Llakisqa kaqkunapaq Sunquchay
“Kunankama Diospa tukuy ruwasqan nanaywan ayqoshan [qhaparichkan]” (Romanos 8:22). Kay parlaykuna qillqakusqanmanta 1.900 watasña pasan, chay tiempopiqa runa mayta ñakʼarichkarqa. Chayrayku, cristianospaq kay yanapay qillqakurqa: ‘Manchalistapis yanapaychik’, nispa (1 Tesalonicenses 5:14).
Kunanpis, runaqa mayta llakiywan atipachikuchkan. ¿Chaymanta tʼukunachu kanman? Mana, imaraykuchus Bibliaqa qhipa pʼunchaykunapi, “manchay sajra pʼunchaykuna[pi]” ima kasqanchikta niwanchik (2 Timoteo 3:1-5). Jesús willarqa kay qhipa pʼunchaykunapi “runas ukhupi manchay llakiy, ñakʼariy ima”, kananta. “Runasqa uj jinayanqanku manchariywan, imachus kay pachaman jamunanmanta”, nispa nirqa. (Lucas 21:7-11, 25-27; Mateo 24:3-14).
Pipis, ancha unayta ñakʼarin, manchachikun, phutikun ima chayqa, llakiywan atipachikunman. Ichapis, mana llamkʼay kaptin, pipis wañupuptin, unayta unquptin, qhariwarmi tʼaqanakuptinku ima, llakiywan unqusunman. Astawanpis, wakin runasqa, pisipaq qhawakuspa, mana imatapis atisqankuta yuyaspa ima, mayta llakikullankutaq. Tukuypis ñakʼarispa llakikunchikpuni, chaywanpis mana chay ñakʼariyta atipayta atiptinchik, astawan jatun llakiyman chayasunman.
Unay runaspis kikinta llakikuq kanku. Jobqa llakiyta unqurqa, chayrayku Diosninchik saqirparisqanta yuyaspa nirqa: “Sonqoyqa kay jina kawsaymanta saykʼusqaña kashan”, nispa (Job 10:1; 29:2, 4, 5). Jacobpis mayta llakikullarqataq churin wañusqa kasqanta yuyaspa, mana sunquchanankutapis munarqachu, astawanqa wañuyta munarqa (Génesis 37:33-35). Rey Davidpis juchallikusqanmanta mayta llakikuspa nirqa: “Tukuy pʼunchaypis llakisqalla kani. [...] Mana kallpayoj tukuy ukhuy tʼuna kashan”, nispa (Salmo 38:6, 8; 2 Corintios 7:5, 6).
Kunanqa, achkha runas llakiywan atipachikunku, imaraykuchus anchata paykunap kikinkumanta mañakunku. Yuyayninkuwan, kallpankuwan, sunqunkuwan ima, mana atisqankuta ruwayta munanku. Jinamanta phiñakunku, mana allin yuyaykunata yuyanku, unqunku ima; yuyayninkutaq pisimanta pisi, may jatun, mana atipay atina llakiyman churaykun (Proverbios 14:30, kikinchay).
Llakisqa kaqkunapaq yanapaykuna
Filipos llaqtamanta, ñawpa cristiano Epafrodito sutiyuq, ‘llakisqa kachkarqa unqusqa kasqanta hermanos uyarisqankumanta’. Epafroditoqa Roma llaqtaman richkaspa unquykurqa, hermanos apóstol Pablopaq, mikhunata apachichkaptinku, chaymanta Epafrodito mayta llakikurqa: ‘hermanosniy nichá allintachu ñuqapaq yuyachkanku, qhasita kachawasqankutachá, yuyachkanku’, nispa tʼukurqa (Filipenses 2:25-27; 4:18). ¿Imaynatá apóstol Pablo yanaparqarí?
Pabloqa, Epafroditota juk carta apachispa Filiposmanta hermanospaman kutinanta nirqa, Pablo chay cartapi nirqa: Epafroditota “wajyarikuychej Señorpi tukuy kusiywan; pay jina kajkunatapis jatumpaj qhawaychej”, nispa (Filipenses 2:28-30). Pabloqa ajinamantachá, Epafroditota sunqucharqa, Filiposmanta hermanospis chay jatun llakiyta atipananpaq munakuywan parlarispachá yanaparqanku.
Bibliaqa ‘manchalistapis, llakisqastapis kallpachananchikta’ niwanchik, kayqa may allin. Juk warmi may llakisqa kaspa kay jinata nirqa: “Llakiypi kachkaptinchik runa parlapayanawanchikta, sunquchanawanchikta munanchik; pipis ‘ama anchata phutikuychu, allinchakullanki’, niwaptinchikqa mayta yanapawanchik”.
Pipis llakisqa kaspaqa mana jinalla qhipakunanchu tiyan, pillamanpis willarikunan tiyan. Llakisqata uyariq runaqa llampʼu sunquwan, pacienciawan ima, uyarinan tiyan. Manataq kʼaminanchu tiyan: “Imaptintaq chaysitumanta llakikunkiri” nispaqa; ima saqra parlaypis sunqunta nanachinman, chaytaq astawan llakirparichinman.
Ichapis llakisqa runaqa kawsayninta pisipaq qhawan (Jonás 4:3). Diospa ñawpaqinpi may valorniyuq kasqanta yuyarinan tiyan, chayta yachayqa yanapanman. Runasqa, Jesusta “pisipaj qhawarqanku”, chaywanpis Diospa ñawpaqinpi may valorniyuq karqa (Isaías 53:3). Kunanpis imaynatachus Dios churinta munakun, kikillantataq qamtapis munakusunki (Juan 3:16).
Jesusqa phutisqa kaqkunamanta khuyakurqa, may valorniyuq kasqankuta rikuchirqa (Mateo 9:36; 11:28-30; 14:14). Chantapis Diospaqqa juchʼuy pʼisqituspis may valorniyuq kasqankuta yachachirqa, nirqataq: “Ni ujpis qonqasqachu Diospa ñawpaqempeqa”, nispa. ¡Diosqa paypa munayninta ruwaqkunata aswan valorniyuqta qhawan! Chaymanta Jesús nirqa: “Yachaychej, umaykichejpi chujchasniykichejpis tukuynin yupasqa kashanku”, nispa (Lucas 12:6, 7).
May jatun llakiypi juk runa kaptin pisipaq qhawakunman, Diospaq mana valesqanta yuyanman. Ichapis ninman: “Mana Diospa munakuyninta, dakukuyninta ima japʼinaypaqjinachu kani”, nispa. Diospa Palabran niwanchik wakin kutipiqa ‘sunqunchik imallamantapis juchachawanchik’, nispa. Chaywanpis Diosqa yachan juchasapa runa kasqanchikta, pisipaq qhawakusqanchikta ima. Chayrayku Palabranpi kay sunquchayta quwanchik: “Diosqa sonqonchejmanta kurajmin, tukuy imatataj yachan” (1 Juan 3:19, 20).
Arí, Diosninchik Jehovaqa mana juchallikullasqanchiktachu, nitaq pantallasqanchiktachu qhawan. Payqa tukuy kawsayninchikta, ruwayninchikta, yuyasqanchikta ima yachan. Juchasapas kasqanchiktapis, chayrayku unqusqanchikta, wañusqanchikta, munasqanchikta mana ruwayta atisqanchikta ima yachallantaq. Pantasqanchikmanta ñuqallanchikwantaq phutisqa, phiñasqa ima kaptinchik, mana juchallikuyta munasqanchikta rikuchin. Biblia nisqanmanjina, ñuqanchikqa mana munasqanchikraykuchu juchaman watasqa kanchik. Chayrayku Diosqa llakiy kawsayninchikta rikuspa sunqunta nanachikun, khuyakuspataq pisi kallpayuq kasqanchikta qhawan (Romanos 5:12; 8:20).
Bibliaqa Jehová, “kʼacha, khuyaj sonqo”, kasqanta niwanchik. “Imaynachus inti llojsimuynejqa inti yaykuynejmanta karupi kashan, ajinata payqa juchasninchejta noqanchejmanta karunchan.[...] Payqa yachan imamantachus ruwasqa kasqanchejta; payqa yuyarikun jallpʼalla kasqanchejta” (Salmo 103:8, 12, 14). Chiqamantapuni Jehovaqa, “tukuy imapi sonqochaj [...] Payqa sonqochawanchej tukuy llakiyninchejpi” (2 Corintios 1:3, 4).
May llakisqas kaqkunaqa yanapayta japʼinkuman, khuyakuq Diosman qayllaykuspa, nisqantataq kasukuspa. “Llakiyniykita Tata Diosman saqey”. Payqa ‘sunqu pʼakisqastapis kusichin’ (Salmo 55:22; Isaías 57:15). Chayrayku Diospa Palabranqa, Diosmanta mañakunanchikta niwanchik: “Diosman saqeychej tukuy phutikuyniykichejta, imaraykuchus payqa qankunamanta dakun”, nispa (1 Pedro 5:7). Arí, runasqa Dioswan parlarispa payman qayllaykuyta atinku, “chantá Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqosniykichejman churanqa” (Filipenses 4:6, 7; Salmo 16:8, 9).
Llakiyta atipanapaq kay ruwaykuna yanapawasunman: allin mikhunata mikhuna, llimphu aireta samarina, allinta puñuna, puriykacharina, manataq teleta anchata qhawanachu tiyan. Juk warmiqa llakisqa kaqkunata yanapananpaq puriykachaq urquq. Juk kuti juk llakisqa warmi nirqa: “Mana puriq riyta munanichu” nispa, yanapaq warmitaq llampʼu sunquwan kutichirqa: “Arí, rinanchikpuni tiyan”, nispa. Purisqankumanta ajinata willawanchik: ‘Suqta kilometrosta puriytawan, llakisqa warmiqa saykʼurqa, chaywantaq allincharikurqa, jinamanta ejerciciosta ruwayqa yanapariwasqanchikta rikukun’, nispa.
Wakin kutipiqa tukuy imata ruwaspapis, doctorman rispapis jatun llakiykunata mana atipayta atikullanchu, chayrayku juk warmi jinata nin: “Tukuy imata ruwani chaywanpis llakiyniyqa manapuni chinkanchu”, nispa. Imaynatachus ciegos, juqʼaras, cojos mana sanoyankuchu kikillantaq llakiywanpis. Chaywanpis llakisqa runaqa Diospa Palabranta sapa pʼunchay ñawirispaqa, sunquchayta, suyakuyta ima tarinqa, imaraykuchus chaypi niwanchik wiñaypaq tukuy unquy chinkananta (Romanos 12:12; 15:4).
Juk pʼunchay llakiy chinkanqa
Jesús qhipa pʼunchaykunapi saqra ruwaykunamanta parlachkaptin, nirqa: “Chay tukuy ima ruwakuyta qallarejtin, sayaykukuychej umaykichejta oqharispa, imaraykuchus qayllamushanña kacharisqa kanaykichej”, nispa (Lucas 21:28). Jesús nisqanmanjina, kay kacharichiyqa pusawasunchik paraisoman, maypichus “tukuy kay pachapis ismuypa atiyninmanta kacharichisqa kanqa, Diospa kacharichisqa wawasninwan khuska jatun kusiypi kanampaj” (Romanos 8:21).
¡Runaqa, kay jatun llakiykunamanta kacharichisqa kaspa may kusisqa kanqa, sapa pʼunchaytaq llimphu yuyaywan sayarinqa, kallpanwantaq tukuy imata ruwayta atinqa! Manaña pipis llakiywan churanakunqachu. Diosqa runapaq kayta ruwanqapuni: “Tukuy waqayta ñawisninkumanta pichanqa, manañataj wañuy kanqachu, nitaj waqaypis, nitaj qhapariypis, nitaj nanaypis, imaraykuchus ñawpaj kaj imasqa manaña kanqachu” (Apocalipsis 21:3, 4).
Tukuy Bibliamanta rimaykunaqa “Diosmanta Qhelqasqa” Bibliamanta urqhukun.