Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • Pitsang ‘Rahnen Siohwa’
    Kahn Iroir—1998 | January 1
    • lekwusol, Epedmelek, ih me doarehla Seremaia sang pwoahro. Oh nein Seremaia sounnting lelepek, Paruk pil iang pitsang kadeiko. (Seremaia 35:18, 19; 38:​7-​13; 39:15-​18; 45:​1-5) Ong soangen aramas pwukat Siohwa mahsanih: “Ngehite me mwahngih koasoandi kan ong kumwail, koasoandien kapaikumwailda, ahpw kaidehn en kahpwalihkumwailla, koasoandi kan en ahnsou kohkohdo kan me kumwail kasikasik.” Inou wet pweidaher ni ahl tikitik nan pahr 539 B.C.E. ni ahnsou me mehn Suhs ako me kin lemmwiki Koht saledeksang Nanmwarki en Papilon Sirus, oh irail pwurala Serusalem oh onehdasapahl tehnpaso. Aramas akan me pidoisang kaudok kan en Papilon oh iangala sapwellimen Siohwa kaudok min pil kak kaskasik popohl soutuk nan sapwellimen Siohwa Paradais nin sampah.​—⁠Seremaia 29:11; Melkahka 37:34; Kaudiahl 18:​2, 4.

      “Kahn Kamakam Kowalap” en Keieun Senturi

      14. Dahme kahrehda Siohwa soikala Wehin Israel douluhl?

      14 Kitail pahn uhd koasoi duwen keieun senturi C.E. Ni ahnsowo mehn Suhs ako me pitsang kamakamo pwurehng pwupwudi ni ahr lahlahwe Koht. Siohwa kadarodo sapwellime Iehros nin sampah en wiahla Me Keidio, de Mesaia. Erein pahr 29 lel 33 C.E., Sises kalohki nan sahpw en Israel: “Kumwail koluhla oh wiliakapwala! Pwe Wehin Koht kerendohr!” (Madiu 4:​17) E pil, kihpene oh kaiane tohnpadahk kan en iang ih doadoahk wet en pakairkiseli rongamwahu en Wehio. Iaduwen kaun akan en mehn Suhs mwekidki met? Irail kawe Sises oh wia dihp me keieu suwed, irail kamehla Sises nin tuhke kalokoloko. Siohwa kesehla mehn Suhs akan nin duwen sapwellime aramas akan. Ahn Koht kesehla wehio pahn poatopoat.

      15. Dahme mehn Suhs akan me koluhla, pahn kak wia?

      15 Nan rahn en Pendekos 33 C.E., Sises ketikihdiong ngehn sarawi pohn sapwellime tohnpadahk kan oh irail tepida lokaiahki lokaiahn sahpw teikan ong mehn Suhs akan oh irail kan me iangala pelien lamalam en mehn Suhs akan me mwadang pokonpene. Wahnpoaron Piter padahkiong pokon wet: “Ahpw Koht ketin kaiasadahr Sises menet sang mehla, oh kiht koaros me wia sounkadehdepen mehlel wet. . . . Eri, aramas en Israel kan koaros en uhdahn ese ni mehlel pwe Sises me kumwail pasurdiong nin tuhkeo, iei ih me Koht ketin kasapwilada pwe en Kaun oh Mesaia!” Iaduwen mehn Suhs mehlel akan mwekidki padahk wet? “Re ahpw pahtoukihla mehlel,” koluhla oh wiliakapwala, oh pil papidaisla. (Wiewia 2:​32-​41) Doadoahk en kalohki Wehio mwadang kekeirada, oh erein sounpahr 30 e kaparaseli rehn “aramas akan koaros nin sampah.”​—⁠Kolose 1:​23.

      16. Iaduwen Siohwa kosonehdi wiewia kan en wahdohng kadeik ong wehin Israel ni pali uduk?

      16 Ni ahnsouo e konehngehr Siohwa en kadeikada sapwellime aramas akan me uhweng ih, irail me pwilidak en Mehn Israel kan. Aramas kid kid kei, sang wehi kan ni ahnsowo, pedelong nan mwomwohdiso en Kristian oh wiahla aramas keidi kan en “Israel en Koht” ni pali ngehn. (Kalesia 6:​16) Mehn Suhs akan ni ahnsowo, kohkohdi, ni elen kailok oh uhpene ni padahk kan. Irail uhweng dahme Pohl koasoi duwen ‘peikiong pwungen wehi kan,’ irail uhweng mehn Rom kan me kaunda irail. (Rom 13:1) Siohwa ni sansal koasoanehdi wiewia kan en mwuhr. Nan pahr 66 C.E. sounpei en mehn Rom kan pahnangin General Gallus tepida mahweniong Serusalem. Mehn Rom kan kawehla kehl en tehnpaso. Nin duwen rekod kan en Sosephus, uhdahn mie kamakam nan kanihmwo oh ong aramas akan.a Ahpw mwadangete, sounpei kan en mehn Rom kohkohlahsang Serusalem. Met kin mweidong sapwellimen Sises tohnpadahk kan en ‘tangalahng pohn nahna kan,’ nin duwen e padahkiong irail en wia nan eh kokohp me ntinghdi nan pwuhken Madiu 24:​15, 16.

      17, 18. (a) Mehnia kamakam me Siohwa kadeikihda mehn Suhs akan? (b) Aramas dah kei ‘pitla,’ oh met kin mwete dah?

      17 Ahpw, sapwellimen Siohwa kadeik ni unsek pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo. Nan pahr 70 C.E., sounpei en mehn Rom kan, met pahnangin General Titus, pwuralahng Serusalem. Ni ahnsouwet, irail kalowehdi mehn Suhs akan. Mehn Suhs akan, me kin mahwenpene nanpwungarail sohte kak kalohwehdi mehn Rom akan. Kahnihmwo oh tehnpaso ohla douluhl. Pohnangin mehn Suhs rar kan me lelong kalokolok oh mehla, paliwar en aramas 600,000 lekdekla likin kehl en kanihmwo. Mwurin kanihmwo ohla, mehn Suhs 97,000 kalipilipla, oh tohto irail mehla nan mwadong kan en mehn Rom. Ni mehlel, ihte aramas me pitsang kamakam kowalap iei irail Kristian peik kan me tangalahng pohn nahna kan palio sang pillap Sordan.​—⁠Madiu 24:21, 22; Luk 21:20-​22.

      18 Ihme kahrehda, ahn Sises kokohp me pid “kaimwseklahn koasoandi kan” tepin pweidaher ni ahnsou Siohwa kadeik mehn Suhs me uhweng kan nan pahr 66-​70 C.E. (Madiu 24:​3-​22) Ahpw, met ihte kin mwete, “rahno me kohkohdo, rahn kamasepwehk en Siohwa,” kaimwseklahn kamakamo me pahn kapilpene sampah pwon. (Soel 2:31) Iaduwen komw kak “pitsang”? Artikel en mwuhr pahn sapengla peidek wet.

  • Kadehde Ong Wehi Pokon Pwehn Kamourala
    Kahn Iroir—1998 | January 1
    • Kadehde Ong Wehi Pokon Pwehn Kamourala

      “Koaros me kin likweriong mwaren Kaun-o [Siohwa] pahn mourla.”​—ROM 10:13.

      1. Nan poadopoad en Paipel, peneu dah kei me kin kohda?

      POADOAPOAD en Paipel kasansalehda ekei ‘rahnen Siohwa.’ Nohliko ni rahnen Noha, kamwomwalahn Sodom oh Komora, oh kamwomwalahn Serusalem nan 607 B.C.E. oh 70 C.E. iei rahn kamasepwehk kan en Siohwa. Rahn pwukat iei ahnsoun kopwung ong irail akan me kin uhweng Siohwa. (Malakai 4:5; Luk 21:22) Erein rahn pwuko, aramas tohto mehla pwehki ahr wiewia suwed. Ahpw ekei me pitla. Siohwa kihda peneu, padahkiong aramas suwed akan duwen kamakam kan me pahn kohwong irail oh pil mweidong ahnsou ong aramas pwung kan en kamourala.

      2, 3. (a) Mehnia kokohp me pwurehng wadawadda nan rahn en Pendekos? (b) Sang Pendekos 33 C.E., ia wehwehn en likweriong mwaren Siohwa?

      2 Kamwomwalahn Serusalem nan 70 C.E. kin wia karasepe kehlail en met. Soukohp Soel kohpadaher kamwomwalahn Serusalem sounpar 900 mwowe: “I pahn kihong sampah oh pahnlahng ei kehkehlik kei duwen rahno; kamaramas pahn wiawi, kisiniei, oh ediniei laud, duwehte depwek kan. Ketipin pahn rotala, oh maram pahn weitahtahla duwehte nta mwohn rahn lapalap oh kamasepwehk wet en ketidohn Kaun-o [Siohwa].” Iaduwen aramas akan pahn kak pitsang kamakam kamasepwehk wet? Siohwa padahkiong Soel en ntingihdi met: “Ahpw irail koaros me pahn [likweriong mwaren Siohwa] pahn mourla. Nin duwen me [Siohwa] mahsanih, ‘Ekei pahn pitla nan Serusalem; irail kan me I piladahr pahn mourla.”​—⁠Soel 2:​30-​32.

      3 Nan Pendekos 33 C.E., wahnpoaron Piter padahkiong pokon ehu en mehn Suhs oh irail kan me iangala lamalam en mehn Suhs nan Serusalem duwen kokohp en Soel. Oh e padahkiong irail me irail kak kaskasik pweidahn kokohp wet nan arail ahnsou: “I pahn wiahda manaman ekei nanleng, oh kilel kapwuriamwei kei nin sampah. Kamaramas pahn wiawi, kisiniei oh ediniei moron pahn mie; ketipin pahn rotala, oh maram pahn weitahtahla duwehte nta, mwohn Rahn Lapalap oh lingaling wet en ketidohn Kauno. Eri, sohte lipilipil ihs ih me pahn likweriong mwaren Kauno [Siohwa] pahn mourla.” (Wiewia 2:​16-​21) Pokono me rongorong Piter koaros mih pahn Kosonned en Moses, ihme kahrehda irail ese mwaren Siohwa. Piter kawehwehda, me en likweriong mwaren Siohwa pahn pidada mehkot laudsang ihte met. Pil kesempwal iei me met kin pidada en pepdaisla ni mwaren Sises, meho me kamakamala oh iasadahng mour nanleng kohkohlahte.​—⁠Wiewia 2:​37, 38.

      4. Mehnia rong me Kristian akan kaparaseli wasa koaros?

      4 Sang ni rahn en Pendekos kohla, Kristian akan kaparaseli rong me Sises iasada. (1 Korint 1:​23) Re kalohkiseli me aramas akan kak pwekpwekda nin duwen sapwellimen Siohwa Koht aramas ngehnen kan oh wiahla kisehn “Israel en Koht” kapw, wehi ngehnin ehu me pahn ‘kalohkiseli wiewia kapwuriamwei kan en nin limen Koht.’ (Kalesia 6:16; 1 Piter 2:9) Irail kan me kolokolte ahr lelepek lao irail mehla, pahn sohsohki mour nanleng kohkohlahte nin duwen iengen Sises sapwellime Wehin Nanleng. (Madiu 24:13; Rom 8:​15, 16; 1 Korint 15:50-​54) Oh pil, Kristian pwukat pahn kalohkiseli rahn kamasepwehk en Siohwa me kerendohr. Irail anahne pakairkihong mehn Suhs akan me irail pahn lelong ehu kalokolok suwed sang kalokolok teikan me kohwong Serusalem oh sapwellimen Koht aramas akan lao lel ahnsowo. Ahpw, ekei aramas pahn pitla. Ihs irail? Irail aramas akan me kin likweriong mwaren Siohwa.

      “Ni Imwin Rahn akan”

      5. Mehnia irair akan en kokohp akan me pweidaher nan rahn pwukat?

      5 Ni ahl tohto, irair akan ni ahnsouwo kin mwete dahme kitail kin kilang nan atail ahnsou. Sang pahr 1914, aramas akan mih nan ahnsou tohrohr ehu me Paipel kadanehki “ansoun imwi” oh “imwilahn koasoandi wet,” oh “imwin rahn akan.” (Daniel 12:​1, 4; Madiu 24:​3-8; 2 Timoty 3:​1-5, 13) Nan atail ahnsou, mahwen suwed akan, kekeiradahn dihp, ohlahn irairen aramas akan iangahki irairen weren sampah kin kadehde duwen pwepweidahn kokohp en Paipelo. Mehpwukat iei kisehn kilel ehu me Sises kohpada, oh kasansalehda me aramas akan pahn lelong rahn kamasepwehk en Siohwa. Met pahn imwisekihla mahwen en Armakedon, iei kaimwseklahn “kahn kamakam kowalap me pahn laudsang apwal me kin wiawi sang mahs kohdo lel met; pil sohte me pahn duwe sang met kohla.”​—⁠Madiu 24:21; Kaudiahl 16:16.

      6. (a) Dahme Siohwa wia pwehn kamourala irail me opampap akan? (b) Ia wasa kitail kin diarada ahn Pohl kaweid ong kamourala?

      6 Nin duwen rahn en kasohrehla aramas suwed akan kerendohr, Siohwa kin sewese aramas opampap akan en kamourala. Erein “imwin ahnsou” e kihpeneier luwen me keidi kan en Israel en Koht oh uhd sohpeiwong sapwellime ladu kan nin sampah, sang nan pahr 1930 kohdo lel ni ahnsouwet, oh kihpene “pokon kalaimwunie-me sohte aramas kak wadekedi uwen tohto! Re kohsang nan wehi koaros, ni kadaudok koaros, nan sahpw koaros, oh lokaia koaros.” Nin duwen pwihn ehu, irail “pitsang kamakam laudo.” (Kaudiahl 7:​9, 14) Ahpw iaduwen pein emen emen kitail kak liki me pein kitail pahn pitsang kamakam laudo? Wahnpoaron Pohl kihda pasepeng ong peidek wet. Nan Rom irelaud 10, e kihda kaweid kaselel ong en pitsang kamakamo​—⁠kaweid me kadoadoahk ong nan ahr ahnsou oh pil nan atail ahnsou.

      Kapakap Ehu ong Kamourala

      7. (a) Mehnia koapwoaroapwoar me kawehwehda nan pwuhken Rom 10:​1, 2? (b) Dahme kahrehda Siohwa kak ni ahnsowet mweidong “rongamwahu” en lohkiseli laudsang mahs?

      7 Ni ahnsou me Pohl ntingihdi pwuhken Rom, Siohwa soikalaiehr wehin Israel. Ahpw, wahnpoarono kihda koapwoaroapwoar: “Ia uwen ei ngoangki sang nan mohngiongi unsek pwe riei mehn Suhs akan en mourla! Ia uwen ei ngidingid oh kin kapakapkin irail rehn Koht!” E koapwoaroapwoarki emen emen irail mehn Suhs akan pahn sukuhliki loalokong pwung en Koht, oh met pahn kaluwalahng arail ale mour soutuk. (Rom 10:​1, 2) Oh pil, Siohwa kupwurki aramas koaros nin sampah en pwoson oh kamourala, nin duwen Sohn 3:16 mahsanih: “Pwe iei uwen Koht eh ketin loalloale sampah, me e ketikihdohki Sapwellime Iehros, pwe mehmen me kin pwosonla ih en dehr salongala, a en ahneki mour soutuk.” Sapwellimen Sises meirong tomw ritingihda ahl ong kamourala. Duwehte ni mwehin Noha oh rahnen kadeik teikan, Siohwa kin mweidong “rongamwahu” en lohkseli, sewese aramas akan en diarada elen kamour.​—⁠Mark 13:10, 19, 20.

      8. En kahlemengih Pohl, Kristian mehlel akan kin padahkiong ihs duwen rongamwahuo, oh iaduwen irail kin wia met?

      8 Pohl kasalehda pein eh limpoak ong mehn Suhs akan oh pil ong Mehn Liki kan sang ni eh kalohkiseli rongamwahu ahnsou koaros. E kin “koasoakoasoiong mehn Suhs oh mehn Krihs kan.” E padahkiong elder kan en Episos: “Kumwail ese me I sohte kin ekihsang kumwail mehkot me I dehdehki me pahn sewesei kumwail ni ei padahk oh panawih kumwail nan wasahn kapokon kan oh nan imwamwail kan. I panawih mehn Suhs kan oh pil mehn liki kan, pwe irail en weksang diparail kan, oh wekidekiong Koht oh pil pwoson mwaren Kaun Sises.” (Wiewia 18:4; 20:20, 21) Me duwehte met, Sounkadehdehn Siohwa kan nan rahnpwukat kin nantiong kalohkiseli rongamwahu, kaidehn ihte ong irail akan me dene irail Kristian, ahpw pil ong aramas koaros “oh lelohng ni irepen sampah.”​—Wiewia 1:8; 18:5.

      Pakairkiong “‘Mahsen’ en Pwoson”

      9. (a) Soahngen pwoson dah me pwuhken Rom 10:​8, 9 kangoange kitail en ahneki? (b) Iahd oh iaduwen kitail anahne kadehdeh duwen atail pwoson?

      9 Pwoson me pahn kak dadaur me kesempwal ong kamourala. Pohl koasoia met sang pwuhken Deuderonomi 30:14: “Mahsen en Koht kin mihmi limwahmw, ni ewomw oh pil nan omw mohngiong”-eri, met wehwehki mahsen en pwoson me kitail kin padahngkihwei.” (Rom 10:8) Ahnsou kitail kin kalohkiseli “mahsen en pwoson,” pein atail pwoson pahn kehlailda oh mihmi nan mohngiongatail. E pil duwehte Pohl, oh eh kaweid kan pahn kak kakehlailda atail ineng en duwehte ih, kalohkiseli atail pwoson rehn mehteikan: “Pwe ma ke pahn kadehdehki ni ewomwen me Sises iei Kaun, oh pwoson nan kapehdomw me Koht ketin kaiasada sang mehla, eri, ke pahn mourla.” (Rom 10:9) Kitail anahne nda met mwohn aramas teikan ni ansoun pepdais oh kaidehn ihte, anahne en doula, koasoia met ong mehteikan duwen irair kaselel kan en mehlelo. Padahk mehlel wet kin kalinganada mwar kesempwal en Kaunepen Lahng oh Sampah, Kaun Siohwa; oh pil atail Nanmwarki me tomwki dihpatail kan, Kaun, Sises Krais; oh pil inou kaselel kan me Wehio inoukiong kitail koaros.

      10. Pwehn pahrekiong pwuhken Rom 10:10, 11, iaduwen kitail anahne doadoahngki “‘mahsen’ en pwoson”?

      10 Sohte kamour ong aramas akan me sohte kamehlele oh sohte kapwaiada “‘mahsen’ en pwoson,” nin duwen wahnpoarono mahsanih: “Pwe atail pwoson kin tepisang nan kapehditail, oh ihme kitail kin pwungkihla rehn Koht; atail kadehde kin tepisang ni ewetail, oh ihme kitail kin mourkihla. Pwe Pwuhk Sarawi mahsanih, “Mehmen me kin pwoson ih sohte pahn sarohdi.’” (Rom 10:10, 11) Kitail anahne ahneki loalokong pwung en “‘mahsen’ en pwoson” oh pousehlahte kainengihada pwoson wet nan mongiongatail pwe met pahn kamwekid kitail en padahkiong aramas teikan. Pein Sises katamankin kitail: “Eri, mehmen me pah namenengkin ie oh ei padahk rehn aramas en dih suwed oh dipan wet, ih me Nein-Aramas pahn pil ketin ailehki ni eh pahn ketido ni lingan en Seme iangahki sapwellime tohnleng sarawi kan.”​—Mark 8:​38.

      11. Ia uwen laud rongamwahu wet pahn anahne lohkseli, oh dahme kahrehda?

      11 Nin duwen me soukohp Daniel kohpada, ni imwin ahnsou, irail me “kupwurokong kan” pahn “lingalingki marain en pahnlahng,” nin duwen kadehde en Wehio pahn kaparaseli ni irepen sampah. Oh “irail kan me padahkihonger aramas tohto en wia dahme pwung,” oh loalokong mehlelo me inenen dirla, pwe Siohwa kin kamarainihkin kitail duwen kohkohp akan me pid imwin ahnsou. (Daniel 12:​3, 4) Iet ehu rong en kamour me inenen kesempwal ong kamouralahn koaros me kin poakong me mehlelo oh me pwung.

      12. Iaduwen pwuhken Rom 10:12 kin pid pwukoah en tohnlengo me pwarada nan pwuhken Kaudiahl 14:6?

      12 Wahnpoaron Pohl pousehla mahsanih: “Eri, mahsen wet oarepene aramas koaros, pwe sohte wekpeseng ehu mie nanpwungen mehn Suhs akan oh mehn liki kan. Koht, iei ih mehtehmen me pil Kaunen aramas akan koaros, me kin ketin kupwuramwahuwih aramas koaros me kin likweriong ih.” (Rom 10:12) Rahnwet, “rongamwahuo” pahn anahne lohkiseli laudsang mahs, nin sampah pwon​—⁠ong aramas koaros, lel ni irepen sampah. Tohnleng en Kaudiahl 14:6 kin

Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
Log Out
Log In
  • Ponapean
  • Share
  • Me Ke Mwahuki
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Terms of Use
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Log In
Share