INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • wp17 4 kaj págs. 4-7
  • ¿Imatá Biblia nin kausaymanta wañuymantawan?

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • ¿Imatá Biblia nin kausaymanta wañuymantawan?
  • Torremanta Qhawaj Jehová Diospa Reinonmanta willashan (Tukuypaj) 2017
  • Subtítulos
  • Kaykunapiwan tiyan
  • BIBLIAQA CHEQATA YACHACHIN
  • LLULLA YACHACHIY TUKUYNEJMAN CHAYAN
  • “CHEQA KAJTAJ KACHARICHISONQACHEJ”
  • ¿Maypitaq wañusqakuna kachkanku?
    ¿Imatapunitaq Biblia yachachin?
  • ¿Imataj alma?
    Bibliamanta tapuykuna
  • ¿Mayman wañupuspa rinchik?
    Torremanta Qhawaq Jehová Diospa Reinonmanta willachkan 2009
Torremanta Qhawaj Jehová Diospa Reinonmanta willashan (Tukuypaj) 2017
wp17 4 kaj págs. 4-7
Sepulturapi uj wañusqa kashan

TAPANMANTA | ¿IMATÁ BIBLIA NIN KAUSAYMANTA WAÑUYMANTAWAN?

¿Imatá Biblia nin kausaymanta wañuymantawan?

Imastachus Jehová Dios ruwasqanmanta Génesis libropi leespa, reparanchej imatachus ñaupaj kaj runa Adanman nisqanta: “Huertapi tukuynin kaj sachʼasmanta mikhullanki. Allin kajta mana allin kajta yachanamanta sachʼaj poqoynillanta amapuni mikhunkichu. Chay sachʼaj poqoynintachus mikhunki chayqa, wañunki”, nispa (Génesis 2:16, 17). Adán kasukunman karqa chayqa mana wañunmanchu karqa, manaqa Edén huertapi kausakullanmanpuni karqa.

Adanwan Evawan machitus kashanku

Llakikunapaj jina Adanqa Diosta mana kasukorqachu, nitaj wiñaypaj kausaytapis munarqachu. Astawanpis warmin Eva sachʼaj poqoyninta jaywajtin mikhuykorqa (Génesis 3:1-6). Diosta mana kasukusqankuraykutaj ñakʼarishallanchejpuni. Apóstol Pablo nerqa: “Uj runanejta jucha kay mundoman yaykumorqa, jucharaykutaj wañuypis tiyan. Ajinamanta wañoyqa tukuy runasman chayarqa, tukuyninku juchallikusqankurayku”, nispa (Romanos 5:12). Kay versiculopi uj runanejta nispaqa, Adanmanta parlashan. Jinapis, ¿imapitaj juchallikorqa, imaraykutaj wañorqa?

Adanqa yachashaspa Diospa leyninta mana kasukuspa juchallikorqa (1 Juan 3:4). Chayraykutaj Dios nisqanman jina wañunan karqa. Jehovaj kamachisqanta kasukunman karqa chayqa, mana juchallikunmanchu karqa, nitaj wañunmanchu karqa. Nillataj wawasninpis wañunkumanchu karqa. Imaraykuchus Diosqa runasta mana wañunankupajchu ruwarqa, manaqa wiñaypaj kausakunankupaj.

Bibliaj nisqanman jina wañoyqa “tukuy runasman chayarqa”. Jinapis, ¿wañupojtinchej imallanchejpis kausashallanpunichu? Ashkha runas ninkuman imallanchejpis kausashallasqantapuni, chaytataj alma ninku. Chay ajinapuni kanman chayqa imatachus Dios Adanman nisqanqa llulla kanman. Wañojtinchej imallanchejpis kausashallanmanpuni chayqa, mana juchasapas kasqanchejraykuchu wañushasunman. Biblia nin jina Diosqa “mana jaykʼaj llullakunchu” (Hebreos 6:18). Astawanpis Satanás llullakusharqa Evaman “mana wañunkichejchu” nispa (Génesis 3:4).

Wañupojtinchej imallanchejpis kausashallanpuni nisqa yachachiy mana cheqachu kajtin, ¿maymantaj wañuspa rinchej?

BIBLIAQA CHEQATA YACHACHIN

Génesis libroqa imastachus Jehová Dios ruwasqanmanta nin: “Tata Diosqa runata ruwarqa ñutʼu jallpʼamanta, senqanmantaj kawsay samayta samaykorqa. Ajinamanta runaqa kawsayta qallarerqa”, nispa (Génesis 2:7). “Kausayta qallarerqa” nisqa palabraqa hebreo parlaypi néfescha palabramanta tijrachikun, chaytaj niyta munan samaj.

Bibliaqa sutʼita nin tukuyninchej ‘samaj runas ruwasqa kasqanchejta’, manataj mana wañuyta atej almayoj ruwasqa kasqanchejtachu. Chayrayku Bibliapi ni mayqen versiculosnin ninchu wañojtinchej imallanchejpis kausashallasqantapuni.

Runasqa ninku wañupojtinchej imallanchejpis kausashallasqantapuni. Bibliataj mana chayta yachachinchu. ¿Imaraykutaj ashkha religiones wañupojtinchej imallanchejpis kausashallasqantapuni yachachinku? Chayta yachanapajqa ñaupa tiempopi Egipto llajtamanta parlarina.

LLULLA YACHACHIY TUKUYNEJMAN CHAYAN

Greciamanta qhelqaj Heródoto nerqa: “Ñaupajtaqa egipciosraj wañupojtinchej imallanchejpis kausashallasqanpipuni creerqanku”, nispa. Chay runa kausasqanmanta 2.500 watas jinaña pasashan. Ñaupa tiempomanta babiloniospis chay yachachiypi creeyta qallarillarqankutaj. Alejandro Magno 332 watapi Jesús niraj jamushajtin, Asiaj wakin lugaresninta japʼikaporqa. Chay tiempopitaj Greciamanta yachayniyoj runasqa chay llulla yachachiyta tukuynejmanña juntʼacherqanku. Pisi tiempollapitaj chay yachachiy tukuynejman chayarqa.

Bibliaj ni mayqen versiculosnin ninchu wañojtinchej imallanchejpis kausashallasqantapuni

Ñaupa tiempopi judíos ukhupi kay iskay may rejsisqa llulla religiones karqanku: esenios, fariseos ima. Yachacherqankutaj wañupojtinchej imallanchejpis kausashasqanta. Uj libro nin: “Judiosqa creerqanku runa wañupojtin imallanpis kausashasqanpi, griegoswan masichakuspa kikinta yuyayta qallarisqankurayku, astawantaj Platón sutiyoj runaj yachachiyninpi creesqankurayku”, nispa. Chay tiempomanta qhelqaj judío Josefopis nillarqataj chay yachachiy mana Bibliamantachu kasqanta, manaqa “griegospa yachachiynin” kasqanta. Josefoqa chay yachachiyta llulla cuentosta jina qhawarqa.

Grecia suyoj costumbresnin tukuynejman juntʼasqanrayku, cristianos kayku nejkunapis chay llulla yachachiypi creeyta qallarerqanku. Qhelqaj Jona Lendering nerqa: “Platonqa yachacherqa runa wañojtin imallanpis kausashallasqantapuni. Chay yachachiynintaj cristianos kayku nejkunaj yachachiyninwan ujchaykukorqa”, nispa. Ajinamanta iglesia “cristianaqa” runa wañojtin imallanpis kausashasqanta yachachiyta qallarerqa.

“CHEQA KAJTAJ KACHARICHISONQACHEJ”

Apóstol Pablo nerqa: “Diosmanta jamoj palabraqa sutʼita nin, jamoj tiempopeqa wakinkuna creeymanta tʼaqakunankuta. Chaytataj ruwanqanku, chʼaukiyaj palabrasta, supaykunaj yachachiyninkuta ima uyarisqankurayku”, nispa (1 Timoteo 4:1). Chay nisqanqa cheqapuni. Runa wañojtin imallanpis kausashasqan yachacheyqa supaykunaj yachachiynin. Chaytaqa mana Biblia yachachinchu, manaqa llulla iglesiaslla yachachinku.

Kusikunapaj jina Jesús nerqa: “Cheqa kajtataj rejsinkichej, chay cheqa kajtaj kacharichisonqachej”, nispa (Juan 8:32). Bibliaj yachachiyninmanta cheqa kajta yachakoyqa, llulla yachachiykunamanta, runaj costumbresninmanta ima kacharichiwanchej. Chay llulla imasqa Diospa sonqonta nanachin, jinallataj imaymana religionesta rikhurichin. Chantapis wañusqaspaj imaymana costumbresta ruwaymanta, llulla cuentosmanta ima kacharichiwanchej (“¿Maypitaj wañusqas kashanku?”, nisqa recuadrota qhawariy).

Jehová Diosqa mana 70 chayri 80 watasta kausakunallanchejtachu munarqa. Nillataj wañupuytawan cieloman wiñaypaj rinanchejtachu chayri waj lugarman ñakʼarej rinanchejtachu munarqa. Astawanpis munarqa tukuy runas kay Jallpʼapi wiñaypaj kausakunankuta. Chaytaj rikuchiwanchej mayta munakuwasqanchejta, nitaj imapis jarkʼanqachu munayninta juntʼananpaj (Malaquías 3:6). Rey Davidqa Dios yuyaychasqanman jina nerqa: “Cheqan runasqa kay pachata herenciankupaj japʼenqanku, chaypitaj wiñaypaj kawsanqanku”, nispa (Salmo 37:29).

Kausaymanta, wañuymantawan imatachus Biblia nisqanta yachakuyta munaspaqa, ¿Imatapunitaq Biblia yachachin? libroj 6 yachaqananta leey. Kaytaqa Jehovaj testigosnin orqhonku. Internetpi, jw.org/qu nisqamanta uraqachiy.

a Wakin Bibliasqa néfesch palabrata waj jinaman tijrachinku. Sutʼincharinapaj, Quechua de Cuzce Bibliaqa “causaj alma capurka” nin, Diospa Simin Qelqa Bibliataj “runaqa kawsashaq kapurqan” nin.

¿Wiñaypaj kausakuyta atisunmanchu?

Kay pasaj watasllapi científicos jatun qocha ukhupi plantasta tarerqanku. Yachakusqanman jina chay plantasqa may chhika watastaña kashanku. Chay plantasqa Posidonia oceanica nisqa familiamanta kanku, jatun qocha ukhupitaj mastʼalla kashanku. Chaytaj kashan España suyumanta Chipre suyuman rinapi mar Mediterráneo nisqa jatun qochapi.

¿Chay plantas jina runas unayta kausayta atinkumanchu? Wakin cientificosqa machuyapusqanchejmanta estudianku, ninkutaj astawan unayta kausayta atisqanchejta. Chaymanta parlaspa uj libro nin: “Aswan yachayniyoj cientificosqa astawan estudiashallankupuni runas astawan unayta kausanankupaj”, nispa. Jinapis manaraj allinta yachakunchu científicos estudiasqanku runaj kausayninpi imaynachus kananta.

Jinapis wiñaypaj kausakunaqa mana cientificosmantachu kashan. Bibliaqa tukuy imata ruwaj Jehovamanta nin: “Qampi kawsay yaku juturi kashan”, nispa (Salmo 36:9). Uj kuti Jesús mañakorqa: “Kaymin wiñay kausayqa: Qan kʼata cheqa Diosta rejsisunanku, kachamusqayki Jesucristotapis”, nispa (Juan 17:3). Jehová Diosta, Wawan Jesucristotawan sumajta rejsinapaj, kusichinapajtaj kallpachakusun chayqa, bendicionesta japʼisun.

Yaku ukhupi plantas

Cientificosqa creenku Posidonia oceanica nisqa familiamanta plantasqa may chhika watastaña kausasqankuta.

¿MAYPITAJ WAÑUSQAS KASHANKU?

Jesús Lazarota kausarichin

Bibliaqa nin wañusqas sepulturaspi kashasqankuta, kausarichisqa kanankutataj (Juan 5:28, 29). Nitaj ñakʼarishankuchu, nillataj ni ima nanaytapis sientenkuchu, imaraykuchus “mana imatapis yachankuchu” (Eclesiastés 9:5). Jesusqa wañuyta sinchʼi puñuywan kikincharqa (Juan 11:11-14). Chayrayku wañusqasta mana manchachikunachu tiyan, nitaj ima costumbrestapis paykunapaj ruwanachu tiyan. Wañusqasqa mana yanapayta, ñakʼarichiyta ima atiwanchejchu, imaraykuchus sepulturaspeqa “manaña ima ruwanapis kanchu, ni yuyanapis”, nitaj yachaypis (Eclesiastés 9:10). Jinapis Diosqa wañusqasta kausarichimuspa wañuyta wiñaypaj chinkachenqa (1 Corintios 15:26, 55; Apocalipsis 21:4).

Bibliaj nisqanpi atienekuna

Bibliaj nisqanpi atienekunapaj imaschus yanapawasqanchejta, qhawarina:

  • Phuru, qhelqanapaj tinta ima

    Jehová Diospuni Bibliata qhelqacherqa: Bibliaqa 66 librosniyoj, 40 runas jinataj 1.600 wataspi qhelqarqanku. Qhelqakorqataj Jesús niraj jamushajtin 1513 watamantapacha, Jesús jamusqanmantaña 98 watakama. Yachachiynenqa uj yuyaylla, nitaj churanakunchu. Kayqa rikuchin Jehová Diospuni Bibliata qhelqachisqanta, qhelqajkunata Pay yuyaychasqanrayku.

  • Uj sayanta

    Ñaupa tiempopi imachus kasqanqa Biblia nisqanman jinapuni: Biblia imaschus kasqanmanta parlasqanqa, yachayniyoj runas nisqankuman jinapuni. Uj libro nin: “Novelaspi, cuentospi, llulla imasta nisqankupi runasqa maykʼajchus, maypitajchus imapis ruwakusqanta rikuchiyta munanku, jinapis mana atinkuchu, [...] Bibliataj sutʼita nin maykʼajchus, maypichus imapis ruwakusqanta”, nispa.

  • Uj átomo

    Bibliaqa imamanta parlaspapis mana pantanchu: Diospa Palabranqa imatachus nisqanqa cheqapuni. Levítico libroj 13, 14 capitulosnenqa parlashan Jehová israelitasman mana onqonankupaj leyesta qosqanmanta, onqosqasta paykunamanta karunchanankumanta ima. Chaytataj qorqa runas imaynatachus onqoykuna rikhurisqanta niraj yachashajtinku. Biblia nillantaj Jallpʼanchej muyu kasqanta, ni imallaman warkhusqa kashasqanta ima. Chaytataj runasqa ashkha watas qhepamanraj yacharqanku (Job 26:7; Isaías 40:22).

Kay imasqa Bibliaj nisqan cheqapuni kasqanta rikuchin. Biblia nin: “Diosmanta tukuy Qhelqasqaqa, paypa yuyaychasqan. May sumajtaj yachachinapaj, juchata reparachinapaj, tukuy imata cheqanchanapaj, cheqan kajta ruwayta yachachinapaj ima”, nispa (2 Timoteo 3:16).

    Quechuapi publicaciones (2004-2025)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj