Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
July 2-8
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | LUK 6-7
“Sosohng ni Kadek”
nwtsty-E mehn onop ong Lu 6:37
Pousehlahte mahkohng meteikan oh kumwail pil pahn ale mahk: De “Pousehlahte kasaledekihala, oh kumwail pahn saledekla.” Lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi “en mahkohng” uhdahn kin wehwehki “mweidala; kadarala; kasaledekihala (karasepe, me selidi men).” Nan ire pwukat, ma e pahn kapahrekiong kopwung oh kadeik, e pahn wehwehki en kamaiau oh mahkohng, mehnda ma e mwomwen konehng aramaso en ale kamakam de kalokepen dipeo.
En Usehlahte Wiewia Dahme Mwahu
13 Rongamwahu en Madiu kin kasalehda dahme Sises ketin mahsanih: “Kumwail tokedihsang kadeik aramas teikan, pwe kumwail en dehr pakadeikda.” (Mad. 7:1, NW) Nan Rongamwahu en Luk, Sises ketin mahsanih: “Kumwail dehr kadeik [“tokedihsang kadeik,” NW] meteikan pwe kumwail dehr pakadeida rehn Koht; kumwail dehr keriahla meteikan pwe kumwail dehr ale keriapamwail rehn Koht; kumwail mahkohng meteikan pwe Koht en ketin mahkohng kumwail.” (Luk 6:37) Irail Parisi kan nan mwein Sises kin kadeiki meteikan ni elen lemei me poasoanpe sohte pwilisang nan Paipel. Koaros me rongorong Sises oh kin wiewia met anahne en “tokedihsang kadeik aramas.” Ahpw irail en “mahkohng meteikan” arail sapwung kan. Wahnpoaron Pohl pil kihda mehn kaweid me pahrekiong met me pid duwen mahk, me kileldi powe.
14 Ni arail pahn mahkohng meteikan, sapwellimen Sises tohnpadahk kan pahn kamwakid aramas en pil kin kasalehda irair en mahk. Sises ketin mahsanih: “Pwe duwen kadeik me kumwail kin kadeiki aramas, ih duwen kumwail pahn pakadeikda, oh duwen mehn sohng me kumwail kin sohngki meteikan, ih duwen me pahn pil sohng ong kumwail.” (Mad. 7:2, NW) Me pid duwen atail wiewia ong meteikan, dahme kitail padokedi ihme kitail pahn dolung.—Kal. 6:7.
nwtsty-E mehn onop ong Lu 6:38
En kin kihkihwei: De “Pousehlahte kihkihwei.” Lepin lokaiahn Krihk me kadoadoahk wasaht kak wehwehki “en kihwei” oh kasalepen wiewia ehu me sohte kin uhdi.
nwtsty-E mehn onop ong Lu 6:38
amwail likou kan: Lepin lokaiahn Krihko uhdahn wehwehki “pahnadi (mwaremware),” ahpw nan ire wet, e kak dokedoke pohnangin mehn katengehdi likou, wasa me mwotomwotoudi. ‘Wudekihdiong nan likou’ ele kin dokedoke tiahk en ekei sounetinet ar kin audehkihda wasaht kepwe me pweipweidahr.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
w07-E 8/1 6 par. 1
Ahneki Nanpwungmwahu Mehlel Rehn Koht—Ia Duwen Omw Kak Wia Met?
Sises kin ketin kalapw kihong ahnsou laud ni eh kin loulou. (Sohn 17:1-26) Karasepe, mwohn eh ketin pilada ohl 12 ko me pahn wiahla sapwellime wahnpoaron, Sises “ketidahla pohn nahna ehu pwe en loulou ie, ih eri ketiket wasao wie loulou ong Koht pwohngo pwon.” (Luk 6:12) Mendahki re sohte anahne kapakap pwohng ehu pwon, irail kan me ahneki sapwellimen Koht madamadau kin idawehn mehn kahlemeng en Sises. Mwohn arail pahn wiahda pilipil kesempwal kan nan arail mour, irail kin doadoahngki ahnsou laud pwe ren kapakap ong Koht, pwe ren ale kaweid sang sapwellimen Koht manaman ong arail pahn wiahda pilipil kan me pahn kalaudehla arail nanpwungmwahu rehn Koht.
nwtsty-E mehn onop ong Lu 7:35
sang ni wiewia: De “imwilahn ih kan.” Wasaht erpit kin rasehng aramas me mie eh wiewia. Ire me pahrekiong met nan Md 11:19, pil kasalehda me “erpit” mie eh “wiewia” kan. Wiewiahn erpit—iei, mehn kadehde me Sohn Sounpapidais oh Sises kihda—kadehdehda me karaun likamw me wiawihong ira likamw. E mwomwen me Sises ketin mahsanih: ‘Kilang doadoahk oh wiewia pwung kan, oh ke pahn ese me karauno likamw.’
July 9-15
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | LUK 8-9
“Idawehniehla—Dahme Anahn?”
it-2-E 494
Pahs
Ni ahnsou me emen sounkawehwehn kosonnedo ndaiong Sises: “Maing Sounpadahk, I pahn idawehn komwi wasa koaros me komw pahn ketila ie,” a Sises ketin sapeng mahsanih: “Kidien wel kan mie dewerail oh menpihr en pahnlahng kan mie pasarail, ahpw Nein-aramas sohte wasa en kaulewei ie tapwi.” (Md 8:19, 20; Lu 9:57, 58) Wasaht Sises ketin kawehwehda me mehmen me pahn idawehn ih, e anahne kesehla madamadau en ahneki nsenamwahu oh soahng kan me e kin perenki, oh e anahne likih Siohwa ni unsek. Mouren padahk wet sansalda nan kapakap me e ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk kan: “Komw ketikihong kiht at tungoal me itar ong rahnwet,” oh sapwellime mahseno: “Ih pil duwen kumwail, sohte emen kumwail kak wiahla nei tohnpadahk ni eh sohte pwilikihdi eh dipwisou koaros.”—Md 6:11; Lu 14:33.
nwtsty-E mehn onop kan ong Lu 9:59, 60
sarepedi semeio: Koasoi wet mwomwen sohte wehwehki me en ohlo pahpa ahpwtehn mehla oh e pekipeki en mweidohng ih en wiahdahte koasoandi kan en mehla. Ma ih duwen met, e sohte pahn koasoakoasoiong Sises wasao. Nan Palimese en mahs, koasoandi en seridi kin mwadang wiawi mwurinte mehlahn emen nan peneinei, ni rahnohte. Eri en ohlo pahpa ele soumwahu de mahla, ahpw saikinte mehla. Oh Sises sohte pahn mahsanihong ohlo en pohnsehsehla pahpa men me soumwahu oh anahne sawas, eri mie tohnpeneinei teikan me kak apwalih soangen anahn laud kan. (Mr 7:9-13) Eri ohlo mwomwen nda, ‘I pahn idawehn komwi, ahpw kaidehn ni ahnsou me ei pahpao momourte. Menlau awih ei pahpao lao mehla oh I pahn sarepedi ih.’ Ahpw ong Sises, ohl menet katihasang ahnsou mwahu en mwohneki mahs Wehin Koht nan eh mour.—Lu 9:60, 62.
Mweidohng irail kan me melahr en sarepedi arail mehla: Nin duwen eh sansalda nan mehn onop ong Lu 9:59, pahpahn ohlo me Sises ketin mahmahsaniong ele soumwahu de mahla, ahpw saikinte mehla. Ihme kahrehda Sises mwomwen mahsanih: ‘Mweidohng irail me arail nanpwungmwahu rehn Koht melahr en sarepedi arail mehla,’ me wehwehki ohlo anahne mweidohng kiseh teikan en apwalih eh pahpao lao e pahn mehla oh anahne seridi. Sang ni eh idawehn Sises, ohlo pahn kahrehiong pein ih en mi nan elen mour soutuk oh sohte pahn iang irail kan me mwomwen mehla mwohn Koht. Ni eh sapeng, Sises ketin kasalehda me mwohneki mahs Wehin Koht nan en emen mour oh lohkiseli wasa doh kin kesempwal pwehn momourte nin duwen Kristian men.
nwtsty-E kilel oh kisin kasdo kan
Deipwel
Deipwel kin wiawi mwurin ahnsoun karakar, ni ahnsou me keteu kin kamwuterekihada pwehl me kin kekeluwakala pwehki karakar en ketipin erein sounpwong karakar kan. (Menlau kilang App. B15.) Ekei mehn deipwel kan kin wiawihkihda tuhke imwikeng, mwein me mete mi ie, oh pirapiriong ni tuhke me mahn emen de tohtohsang kin waik. Mwurin pwehlo eh deideida, sounkamwarak kin padokedi weren tuhke kan. Nan Palien Paipel ni Lokaiahn Ipru, doadoahk en deipwel me aramas tohto kin ese kin kadoadoahk nin duwen karasaras kan. (Sk 14:18; Ais 2:4; Ser 4:3; Mai 4:3) Sises kin ketin kalapw doadoahngki doadoahk en mwetuwel pwehn karasahda padahk kesempwal kan. Karasepe, e mahsanih duwen doadoahk en deipwel pwehn kasansalehda kesempwalpen en wia sapwellime tohnpadahk men sang nan eh mohngiong. (Lu 9:62) Ma soun deipwel men tepida kedirepwki ehu soahng tohrohr likin eh doadoahk, eh deipwelo pahn kakete pirekla. Duwehte met, sapwellimen Krais tohnpadahk men me kin kedirepwki ehu soahng tohrohr likin eh pwukoa kan solahr warohng Wehin Koht.
Kolokol Mohngiong Unsek ong Siohwa
11 Kitail pahn kapatahiong ekei oaritik sapwellimen Sises karasaraso pwe kitail en kak wehwehki mwahu mehn kasukuhlo. Tohndoadoahk men kin soupisek deipwelih mwaht ieu. Ahpw ni eh wie deideipwel, e sohte kak uhdi medemedewe imweo. Ni imweo, e kak mi rehn eh peneinei, kompoakepah kan oh nsensenamwahuki mwenge, rong keseng, peren oh mi pahn mwete. E inenen mwahuki soahng pwukat. Mwurin eh ekis wie deideipwel, eh inengieng soahng pwukat inenen lalaudla kahrehda e sohpeilahng “dahme mi mwuri.” Mendahki doadoahk laud luhluhwehte mwohn eh padokedi mehkot nan mwahto, soahng pwukat kedirepwehla ih kahrehda e sohte doadoahk mwahu. Eri, soumas en doadoahko nsensuwedkihla nah tohndoadoahko eh sohte kin doadoahk ni mohngiong unsek.
12 Nna medewehla ia duwen irair ieu me rasehng dahme wiawi nan karasaraso eh kak wiawi rahnpwukat. Tohndoadoahko kak duwehte Kristian men me mwomwen kehlail ahpw eh mohngiong milahr nan keper. Karasepe, kitail song medewehla brother men me kin towehda mihting kan oh iang doadoahk en kalohk. Ahpw ni ahnsowohte, e sohte kak uhdi medemedewe duwen soahng kan me e mwahuki nan sampah wet. Nan eh mohngiongo, e uhdahn men ahneki soahng pwukat. Mwurin brothero eh kin papah Koht erein sounpar kei, eh inangih soahng pwukat uhdahn laudla kahrehda e sohpeilahng “dahme mi mwuri.” Mendahki doadoahk laud luhluhwehte nan doadoahk en kalohk, eh inengo kerempwahla oh e sohla nohn papah Koht duwehte mahs. (Pil. 2:16) “Kaunen rahket” Siohwa kin ketin kupwursuwedkihla ma emen sapwellime tohndoadoahk kan solahr kin doadoahk ni mohngiong unsek.—Luk 10:2.
13 Mehn kasukuhl ong kitail rahnwet inenen sansal. Atail kin papah Siohwa ni mohngiong unsek wehwehki laudsang en towehda mihting kan oh iang kalohk ahnsou koaros. (2 Kron. 25:1, 2, 27) Ma nan en Kristian men eh mohngiong e kin doulahte poakohng “dahme mi mwuri,” me iei soahng kan me kin wia elen mouren sampah, eh nanpwungmwahu rehn Siohwa pahn mihla nan keper. (Luk 17:32) Eri pwe kitail en papah Koht ni mohngiong unsek, kitail anahne “tatki me suwed kan, oh tengeteng ni me mwahu kan.” (Rom 12:9; Luk 9:62) Mendahki ma soahng kei nan ahn Sehdan sampah mwomwen katapan oh kaperen, kitail anahne kanahieng pwe mehkot en dehr kauhdi atail kin papah Koht ni mohngiong unsek.—2 Kor. 11:14; wadek Pilipai 3:13, 14.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
nwtsty-E mehn onop ong Lu 8:3
kin papah irail: De “kin utung (kihda sawas ong) irail.” Lepin lokaiahn Krihk di·a·ko·neʹo kak pid apwalih anahn en war kan en meteikan sang ni ale, kukihada oh kihda mwenge de soahng teikan. E pil kin kadoadoahk ni soangen mwohmwohte nan Lu 10:40 (“wie doadoahk”), Lu 12:37 (“papah”), Lu 17:8 (“papah”), oh Wi 6:2 (“nehk mwenge”), ahpw e pil kak pidada soangen doadoahk en papah teikan koaros me aramas kin wia. Wasaht e kasalehda ia duwen lih akan me iretikitik 2 oh 3 koasoia ar utung Sises oh sapwellime tohnpadahk ko oh sewese irail en kanekehla arail pwukoa me Koht ketikihong irail. Sang ni arail wia met, re kin kalinganahla Koht me ketin kasalehda sapwellime kalahngan sang ni eh ketin kilelehdi nan Paipel arail wiewiahn kadek ong dih kan en mwuhr pwe ren wadek. (Lep 19:17; Ipr 6:10) Lepin lokaiahn Krihkohte pil kin kadoadoahk ong lih akan nan Md 27:55; Mr 15:41.
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Luk
9:49, 50—Dahme kahrehda Sises sohte ketin irehdi ohl emen en kausasang ngehn suwed kan, mehnda ma ohlo sohte kin idawehn ih? Sises sohte ketin irehdi ohlo pwehki mwomwohdisohn Kristian saikinte wiawihda. Kahrehda, pein ohlo sohte anahne iang Sises pwe en kasalehda eh pwoson mwaren Sises oh kausala ngehn suwed kan.—Mark 9:38-40.
July 16-22
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | LUK 10-11
“Karasaras en Mehn Sameria Kadek Men”
nwtsty-E kilel oh kisin kasdo kan
Ahl me Kohsang Serusalem Kolahng Seriko
Ahlo (1) me sansalda nan kisin kasdo mwotomwot wet ele idawehn kisin ahl me duwehte ahl en mahs me kadokepene Serusalem ong Seriko. Ahlo reireiki daulih 20 km (12 mi) oh ukedihki 1 km (.6 mi) sang Serusalem ong Seriko. Loallap suwed kan kin kalapw pwarada nanwehi me kahrehda sounsilasil kan anahne mihmi wasao pwehn pere soun seiloak kan. Seriko nan Rom (2) mihmi wasa me ahlo pwerieisang nan sapwtehn en Sudia. Kahnimw en Seriko mahs (3) mihmi kereniong 2 km (ekiste daulih 1 mi) sang kahnimw en Rom.
“Ma Sohte Karasaras Ah E Sohte Pahn Padahk Ong Irail”
14 Keriau, tamanda karasaras en mehn mpe mwahu mehn Samaria. Sises tapiada oh mahsanih: “Aramas emen kohdihla sang Serusalem kohdilahng Seriko; loallap suwed kei ahpw poarokedi, kulihasang eh likou kan, kemeselihte lao kalipwelipwehda kereniong mehla, re ahpw kohkohlahsang.” (Luk 10:30) Sises eri ketin doadoahngki nan eh karasaras ahlo me “kohsang Serusalem kolahng Seriko” pwe en kawehwehda sapwellime padahko. Ni ah ketin wiewia karasaras wet, e ketiket nan Sudea, sohte dohsang Serusalem; kahrehda aramas akan me rongorong ih ele wehwehki duwen ahlo me koasoiepe wiewiawio. Ahl pwoato wia ahl keper ehu, ahpw mehlel ong aramas emen me pahn sapal kelepw. Puwelenial tohto tangatang kohdila nan wahu kan, wasa me sounpirap akan kin rukurukseli ie.
15 Pil mie mehkot kesempwal me pid Sises ah ketin doadoahngki ahl me “kohsang Serusalem kolahng Seriko.” Nin duwen karasaras, keieu samworo men ah mwuhri mehn Lipai me pil keid nan ahlo—ira koaros sohte uhdi oh sewesehda aramas me soahno. (Luk 10:31, 32) Samworo kan kin papah ni tehnpas sarawio nan Serusalem, oh mehn Lipai kan kin sewese irail. Samworo oh mehn Lipai tohto kin wie koukousoan nan Seriko ahnsou me re sohte kin wia arail pwukoa nan tehnpas kaudoko, pwe Seriko mwail 14 te sang Serusalem. Kahrehda, uhdahn mie pak irail kin seiloak pohn ahlo. Pil tehk, pwe Samworo oh mehn Lipaio seiloak naniahlo “sang Serusalem,” eri kohkohweisang tehnpas sarawio. Kahrehda sohte aramas pahn kak nda me kahrepen ohl oko sohte sewese ohl me ohlahr me dene ‘Ira sohte doahke ohl me ohlahr pwe e mwomwen melahr, oh pwe doake paliwaro pahn kahrehda ara saminla oh sohte pahn kak doadoahk nan tehnpas sarawio.’ (Lipai 21:1; Nempe 19:11, 16) E soh sansal mwahu me sapwellimen Sises karasaras kasalehda mehkan me irail me rongorong kan wehwehki?
nwtsty-E mehn onop kan ong Lu 10:33, 34
mehn Sameria men: Mehn Suhs kan kin kilangdiohng mehn Sameria kan oh sohte kin ehuong irail. (Soh 4:9) Ekei mehn Suhs kan kin doadoahngki lepin lokaia “mehn Sameria” nin duwen mehn kepit oh mehn kauwe aramas. (Soh 8:48) Emen rapai nda nan Mishna: “Me kin kang kenen mehn Sameria pilawa duwehte me kin kang uduk en pwihk.” (Shebith 8:10) Mehn Suhs tohto sohte kin kamehlele kadehde sang mehn Sameria men de sohte kin ale doadoahk en sawas sang emen irail. Ni eh mwahngihada madamadau en mehn Suhs kan, Sises ketikihda mehn kasukuhl kehlail ehu nan karasaras wet me kin kalapw adaneki karasaras en mehn Sameria kadek men.
wudekihdiong leh oh wain pohn eh ohla ko oh kidimpene: Luk me wia toahkte men ntingihedi ni keneinei sapwellimen Sises karasaras oh kawehwehda mwomwen ohlen Sameriao eh apwalih ohla ko, me pahrekiong mwomwen dahme aramas kan kin wia ni ahnsowo. Tohnihmw men kin doadoahngki leh oh wain pwehn apwalihki ohla ko. Ekei pak leh kin kadoadoahk pwehn kamwahwihala ohla ko (pil kilang Ais 1:6), oh mie wini nan wain me kin kemehla mwahs de kamwahwihala paiking. Luk pil kawehwehda ia duwen eh kidimpene ohla ko pwehn dehr doupeseng.
wasahn pweidi ehu: Lepin lokaiahn Krihk me wehwehki “wasa ehu me koaros kin kohla de wisikla loale.” Soun seiloak kan iangahki neirail mahn akan kak diarada wasahn pweidi ni soangen wasa pwukat. Kaunen wasahn pweidio kin kihda soahng kan me anahn ong soun seiloak kan oh ele kin apwalih irail me anahne sawas ong pwain.
w98-E 7/1 31 par. 2
Mehn Sameria men Kasalehda me Ih Mehn Mpe Mwahu Men
Sapwellimen Sises karasaras kin kasalehda me emen me uhdahn pwung sohte kin ihte peikiong sapwellimen Koht kosonned kan ahpw e pil kin kahlemengih sapwellime irair kan. (Episos 5:1) Karasepe, Paipel padahkihong kitail me “Koht sohte kin ketin lipilipilki aramas.” (Wiewia 10:34) Ia duwe, kitail kin alasang Koht ni ahl wet? Sapwellimen Sises karasaraso kin kasalehda me kitail anahne wia mehn mpen aramas koaros, sohte lipilipil wasa me re kohsang ie, arail tiahk oh arail pelien lamalam. Mehlel, Kristian kan kin ale kaweid en “wia me mwahu ong aramas koaros,” kaidehn ongete aramas me kitail soahngteieu, keinek de wasa me kitail kohsang, oh pil kaidehn ongete iengatail kan nan pwoson.—Kalesia 6:10.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
nwtsty-E mehn onop ong Lu 10:18
I kilang Sehdan eh pwupwudier sang nanleng duwehte lioal: Sises mahmahsen nin duwen kokohp ehu, ni eh mahsanihada ahn Sehdan piskensang nanleng mwomwen wiawiher. Kau 12:7-9 kasalehda mahwen me wiawi nanleng, oh pwupwudi en Sehdan me wiawi ni ipwidi en Wehin Mesaia. Wasaht Sises ketin kasansalehda me Sehdan oh nah ngehn suwed kan pahn uhdahn lohdi nan mahwen me pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, pwehki Koht ketin ahpwtehn kakehlakahda tohnpadahk 70 ko, aramas soh unsek kei, ren kausasang ngehn suwed kan.—Lu 10:17.
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Luk
10:18—Ia wehwehn sapwellimen Sises mahsen ni ahnsou me e ketin padahkiong sapwellime tohnpadahk isiakan: “I kilangehr duwen Sehdan eh pwupwudisang nanleng duwehte lioal”? Sises sohte mahsanih me Sehdan piskendihdosangehr nanleng. Met saikinte wiawi lao lel mwurinte Krais ketin wiahlahr Nanmwarki nanleng nan pahr 1914. (Kaud. 12:1-10) Sang ni eh ketin mahsanih duwen mehkot me pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo ni mwomwen e wiawiher, Sises ele kin ketin kasansalehda me e pahn uhdahn wiawi.
nwtsty-E mehn onop kan ong Lu 11:5-9
Kompoakepahi, kihdo mahs lopwon en pilawa siluh: Nan tiahk en Palimese, en kasalehda kadek wia pwukoa ehu me aramas men wia, me sansalda nan karasaras wet. Mendahki kompoakepaho pwarodo ni soh kasikpe nan lukepen pwong, oh ire kan ele kin kasalehda me tohnihmwo sehse duwen seiloko ni ahnsowo, tohnihmwo uhdahn pehm me e anahne kihong ih kisin mwenge. E pil pehm e e anahne kedirepwa mehn mpeo ni ahnsowo pwehn ale mwenge.
Ke dehr kedirepwe ie: Mehn mpeo nan karasaras wet sohte men sawas, kaidehn pwehki e sohte kadek, ahpw pwehki e meirehr. Ihmw kan nan rahn ako, ahpw mehlel irail me semwehmwe kan, kin ahneki lapalahn pere ehute. Ma ohlen ihmwo pahn pwourda, e pahn pangenda peneineio pwon iangahki seri kan me memeir.
pekipek ngidingid: Lepin lokaiahn Krihk me kadoadoahk wasaht kak wehwehki “sohte aktikitik” de “soh namenek.” Ahpw nan ire wet, e wehwehki pekipek ngidingid. Ohlo nan sapwellimen Sises karasaraso sohte namenengki de pweiek sang pekipek ngidingid ong dahme e anahne kan, oh Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko me arail kapakap kan pil anahne en ngidingid duwehte met.—Lu 11:9, 10.
July 23-29
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | LUK 12-13
“Kumwail Kesempwal Sang Kisin Menpihr Tohto”
nwtsty-E mehn onop ong Lu 12:6
kisin menpihr kan: Lepin lokaiahn Krihk strou·thiʹon wehwehki soangen menpihr tikitik sohte lipilipil, ahpw e kin kalapw pidada soangen kisin menpihr me adaneki sparrow, me keieu pweitikitik nanpwungen soangen menpihr koaros me kin netila ong mwenge.
nwtsty-E mehn onop ong Lu 12:7
pitenmoangamwail kan koaros pil wadawadedi: Aramas kin nda me uwen tohtohn pitenmoangen aramas kin tohtohsang meh 100,000. Siohwa eh kin ketin mwahngih soangen oaritik kan kin kamehlelehiong kitail me e kin ketin uhdahn nsenohki emenemen sapwellimen Krais tohnpadahk kan.
cl-E 241 par. 4-5
Sohte Mehkot Kak “katohreikitailsang sapwellimen Koht limpoak”
4 Keieu, Paipel kin padahngki me Koht kin ketin kesempwalki emenemen sapwellime ladu kan. Karasepe, Sises mahsanih: “Kisin menpihr riemen kin netila ni sent mwaramwer ehu, kaidehn? Ahpw sohte emen rehra kin pwupwudi nanpwel me Samamwailo sohte ketin mwahngih. Ahpw pitenmoangamwail kan koaros pil wadawadedi. Eri kumwail dehr masak; pwe kumwail kesempwal sang kisin menpihr tohto.” (Madiu 10:29-31) Tehk ia wehwehn mahsen pwukat ong irail kan me kin rong Sises ahnsowo.
5 Ele kitail pahn medewe dahme kahrehda aramas pahn pwainda kisin menpihr men. Ni mwehin Siseso, kisin menpihr me adaneki sparrow iei menpihr me keieu pweitikitik me kin netila ong mwenge. Tehk me sent mwaramwer ehu kak pwainda kisin menpihr riemen. Ahpw mwuhr Sises mahsanih me ma aramas emen pahn pwain sent mwaramwer riau, e kak ale kaidehn meh pahmen ahpw meh limen. Emen kisin menpihr me patehngo mwomwen sohte katepe douluhl. Mwein ong aramas, soangen menpihr pwukat sohte katepe, ahpw ia duwen Sounkapikadao eh ketin kilangwohng irail? Sises mahsanih: “Sohte emen rehrail [pil emen me patehng] me Koht kin ketin meliehla.” (Luk 12:6, 7) Met kitail ele tepida wehwehki dahme Sises mahmahsanih duwe. Ma Siohwa kin ketin kesempwalki emen kisin menpihr, ia uwen eh kin ketin kesempwalki aramas men! Nin duwen me Sises ketin kawehwehda, Siohwa ketin mwahngih soangen oaritik koaros duwen kitail. Ei, pitenmoangatail koaros pil wadawadedi!
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
nwtsty-E mehn onop ong Lu 13:24
Kumwail nantihong laud: De “Pousehlahte nannanti.” Sapwellimen Sises kaweid wet kin kasansalehda anahn en wia uwen eh kak koaros nan mour pwehn pedolong nan wenihmw tehtik. Ong iretikitik wet, soangsoangen pwuhk kan kin kihda kawehwe kan me duwehte “Wia uwen omw kak; Nanti laud.” Lepin lokaiahn Krihk a·go·niʹzo·mai kin pidada lepin lokaiahn Krihk a·gonʹ, me kin kalapw kadoadoahk ong siai en mwadong kan. Nan Ipr 12:1, lepin lokaia wet kin kadoadoahk ong “weirentang” en mouren Kristian. E pil kin kadoadoahk pwehn wehwehki “doadoahk laud” (Kol 2:1) de “pei” (Pil 1:30; 1Ti 6:12; 2Ti 4:7). Lepin lokaiahn Krihk me kin kadoadoahk nan Lu 13:24 pil kin kawehwehdi ong “iang siai en mwadong” (1Ko 9:25), “doadoahk laud oh nannanti” (Kol 1:29; 1Ti 4:10), “nantihong” (Kol 4:12), oh “pei” (1Ti 6:12). Pwehki lepin lokaia wet kin pidada siai en mwadong, ekei kin nda me mwein nanti laud me Sises ketikihda kangoang ong duwehte sounmwadong kan me kin nanti laud ni eh kehl koaros pwehn alehdi kisakis en kana.
nwtsty-E mehn onop ong Lu 13:33
dehr kamakamala: De “sohte kak kamakamala.” Mendahki sohte kokohp en Paipel ehu me kasalehda ni sansal me Mesaia pahn pwoula nan Serusalem, madamadau wet ele kohsang Da 9:24-26. Patehng met, aramas kin medewe me ma mehn Suhs kan pahn kemehla soukohp men, ahpw mehlel Mesaiao, e pahn wiawi nan kahnimwo. Tohn Sanedrin 71, mwoalen kopwung lapalap, tuhpene nan Serusalem, pwe irail kan me kedip kohwong pwe re wia soukohp likamw pahn ale kopwung wasao. Mwein Sises pil ketin medemedewe me Serusalem iei wasa me meirong kan kin wiawihda ong Koht oh wasa me sihmpwul en Pahsohpa kin kamakamala ie. Ni soahng kan eh pweidahr, sapwellimen Sises mahsen kan pil pweidahr. E ketin pakahrlahng mwohn Sanedrin nan Serusalem oh ale kadeik. Oh nan Serusalem, likinte kelen kahnimwo, e pwoula nin duwen “sihmpwul en Pahsohpa.”—1Ko 5:7.
July 30–August 5
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | LUK 14-16
“Karasaras en Pwutak me Salongala”
nwtsty-E mehn onop kan ong Lu 15:11-16
Ohl emen naineki pwutak riemen: Ekei ire kan nan karasaras en pwutak me salongala weksang karasaras teikan. Karasaras wet wia ehu karasaras me keieu reirei me Sises ketikihda. Ehu ire kaselel iei nanpwungen peneineio me e ketin kawehwehda. Nan karasaras teikan, Sises kin kalapw ketin mahsanih duwen soahng kan me duwehte soangsoangen weren tuhke kan de pwehl, de nanpwungen soumas men oh nah ladu kan. (Md 13:18-30; 25:14-30; Lu 19:12-27) Ahpw nan karasaras wet, Sises ketin kasansalehda nanpwungmwahu keren nanpwungen pahpa men oh nah pwukat kan. Me tohto me rong karasaras wet sohte ahneki soangen pahpa kadek menet oh mohngiong mwahu. Karasaras wet kasalehda nsenoh laud oh limpoak me Samatail nanleng sapwellimanki ong sapwellime seri en sampah kan, irail kan me kin mihmihte reh oh irail kan me pwurodo reh mwurin arail salongala.
me tikitiko: Nin duwen Kosonned en Moseso, mesenih me kin ale sohso pak riau. (Deu 21:17) Eri ma me laudo nan karasaras wet iei mesenih, met wehwehki me sohso en me tikitiko pahn elep en sohso me rie pwutak laudo alehdi.
kesehla mwahl: Lepin lokaiahn Krihk me kadoadoahk wasaht uhdahn wehwehki “kasarehla (ni soangsoangen ahl kan).” (Lu 1:51; Wi 5:37) Nan Md 25:24, 26, e kawehwehdi ong “koadoahke.” Wasaht lepin lokaia wet kin kadoadoahk en wehwehki kesehla mwahl de doadoahngkihla mwahl.
mour suwed: De “mour soh katepe.” Lepin lokaiahn Krihk me pidada met kin kadoadoahk me wehweo duwehte nan Ep 5:18; Tit 1:6; 1Pi 4:4. Pwehki lepin lokaiahn Krihk wet pil kin pidada soangen mour me kin doadoahngki mwahl de kauwehla mwahl soahng kan, ekei sounkawehwehn Paipel kan kin lepin kawehwehdi lepin lokaia wet ong “mour mwahl.”
apwalih nah pelin pwihko: Nin duwen Kosonnedo, mahn pwukat samin, eri doadoahk wet doadoahk kanamenek de kasaut ehu ong mehn Suhs men.—Lip 11:7, 8.
mwenge me pwihk ko kin kangkang: Wahntuhke de werentuhke en soangen tuhke me adaneki carob mie kili me lingan, pohn ntahnmwel oh pohn pwehl, oh mwomwen kod ehu me pirek. Met pahrekiong wehwehn adarail ni lokaiahn Krihk (ke·raʹti·on, “kod tikitik”). Aramas tohto kin doadoahngki Carob leledo rahnwet ong kenen oahs oh pwihk mwenge. Suwedlahn mouren me pwulopwulo sansalda ni eh men kang kenen pwihk ko mwenge.—Menlau kilang mehn onop ong Lu 15:15.
nwtsty-E mehn onop kan ong Lu 15:17-24
rehmw: De “mwohn mesomw.” Lepin lokaiahn Krihk e·noʹpi·on uhdahn wehwehki “mwohn; mwohn mesen,” oh e kin kadoadoahk ni soangen ahlohte nan 1Sa 20:1 nan Septuagint. Nan iretikitiko, Depit idek rehn Sonadan: “Dihp dah me I wiahda ong omw pahpao?”
tohndoadoahk kan: Ni eh pwurala ni imweo, pwutak tikitiko medewe en ndahng eh pahpao en ale ih kaidehn nin duwen nah pwutako ahpw nin duwen tohndoadoahk men. Soangen aramas me sohte kin mi wasao duwehte ladu kan, ahpw e kin kohlahte doadoahk rahn ehu oh pwur.—Md 20:1, 2, 8.
metik: De “metik ni limpoak.” Lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi ong “metik” kohsang lepin lokaia phi·leʹo ni wehwe kehlail, oh ekei pak e kin kawehwehdi ong “metik” (Md 26:48; Mr 14:44; Lu 22:47) ahpw e kin kalapw wehwehki “loalloale” de “poakepoake” (Soh 5:20; 11:3; 16:27). Sang ni eh rahnmwahwih ih ni limpoak oh kadek, pahpao nan karasaraso kasalehda eh men kasamwo nah pwutako me koluhla.
adaneki noumw pwutak: Ekei doaropwe en mahs kapatahiong: “Wiahkiniehla emen noumw tohndoadoahk,” ahpw doaropwe en mahs tohto kin utung dahme ntingdi met. Ekei me samanih Paipel kin medewe me mie me kapatahiong koasoi wet pwehn pahrekiong Lu 15:19.
likou . . . rihng . . . suht: Likou wet kaidehn likou sohte lipilipil ahpw me keieu mwahu, mwein re dehkohng soahng kaselel kan ong aramas tohrohr me pwarodo. En kihong rihng nin sendin pehn nah pwutako kasalehda en pahpao limpoak ong ih, oh pil wahu me kapwurpwurdohng pwutako. Ladu kan sohte kin doadoahngki rihng oh suht. Eri, pahpao kasalehda ni sansal me e kasamwo nah pwutako oh e uhdahn pwurehng wia emen tohn peneineio.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
nwtsty-E mehn onop ong Lu 14:26
kailongki: Nan Paipel, lepin lokaia “kailongki” mie soangen wehwe kei. E kak wehwehki pepehm en uhwong pwehki kailok, me kin kamwakid emen en kamedekihala meteikan. De e kak wehwehki pepehm kehlail en sohte mwahuki emen de mehkot, me kahrehiong emen en soikala mehkot de patehng aramaso. De lepin lokaiao kak wehwehki en poakohng emen de mehkot ni tikitik. Karasepe, Paipel mahsanih me Seikop “kailongki” Lia oh poakohng Resel, oh met wehwehki me eh poakohng Lia tikitiksang eh poakohng Resel (Sen 29:31, ntp.; Deu 21:15, NW, ntp.), oh lepin lokaia wet kin kadoadoahk ni ahl wet nan pwuhken mehn Suhs en mahs kan. Ihme kahrehda Sises sohte ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk kan ren kailongki de uhwong arail peneinei oh pein irail pwehki met pahn uhwong iren Paipel teikan. (Pil kilang Mr 12:29-31; Ep 5:28, 29, 33.) Nan iretikitik wet, lepin lokaia “kailongki” pil kak kawehwehdi ong “poakohng ni tikitik.”
Raparapahki Pai kan me Mehlel
7 Wadek Luk 16:10-13. Sounkohwao nan sapwellimen Sises karasaraso kompoakepahnkihda meteikan pwehn wia kamwahu ehu ong ih. Ahpw Sises kupwurki sapwellime tohnpadahk kan ren kompoakepahnkihda Siohwa oh pil ih kaidehn ong ni kahrepe roporop. E kupwurki kitail en wehwehki me elen atail doadoahngki atail kepwe kan kak kasalehda ma kitail kin lelepek ong Koht de soh. Ia duwen atail kak wia met?
8 Ehu ahl me kitail en kadehdehda atail lelepek ni atail doadoahngki kepwe kan iei en toukihda sawas kan ong doadoahk en kalohk me kin wiawi sampah pwon me Sises ketin kohpada pahn wiawi. (Mad. 24:14) Kisin serepein men nan India naineki kisin koakon en mwohni kis oh kin ekisekis kihlong sent loale. E pil sohla kin pwainda mehn mwadong kan. Ahnsou me kisin koakono dirala, e toukihda mwohni ko koaros me e nekinekid ong doadoahk en kalohk. Emen brother nan India me ahneki mwetuwel en nih kan kin toukihda nin duwen sawas ehu mwangas tohto ong ohpis en kawehwe nan Malayalam. Pwehki ohpiso anahne pwainda mwangas, brothero pehm me mie katepen eh sawaso laudsang ma e sawaskihda mwohni. Met wia elen “loalokong.” Duwehte met, riatail Kristian kan nan Krihs kin kaukaule toukihda lehn olip, sihs, oh soangen mwenge teikan ong Pedelo wasao.