Warohng Towehla Sapwellime Wehi
“Ih met kadehdepen sapwellimen Koht kadeik pwung, pwehki ni imwilahn soahng pwukat kumwail pahn warohng towehla sapwellime Wehi.”—2 DES. 1:5.
1, 2. Ia kupwuren Koht ong me pid duwen kadeik, oh ihs me pahn wia kadeik wet?
NAN pahr 50 C.E., wahnpoaron Pohl wie ketiketseli nan Adens. Ni eh kilang duwen rek en aramas akan ar kin pwongih dikedik wasao, met kamwakid ih en wia padahk ehu me inenen eretik. E kaimwisekihla padahk wet ki poangoak ehu me ele kahrehiong irail akan me sohte kin kaudokiong Koht en rong kanaiehng. E mahsanih: “Met [Koht] ketin kupwurki aramas koaros wasa koaros en weksang arail suwed akan. Pwe e ketin koasoanedier rahn ehu me e pahn ketin kadeingkihda sampah pwon pwuhng, sang rehn ohl emen me e ketin pilada. E ketikihda kadehdepen met ong emenemen ni eh ketin kaiasadahr ohlo sang mehla!”—Wiewia 17:30, 31.
2 Ia uwen met kin wia mehkot kesempwal en medemedewe duwen Koht eh ketin koasoanedier me kadeik pahn uhdahn wiawi ong aramas koaros ahnsou kohkohdo! Kadeik wet pahn sang rehn meno me Pohl sohte kasalehda mware nan padahk me e wia nan Adens ahpw me kitail kin wehwehki me iei ih Sises Krais me iasadahr. Sapwellimen Sises kadeik pahn wehwehki en emen pahn mour de mehla.
3. Dahme kahrehda Siohwa ketin wiahda inou ehu rehn Eipraam, oh ihs me ahneki pwukoa tohrohr me pid pweidahn inou wet?
3 Rahn en Kadeik wet pahn reireiki sounpar 1,000. Ki mwaren Siohwa, Sises pahn kaweidih kadeik wet nin duwen Nanmwarki men en Wehin Koht, ahpw e sohte pahn kelehpw wia met. Siohwa ketin piladahr irail teikan sang nanpwungen aramas en sampah pwehn iang Krais kaunda oh wia kadeik erein sounpar Kido. (Pil kilang Luk 22:29, 30.) Kereniong sounpar 4,000 samwalahro, Siohwa ketikihdi poahsoanpen Rahn en Kadeik wet ni ahnsou me e wiahda inou rehn sapwellime ladu lelepek Eipraam. (Wadek Senesis 22:17, 18.) Inou wet sansal me e tepida wiawi nan pahr 1943 B.C.E. Mehlel, Eipraam ahnsowo saikinte kak en wehwehki ni unsek dahme inou wet pahn wiahiong aramas en sampah. Ahpw kitail rahnwet kak kilang me pahn koasoandi en inou wet, kadaudok en Eipraam menet ahneki pwukoa tohrohr ehu me pid pweidahn kupwuren Koht ong kadeiki aramas akan.
4, 5. (a) Ihs me Kadaudok en Eipraam kin keieu pidada, oh dahme e mahsanihki duwen Wehio? (b) Iahd me koapworopwor en iang mih nan koasoandi en Wehi wet ritidahng me pwoson akan?
4 Kadaudok en Eipraam menet sansalehr me iei ih Sises, me ketin keikihdi ngehn sarawi nan pahr 29 C.E. oh wiahla Mesaia, de Krais, me inoupe mieier. (Kal. 3:16) Nan erein sounpar siluh elep mwurin met, Sises pahn wie kalokalohki rongamwahu en Wehin Koht ong mehn Suhs akan. Mwurin selidi en Sohn Sounpapidais, Sises kasalehda me ekei kak koapworopworki en iang pwihn me pahn mih nan Wehi wet ni e mahsanih: “Sang ni mwehin Sohn lel met, Wehin nanleng iei mehn akadei me aramas kin wonoweiong, oh irail kak me kin wonoweiongete met kin koanoadi.”—Mad. 11:12, NW.
5 Ahpw mwohnte e kosoaia duwen irail akan me pahn ‘koanoadi’ Wehio nanleng, Sises mahsanih: “Kumwail en pil ese pwe sohte aramas emen nin sampah mie me lapalapasang Sohn Sounpapidais. Ahpw me keieu tikitik nan Wehin Koht, lapalapasang ih.” (Mad. 11:11) Dahme kahrehda? Pwehki koapworopwor en iang mih nan koasoandi en Wehi wet saikinte uhdahn ritidahng me pwoson akan lao ahnsou me ngehn sarawi mweredi pohrail nan Pendekos 33 C.E. Ni ahnsowo, Sohn Sounpapidais melahr.—Wiewia 2:1-4.
Kadaudok en Eipraam Pwunglahr Rehn Koht
6, 7. (a) Ni ahl dahieu me kadaudok en Eipraam kan pahn duwehla “ngeder en usu kan en pahnlahng”? (b) Soangen kapai dahieu me Eipraam sapwellimanki, oh pil soangen kapai dah me duwehte met me kadaudoke kan alehdi?
6 Siohwa padahkihongehr Eipraam me kadaudoke kan pahn tohtohla duwehte “ngeder en usu kan en pahnlahng” oh pil ngeder en pihk kan pohn oaroahr kan. (Sen. 13:16; 22:17) Met kin pil wehwehki me ni ahnsou kan en Eipraam, aramas sohte kak en uhdahn ese ia uwen tohto me pahn wiahda kadaudok wet. Ahpw mwurin ahnsou kei, nempe en irail me wiahla kadaudok wet sansalda. Me pahn patehng Sises, uwen tohto en irail pahn lel me 144,000.—Kaud. 7:4; 14:1.
7 Me pid duwen en Eipraam pwoson, Mahsen en Koht mahsanih: “[Eipraam] pwoson Koht, oh pwehki eh pwoson, Koht ketin kupwurehla pwe en pwungla reh.” (Kal. 3:6) Mehlel, sohte aramas emen me uhdahn unsek ni pwung. (Seims 3:2) Ahpw mendahki met, en Eipraam kin pwoson laud kahrehiong Siohwa en ketin wiahkin ih aramas pwung men reh oh pil kin kahdaneki ih kompoakepah. (Ais. 41:8) Irail akan me wiahda kadaudok en Eipraam wet iangahki Sises pil pwunglahr rehn Koht, oh met kihong irail kapai me laud sang dahme Eipraam ahneki.
8. Soangen kapai dah kan me ritidahng irail me iang kadaudok en Eipraam?
8 Kristian keidi kan wia aramas pwunglahr kei pwehki irail kin kasalehda pwoson mehlel ong meirong tomw en Sises. (Rom 3:24, 28) Mwohn silangin Siohwa, irail maiaudahsang pahn manaman en dihp oh kakehr en keikihdi ngehn sarawi pwehn wiahla sapwellimen Koht seri en ngehn, rien Sises Krais. (Sohn 1:12, 13) Irail pidelong nan inou kapw wet oh wiahla wehi kapw ehu, “Israel en Koht.” (Kal. 6:16, NW; Luk 22:20) Ia uwen met kin wia pwais kaselel ehu ong irail! Pwehki Koht ketikihda koasoandi wet ong irail, Kristian keidi pwukat sohte kin ahneki koapworopwor en iang mour kohkohlahte pohn sampah. Irail tounmeteikihla pai wet oh uhd pilada soangen peren me inenen siksang me iei en miniminiong Sises erein Rahn en Kadeiko oh iang ih kakaun nanleng.—Wadek Rom 8:17.
9, 10. (a) Iahd me Kristian kan tepin keikihdi ngehn sarawi, oh dahme kin mih mwohrail? (b) Soangen sawas dah me Kristian keidi kan kin ale?
9 Ni Pendekos 33 C.E., pwihn en aramas lelepek kei alehdi ahnsou mwahu en iang wia emen me pahn iang Sises kaunda erein Rahn en Kadeik. Sapwellimen Sises tohnpadahk mpen me 120 papidaiskihla ngehn sarawi oh wiahla keieu de tepin Kristian keidi kan. Ahpw, ong irail, met wia keieu en kahk pwehn alehdi mour soutuk nanleng. Sangete ahnsowo, irail anahne en kasalehda arail loalopwoat ong Siohwa mendahki kasongosong kan me Sehdan kin kihong irail. Irail anahne en pil lelepek lao lel mehla ma irail men alehdi nihnen mour en nanleng.—Kaud. 2:10.
10 Pwehki met, Siohwa ki sapwellime Mahsen oh pil mwomwohdiso en Kristian kin ketikihong Kristian keidi kan kaweid oh kangoang kan me irail kin anahne. Karasepe, wahnpoaron Pohl ntingwohng Kristian keidi kan nan Deselonika: “Se kin apwalih emenemen kumwail duwehte sahm men eh kin apwahpwalih nah seri kan. Se kakehlaikumwailla, se pil kamwaitkumwailla, oh se kin koangoangehkin kumwail kumwail en momourki mour me Koht kin ketin kupwurperenki, Koht me ketin malipeikumwaildo pwe kumwail en iang ahneki sapwellime Wehi oh lingan.”—1 Des. 2:11, 12.
11. Mehnia nting sarawi kan me Siohwa ketikihda ong irail me iang “Israel en Koht”?
11 Erein sounpar 60 samwa mwurin keieu en mwomwohdiso en Kristian keidi kan pilipilda, Siohwa mwahngih me uhdahn anahn en kilelehdi duwen sapwellimen Sises doadoahk en kalohk nin sampah oh pil duwen eh kin ketin apwalih oh kaweidih irail tepin Kristian keidi kan. Siohwa eri kapatapene Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Krihk ong Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru me ntingdier mwowe. Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru kin ntingdi ong wehin Israel kan en mahs ni ahnsou me irail kin ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Krihk kin uhdahn ntingdi ong irail “Israel en Koht,” rien Krais akan me keikihdi ngehn sarawi oh wia sapwellimen Koht seri en ngehn. Mehlel, met sohte wehwehki me irail me kaidehn mehn Israel kan sohte kak en paiekihda Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru. Pil duwehte, Kristian me sohte keikihdi ngehn sarawi kak pil paiekihda laud sang arail kin onopki oh mour pahrekiong kaweid kan me dierek nan Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Krihk.—Wadek 2 Timoty 3:15-17.
12. Mehn kataman dahieu me Pohl kaweidki irail Kristian keidi kan?
12 Tepin Kristian akan wiahla aramas pwunglahr kei oh keikihdi ngehn sarawi pwehn kak mweidohng irail en alehda arail sohso en nanleng. Arail keikihdi ngehn sarawi sohte kesepwilda irail en wia nanmwarki kei pohn iengerail me keidi kan erein arail mihmi sampah. E dehde me ekei irail Kristian en mahs akan kin manokehla kaweid wet oh kin tepida rapahki en lapalapala nanpwungen iengerail brother kan nan mwomwohdiso. Pwehki met, Pohl kin mwekidki en idek: “Kumwail itarkiher soahng koaros me kumwail kin anahne? Kumwail kepwehpwelahr? Kumwail wialahr nanmwarki kei me kakaun wehi; a kiht soh? Eri, I ahpw men kumwail uhdahn nanmwarki kei, pwe se en iang kumwail kakaun wasa.” (1 Kor. 4:8) Kahrehda, Pohl kin katamankihong me keidi kan en eh ahnsou: “Se sohte men wiahda kosonned ong kumwail dahme kumwail pahn pwoson, . . . ahpw se kin iang kumwail doadoahk ong ni pein amwail peren.”—2 Kor. 1:24.
Kaunsekala Nempe me Kokohpdahr
13. Mwurin pahr 33 C.E., iaduwen pilipilda en irail me keidi kan kin pousehlahte oh kekeirda?
13 Kaidehn koaros irail 144,000 Kristian keidi kan pilipildahier nek ni mwehin tepin Kristian kan. Pilipil en Kristian keidi kan kin usehlahte wiewiawi erein ahnsou kan en wahnpoaron akan oh nan sounpar kan mwuri e ekis wawaila, de me malaulau kei te me pilipilda. Ahpw e pil doula wiawi sang ahnsowo leledo nan atail ahnsou. (Mad. 28:20) Kedekedeo, mwurin Sises tepida kakaun nan pahr 1914, irair en mwekid akan pwarada oh eri tepida mwadangala.
14, 15. Dahme wiawihier nan atail ahnsou me pid pilipilda en irail me keidi kan?
14 Keieu, Sises ketin kamwakelehda sang nanleng koaros lipwen me kin uhwong sapwellimen Koht kaunda. (Wadek Kaudiahl 12:10, 12.) Ih eri tepida kapokonpene me luwehdi kan me pahn iang kisehn sapwellime Wehi pwehn kaunsekala nempe en irail 144,000. Pahr kei mwurin 1930 samwa, doadoahk wet kin sansal me e kereniong nek oh me tohto me kin rong oh mwekidki doadoahk en kalohk wet sohte kin ahneki ineng en iang ketidahla nanleng. Ngenen Koht sohte kin ehuong ngenarail pwehn kadehdehda me irail sapwellimen Koht seri kei. (Pil kilang Rom 8:16.) Ahpw, irail kin kadehdehda me irail iei “sihpw teikan” me ahneki koapworopwor en mour kohkohlahte nan paradais sampah. (Sohn 10:16, NW) Ihme kahrehda, mwurin 1935, mouren oaralap en doadoahk en kalohk me kin wiewiawi kin pid rikirikpene en “pokon kalaimwun” me wahnpoaron Sohn mahsanihada nan kasansalo oh me pahn pitsang “nan kahn kamakam kowahlap.”—Kaud. 7:9, 10, 14, NW.
15 Ahpw, erein pahr 1930 kohdo, ekeite me ale pahngok en iang ahneki koapworopwor en nanleng. Pwekida? Ong ekei irail, met kin wiawi pwehn wiliandi irail akan me aleier pahngok wet ahpw uhd salelepekla. (Pil kilang Kaudiahl 3:16.) Pohl kin koasoia duwen ekei me e kin ese, me solahr mih nan padahk mehlel. (Pil. 3:17-19) Ihs me Siohwa pahn ketin pilada pwehn wiliandi irail me salelepek pwukat? Ei, met pein sapwellimen Siohwa pilipil. Oh e pahn pwung ma e pilada irail kan me kadehdedahr arail lelepek ni uwe ieu—duwehte sapwellimen Sises werek kan me e koasoiong ni ahnsou me e tepin wiahda koasoandi en Katamano—ahpw kaidehn irail me kapw akan me ahpwtehn wiliakapwala nan arail mour.a—Luk 22:28.
16. Me pid duwen irail me keidi kan, dahme kitail en kalahnganki, oh dahme kitail kak en koapworopworki oh kamehlele?
16 Ahpw e pil sansal me kaidehn koaros me pilipilda en ahneki koapworopwor en nanleng sang nan pahr 1930 kohdo kin wiliandi me salelepeklahr kan. E sansal me Siohwa kin koasoanehdi me e pahn uhdahn mie Kristian keidi kan nanpwungatail nan erein kaimwiseklahn rahn akan en koasoandi wet lao lel kasohrlahn “Papilon Lapalap.”b (Kaud. 17:5) Oh kitail kak koapworopworki me nempe en irail 144,000 pahn unsekla ni ahnsou me Siohwa koasoanehdi oh pil koaros irail pwukat pahn iang kakaun nan koperment en sapwellime Wehio. Kitail kak pil kamehlele me Mahsen en kokohp me pid tohtohlahn pwihn en pokon kalaimwun pahn usehlahte kadehdehda me irail kin lelepek. Ni ahnsou keren, pokon kalaimwun wet pahn “keidier nan kahn kamakam kowahlap” me pahn lelohng sampah wet en Sehdan oh pahn mwekidweite ni peren oh pidelong nan sapwellimen Koht sampah kapw.
Sapwellimen Koht Koperment en Nanleng Kereniong Unsekla!
17. Nin duwen 1 Deselonika 4:15-17 oh Kaudiahl 6:9-11, dahme wiawihongehr Kristian keidi kan me kin pwoson oh dadaurete lel mehla?
17 Sangete nan pahr 33 C.E., Kristian keidi me nen pak kid kei kasalehdahr pwoson kehlail oh kin dadaurete lel mehla. Irail pwukat warohngehr en sapwellimaniki Wehio oh aleier kating laud en mour nanleng—dehde me met tepida sangete tepin ahnsou kan en ketier en Krais.—Wadek 1 Deselonika 4:15-17; Kaudiahl 6:9-11.
18. (a) Soangen mehn kamehlel dahieu me irail luwen me keidi kan kin ahneki? (b) Iaduwen irail sihpw teikan kin kilangwohng riarail Kristian brother keidi kan?
18 Irail luhwen me keidi kan me mihmi pohn sampah kin uhdahn kamehlele me ma irail pahn lelepek, irail pahn alehdi arail kisakis en iang ket nanleng ni ahnsou keren. Irail rar kei en sihpw teikan, ni arail kin medemedewe duwen pwoson me iengerail brother me keidi kan kin ahneki, kin pil pwungki dahme mahsen en Pohl kosoaia ni eh koasoiahki irail brother me keidi kan en Deselonika: “Se kin suweikin kumwail nan sapwellimen Koht mwomwohdiso kan. Se kin suweiki duwen amwail pwoson oh kanengamah nan kamakam akan koaros oh pil lokolok kan me kin lelohng kumwail. Ih met kadehdepen sapwellimen Koht kadeik pwung, pwehki ni imwilahn soahng pwukat kumwail pahn warohng towehla sapwellime Wehi me kumwail kin lokolongki.” (2 Des. 1:3-5) Ni kaimwisekpen mehlahn luhwen me keidi kan pohn sampah pahn wiawi, Wehin Koht nanleng pahn unsekla. Ia uwen met pahn wia kahrepe kaselel ehu en kin perenda—koaros nanleng oh sampah!
[Nting tikitik me mi pahs]
a Kilang March 1, 1992, The Watchtower, pali 20, parakrap 17.
b Kilang “Peidek kan Sang Sounwadawad kan” nan The Watchtower en May 1, 2007.
Ke Kak Kawehwe?
• Dahme Koht ketin kasalehiong Eipraam me pidada duwen Rahn en Kadeik?
• Dahme kahrehda Eipraam kin pwungla rehn Koht?
• En pwungla rehn Koht, met kin kahluwahlahng irail kadaudok en Eipraam kan ong dah?
• Soangen mehn kamehlel dahieu me koaros Kristian akan ahneki?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 20]
Sises kangoange sapwellime tohnpadahk kan en wonoweite oh koanoadi Wehin Koht
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 21]
Nan Pendekos 33 C.E, Siohwa tepida pilada pwihn en irail kadaudok en Eipraam kan
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 23]
Irail sihpw teikan kin kalahnganki me Kristian keidi kan kin ieiang irail erein imwin rahn akan