„Odważnie przemawiali w imieniu Jehowy”

1, 2. Co się wydarzyło podczas pobytu Pawła i Barnabasa w Listrze?

W LISTRZE zapanowało wielkie poruszenie. Dwóch nieznajomych właśnie uzdrowiło człowieka kalekiego od urodzenia. Mężczyzna skacze z radości. Zachwycony tłum uznaje przybyszów za bogów, a kapłan Zeusa przynosi dla nich wieńce. Słychać ryk prowadzonych na ofiarę byków. Paweł i Barnabas — bo to oni dokonali tego cudu — głośno protestują. Rozdzierają szaty, wpadają między tłum i z trudem go powstrzymują od oddania im czci.

² Tymczasem z Antiochii Pizydyjskiej i Ikonium przybywają Żydzi wrogo nastawieni do tych misjonarzy. Jadowitymi oszczerstwami zatruwają umysły mieszkańców Listry. W rezultacie ludzie ci, jeszcze niedawno pełni nabożnego uwielbienia, teraz w przypływie złości obstępują Pawła i obrzucają go kamieniami, aż traci przytomność. Wtedy wywlekają go za miasto i zostawiają, sądząc, że umarł.

3. Jakie pytania rozważymy w tym rozdziale?

³ Jakie wypadki poprzedziły to dramatyczne zajście? Czego zdarzenia z udziałem Barnabasa i Pawła oraz mieszkańców Listry, tak chwiejnych w swoich poglądach, uczą dzisiejszych głosicieli dobrej nowiny? I jak chrześcijańscy starsi mogą naśladować Barnabasa i Pawła, którzy z wytrwałością pełnili służbę i „odważnie przemawiali w imieniu Jehowy”? (Dzieje 14:3).

„Uwierzyła wielka liczba” (Dzieje 14:1-7)

4, 5. Dlaczego Paweł i Barnabas udali się do Ikonium i co się tam wydarzyło?

⁴ Jakiś czas wcześniej Paweł i Barnabas zostali wyrzuceni z Antiochii Pizydyjskiej, gdzie nieprzyjaźnie nastawieni Żydzi też podburzyli przeciwko nim ludzi. Jednak ci dwaj misjonarze się nie zniechęcili. Odeszli z miasta w pokoju i „strząsnęli pył ze swoich nóg” (Dzieje 13:50-52; Mat. 10:14). Pozostawili jego nieprzychylnych mieszkańców osądowi Bożemu (Dzieje 18:5, 6; 20:26). Z niezmąconą radością wyruszyli na południowy wschód. Po przejściu mniej więcej 150 kilometrów dotarli do urodzajnego płaskowyżu usytuowanego między górami Taurus (Toros Dağları) a Sultan Dağları.

⁵ Najpierw zatrzymali się w Ikoniuma, będącym enklawą kultury greckiej i jednym z głównych miast rzymskiej prowincji Galacja. Mieszkała tam wpływowa społeczność żydowska oraz wielu prozelitów. Zgodnie ze swoim zwyczajem Paweł i Barnabas weszli do synagogi i zaczęli nauczać (Dzieje 13:5, 14). „Tak przemawiali, że uwierzyła wielka liczba zarówno Żydów, jak i Greków” (Dzieje 14:1).

6. Dzięki czemu Paweł i Barnabas byli skutecznymi nauczycielami i jak możemy ich naśladować?

⁶ Dzięki czemu Paweł i Barnabas głosili tak skutecznie? Paweł bardzo dobrze znał Pisma. Po mistrzowsku łączył fakty historyczne z proroctwami i fragmentami Prawa Mojżeszowego, udowadniając, że Jezus jest obiecanym Mesjaszem (Dzieje 13:15-31; 26:22, 23). Barnabas emanował troską o ludzi (Dzieje 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24). Ponadto żaden z nich nie polegał na własnym zrozumieniu — obaj mówili „w imieniu Jehowy”. Jak mógłbyś ich naśladować? Spróbuj stosować następujące wskazówki: Wnikliwie studiuj Słowo Boże. Wybieraj fragmenty biblijne najbardziej interesujące dla twoich rozmówców. Szukaj praktycznych sposobów pokrzepiania ludzi, którym głosisz. I zawsze opieraj się na autorytecie Słowa Jehowy, a nie na własnej mądrości.

7. (a) Jakie reakcje wywołuje dobra nowina? (b) O czym powinieneś pamiętać, jeśli zmagasz się ze sprzeciwem w rodzinie?

⁷ Jednak nie wszystkim mieszkańcom Ikonium podobała się działalność Pawła i Barnabasa. Łukasz donosi: „Żydzi, którzy nie uwierzyli, podburzyli i nieprzychylnie nastawili przeciw braciom ludzi z innych narodów”. Misjonarze uznali, że muszą zostać w mieście i ‛spędzić tam sporo czasu, odważnie przemawiając’ w obronie dobrej nowiny. W rezultacie „mieszkańcy miasta byli podzieleni: jedni popierali Żydów, a drudzy apostołów” (Dzieje 14:2-4). Obecnie orędzie o Królestwie wywołuje podobne reakcje. Niektórych jednoczy, a innych dzieli (Mat. 10:34-36). Jeżeli żyjesz w rodzinie podzielonej z powodu twojego posłuszeństwa dobrej nowinie, pamiętaj, że sprzeciw często bywa reakcją na nieuzasadnione plotki lub jawne oszczerstwa. Swoim przykładnym postępowaniem możesz pokazać, że takie pomówienia są nieprawdziwe, i z czasem zmiękczyć serca tych, którzy ci się sprzeciwiają (1 Piotra 2:12; 3:1, 2).

8. Dlaczego Paweł i Barnabas opuścili Ikonium i czego nas to uczy?

⁸ Po jakimś czasie przeciwnicy z Ikonium uknuli spisek, by ukamienować Pawła i Barnabasa. Kiedy misjonarze się o tym dowiedzieli, odeszli na inny teren (Dzieje 14:5-7). Podobnym rozsądkiem kierują się dzisiejsi głosiciele Królestwa. Gdy jesteśmy celem ataków słownych, z odwagą uzasadniamy swoje przekonania (Filip. 1:7; 1 Piotra 3:13-15). Ale jeśli grozi nam przemoc fizyczna, nie zamierzamy niepotrzebnie narażać siebie ani współwyznawców (Prz. 22:3).

Powinniście wielbić „żywego Boga” (Dzieje 14:8-19)

9, 10. Gdzie leżała Listra i co wiemy o jej mieszkańcach?

⁹ Paweł i Barnabas udali się do Listry, rzymskiej kolonii leżącej jakieś 30 kilometrów na południowy zachód od Ikonium. Listrę łączyły silne związki z Antiochią Pizydyjską, ale w przeciwieństwie do tamtego miasta nie osiedliło się w niej zbyt wielu Żydów. Mieszkańcy najprawdopodobniej znali grekę, ale ich ojczystym językiem był likaoński. W mieście przypuszczalnie nie było synagogi, bo Paweł i Barnabas zaczęli głosić w miejscu publicznym. Kiedy kilkanaście lat wcześniej w Jerozolimie apostoł Piotr uleczył człowieka, który od urodzenia miał niesprawne nogi, mnóstwo ludzi uwierzyło w Jezusa (Dzieje 3:1-10). Teraz w Listrze Paweł też przywrócił zdrowie kalekiemu od urodzenia (Dzieje 14:8-10). Ale ten cud wywołał zupełnie odmienny skutek.

¹⁰ Jak opisano na początku tego rozdziału, na widok uzdrowionego mężczyzny pogańscy mieszkańcy Listry wyciągnęli błędne wnioski. Uznali Barnabasa za Zeusa, najważniejszego boga, a Pawła za Hermesa — syna Zeusa i posłańca bogów (zobacz ramkę „Kult Zeusa i Hermesa w Listrze”). Jednak Barnabas i Paweł byli zdecydowani przekonać tłumy, że nie mają nic wspólnego z pogańskimi bóstwami, ale że reprezentują Jehowę, jedynego prawdziwego Boga (Dzieje 14:11-14).

11-13. (a) Jak Paweł i Barnabas przemówili do mieszkańców Listry? (b) Czego możemy się nauczyć ze słów Pawła i Barnabasa?

¹¹ Mimo napiętej sytuacji misjonarze znaleźli skuteczny sposób przedstawienia pogańskim słuchaczom dobrej nowiny i dotarcia do ich serc. Jak wynika z relacji Łukasza, zaapelowali do nich: „Dlaczego to robicie?! My też jesteśmy ludźmi, takimi słabymi jak wy. Głosimy wam dobrą nowinę, żebyście porzucili te bezwartościowe rzeczy i wielbili żywego Boga, który uczynił niebo, ziemię, morze i wszystko, co w nich jest. W minionych czasach pozwalał On wszystkim narodom chodzić własnymi drogami, ale nie przestawał dawać o sobie świadectwa, czyniąc dobro. Dawał wam deszcze z nieba, zapewniał obfite zbiory, sprawiał, że mieliście pod dostatkiem jedzenia, i napełniał wasze serca radością” (Dzieje 14:15-17).

¹² Czego możemy się nauczyć z tej pobudzającej do myślenia wypowiedzi? Po pierwsze, Paweł i Barnabas nie uważali się za lepszych od swoich słuchaczy. Nie udawali kogoś, kim nie byli. Wręcz przeciwnie, pokornie przyznali, że mają takie same słabości jak pogańscy mieszkańcy Listry. To prawda, że otrzymali ducha świętego i zostali uwolnieni od fałszywych wierzeń. Mieli też nadzieję panować razem z Chrystusem. Zdawali sobie jednak sprawę, że jeśli słuchający ich ludzie okażą posłuszeństwo Chrystusowi, otrzymają takie same dary.

¹³ A jakie my mamy nastawienie do ludzi, którym głosimy? Czy uważamy ich za równych sobie? Czy przekazując prawdy ze Słowa Bożego, naśladujemy Pawła i Barnabasa i nie szukamy chwały dla siebie? Przykład dał pod tym względem Charles Taze Russell. Chociaż był znakomitym kaznodzieją i pod koniec XIX oraz na początku XX wieku przewodził dziełu głoszenia, napisał: „Nie chcemy żadnego hołdu, żadnej czci — ani dla siebie, ani dla naszych pism. Nie chcemy też, by tytułowano nas wielebnym czy rabbim”. Swoją pokorną postawą brat Russell przypominał Pawła i Barnabasa. Również my pełnimy służbę nie dla własnej chwały, ale by pomagać ludziom przybliżyć się do „żywego Boga”.

14-16. Czego jeszcze uczymy się z relacji o pobycie Pawła i Barnabasa w Listrze?

¹⁴ Po drugie, Paweł i Barnabas byli elastyczni. Mieszkańcy Listry, w przeciwieństwie do Żydów i prozelitów z Ikonium, nie wiedzieli nic lub prawie nic na temat relacji Boga z Izraelitami ani nie znali świętych Pism. Ponieważ jednak zajmowali się rolnictwem — czemu sprzyjały tamtejsze żyzne gleby i łagodny klimat — mogli dostrzegać przymioty Stwórcy w Jego darach, chociażby takich jak obfite zbiory. Chcąc trafić tym ludziom do przekonania, misjonarze poruszyli właśnie te bliskie im sprawy (Rzym. 1:19, 20).

¹⁵ Czy potrafimy przejawiać podobną elastyczność? Rolnik nieraz sieje to samo ziarno na kilku polach, ale przedtem w zależności od rodzaju gleby na różne sposoby ją przygotowuje. Czasami gleba od razu jest pulchna, gotowa na przyjęcie nasion. Kiedy indziej wymaga wielu zabiegów. Nie inaczej jest w naszym wypadku: Zawsze siejemy to samo ziarno — orędzie o Królestwie zawarte w Słowie Bożym. Ale jeśli naśladujemy Pawła i Barnabasa, będziemy się starali zwracać uwagę na sytuację życiową i przynależność religijną mieszkańców naszych terenów i dostosowywać do tego sposób głoszenia (Łuk. 8:11, 15).

¹⁶ A oto trzecia lekcja wynikająca z omawianej relacji: Mimo naszych najgorliwszych starań wysiane ziarno może zostać ‛wyrwane’ lub trafić na „grunt skalisty” (Mat. 13:18-21). Gdyby tak się stało, nie musisz się tym zamartwiać. Paweł przypomniał później chrześcijanom z Rzymu, że „każdy z nas sam za siebie zda sprawę Bogu” — dotyczy to również każdego człowieka, któremu głosimy Słowo Boże (Rzym. 14:12).

„Powierzyli ich Jehowie” (Dzieje 14:20-28)

17. Dokąd Paweł i Barnabas udali się z Derbe i w jakim celu?

¹⁷ Kiedy mieszkańcy Listry porzucili Pawła, uznając go za martwego, podeszli do niego bracia, a wtedy on wstał i wrócił z nimi na nocleg do miasta. Następnego dnia razem z Barnabasem wyruszył do Derbe, odległego o jakieś 100 kilometrów. Aż trudno sobie wyobrazić, jak wyczerpująca musiała być dla niego ta podróż, skoro dzień wcześniej został ciężko poraniony. Mimo to obaj z Barnabasem okazali wytrwałość, a gdy przybyli do Derbe, „pozyskali wielu uczniów”. Co więcej, zamiast wybrać najkrótszą drogę powrotną do Antiochii Syryjskiej, skąd rozpoczęli swoją podróż misjonarską, „wrócili do Listry, Ikonium i Antiochii [Pizydyjskiej]”. W jakim celu? Aby ‛umacniać tam uczniów, zachęcając ich do trwania w wierze’ (Dzieje 14:20-22). Jaki wspaniały przykład dali ci dwaj chrześcijanie! Potrzeby zboru stawiali ponad własne wygody. Naśladują ich nowożytni nadzorcy obwodów i misjonarze.

18. Z czym się wiąże mianowanie starszych w zborze?

¹⁸ Oprócz zachęcania uczniów słowem oraz przykładem Paweł i Barnabas „w każdym zborze ustanowili starszych”. Chociaż w podróż misjonarską zostali „wysłani przez ducha świętego”, to ‛powierzając tych starszych Jehowie’, modlili się i pościli (Dzieje 13:1-4; 14:23). Wzorca tego trzymają się dzisiejsi chrześcijanie. Przed zaleceniem kogoś na nadzorcę grono starszych miejscowego zboru z modlitwą rozważa, czy kandydat spełnia wymagania stawiane takim mężczyznom w Piśmie Świętym (1 Tym. 3:1-10, 12, 13; Tyt. 1:5-9; Jak. 3:17, 18; 1 Piotra 5:2, 3). Nie chodzi głównie o to, jak długo jest chrześcijaninem. Dowodem tego, w jakiej mierze na jego życie oddziałuje duch święty, jest jego mowa, postępowanie i reputacja. Tylko ten, kto ma kwalifikacje biblijne, nadaje się do pasienia trzody Bożej (Gal. 5:22, 23). Jeśli dany mężczyzna spełnia te wymagania, nadzorca obwodu mianuje go starszym (porównaj 1 Tymoteusza 5:22).

19. Czego są świadomi starsi i pod jakim względem biorą wzór z Pawła i Barnabasa?

¹⁹ Starsi wiedzą, że za to, jak traktują zbór, są odpowiedzialni przed Bogiem (Hebr. 13:17). Wzorem Pawła i Barnabasa przewodzą w działalności kaznodziejskiej. Umacniają współwyznawców swoimi wypowiedziami. I są gotowi przedkładać potrzeby zboru ponad własne sprawy (Filip. 2:3, 4).

20. Jaką korzyść odnosimy z czytania doniesień o wiernej służbie naszych braci?

²⁰ Kiedy Paweł z Barnabasem w końcu wrócili do Antiochii Syryjskiej, opowiedzieli, „jak wielu rzeczy Bóg przez nich dokonał i jak otworzył innym narodom drzwi prowadzące do okazania wiary” (Dzieje 14:27). Czytając o wiernej służbie naszych chrześcijańskich braci i widząc, jak Jehowa błogosławi ich wysiłkom, my też czujemy się zachęceni do ‛odważnego przemawiania w imieniu Jehowy’.