin wia met.—1 Tim. 3:13.
16. (a) Ni soangen ahl limau dah kan me Kristian pwulopwul kan kak wia mehn kahlemeng mwahu? (b) Ia duwen brother pwulopwul men eh kak wia mehn kahlemeng mwahu “ni lokaia”?
16 Nan 1 Timoty 4:12, Pohl kasalehda ahl limau me brother pwulopwul men kak wia mehn kahlemeng mwahu. E pahn mwahu ong uhk ken kihong ahnsou en onopki ehuehu ahl pwukat. Karasepe, ele ke men kamwahwihala omw mehn kahlemeng “ni lokaia.” Medewe dahme ke kak nda pwehn kangoange meteikan. Ma ke mihmihte rehn omw pahpa nohno, ke kak kalaudehla omw kalahnganki dahme ira kin wiahiong uhk? Mwurin mihting kan, ke kak padahkihong brother de sister men dahme ke mwahuki duwen eh padahko? Mwein ke pil kak song en pasapeng ni pein omw lokaia ni mihting kan. Omw nannanti en wia mehn kahlemeng mwahu ni lokaia pahn kasalehda me ke koahkoahiekla nin duwen emen sapwellimen Siohwa ladu.—1 Tim. 4:15.
17. Dahme pahn sewese brother pwulopwul men en wia soahng kan me e men wia ong Siohwa? (2 Timoty 2:22)
17 “Tangasang ineng en me pwulopwul kan, ahpw nantihong rapahki pwung.” (Wadek 2 Timoty 2:22.) Pohl kangoangehki Timoty en pelianda ineng kan me kakete kauhdihsang en papah Siohwa de kaluwetehla eh nanpwungmwahu rehn Siohwa. Ke pil kakete tehkada me ke kin kihong omw ahnsou en wia dahme ke perenki wia oh imwilahn met, solahr omw ahnsou ong Siohwa. Medewehla uwen ahnsou me ke kin iang mwadong, kilang internet, de mwadongki video games kan. Ke kak doadoahngki ekei ahnsou ko ong Siohwa oh meteikan? Mwein ke kak sewese apwalih omw Wasahn Kaudok de iang kalohk doadoahngki deupen pwuhk kadahr. Ma ke kin wia soahng pwukat, ele ke pahn wiahda kompoakepahmw kan me pahn kangoangeiuk en wiahda ahnsou ong Siohwa oh seweseiuk ken lel omw mehn akadei kan.
PAPAH METEIKAN KIN WAHDO KAPAI KAN
18. Dahme kahrehda kitail kak nda me Mark oh Timoty ahneki mour nsenamwahu?
18 Mark oh Timoty wiahda wekidekla tohto nan ara mour pwehn kalaudehla ara papah meteikan oh imwilahn met, mie soahng kaperen tohto me wiawi nan ara mour. (Wiewia 20:35) Pwehn papah rie Kristian kan, Mark kin seiloakla wasa tohto. E pil ntingihdi soahng kaperen kan duwen mouren Sises oh sapwellime doadoahk en kalohk. Timoty sewese Pohl en wiahda mwomwohdiso kapw kan oh kangoange Kristian kan. Siohwa ketin mwahngih tounmetei koaros me Mark oh Timoty wiahda pwehn kalaudehla ara papah oh met uhdahn kaperenda ih.
19. Dahme kahrehda brother pwulopwul kan anahne doadoahngki ahn Pohl kaweid ong Timoty, oh ia pahn imwilahn met?
19 Kitail kak kilang me Pohl uhdahn poakohng Timoty sang ni soahng kan me e ntingihong nan nah kisin likou ko. Ahpw, Siohwa me ketin doadoahngki Pohl en ntingihdi kisin likou pwukat, eri soahng kan me kitail wadek loale kasalehda sapwellimen Siohwa pepehm duwen brother pwulopwul kan rahnwet. E uhdahn ketin poakohng uhk. Oh e kupwurki ken pweida. Eri wia uwen omw kak pwehn doadoahngki en Pohl kaweido oh kalaudehla omw ineng en papah meteikan. Ma ke wia met, ke pahn ahneki mour nsenamwahu met oh ke pahn “koledi teng mour mehlelo” me pahn kohdo.—1 Tim. 6:18, 19.
KOUL 80 Pein Kilang me Siohwa Mwahu
b WEHWEHN KILEL: Mark kin apwalihala ahn Pohl oh Parnapas anahn kan nan ar seiloak en misinerio. Timoty kin men mwemweitla mwomwohdiso ehu pwehn kakehlaka oh kangoange rie Kristian.