PURGUNTA 6
Kuma ku N pudi risisti preson di kolegas?
KE KU BU NA FASIBA?
Imaẑina es sena: Dus kolega di turma na pertusi di Brunu, i kumsa ku sinti dur na stomagu. I fasi ja dus bias es semana, ke tenta presional pa i fuma. Es na sedu terseru bias ke na tenta.
Purmeru rapas fala:
“Kuma ku kusas na bai? N misti apresentau un amigu.”
I asentua palabra “amigu”, nkuantu i na tira un kusa na bolsu i distindi mon pa Brunu.
Brunu oja sigaru na mon di ki si kolega. Si dur na stomagu omenta inda mas.
Brunu fala: “Diskulpa, N kontaba ja bos di kuma N ka ta . . . ”
Sugundu rapas kortelal: “Ka bu sedu kobardu!”
Brunu mara koraẑen i fala: “N ka kobardu!”
Sugundu rapas pui si mon na ombru di Brunu. I papia divagar: “Toma so”.
Purmeru rapas ciganta sigaru pertu di kara di Brunu i papia bas i falal: “No ka na konta ningin. Ningin ka na sibi.”
Si bu staba na lugar di Brunu ke ku bu na fasiba?
PENSA UN BOKADU!
Sera ki kolegas di Brunu pensa propi na ke ke sta na fasi? Sera ki e toma se propi disison? Talves nau. Manga di bias, e ta sedu nfluensiadu pa utrus. E ta misti tene aprovason di se kolegas, asin e ta disa pa utrus konta elis ke ke na fasi.
Si bu staba dianti di mesmu situason, kuma ku bu pudi disidi sedu diferenti i risisti preson di kolegas?
PURPARA ANTIS
Biblia fala: “Algin ku ta pensa diritu i ta oja pirigu, i bai sukundi, ma kil ku ka ta pensa diritu i ta yentra na pirigu, i ta bai sufri.” — Ditus 22:3.
Manga di bias, bu pudi oja pirigu di lunju. Pur izemplu, imaẑina kuma bu oja un grupu di kolegas di skola firma di lunju, e na fuma. Si bu purpara antis bu na sta prontu pa lida ku purblema.
PENSA
Biblia fala: “Buska sempri tene un konsiensia limpu dianti di Deus”. — Atus 24:16.
Punta bu kabesa: ‘Kuma ku N na bin sinti mas tardi si N fasi ke ku maioria di jintis na fasi?’ I bardadi kuma bu misti tene aprovason di bu kolegas pa un tempu. Ma kuma ku bu na bin sinti mas tardi? Sera ki bu sta dispostu pa sakrifika bu identidadi so pa kontenta bu kolegas di turma? — Saida 23:2.
DISIDI
Biblia fala: “Jiru ta toma sintidu”. — Ditus 14:16.
Mas sedu o mas tardi, no ten di toma no disison i lida ku konsekuensias. Biblia fala di omis suma José, Jo ku Jesus, ku fasi bon skolias. I fala tambi di Kain, Esau ku Judas ku fasi mau skolias. Ke ki bu na fasi?
Biblia fala: “Kil ki fiel na kusasiñu, tambi i ta sedu fiel na kusa garandi”. (Lukas 16:10) Si bu pensa ja na konsekuensias i bu purpara bu menti, i pudi sedu mas fasil splika bu pusison — i bu na kontenti.
Ka bu preokupa — bu ka pirsisa di da bu kolegas manga di splikason. Un simplis NAU ku seredadi i sufisienti. O pa mostra klaru kuma bu normas ka pudi nogosiadu, bu pudi fala:
“Ka bo konta ku mi!”
“N ka ta fasi es tipu di kusa!”
“Bo sibi propi kuma ami i ka des!”
Sigridu i pa ruspundi rapidu i ku konvikson. Si bu fasil, bu na fika surprendidu di oja kuma bu kolegas na lestu ku disisti!
LIDA KU GOZU
Si bu disa sedu presionau pa bu kolegas, bu na sedu suma un robo ku sta bas di se kontrolu
Ke ku bu na fasi si bu kolegas gozau? Si kontra e fala: “Kuma ke — abo i kobardu?” Rukuñisi di kuma es tipu di provokason i preson di kolegas. Ke ku bu pudi fasi? Bu tene pelu menus dus opson.
Bu pudi rukuñisi provokason. (“I bardadi, N medi!” Dipus splika bu rason di manera brevi.)
Bu pudi vira preson pa relis. Splika motivu di bu nega i dipus disafia jiresa di bu kolegas. (“N pensaba kuma bu jiru dimas pa ba ta fuma!”)
Si bu kolegas kontinua gozau, bai bu kamiñu! Lembra kuma mas bu tarda la mas forti preson na sedu. Si bu sai di ki kau, bu na mostra kuma bu ka seta pa utrus muda bu manera di sedu.
Na bardadi, bu ka pudi kuri di preson di kolegas. Ma bu pudi disidi ke ku bu misti fasi, splika bu pusison, i kontrola bu kabesa. Na fin i abo ku na disidi pa bu kabesa! — Josué 24:15.