Yuyayninchejta jarkʼana
¡ALLINTA qhawarikuna! Kuraj Supayqa llulleriosninwan umanchejta muyuchiyta munawanchej.
Apóstol Pabloqa allinta yacharqa Kuraj Supayqa llulleriosninwan cristianosta pantachiyta munasqanta. Jinapis chay tiempomanta wakin cristianosqa mana chayta repararqankuchu. Astawanpis creeypi sinchʼita sayashasqankuta yuyakorqanku (1 Cor. 10:12). Chayrayku Pabloqa paykunaman nerqa: “Chaywanpis manchachikuni, imaynatachus Evata katari chʼaukiyarqa, ajinallatataj pipis yuyayniykichejta pantachinanta. Jina kajtintaj manaña chʼuwa sonqoschu, nitaj llimphuschu kawajchej. Cristojta kajkunarí chʼuwa sonqos, llimphustaj kananku tiyan”, nispa (2 Cor. 11:3).
Apóstol Pablo nisqanman jina ama noqallanchejpi atienekunachu. Astawanqa Kuraj Supay llulleriosninwan mana umanchejta muyuchinawanchejpaj, allinta qhawarikuna, jarkʼakunataj.
¿IMARAYKUTAJ ALLINTA QHAWARIKUNA?
Wakinkunaqa runaspa umankuta muyuchinankupaj munayninkuman jinataj ruwachinankupaj, llullasta parlanku. Uj libro nisqanman jinataj, chay jina runasqa “millay imasta rikuchinku, cheqa kajtataj qʼewinku” (Propaganda and Persuasion).
Chayrayku allinta qhawarikunanchej tiyan. Imaraykuchus chay jina llulla parlaykunaqa veneno jina kanman. Chay llulla parlaykunata uyarisunman chayqa, mana reparayllata conciencianchejta mana allinman tukuchisunman. Uj yachayniyoj runa Vance sutiyoj nin: “Chay llulla parlaykunaqa, imastachus mana yuyallarqanchejpischu ruwayta, chayta ruwanapaj tanqawasunman”, nispa. Waj yachayniyoj runataj nin: “Chay llulla parlaykunata uyarispa qharispis warmispis, millay imasta ruwarqanku”, nispa. Chayta ruwasqankuraykutaj wañuchinakus, guerras, chejninakuy, waj religionniyoj kajkunata qhatiykachay ima qallarerqa (Easily Led—A History of Propaganda).
Runaslla llulla parlaykunawan engañawanchej chay, Kuraj Supayqa astawanrajchá engañawasunman. Payqa qallariymantapacha wateqashawanchej imapichus urmayta atisqanchejta yachananpaj. Mundontinpi runas Kuraj Supaypa makinpi kasqankurayku, sajra runasnejta engañaykuwasunman (1 Juan 5:19; Juan 8:44). Payqa ashkha runaspa yuyayninkuta laqhayachishan. Chayrayku Biblia nin Jallpʼapi kaj tukuy runasta pantachishasqanta (2 Cor. 4:4; Apo. 12:9). ¿Imatataj ruwasunman Kuraj Supay mana engañanawanchejpaj?
ALLINTA WAKICHIKUNA
Jesusqa, Kuraj Supay mana engañanawanchejpaj imachus yanapanawanchejta nerqa. Pay nerqa: “Cheqa kajtataj rejsinkichej, chay cheqa kajtaj kacharichisonqachej”, nispa (Juan 8:31, 32). Guerrapi kashaspa enemigoqa, llullasta parlaspa contrarionta engañayta maskʼan, ajinamanta atipananpaj. Chayrayku soldadosqa mana engañachikunankupaj cheqa kajta allinta yachananku tiyan. Noqanchejpis enemigonchej Kuraj Supaywan mana engañachikunapaj, cheqa kajta allinta yachananchej tiyan. Jehová Diostaj Biblianejta cheqa kajta yachachiwanchej. Bibliaj yuyaychaykunasnenqa yanapawasunman Kuraj Supaywan mana engañachikunapaj (2 Tim. 3:16, 17).
Kuraj Supayqa yachan Bibliaj yuyaychaykunasnin runasta yanapasqanta. Chayrayku payqa munan tukuy runas kay mundoj imasninwan musphanankuta, ajinamanta mana Bibliata leenankupaj, nitaj estudianankupaj. ¡Ama chay tojllapi urmanachu! (Efe. 6:11). Noqanchejqa cheqa kajta “sumajta entiendeyta” atinanchej tiyan (Efe. 3:18). Uj profesor Noam Chomsky sutiyoj nerqa: “Ni pi cuentanchejmanta cheqa kajta yachakonqachu. Sapa ujninchej chaytaqa yachakunanchej tiyan”, nispa. Arí, sapa ujninchej cheqa kajta yachakunanchej tiyan, Diospa Palabranta “sapa día allinta” leespa (Hech. 17:11).
Kuraj Supay llulleriosninwan mana umanchejta muyuchinawanchejpaj, allinta qhawarikuna, jarkʼakunataj.
Kuraj Supayqa munan mana piensarispalla pejpa nisqantapis japʼikunanchejta. Uj libro nisqanman jina pejpa nisqantapis japʼikojkunaqa engañanapaj jinalla kanku (Media and Society in the Twentieth Century). Chayrayku ama pejpa nisqantapis japʼikunallachu (Pro. 14:15). Imatachus yachakusqanchejpi sumajta tʼukurina, cheqa kajpipuni kashasqanchejmanta mana iskayrayanapaj (Pro. 2:10-15; Rom. 12:1, 2).
KURAJ SUPAYQA TʼAQANACHIYTA MUNAWANCHEJ
Soldadosqa guerrapi kaspa, enemigonkupaj llullasta parlaspa paykunapurata maqanachinku chayri tʼaqanachinku. Alemaniamanta uj general nerqa: “Ñaupaj kaj Guerra Mundialpi enemigosniykoqa atipawarqayku, imaraykuchus runasqa enemigosniykoj nisqankuta uyarispa manchariymanta ni imanakuyta aterqankuchu”, nispa. Kuraj Supaypis atipanawanchejpaj congregación ukhupi tʼaqanachiyta munawanchej. Kuraj Supayqa, hermanospura phiñanakunanchejta munan. Chantapis munallantaj pipis sonqochejta nanachiwajtinchej qʼellikuspa Diospa llajtanmanta karunchakapunanchejta.
¡Ama chay tojllapi urmanachu! Bibliawan yanapachikuna. Bibliaqa, yuyaychawanchej congregacionpi ujchasqallapuni kanapaj tukuy sonqo perdonanakunanchejta. Pillawanpis phiñanakojtinchejtaj chay rato allinyakunanchejta (Col. 3:13, 14; Mat. 5:23, 24). Chantapis Bibliaqa niwanchej congregacionmanta karunchakunanchej mana allinchu kasqanta (Pro. 18:1). Kuraj Supaywan engañachikushasqaykitachus manachus reparakunaykipaj, kaypi tʼukuriy: ¿Pillapis sonqoykita nanachisorqachu? ¿Imaynatá chay kutipi payman kuticherqanki? ¿Jehová munasqanman jinachu chayri Kuraj Supay munasqanman jinachu? (Gál. 5:16-26; Efe. 2:2, 3).
DIOSPA LLAJTANPI ATIENEKUNALLAPUNI
Uj soldado comandantenpi mana atienekunmanchu chayqa, mana allintachu maqanakonqa. Chayrayku enemigosqa soldadosta iskayrayachinankupaj kamachejninkumanta llullasta parlanku. Ichá ajinata ninku: “Kamachejniykichejqa engañashasunkichej. Payta kasojtiykichejqa wañunkichej”, nispa. Chantapis enemigosqa, imapichus soldadospa kamachejninku pantasqankumanta kurajta parlanku, chay nisqanku cheqapis kanman jina yuyachinankupaj. Kuraj Supaypis ajinallatataj ruwan. Payqa Diospa llajtanta ñaupajman apajkunapi manaña atienekunanchejta munan.
¿Imatá ruwasunman Kuraj Supay mana engañanawanchejpaj? Diospa llajtanmanta amapuni karunchakunachu. Diospa llajtanta ñaupajman apajkunatataj kasukuna, juchasapa kajtinkupis (1 Tes. 5:12, 13). Diospa llajtanta wasanchajkunata ama uyarinachu, parlasqanku allinman rijchʼakojtinpis (2 Tes. 2:2; Tito 1:10). Apóstol Pabloqa Timoteoman yuyaycharqa, yachakusqanman jina ruwananta, maypichus cheqa kajta yachakusqantapis ama qonqananta. Noqanchejpis chay yuyaychayta kasukuna (2 Tim. 3:14, 15). Jehovaqa kay pasaj pachaj wataspi, allin kamachi yuyayniyojnejta cheqa kajta yachachiwarqanchej. Paykunapi atienekunallapuni (Mat. 24:45-47; Heb. 13:7, 17).
AMA MANCHACHIKUNACHU
Chantapis Kuraj Supayqa, atipanawanchejpaj manchachiyta munawanchej. Uj libro nisqanman jina unay tiempopi runasqa, enemigonkuta atipanankupaj manchachejpuni kanku (Easily Led—A History of Propaganda). Gran Bretañamanta profesor Philip Taylor nerqa: “Unay tiempopi asiriosqa enemigosninkuta atipanankupaj llullasta parlaspa manchachej kanku”, nispa. Jinallatataj Kuraj Supayqa Diosta manaña sirvinanchejpaj runasta, qhatiykachasqa kayta, wañuytapis manchachikunanchejta munan (Isa. 8:12; Jer. 42:11; Heb. 2:15).
¿Saqellasunchu Kuraj Supay manchachinawanchejta, manaña Diosta sirvinanchejpaj chayri contranta juchallikunanchejpaj? Jesús nerqa: “Qankunata wañuchiyta atejkunataqa ama manchachikuychejchu, chaymanta astawanqa manaña imatapis ruwayta atisunkichejmanchu”, nispa (Luc. 12:4). Jehová Dios jarkʼanawanchejmanta amapuni iskayrayanachu. Payqa manchikuyninchejta atipananchejpaj, payta sirvinallanchejpajpunitaj may sumaj atiyninta qowasun (2 Cor. 4:7-9; 1 Ped. 3:14).
Jinapis ichá wakin kuti mancharisqa, sonqo pʼakisqataj kasunman. Ajinapi rikukuspa Jehová Dios imatachus Josueman nisqanmanta yuyarikuna. Jehovaqa, Josueman nerqa: “Sumaj kallpasapa, waputaj kay. Ama manchachikuychu, nitaj qʼewakuychu. Noqa Señorniyki Tata Diosqa qanwampuni kasaj, maymanchá rinki, chaypi”, nispa (Jos. 1:9). Chayrayku llakisqa kashaspaqa chay ratopacha Jehová Diosman llakiyninchejta willakuna. Paytaj “sonqo tiyaykuyta” qowasunchej. Chaytaj sonqonchejta, yuyayninchejtawan waqaychanqa, ajinamanta Kuraj Supaypa llulleriosninta mana creenapaj (Fili. 4:6, 7, 13).
Imachus unay tiempopi asiriosmanta kasqanta yuyarikuna. Asiriospa reyninkoqa soldadosta kamachejta Jerusalenman kachaspa kayta nicherqa: “Mana pipis Asiriamanta salvasonqachejchu. Ni chay Jehová Diosniykichejpis yanapasonqachejchu. Diosniykichejpuni noqata niwarqa: ‘Riy, chay nacionta chinkachimuy’”, nispa. Jehovataj Ezequiasta kallpacharqa jinata nispa: “Chay nisqanta uyarisqaykimanta ama manchachikuychu, Asiriamanta reypa kamachisnin noqaj contrayta parlasqankumanta”, nispa (2 Rey. 18:22-25; 19:6). Chaymantaqa Jehová Dios uj angelta kacharqa. Chay angeltaj uj tutallapi 185.000 asiriosta wañuracherqa (2 Rey. 19:35).
YACHAYNIYOJ KANA, JEHOVATATAJ UYARINA
Ichá uj peliculata qhawashaspa, rikorqanchej imaynatachus uj sajra runa kʼacha runata engañananpajña kashasqanta. Chayta rikushaspa, “¡ama kasuychu, engañashasunki!”, ¿nispacharí qhapariyta munarqanchej? Ichapis ajinallatataj angelespis qhaparimushawanchej: “¡Ama Kuraj Supaywan engañachikuychejchu!”, nispa.
Arí, ama Kuraj Supaypa llulleriosninta uyarinachu (Pro. 26:24, 25). Astawanqa Jehová Diosnillanchejta uyarina, paypitaj atienekuna (Pro. 3:5-7). Jehovaqa kayta niwanchej: “Yachayniyoj kay, wawáy, kusichiwankitaj”, nispa (Pro. 27:11). Chayta kasukusunchej chayqa, yuyayninchejta waqaychasunchej, Kuraj Supaytataj atipasunchej.