Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • mwbr20 January pp. 1-7
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk—2020
  • Sawaspen Oaralap kan
  • January 6-12
  • January 13-19
  • January 20-26
  • January 27–February 2
Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk—2020
mwbr20 January pp. 1-7

Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

January 6-12

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SENESIS 1-2

“Siohwa Ketin Kapikada Mour nin Sampah”

it-1-E 527-528

Kepikipik

Ni Koht eh ketin mahsanih ni Keieun Rahn, “Marain en miehla,” kisin marain kin sansaldo sang nan depwek kan mendahki dahme kihda soangen marain wet sohte kak sansal sang sampah. E kin mwomwen me met kin ekisekis sansalda, duwehte dahme sounkawehwe men me adaneki J. W. Watts nda: “Oh marain ekisekis miehla.” (Sen 1:3, A Distinctive Translation of Genesis) Koht ketin kahrehda me en mie pwalang ehu irepen marain oh rotorot, oh ketikihong eden marain Rahn oh rotorot Pwohng. Met kasalehda me sampah kin piripir nan dewe (axis) oh ni ahnsowohte kin pidipidakih ketipin, pwe pali mese oh pali kapi en sampah en kak ahneki ahnsoun marain oh ahnsoun rotorot.​—Sen 1:3, 4.

Ni Keriaun Rahn, Koht ketin wiahda wehwe ehu sang ni eh ketin “irepeseng pihl kan.” Ekei pihl mihmihte nin sampah, ahpw lapalahn pihl kohdahla wasa ile pohnangin sampah, oh nanpwungen soahng riau pwukat mie wehwe ehu. Koht ketin kahdaneki wehwe wet, Nanleng, ahpw met kin dokedoke sampah, pwehki pihl akan me mi pohnangin wehweo sohte iangahki usu kan de soahng teikan me mi nanleng.​—Sen 1:6-8; kilang EXPANSE.

Ni Kesiluhwen Rahn pihl akan pohn sampah kohpene oh sahpw pwarada sang ni doadoahk en sapwellimen Koht manaman, oh Koht ketin kahdaneki met Sampah. Pil ni rahnohte, kaidehn sang ni soahng kan me depweila wiawi de sang ni evolution, ahpw Koht ketin mwekid pwehn ketikihong pohn atom en soahng kan koasoandien mour, kahrehda dihpw, tuhke laud de tikitik, oh tuhke kan me kin kapwarehda wah miehla. Ehuehu soahng siluh tohrohr pwukat kak pein wiahda soahng kan nin duwen pein arail “pwihn.”​—Sen 1:9-13, NW.

it-1-E 528 par. 5-8

Kepikipik

E pil kesempwal en ese me lokaiahn Ipruo ba·raʼʹ, me wehwehki “kapikada” sohte kadoadoahk nan Senesis 1:16. Ahpw lepin lokaiahn Ipruo ʽa·sahʹ, me wehwehki “wiahda,” me kadoadoahk. Pwehki ketipin, maram, oh usu kan kin iang mi nan “lahng” me kileldi nan Senesis 1:1 (NW), mepwukat kapikipikda wereilahr mwohn Kapahieun Rahn. Ni Kapahieun Rahn Koht ketin doula “wiahda” soahng pwukat en mi wasa ehu pohnangin pwelen sampah oh nan wehwe me mi powe. Ni iretikitiko mahsanih, “[Koht] ketikidahng marain pwukat pahnlahng, pwe re en kin dakedaker sampah,” met kasalehda me soahng pwukat sansaldahr leldihla ni pwelen sampah, likamwete re mi nan wehweo. Oh pil, marain kei pahn wia “mehn kilelehdi ahnsou me rahn akan, sounpar akan, oh iren ahnsou kan pahn kin tepida,” kahrehda mwuhr e kin kihda mehn kaweid ong aramas ni soangsoangen ahl akan.​—Sen 1:14.

Kelimaun Rahn iei ahnsou kepikipikdahn mour teikan me kaidehn aramas wiawi nin sampah. Kaidehn kepikipik ehute me Koht ketin koasoanehdi en pein wiahla mour teikan, ahpw diren pwihn en mour kan me wiawihda sang ni sapwellimen Koht kehl. Iretikitiko mahsanih: “Koht ketin kapikada nin duwen arail pwihn menmour kalaimwun kan en nansed oh menmour kan koaros me kin mwekid oh kadirehla nan pihl akan, oh pil mahn koaros me kin pihr me mie arail pehnpihr kan nin duwen arail pwihn.” Ni Eh ketin kupwurperenkihda wiepen nin lime pwukat, Koht eri ketin kapaiairailda oh, eri ketin mahsanihong irail en “tohtohla,” met kak wiawi, pwe Koht ketikihong kepikipik pwukat me mi ni soangsoangen peneinei kehl en pwurupwurehng wiahda pein neirail kan “nin duwen arail pwihn.”​—Sen 1:20-23, NW.

Ni Keweneun Rahn “Koht ketin pousehla wiahda mahn lawalo kan en sampah nin duwen arail pwihn oh mahn mand kan nin duwen arail pwihn oh mahn kerep kan en nanpwel nin duwen arail pwihn.” Soangen doadoahk mwahu wet pil duwehte sapwellimen Koht doadoahk en kepikipik koaros me e ketin wiadahr.​—Sen 1:24, 25, NW.

Kerenlahng ni imwin rahn en kepikipik keweneuo, Koht ketin kahrehiong soangen kapikipik kapw ehu en miehla, me uhdahn mwahusang mahn akan mendahki eh tikitiksang tohnleng kan. Met iei aramas, me wiawihda rasehng Koht oh nin duwen mwomwe. Ni Senesis 1:27 eh mahsanih ni mwotomwot duwen aramas, “E [Koht] ketin wiahda ohl oh lih,” ire me duwehte met nan Senesis 2:7-9 kasalehda me Siohwa Koht ketin wiahkihda aramas pwelpar sang nanpwel, ketin peukohng nan tumwe esingek en mour, oh aramas ahpw wiahla me momour men, me wasahn kousoano paradais wiawidahng oh mwenge pil miehier. Me pid doadoahk wet, Siohwa ketin doadoahngki soahng kan me kisehn pwelen sampah nan doadoahk en kapikipik, oh mwurin eh ketin wiahda ohl, E ketin doadoahngki tihnkopwou en Adam en poahsoankihda kepikipikdahn lih. (Sen 2:18-25) Ni liho eh kapikipikdahr, aramas eri unseklahr nin duwen ehu “pwihn.”​—Sen 5:1, 2.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w15 6/1 5

Ia Duwen Palien Sains Eh Kin Kamwakid Omw Mour

Uwen werei en lahng oh sampah

Saintis kan kamehlele me sampah wet mihmikiher mpen sounpar pahlik oh lahng mihmihki sounpar lik pak 13 de 14. Paipel sohte kasalehda iahd me lahng oh sampah kepikipikda. E pil sohte kasalehda me sampah mihmihki mpen sounparte 10,000. Tepin iretikitik en nan Paipel mahsanih: “Ni ahnsou me Koht tepin kapikada sampah oh mehkoaros me mi pahnlahng.” (Senesis 1:1) Iretikitik wet mweidohng saintis kan ren diarada nin duwen me pwung ong arail doadoahk ia uwen werei en pahnlahng oh sampah ara mihmiehki.

it-2-E 52

Sises Krais

Sohte ketin iang wia Sounkapikada men. Sapwellimen Koht Ohl ketin iang doadoahk en kapikipik, ahpw met sohte kahrehiong ih en ketin iang wia Sounkapikada men duwehte Semeo. Kehl en kapikipik kohsang rehn Koht sang ni sapwellime manaman, de kehl soh sansal en sapwellime manaman. (Sen 1:2; Me 33:6) Oh pwehki Siohwa iei Utupen mour koaros, kepikipik koaros me momour, sansal oh sohte sansal, kin pweipwandkihong ih arail mour. (Me 36:9) Eri sapwellimen Koht Ohl sohte ketin iang wia Sounkapikada men, ahpw e wia wiliepe de dahme Sounkapikadao Siohwa ketin doadoahngki nan sapwellime doadoahk kan. Pein Sises patohwanohng kaping koaros rehn Koht me pid duwen kapikipik, duwehte iren Paipel koaros kin wia.​—Md 19:4-6; kilang CREATION.

January 13-19

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SENESIS 3-5

“Tepin Likamwo Imwikihla Soahng Suwed kan”

w17.02 5 par. 9

Kupwuren Siohwa Pahn Pweida!

9 Sehdan me Tepilo doadoahngki serpent men pwehn pitih Ihp en sapeikiong Semeo, Siohwa. (Wadek Senesis 3:1-5; Kaud. 12:9) Sehdan akupwungki ireo me dene sohte mweimwei ong sapwellimen Koht aramas akan en tungoale ‘wahntuhke koaros me mi nan mwetuwelo.’ Mwomwen me e ndinda: ‘Wehwehki ke sohte kak wia dahme ke men wia?’ Mwuhr e ndaiong Ihp: “Kumwa sohte pahn mehla.” Likamw pwoat mwo. Ih eri song en kamehlelehiong Ihp me e sohte anahne rong Koht. Sehdan nda: “Koht mahsanih men pwehki eh mwahngih me ni ahnsowohte me kumwa pahn tungoale wahntuhkehn, kumwa pahn marainla.” Sehdan ndinda me Siohwa sohte kupwurki ira en tungoale wahntuhkeo pwehki met pahn kahrehiong ira en loalokongla ni ahl tohrohr ehu. Ih eri wiahda inou likamw wet: “Kumwa pahn . . . duwehla Koht, pwe kumwa pahn esehla dahme mwahu oh dahme suwed.”

w00-E 11/15 25-26

Kitail Kak Sukuhlki Sang Tepin Pwopwoudo

Ia duwe, Ihp sohte kak soikala wia dihpo? Uhdahn soh! Song medewehla ma kowe mwo. Dahme serpento koasoia uhdahn kasapwungehla douluhl dahme Koht ketin mahsanih oh pil Adam. Ia pahn omw pepehm ma aramas emen ke ahpwtehn tuhwong karaunlikamwe emen me ke poakohng oh likih me e likamw? Ihp anahne mwekid weksang dahme e wiao, pwehn kasalehda me e tateki oh lingeringerki, pil kahng rong. Pwe ihs serpento pwe en peidengki ma sapwellimen Koht kaunda oh en eh pwoudo eh koasoi kan me pwung? Eh wauneki koasoandien tapwi anahne kahrehiong Ihp en rapahki kaweid mwohn eh wiahda pilipil ehu. Kitail pil anahne wia met ma kitail rong duwen ire kan me uhwong sapwellimen Koht kaweid kan. Ahpw mendahki met, Ihp likih en Sounkasongosongo eh koasoi kan, pwe e men pein wia sounkadeikpen dahme mwahu oh dahme suwed ong pein ih. Ni eh kalaudehla eh medemedewe soangen madamadau wet, eh pwungki madamadau wet pil lalaudla. Sapwung laud ehu me e wiahda ni eh mweidohng ineng sapwung ehu en lalaudla, ahpw sohte kihsang nan eh madamadau de pil koasoikihong tapwin eh peneineio!​—1 Korint 11:3; Seims 1:14, 15.

Adam Rongala Ngilen Eh Pwoudo

Mwurinte mwo Ihp kangoange Adam en iangih wiahda dihp. Ia duwen atail pahn kawehwehda en Adam eh dukula pah? (Senesis 3:6, 17) Adam anahne pilada ihs me e pahn loalopwoatohng. Ia duwe, e pahn peikiong eh Sounkapikadao, me ketikihong ih mehkoaros, iangahki eh pwoudo Ihp? Adam pahn rapahki kaweid sang rehn Koht ong dahme e pahn wia met? De e pahn uhdahte iangala eh pwoudo? Adam uhdahn ese me dahme liho kasikasik en alehdi ni eh pahn tungoale wahntuhke keinapwiho kin wia mehkot likamw. Sang kaweidpen sapwellimen Koht manaman wahnpoaron Pohl ntingihedi: “Adam sohte lohdiong widing, ahpw liho me lohdi douluhl oh kauwehla kosonned en Koht.” (1 Timoty 2:14) Eri Adam pein pilada en sapeikiong Siohwa. E sansal me eh masak en tohrohrasang eh pwoudo laudsang eh kamehlele me Koht kak ketikihda dahme anahn ong irairo.

w12 10/1 4 par. 2

Koht Uhdahn Ketin Nsenohki Lih akan?

Koht ketin keriahla lih akan?

Soh. Ahpw, “serpent en mahso, me adaneki Tepil” iei me alehdi “keria wet” sang Koht. (Kaudiahl 12:9; Senesis 3:14) Ni ahnsou me Koht ketin mahsanih me Adam pahn ‘kaunda’ eh pwoudo, e sohte ketin kasalehda me e ketin kupwurki me e konehng ohl en kaunda lih. (Senesis 3:16) Ahpw e kin ketin mahsanih duwen imwila suwed en dihp me pahn lelohng tepin pwopwoudo.

w04 1/1 29 par. 2

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Senesis​—I

3:17​—Ni ahl dah me pwelen sampah riahla, oh ia uwen werei? Keria me kohwong pwelen sampah kin wehwehki me wie sapwasapw ahnsowo pahn wia kahpwal ieu. Imwin keriahpen pwehl, iangahki tuhke tekatek oh kamedek, wia mehkot apwal ong kadaudok en Adam akan me kahrehda semen Noha, Lamek, mahsaniheki duwen “medek en pehtail akan me kohsang ni pwelen sampah me Siohwa ketin keriahlahr.” (Senesis 5:29) Mwurin Nohliko, Siohwa kapaiada Noha oh nah pwutak kan, oh mahsanih ong irail duwen sapwellime koasoandi en kadirehla sampah. (Senesis 9:1) Eri, e sansal me sapwellimen Koht keria pwelen sampah kohsangehr.​—Senesis 13:10.

it-2-E 186

Medek en Neitik

Kahpwal en neitik. Mwurin tepin liho Ihp eh dipada, Koht ketin mahsanihong ih dahme pahn imwikihla eh sapeik me pid kaipwiedi seri. Ma e pepeikte, kapai en Koht pahn mihmihte reh oh kaipwiedi seri pahn wahdo peren laud, pwe “kupwuramwahu en Siohwa me kahrehda emen en kepwehpwe oh e sohte kin ketin kapatahieng medek en iang.” (Lep 10:22, NW) Ahpw met, nin duwen koasoandi ehu, paliwar ehu me kin mwekid ni soh unsek pahn kahrehda medek. Kahrehda Koht ketin mahsanih (Paipel kin kalapw mahsanih me soahng kan me Koht ketin mweidohng en wiawi mwomwen me ih me ketin kahrehda): “I pahn katohtowehla omw apwal kan ni omw pahn kin liseian, oh kalaudehla omw medek en neitik.”​—Sen 3:16.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

it-2-E 192 par. 5

Lamek

Koasoi me Lamek koasoiaiong eh pwoud ko (Sen 4:23, 24) kin kasalehda elen madamadau lemei en ahnsowo. En Lamek koasoio koasoia: “Kumwa rong ie mahs: I kemehla mwahnakapw emen pwehki eh wokihiehdi. Ma mehmen me pahn kemehla Kain pahn ale kalokolok pak isipak, a mehmen me pahn kemeiehla pahn ale kalokolok pak isihsek isuh.” E sansal me Lamek kasalehda ire me pid pere pein ih, song en kadehdehda me dahme e wiaho kaidehn me e pilahnehda, sohte duwehte en Kaino. Lamek nda me ni eh pere pein ih, e kemehla ohl emen me wokih ih oh kauwehla. Kahrehda, eh koasoio wia pekipek ehu ong silehdi ih sang emen me men ikih ih pwehki e kemehla me peiongo.

it-1-E 338 par. 2

Lahlahwe

“Kaudok ni mwaren KAUN-O” me tepida ni mwehin Enos ni ahnsou kan mwohn Nohliko sohte wia mehkot me pwung oh konehng, pwehki ahnsou reirei mwowe, Ehpel kin ni soh peikasal sohpeiong Koht sang ni eh kin doadoahngki mwareo. (Sen 4:26; Ipr 11:4) Nin duwen ekei saman kan ar kin medewe, ma soangen kaudok ni mwaren Koht wet kin kamwamwahlihala mwar wet oh doadoahngki mwaren Siohwa ong aramas akan de dikedik kan, eri met wehwehki wiewiahn lahlahwe ehu.​—Kilang ENOSH, ENOS.

January 20-26

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SENESIS 6-8

“Noha Eri Ahpw Kapwaiada Mehkoaros”

w18.02 4 par. 4

Alasang Pwoson oh Peik en Noha, Daniel, oh Sohp

4 Ia ekei kahpwal me Noha ahneki? Ni mwehin Enok, me wia semen ahn Noha eh pahpa kahlapo, aramas akan inenen suwedlahr. Irail kin nda “lokaia suwed” duwen Siohwa. (Sud 14, 15) Tiahk lemei kin wie lalaudla ni ahnsou ko. Lel ni mwehin Noha, “kamaramas kaparaparalahr wasa koaros.” Tohnleng suwed kan kohdihdo sampah, pwuhriong paliwar en aramas oh pwoudikihda lih akan. Nehrail seri kan uhdahn lemei. (Sen. 6:2-4, 11, 12) Ahpw koaros kak kilang me Noha weksang meteikan. Paipel mahsanih me “Noha kelehpw me keniken pahn kupwur en KAUN-O.” Weksang aramas akan ahnsowo, Noha kin wia dahme pwung. “Eh mour poadidiong Koht.”​—Sen. 6:8, 9.

w13 4/1 29 par. 6

“Eh Mour Poadidiong Koht”

Doadoahko ele reireiki erein sounpar 40 de 50. Tuhke kan anahne paldi oh wisikla ni wasahn doadoahko. Uhr kan anahne lopla oh kadokdokpene. Re anahne wiahda warihmwo en poasoake siluh, mie pere kan oh ehu wenihmw ni pengepenge. E sansal me mie wenihmwtok kan ni pengepenge powe oh kadoken warihmwo en ekiste ilehda pwe pihl en kak keredi oh kuhsla liki.​—Senesis 6:14-16.

w11 9/1 21-22 par. 13

Nantihong Tang ni Kanengamah nan Weiro

13 Dahme sewese sapwellimen Siohwa ladu pwukat ren dadaurete weiro oh kanekehla? Tehk dahme Pohl ntingihdi duwen Noha. (Wadek Ipru 11:7.) Noha saikinte kilang nohlik eh kemehla aramas oh mahn koaros. (Sen. 6:17) Sohte pak ehu nohlik wiawi. Ahpw Noha sohte medewe me nohliko sohte kak wiawi. Dahme kahrehda? Pwehki e kamehlele me Siohwa pahn ketin wia soahng koaros me e ketin mahsanih. Eri Noha sohte medewe me e apwal en peikiong Siohwa. Paipel mahsanih: “Noha eri ahpw kapwaiada mehkoaros me Koht ketin mahsanih.” (Sen. 6:22) Noha anahne wia soahng tohto. E anahne kauwada warihmwo, kihpene mahn akan, nekidpene kenen eh peneinei oh mahn akan kanarail mwenge, kairehki aramas akan nohliko, oh sewese eh peneinei ren pwoson laud Siohwa. Kaidehn ahnsou koaros e mengei ong Noha en kapwaiada soahng koaros me Siohwa mahsanihong en wia. Ahpw pwehki eh pwoson Siohwa, e nantihong kapwaiada doadoahk koaros me e anahne wia. Siohwa eri ketin doarehla Noha oh eh peneinei oh ketikihong irail kapai tohto.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w04 1/1 29 par. 7

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Senesis​—I

7:2​—Dahme doadoahk pwehn wia poahsoanpen men katohrepeseng mahn mwakelekel oh mahn samin? Me poahsoanehda katohrepen mahn pwukat me iei pilipil en mehnia me pahn wia meirong nan kaudok ah kaidehn dahme aramas kak kang oh sohte kak kang. Uduk en mahn sohte wia kisehn kenen aramas mwenge mwohn Nohliko. Irair peseng en mehnia mwenge me “mwakelekel” oh mehnia me “samin” tepida miehla nan Kosonned en Moses oh mepwukat pil nekier ni ahnsou me Kosonned en Moses nekier. (Wiewia 10:9-16; Episos 2:15) E sansal mwahu me Noha ese dahme konehng meirong nan kaudok en Siohwa. Mwurinte Noha pidoi sang warihmwo, e “tepiadahr wiahda pein sarawi en Siohwa oh ale ekei sang nanpwungen mahn mwakelekel kan koaros oh menpihr mwakelekel koaros oh ih wia meirong isihs pohn pei sarawio.”​—Senesis 8:20.

w04 1/1 30 par. 1

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Senesis​—I

7:11​—Iawasa me pihl me pwainla sampah pwon kohdo sang ie? Ni keriau en “rahn” en kepikipikda, ni ahnsou me irepen sampah “pali powe” a wiawihda, mie pihl akan “pah” oh pihl akan “powe.” (Senesis 1:6, 7) Pihl akan “pah” iei me miher pohn sampah. Pihl akan “powe” iei depwek de edin pihl akan me langalang pohn engin sampah me wiahda “lapalahn pihl loal ehu.” Pihl pwukat mwerediong pohn sampah ni mwehin Noha.

January 27–February 2

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | SENESIS 9-11

“Tohn Sampah Koaros Ahnekipene Soangen Mahsenteieu”

it-1-E 239

Papilon Lapalap

Irair kan en Papilon Mahs. Kokoudahn kahnimw en Papilon nan Patapat en Sainar wiawi ni ahnsowohte me kokoudahn Imwen Doulik en Papel wiawi. (Sen 11:2-9) Kahrepe keieu me sounkou ihmw kan kin kauwada imwen doulik oh kahnimw kan iei, kaidehk en kawauwih mwaren Koht, ahpw pwe ‘irail en ndandla.’ Imwen doulik kan en ziggurat me dierekda kaidehn ihte nan mohn Papilon en mahso ahpw pil ekei wasa nan Mesopodamia kin mwomwen kadehdehda me imwen douliko kin pidada kaudok, sohte lipilipil ia mwomwe. Siohwa Koht ketin mwekid pwehn kamwomwala kokoudahn imwen kaudoko nan Papel. Met kasalehda me Koht ketin kadeikada kahnimwo, pwehki ih wasao me kaudok likamw tepisang ie. Eden kahnimw en Papel ni lokaiahn Ipru kin wehwehki “Kapingada,” ahd en Sumeria (Ka-dingir-ra) oh ahd en Akad (Bab-ilu) ira koaros wehwehki “Kelen Koht.” Kahrehda irail kan me luwehdi nan kahnimwo wekidala mwomwen ahdo pwehn irehdi uhdahn wehwehn ahdo me Koht ketin kadeikada, ahpw ahd kapwo kin kasakasalehdahte kahnimwo eh kin pidada pelien lamalam.

it-2-E 202 par. 2

Lokaia

Pwuhk en Senesis kawehwehda me ekei aramas akan mwurin Nohliko miniminpene nan doadoahk ehu me uhwong kupwuren Koht me e ketin mahsanihong Noha oh nah pwutak kan. (Sen 9:1) Re sohte kaparaparala oh ‘kadirehla sampah’ ahpw re koasoanehdi teng ren kohpene, oh song en wiahda arail wasahn kousoan nan wasakis me adanekihla Patapat en Sainar nan Mesopodamia. Ni sansal met pil wiahla poahsoan en wasahn kaudok ehu, oh pil imwen doulik en kaudok ehu.​—Sen 11:2-4.

it-2-E 202 par. 3

Lokaia

Koht me Keieu Manaman ketin kauhdi arail doadoahk aklapalap ehu sang ni eh ketin kauwehla arail miniminpene doadoahk. E ketin wia met sang ni eh ketin kapingada arail lokaia. Met kahrehiong arail koasoandi en doadoahk en sohla kak pweida oh kahrehiong arail mwarahkpeseng wasa koaros nin sampah. Pingidahn arail lokaiao pahn pil kahpwalihala de kapwandehla arail pweida mwahu en ahnsou kohkohdo ni kaweid sapwung ehu, kaweid ehu me kin uhwong Koht, pwehki e pahn irehdi en aramas koahiek en kapatapene loalokong oh kehl en aramas nan arail koasoandi kan oh pil kahpwalihala arail pahn doadoahngki oh pil kahpwalihala arail pahn doadoahngki soangen loalokong me re alehdi nan soangsoangen lokaia kan—loalokong me sohte kohsang rehn Koht, ahpw sang ni dahme aramas lelohng oh wia roporopki. (Pil kilang Ekl 7:29; Deu 32:5.) Eri, ni eh tapiada mehn katohrohrpeseng laud ong pwihn en aramas akan, pingidahn en aramas lokaia kin ni mehlel wia kamwahu ehu ong aramas akan ni eh kapwandehla en aramas ar lel mehn akadei kan me keper oh pahn kauweirailla. (Sen 11:5-9; pil kilang Ais 8:9, 10.) Emen anahne ihte tehk soangen kekeirda kan nan atail ahnsou, me kohsang loalokong en aramas oh en aramas ar doadoahngki loalokong wet ni ahl sapwung, pwehn kasawihada dahme Koht ketin mwahngiher sangete mahsie pahn kekeirda ma dahme wiawi Papel mweimweida en wiewiawihte oh sohte katokotokdi.

it-2-E 472

Wehi kan

Ni arail tohrohrpeseng pwehki wekpeseng en lokaia kan, ehuehu pwihn en lokaia wiadahr pein arail tiahk, koahiek, wiewia kan, oh pelien lamalam​—ehuehu pwihn mie pein arail ahl en wia soahng kan. (Lip 18:3) Pwehki arail sohpeisangehr Koht, soangsoangen aramas pwukat likamwkihda pein arail dikedik en koht likamw tohto.​—Deu 12:30; 2Na 17:29, 33.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

it-1-E 1023 par. 4

Ahm

Kenan kakete iang pidada mwekido oh me eh papaho Ahm sohte kapwungala ih. De Noha, ni eh wia kokohpo, e kilangada me mwekid suwed en Ahm, ele sansaldahr rehn nah pwutako Kenan, pahn uhd kohwong kadaudoken Kenan kan. Ekis kisehn keriao pweida ni ahnsou mehn Israel kan me kadaudok en Sehm kalowehdi mehn Kenan kan. Irail kan me sohte kasohrala (karasepe, mehn Kipeon kan [Sos 9]) wiahla lidu kei ong Israel. Sounpar epwiki kei mwuri, keriao pil pousehlahte pweida ni ahnsou me kadaudok en nein Ahm pwutak Kenan mihla pahn kaundahn mehn Medo Persia, Krihs oh Rom me kohsang kadaudok en Saped.

(Senesis 10:9, 10, NW) E wiahla sounkesik koahiek men me kin uhwong Siohwa. Iei kahrepen aramas akan ar kin nda: “Duwehte Nimrod sounkesik koahiek men me kin uhwong Siohwa.” 10 Tepin kahnimw kan en eh wehi iei Papel, Erek, Akad oh Kalne, nan sapwen Sainar.

it-2-E 503

Nimrod

Tepin en Nimrod wehi kan kin iangahki kahnimw kan en Papel, Erek, Akad, oh Kalne, koaros mi nan sapwen Sainar. (Sen 10:10, NW) Ihme kahrehda e kakete me ih me kaweid kokoudahn Papel oh imwen douliko en tepida. Ire wet pil pwungiong tiahk en madamadau en mehn Suhs kan. Josephus ntingihedi: “[Nimrod] ekisekis wekidala wehio en wiahla wehi lemei ehu, oh kin medewe me ihte ahl en kihsang ahn aramas masak Koht iei sang ni eh kahrehiong irail en pousehlahte kehlki pein eh kehl. E nda me e pahn dupuk ong Koht ma Koht ketin kupwurki pwurehng kadirekihla sampah pihl; pwehki e pahn kauwada ehu imwen doulik me pahn ileilehsang wasa me pihlo kak lel oh e pahn dupuk pwehki mehlahn seme mehn mahs ako. Aramas akan men idawehn en [Nimrod] kaweid wet, pwehki re leme me re duwehte lidu kei ma re pahn uhpahiong Koht; kahrehda re koasoanehdi ren kauwada imwen douliko . . . oh imwen douliko mwadang ileilehda laudsang uwen me re kasik.”​—Jewish Antiquities, I, 114, 115 (iv, 2, 3).

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share