Sapwellimen Kohto Ketin Kupwurki Kasalehda Semeo
“Sohte emen ese duwen Sahm, pwe Sapwellimen Kohtohte, oh irail kan me Sapwellimen Kohto ketin kupwurki en kasalehiong.”—LUK 10:22.
IA OMW PASAPENG?
Dahme kahrehda Sises kak ketin kasalehda Semeo ni ahl tohrohr ehu?
Ia duwen Sises eh ketin kasalehiong meteikan Semeo?
Ni ahl dahkei ke kak alasang Sises oh kasalehiong meteikan Sahmo?
1, 2. Peidek dahieu me aramas tohto kin apwalki sapengala? Dahme kahrehda?
‘IHS Koht?’ Aramas tohto kin uhdahn apwalki sapengala peidek wet. Karasepe, pali laud en irail kan me kin nda me irail Kristian kin kamehlele me Koht wiawihkihda meh silimen. Re kin nda me padahk wet apwal en wehwehki. Sounnting oh kaun en pelien lamalam men ntingihedi me sohte me kak kawehwehda padahk wet pwehki mie soahng kei me aramas sohte kak wehwehki. Ekei kin nda me sohte Koht oh kamehlele me soahng kaselel koaros me kapikipikda depweila pein miehla. Charles Darwin sohte kelikemwe me mie Koht. E nda me aramas akan sohte ahneki koahiek en uhdahn wehwehkihla Koht.
2 Sohte lipilipil dahme re kamehlele, pali laud en aramas akan kin ahneki peidek kan duwen Koht. Ahpw me tohto kin uhdihsang rapahki Koht pwehki re sohte itarki pasapeng kan me re diarada. Sehdan karotongehlahr madamadau en me seupwoson akan. (2 Kor. 4:4) Eri e sohte kapwuriamwei me pali laud en aramas akan pingkihdahr oh sohte ese padahk mehlel duwen Koht, me iei Sahmo oh Sounkapikpen sampah oh lahng!—Ais. 45:18.
3. (a) Ihs me kasalehiong kitailehr Sahmo? (b) Peidek dahkei me kitail pahn sapengala?
3 E inenen kesempwal aramas akan en sukuhlki padahk mehlel duwen Koht. Dahme kahrehda? Pwehki irail akante me kin likweriong “mwaren Kaun-o [“Siohwa,” NW]” pahn mourla. (Rom 10:13) Pwe kitail en kin likweriong mwaren Koht, kitail anahne esehla ihs Koht oh soangen Koht dahmen ih. Sises Krais ketin padahkihong ire mehlel kesempwal pwukat sapwellime tohnpadahk kan. E ketin kasalehiong irail Sahmo. (Wadek Luk 10:22.) Iren onop wet pahn sapengala peidek pwukat: Dahme kahrehda Sises kak ketin kasalehda Sahmo ni ahl ehu me aramas teikan sohte kak wia? Ia duwen eh ketin wia met? Oh ia duwen atail kak alasang Sises ni atail pahn kasalehiong de padahkihong meteikan duwen Sahmo?
SISES KAK KETIN KASALEHDA SAHMO NI AHL TOHROHR EHU
4, 5. Dahme kahrehda Sises kak ketin kasalehda Sahmo ni ahl tohrohr ehu?
4 Sises me keieu konehng en sewese meteikan ren esehla Sahmo. Dahme kahrehda? Pwehki mwohn mour teikan koaros ar kapikipikda, Sises ketin wiahier ngehn emen me kin ketiket nanleng. Ih me “Sapwellimen Koht Iehros.” (Sohn 1:14; 3:18) Sises kelehpw kin patopato rehn Semeo mwohn kepikipik teikan koaros ar miehla, oh ihte kelehpw me Semeo kin ketin ehuong. Ni ara kin ehupene erein sounpar kid kid kei, Sises ketin sukuhlki duwen Semeo oh sapwellime irair kan. Ni ara nanpwungmwahu eh kin kehlailla, limpoak nanpwungara pil lalaudla. (Sohn 5:20; 14:31) Medewehla ia uwen Sises eh ketin sukuhlki duwen soangen Koht dahmen Semeo!—Wadek Kolose 1:15-17.
5 Sahmo ketin pilada Sapwellimeo en patohwan wia wiliepe nin duwen “Mahsen en Koht.” (Kaud. 19:13) Eri Sises kelehpw me ketin alehdi pwais tohrohr en kasalehiong meteikan duwen Sahmo. Ihme kahrehda Sohn ntingihedi me Sises, “Mahseno,” iei me “kin ketiket ni palimaun en Sahmo.” (Sohn 1:1, 18) Sohn ele kin medemedewe duwen tiahk ehu me aramas kin kalapw wia ni ahnsoun mwenge. Emen kin mwohd limwahn emen pwehn mengeiong ira en kak koasoakoasoipene. Ni ahlohte, Sapwellimen Kohto “kin ketiket ni palimaun” en Sahmo oh kak uhdahn patopatohiong.
6, 7. Ia duwen sapwellimen Siohwa oh Sises ara nanpwungmwahu eh kehlailla?
6 Sapwellimen Kohto “me kin kapakaparanih [Koht] rahn koaros.” (Wadek Lepin Padahk 8:22, 23, 30, 31.) Ara nanpwungmwahu kin doulahte kehlailla. Ira kin ketin doadoahkpene oh Sises mwahngihala kahlemengih sapwellimen Sahmo irair kan. Ni meteikan ar kapikipikda, Sapwellimen Kohto mwahngih duwen Siohwa eh ketin ehuong emenemen irail, oh eh limpoak oh wahu ong Semeo kehlailla.
7 Pil ni Sehdan eh pelianda sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda, Sapwellimen Kohto kak mwahngihala duwen Siohwa eh ketin kasalehda limpoak, pwung pahrek, erpit oh manaman nan soangen kahpwalo. Eri met pahn uhd sewese Sises en ketin kaunopada ia duwen eh pahn ketin dadaur kahpwal kan ni eh pahn ketin wia sapwellime doadoahk en kalohk nan sampah.—Sohn 5:19.
8. Dahme kahrehda koasoiepen Sises kin sewese kitail en sukuhlki duwen sapwellimen Sahmo irair kan?
8 Pwehki eh inenen karanih Siohwa, Sises kelehpw me kak ketin kasalehda duwen Sahmo ni oaritik. Ahl me keieu mwahu kitail en esehla duwen Sahmo iei en sukuhlki duwen dahme Sapwellime Iehroso kin padahngki oh wia. Karasepe, kitail kak uhdahn wehwehkihla lepin lokaia “limpoak” ma kitail kin wadekete wehweo sang nan dikseneri? Soh, e pahn apwal. Ahpw ni atail kin medemedewe koasoiepen sapwellimen Sises doadoahk en kalohk nan Paipel, kitail pahn esehla mwomwen eh ketin nsenohki meteikan oh kitail kak esehda ia wehwehn “Koht iei limpoak.” (1 Sohn 4:8, 16) Kaidehn limpoakte me Sises ketin kasalehiong sapwellime tohnpadahk ko. E ketin kasalehiong irail sapwellimen Koht irair teikan ni eh ketiket sampah.
MWOMWEN SISES EH KETIN KASALEHDA SEMEO
9. (a) Ni ahl riau dah me Sises ketin kasalehiong sapwellime tohnpadahk ko Semeo? (b) Menlau kihda ehu karasaras me Sises ketin kasalehda Semeo?
9 Ia duwen Sises eh ketin kasalehiong sapwellime tohnpadahk ko Sahmo oh irail ako me mwuhr wiahla sapwellime tohnpadahk kan? E ketin wia met ni ahl riau: sang sapwellime padahk oh wiewia kan. Keieu, kitail pahn sukuhlki duwen sapwellimen Sises padahk kan. Dahme Sises ketin padahkihong sapwellime ko kin padahkihong kitail sapwellimen Semeo, ahl akan, madamadau oh pepehm kan. Karasepe, Sises ketin karasahiong Semeo ohl emen me naineki pelin sihpw ehu. Eri emen sihpw ko salongala. Pwehki eh kin poakohng emenemen sihpw ko, e pwilikihdi meteiko pwehn kohla rapahki me salongalao. Sises mahsanih me ni ohlo eh diarada me salongalao, “eh perenki memeno inenen laudsang eh perenki me duwehk duwemeno me sohte salongala.” Dahme kahrehda Sises ketin doadoahngki karasaras wet? E ketin kawehwehda: “Samamwail me ketiket nanleng, e sohte kin ketin kupwurki emen me tikitik pwukat en kin salongala.” (Mad. 18:12-14) Dahme ke kak sukuhlki duwen Siohwa sang nan karasaras wet? Ekei pak ke kin pehm me sohte katepomw oh ke manokonoklahr. Ahpw ken tamataman me Semomw me ketiket nanleng kin ketin nsenohkin uhk oh men apwalih iuk. E kin ketin wiahkin uhk emen “me tikitik pwukat.”
10. Ia duwen Sises eh ketin kasalehda Semeo sang ni sapwellime wiewia kan?
10 Keriaun ahl me Sises ketin kasalehiong sapwellime tohnpadahk ko Semeo iei sang ni sapwellime wiewia kan. Eri ni wahnpoaron Pilip eh kalelapek rehn Sises: “Komw ketin kasalehiong kiht Sahm,” Sises kak ketin sapeng, mahsanih: “Mehmen me kilangieier pil kilangehr Sahm.” (Sohn 14:8, 9) Iet ekei karasepe kan duwen Sises eh ketin kasalehda sapwellimen Semeo irair kan. Ni ohl tokutok men eh peki rehn Sises en kamwahwihala, Sises ketin doahke ohlo “me diren tokutok” oh ketin mahsanihong: “Me mwahu! Mwakelekelda.” Mwurin ohlo eh mwakelekelda sang eh tokutoko, e esehda me Siohwa me ketikihong Sises manaman pwehn kamwahwihala. (Luk 5:12, 13) Oh pil ni ahnsou me Lasarus mehla, tohnpadahk ko pehmada sapwellimen Sahmo pepehm ni Sises eh “kupwurohla oh pahtoula” oh “tentenihr.” Mendahki Sises mwahngih me e pahn ketin kaiasada Lasarus, e ketin sapwellimanki soangen nsensuwedohte me ahn Lasarus peneinei oh kompoakepah ko ahneki. (Sohn 11:32-35, 40-43) Nanpwungen koasoiepen Sises kan nan Paipel, mwein mie me ke kin keieu perenki me kin seweseiuk ken kak medewehla Sahmo eh ketin kasalehda mahk kalahngan.
11. (a) Ni Sises eh ketin kamwakelehda tehnpas sarawio, dahme e ketin kasalehda duwen Semeo? (b) Dahme kahrehda met kin kansenamwahwihala kitail?
11 Ni omw kin wadek koasoiepen Sises eh ketin kamwakelehda tehnpas sarawio, dahme ke sukuhlki? Medewehla dahme wiawi: Sises ketin wiahda mehn wowoki sahl ekei oh kausasang nan tehnpaso aramas ako me netinetki kou oh sihpw kan. Ih eri kohla rehn sounkawilian mwohni ko, wudekihdi neirail mwohni ko oh wekidedi arail tehpel ko. (Sohn 2:13-17) Mwekid wet kahrehiong tohnpadahk ko ren tamanda kokohp en Nanmwarki Depito: “Ei ngoangki lingan en Tehnpasomwi kin ngkengken loalei rasehng kisiniei.” (Mel. 69:9) Dahme Sises ketin wiahiong ohl suwed pwukat kin kasalehda me e uhdahn kupwurki pere kaudok mehlel. Ke kak kilang sapwellimen Siohwa irair rehn Sises ni omw wadek poadopoad wet? E kin katamankin kitail me Koht sohte sapwellimankihte manaman en ketikihsang suwed nan sampah, ahpw e ketin kupwurki wia met. Medewehla sapwellimen Siohwa pepehm ni eh kin ketin mahmahsanih suwed koaros nan sampah pwon! Sapwellimen Siohwa oh Sises pepehm duwen irair wet kin uhdahn kansenamwahwihala kitail ni atail kin lelohng kopwung sapahrek.
12, 13. Dahme ke kak sukuhlki duwen Siohwa sang ni sapwellimen Sises wiewia kan ong sapwellime tohnpadahk ko?
12 Pil ehu ahl me Sises ketin kasalehda Semeo iei sang ni eh wiewia kan ong sapwellime tohnpadahk ko. Re kin kalapw akamaiki ihs me pahn keieu lapalap nanpwungarail. (Mark 9:33-35; 10:43; Luk 9:46) Pwehki Sises kin ketiket rehn Semeo ahnsou reirei, e mwahngih kupwuren Siohwa me pid aklapalap. (2 Sam. 22:28; Mel. 138:6) Sises ketin mahsaniher Sehdan me Tepil eh kin aklapalap. Sehdan kin roporop oh nsenohkihte pein eh men lapalap. Eri Sises ketin nsensuwedkihla mehlel ni eh kin mahsanih sapwellime tohnpadahk ko me e kin ketin padahkih ar pwurepwurehng kasalehda aklapalap. Re kin nsenohkihte pein arail men lapalap! E pil kak mwahngih madamadau oh pepehm wet rehn irail me e ketin pilada nin duwen wahnpoaron kei! Re kin kasalehda aklapalap lao lel keimwiseklahn rahn me Sises ketiket nin sampah. (Luk 22:24-27) Ahpw Sises kin ketin pousehlahte kapwung irail ni kadek. E koapworopworkihte me ehu rahn re pahn kasalehda soangen aktikitik me e sapwellimanki.—Pil. 2:5-8.
13 Ia duwe, ke kak kilang sapwellimen Siohwa irair sang ni mwomwen Sises eh ketin kahlemengih Semeo oh ni kanengamah kapwungala madamadau sapwung en sapwellime tohnpadahk ko? Ke sukuhlki duwen Sahmo sang dahme Sises mahsanih oh wia? Semeo sohte kin ketin likidmeliehla sapwellime aramas akan mehnda ma re kin kalapw wiahda sapwung kan. Atail esehla sapwellimen Koht irair pwukat kin kangoange kitail en koluhla oh kapakapki sapwellimen Siohwa mahk ni atail kin wiahda sapwung kan.
SAPWELLIMEO KUPWURKI KASALEHDA SAHMO
14. Ia duwen Sises eh ketin kasalehda me e kupwurki kasalehiong meteikan Semeo?
14 Kaun tohto kin song kaunda aramas akan sang ni arail sohte kin padahkihong irail dahme re anahne ese. Sises sohte ketin duwe irail. Sises kupwurki sewese meteikan en esehla Semeo, kahrehda e kin ketin kasalehda soahng koaros me re anahne ese duwen Siohwa. (Wadek Madiu 11:27.) Sises pil ketikihong sapwellime tohnpadahk ko ‘wehwehki pwe ren ese Koht mehlelo,” Siohwa Koht. (1 Sohn 5:20) Ia wehwehn met? Sises ketin sewese sapwellime ko ren wehwehki dahme e ketin padahngki duwen Sahmo. E sohte ketin ekihla Semeo nan soangen padahk kan me aramas pahn sohte kak wehwehki, me duwehte padahk me dene Koht wiawihkihda meh silimen.
15. Dahme kahrehda Sises sohte ketin padahkihong sapwellime ko soahng koaros me e mwahngih duwen Semeo?
15 Ia duwe, Sises ketin kasalehda soahng koaros duwen dahme e mwahngih duwen Semeo? Soh, e ketin kasalehda erpit ni eh sohte ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk ko soahng koaros. (Wadek Sohn 16:12.) Dahme kahrehda? Pwehki eh ‘inenen apwal ong irail en wehwehki’ soahng koaros ni ahnsowo. Ahpw Sises ketin kawehwehda me soahng tohto pahn sansal ong irail ni “Sounsawaso” eh pahn ti pohrail. Sawas wet iei sapwellimen Koht manaman me kaweid irail “nan soangen mehlel koaros.” (Sohn 16:7, 13) Pahpa oh nohno marain kan ele sohte kin padahkihong neirail seri kan soahng koaros lao re pahn kakehr wehwehki. Eri pil duwehte pahpa de nohno marain men, Sises ketin awih lao sapwellime tohnpadahk ko kakehr wehwehki laud duwen Sahmo. Sises ketin kadek, oh tamataman me mie soahng kan me sapwellime ko saikinte nohn kak wehwehki.
ALASANG SISES OH SEWESE METEIKAN REN ESEHLA SIOHWA
16, 17. Dahme kahrehda ke kak kasalehiong meteikan Sahmo?
16 Ni omw esehla mwahu emen oh diarada me ih aramas limpoak men, ke sou pahn men padahkihong meteikan duwen ih? Ni ahnsou me e ketiket sampah, Sises kin mahsanih duwen Semeo. (Sohn 17:25, 26) Ia duwe, kitail pil kak wia soahngohte oh kasalehiong meteikan duwen Siohwa?
17 Nin duwen atail sukuhlkiher, Sises ketin mwahngih laud duwen Semeo laudsang meteikan. E kupwurki padahngki ekei soahng kan me e mwahngih oh e pil ketikihong sapwellime tohnpadahk kan koahiek en wehwehki ire loal kan duwen sapwellimen Semeo irair kan. Sises ketin sewese kitail en wehwehki Samatailo ni ahl ehu me pali laud en aramas nan rahnpwukat sehse. Kitail uhdahn kalahnganki me Sises kupwurki kasalehiong kitail duwen Semeo sang ni sapwellime padahk kan oh wiewia kan! Kitail ahneki pwais kaselel en ese Siohwa. (Ser. 9:24; 1 Kor. 1:31) Kitail kin nantihong laud pwe kitail en ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa, oh met e ketin karanih kitail. (Seims 4:8) Eri, met kitail kakehr padahkihong meteikan dahme kitail ese duwen Siohwa. Ia duwen atail kak wia met?
18, 19. Ni ahl dahkei ke kak kasalehiong meteikan Sahmo? Menlau kawehwehda.
18 Ni atail kin alasang Sises nan atail koasoi oh wiewia kan, kitail kin kasalehiong meteikan Sahmo. Tamataman me aramas tohto me kitail kin tuhwong nan kalohk sehse ihs Koht. Ele re kin ahneki madamadau sapwung duwen Koht pwehki ar kin sukuhliki padahk likamw kan. Kitail kak padahkihong irail sang nan Paipel ia mwaren Koht, ia kupwure ong aramas oh soangen Koht dahmen ih. Oh ekei koasoiepen Paipel kan kin sewese kitail en esehla sapwellimen Koht irair kan ni ahl ehu me kitail sohte wehwehki mahs. Kitail kak koasoiaiong meteikan nan mwomwohdiso dahme kitail sukuhliki oh met pil kak kangoange irail.
19 Kitail en alasang Sises oh kasalehda Sahmo nan atail wiewia kan. Ni aramas akan arail pahn kilang sapwellimen Krais limpoak ni mwomwen atail wiewia kan, ele re pahn pil men ahneki nanpwungmwahu rehn Sises oh Semeo. (Ep. 5:1, 2) Wahnpoaron Pohl padahkihong kitail: “Kumwail kahlemengih ie, duwehte ei kin kahlemengi Krais.” (1 Kor. 11:1) E uhdahn wia pwais kaselel ehu me kitail kak sewese aramas akan ren esehla Siohwa sang ni atail wiewia kan! Kitail koaros en pousehlahte kahlemengih Sises sang ni atail kin kasalehiong meteikan Sahmo.