CAPÍTULO 17
Diosmanta mañakuna
‘Cielotawan jallpʼatawan ruwaj Diosqa’, uyariyta munawanchej (Salmo 115:15).
1, 2. 1) Diosmanta mañakuyta atisqanchej, ¿may sumajchu? 2) Jehová Dios uyarinawanchejpaj, ¿imaynatá mañakuna kasqa?
1 JEHOVÁ DIOSQA “cielota, kay pachatawan” ruwarqa. “Paypajqa tukuy naciones uj sutʼoj yaku jinalla kanku” (Salmo 115:15; Isaías 40:15). Runasqa Diospa ñaupaqenpi ni imapis kanchejchu. Bibliatajrí nin: “Diosqa payta wajyakojkunaj qayllampi kashan, pikunachus cheqa sonqowan payta wajyakojkunaj qayllankupi. Payta manchachikojkunaj munarisqankuta juntʼan; yanapata mañakusqankuta uyarispa, paykunata salvan”, nispa (Salmo 145:18, 19). Jehová Diosqa may jina atiyniyoj, tukuy imatataj ruwarqa. Jinapis payman qayllaykunanchejta munan, mañakusqanchejtapis uyariyta munan. Jehová Diosmanta mañakuyta atisqanchejqa, may sumajpuni, ni imawantaj kikinchakunchu.
2 Jehová Dios uyarinawanchejpajqa, munayninman jina mañakunanchej tiyan. ¿Imaynatá chayta ruwasunman? Chayta yachanapaj, imatachus Biblia nisqanta qhawarisun.
DIOSMANTA MAÑAKUNAPUNI
3. ¿Imaraykutaj Jehová Diosmanta mañakunanchej kasqa?
3 Jehová Diosqa paymanta mañakunanchejta chayri orakunanchejta munan. Paypuni Palabranpi niwanchej mañakunanchejta (Filipenses 4:6, 7 leey). Tukuy imata ruwaj Diosninchejqa, noqanchejmanta llakikun. Chayrayku imachus sonqonchejpi kasqanta willarinanchejta munan.
4. Diosmanta sapa kuti mañakusun chay, ¿imaynataj Jehová Dios noqanchejpaj kanqa?
4 Jehová Diosmanta mañakojtinchejqa, payta sumaj amigonchejta jina qhawasun. Amigosqa tukuy imamanta parlarikunku, sapa kutitaj. Ajinamanta aswan ujchasqa kanku. Jehová Dioswanpis ajinallatataj parlarikuna tiyan. Payqa Bibliapi willawanchej imachus sonqonpi kasqanta, imatachus qhepaman ruwanantapis. Noqanchejpis paymanta kikinta mañakusunman. Jehová Dioswan sapa kuti parlarisun chayqa, payman aswan kʼaskasqa kasun (Santiago 4:8).
¿IMATÁ RUWAWAJ DIOS UYARISUNANPAJ?
5. Jehová Dios, ¿tukuy runaspa mañakusqankutachu uyarin?
5 Jehová Diosqa mana tukuypa mañakusqankutachu uyarin. Uj kuti, payqa israelitasman nerqa: “Ashkha kutista mañakunkichej chaypis, noqaqa mana uyarisqaykichejchu, imaraykuchus makisniykichejqa yawarlla”, nispa (Isaías 1:15). Diospa chejnisqan imasta ruwasun chayqa, payqa mana uyariwasunchu.
6. 1) Diosmanta mañakuspa, ¿iskayrayanachu tiyan? 2) ¿“Diospi creeni” nispallachu ninanchej kasqa?
6 Jehová Diosninchej uyarinawanchejpajqa, mana iskayrayanachu tiyan (Marcos 11:24). Apóstol Pablo nerqa: “Mana creeyniyoj kaspaqa, manapuni Diospa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kayta atisunmanchu. Imaraykuchus Diosman qayllaykojqa, creenan tiyan Diosqa kasqantapuni, jinallataj sonqo kʼajaywan payta maskʼajkunata tʼinkasqantapis”, nispa (Hebreos 11: 6). Mana “Diospi creeni” nispallachu ninanchej tiyan, manaqa payta sapa pʼunchay kasukunanchej tiyan (Santiago 2:26 leey).
7. 1) ¿Uj presidentewan jinallachu Dioswan parlarinanchej kasqa? 2) ¿Rezopi jinachu Diosmanta mañakuna kanman?
7 Jehová Diosmantaqa llampʼu sonqowan mañakuna tiyan, payta jatunpaj qhawaspataj. ¿Imaraykutaj jinata mañakunanchej tiyan? Uj presidentewanqa respetowan parlarisunman, ¿icharí? Jehová Diostajrí mana uj presidente jinallachu, payqa Tukuy Atiyniyoj Diosninchej. Chayrayku Paywanqa aswan respetowanraj parlarinanchej tiyan, llampʼu sonqowantaj (Génesis 17:1; Salmo 138:6). Dioswanqa sonqomantapacha parlarina tiyan, manataj rezopi jina kutipakuspachu (Mateo 6:7, 8).
8. Diosmanta imatapis mañakuytawan, ¿jinallachu kananchej tiyan?
8 Jehová Diosmanta imatapis mañakuspaqa, mana jinallachu kananchej tiyan. Sichus Diosmanta mikhunata mañakunchej chayqa, mana suyananchejchu tiyan mikhuna jinallamanta rikhurinanta, nitaj qhellaschu kananchej tiyan. Trabajayta atinchej chayqa, imallapipis tukuy sonqo trabajana tiyan (Mateo 6:11; 2 Tesalonicenses 3:10). Sichus uj sajra ruwayta qonqanapaj Jehová Diospa yanapanta mañakunchej chayqa, ama imatapis ruwanachu chayman urmanapaj (Colosenses 3:5). Qhawarinachej imastachus wakin runas Diosmanta mañakuymanta tapukusqankuta.
WAKIN RUNAS TAPUKUNKU
9. 1) ¿Pimantataj mañakunanchej kasqa? 2) ¿Pinejtataj Diosmanta mañakuna kasqa?
9 ¿Pimantataj mañakuna tiyan? Jesusqa yachachisqasninman nerqa: “Qankunaqa kay jinata Diosmanta mañakuychej: ‘Cielopi kashaj Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun’”, nispa (Mateo 6:9). Chayrayku Jehová Diosllamanta mañakuna tiyan. Jesusqa nillarqataj: “Noqa ñan kani, cheqa kajtaj, kausaytaj. Mana pipis Tatayman chayayta atinchu, mana noqanejtaqa”, nispa (Juan 14:6). Chay nisqanqa, yachachiwanchej Jesusnejta mañakunanchej kasqanta. Ajinata mañakuspaqa, ima llankʼaytachus Jehová Dios Wawanman qosqanta jatunpaj qhawasunchej. Jesusqa jallpʼaman jamorqa, juchamanta wañuymantawan salvanawanchejpaj (Juan 3:16; Romanos 5:12). Jehová Diosqa Jesusta Kuraj kaj Sacerdote kananpaj churarqa, paynejta perdonta tarinanchejpaj. Chantá Jesusta churallarqataj juez kananpaj (Juan 5:22; Hebreos 6:20).
Diosmantaqa ima ratollapis mañakuyta atinchej.
10. ¿Qonqorikuspapunichu Diosmanta mañakuna kasqa?
10 ¿Qonqorikuspapunichu Diosmanta mañakuna tiyan? Mana. Bibliaqa niwanchej, Jehová Diosmanta respetowan mañakuyta atisqanchejta: sayaykukuspa, tiyaykukuspa, kʼumuykukuspa, qonqorikuspapis (1 Reyes 8:22, 23; 1 Crónicas 17:16; Nehemías 8:6; Daniel 6:10). Payqa mana qhawanchu, qonqorikuspachus chayri kʼumuykukuspachus mañakusqanchejta. Astawanpis imayna sonqowanchus mañakusqanchejta qhawan. Diosmantaqa mañakuyta atisunman, jatunmanta parlaspapis, sonqonchej ukhullapipis. Chantapis Diosmanta mañakusunman mayllapipis, maykʼajllapis, tutapis, pʼunchaypis. Jehová Diosqa sonqonchej ukhullapi mañakusqanchejtapis uyariwanchej (Nehemías 2:1-6).
11. ¿Imastataj mañakusunman Diosmanta?
11 ¿Imastataj Diosmanta mañakusunman? Jehová Diosmantaqa imallatapis mañakuyta atisunman. Jinapis munayninman jina kanan tiyan. Biblia nin: “Imatapis munayninman jina mañakojtinchejqa, pay uyariwanchej”, nispa (1 Juan 5:14). Chantá imaschus yuyayninchejpi chayri sonqonchejpi kasqanta, ¿Diosman willarisunmanchu? Arí. Jehová Diosninchejwanqa Tatanchejwan jina parlarinanchej tiyan. Paymanqa tukuy imata willarisunman (Salmo 62:8). Allin kajta ruwanapajpis, atiyninta mañakusunman (Lucas 11:13). Jehová Diosmantaqa yuyayta mañakullasunmantaj, imatapis allintapuni ruwanapaj. Llakiyninchejta atipananpajpis kallpata, valorta mañakusunman (Santiago 1:5). Chantapis Diosmanta perdonta mañakunanchej tiyan (Efesios 1:3, 7). Familianchejpaj, hermanospaj, waj runaspajpis Diosmanta mañapullasunmantaj (Hechos 12:5; Colosenses 4:12).
12. Diosmanta mañakushaspa, ¿imastarajtaj ñaupajta mañakuna kasqa?
12 Diosmanta mañakushaspa, ¿imastarajtaj ñaupajta mañakuna tiyan? Jehová Diospa sutin jatunchasqa kananta, munaynintaj ruwakunanta. Diosqa tukuy imata qowanchej, chayrayku payman agradecekunapuni tiyan (1 Crónicas 29:10-13). Jesusqa yachachisqasninman kay jinata mañakunankuta nerqa: “Cielopi kashaj Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun. Gobiernoyki jamuchun. Munayniykitaj ruwasqa kachun, imaynachus cielopi, ajinallatataj kay jallpʼa patapipis”, nispa (Mateo 6:9-13 leey). Chayrayku orakushaspaqa, chay imastaraj ñaupajta mañakuna tiyan. Jehová Diospa sutin jatunchasqa kananta, munaynintaj ruwasqa kananta ñaupajta mañakuspaqa, chay imasta aswan jatunpaj qhawanchej. Jesusqa chay imasta mañakunanchejta niytawanraj, noqanchejpaj mañakunanchejta nerqa.
13. ¿Mashkha unaytataj Diosmanta mañakunanchej kasqa?
13 ¿Mashkha unaytataj Diosmanta mañakuna tiyan? Bibliaqa mana chayta willanchu. Diosmantaqa pisillatapis chayri unaytapis mañakusunman. Mikhunapajqa ichapis pisi palabrasllapi mañakusunman. Jinapis Jehová Diosman agradecekunapaj chayri llakiyninchejta willarinapajqa, aswan unayta orakusunman (1 Samuel 1:12, 15). Jesuspa tiemponmanta wakin runasqa, runaswan qhawachikunankuraykulla unay unayta Diosmanta mañakoj kanku. Noqanchejqa mana chayta ruwananchejchu tiyan (Lucas 20:46, 47). Jehová Diosqa chay jina mañakuykunata mana uyarinchu. Astawanpis payqa tukuy sonqo mañakunanchejta munan.
14. 1) ¿Mashkha kutitataj Diosmanta mañakuna kasqa? 2) Mañakusqanchejta, ¿Dios uyariyta munanchu?
14 ¿Mashkha kutitataj Diosmanta mañakuna tiyan? Jehová Diosqa paywan sapa kuti parlarinanchejta munan. Biblia niwanchej: “Diosmanta mañakullaychejpuni”, “mana saykʼuspa Diosmanta mañakuychej”, “tuta pʼunchay paymanta” mañakuychej, nispa (Lucas 22:40; 1 Tesalonicenses 5:17; 1 Timoteo 5:5). Jehová Diosqa uyarinawanchejpaj wakichisqa kashan. Chayrayku munakuwasqanchejmanta, tukuy imata qowasqanchejmantapis, sapa día Payman agradecekusunman. Chantapis yuyayta, kallpata ima mañakusunman, jinallataj sonqochanawanchejtapis. Jehová Diosmanta mañakuyta atisqanchejta sumajpaj qhawanchej chayqa, paywan sapa kuti parlarisun.
15. ¿Imaraykutaj “amén” ninanchej kasqa?
15 Diosmanta mañakuytawan chayri wajkuna mañapuwajtinchej, ¿imaraykú “amén” nina tiyan? Diosmanta mañakuyta tukuchanapaj “amén” ninchej chayqa, sonqomantapacha mañakusqanchejta rikuchinchej (Salmo 41:13). Wajkuna mañapuwajtinchej “amén” ninchej chaytaj, imatachus mañakuyninpi nisqan noqanchejpaj allin kasqanta nishanchej. Bibliapuni niwanchej, wajkuna mañapuwajtinchej “amén” ninanchej kasqanta. Chaytataj sonqollanchejpi chayri jatunmanta nisunman (1 Crónicas 16:36; 1 Corintios 14:16). Amén palabraqa, “ajina kachun” chayri “jinapuni kachun” niyta munan.
DIOSQA MAÑAKUSQANCHEJTA UYARIN
16. ¿Jehová Dios mañakusqanchejta uyariwanchejchu?
16 ¿Jehová Dios mañakusqanchejta uyariwanchejchu? Arí, uyariwanchejpuni. Bibliaqa Diosmanta nin: “Qan uyarinki mañakususqankuta”, nispa. Chantá Biblia nillantaj: “Mañakusqaykichejta uyarispataj kutichisonqachejpacha”, nispa (Salmo 65:2; Isaías 30:19). Jehová Diosqa may chhika runaspa mañakusqankuta uyarin, manataj sapa ujmanchu kikinta kutichin.
17. Jehová Dios mañakusqanchejta uyarispa, ¿pikunawantaj yanapachiwanchej?
17 Jehová Diosqa mañakusqanchejta uyarispa, angelesninwan, jallpʼapi kamachisninwan ima yanapachiwanchej (Hebreos 1:13, 14). Wakin runasqa Bibliata entiendenankupaj Diosmanta yanapata mañakorqanku. Chaymantataj Jehovaj testigosnin wasinkuman chayarqanku. Chayqa rikuchiwanchej, ángeles yanapakushasqankuta ‘sumaj willaykuna’ jallpʼantinpi willakunanpaj (Apocalipsis 14:6 leey). Noqanchejpis ichá llakiypi kaspa chayri imata necesitaspa, Diosmanta mañakorqanchej. Chantataj uj hermano yanapawarqanchej (Proverbios 12:25; Santiago 2:16).
Jehová Diosqa mañakusqanchejta uyarispa, kamachisninwan yanapachiwanchej.
18. Jehová Diosmanta mañakojtinchej, ¿imaswantaj yanapawasunman?
18 Jehová Diosqa mañakojtinchej atiyninwan yanapawasunman. Llakiyninchejta payman willakojtinchej, atiyninwan yuyaychawasunman, kallpachawasunmantaj (2 Corintios 4:7). Chantapis Jehová Diosqa Bibliawan yanapawasunman. Payqa Palabranpi yuyaychawanchej, imatapis allinta ruwanapaj. Bibliata leerishaspaqa, ichapis uj versiculota tarisunman noqanchejpaj jinapuni. Chantapis Jehová Diosqa, tantakuypi Bibliamanta uj yuyaychayta uyarichiwasunman. Manachayrí uj ancianowan yanapachiwasunman, Bibliaj nisqanta rikuchinawanchejpaj (Gálatas 6:1).
19. Mañakojtinchej, ¿Jehová Dios tukuy ima munasqanchejtapunichu qowanchej?
19 Wakin kutis ichá ninchej: “Qhasillatasina Diosmanta mañakuni, maná uyariwanchoqa”, nispa. Jinapis kayta yuyarikuna: Tatanchej Jehovaqa sumajta yachan imatachus necesitasqanchejta, maychus tiemponpitaj yanapawanchej. Wakin kutisqa, mana saykʼuspa mañakunallapuni kanqa. Ajinamanta Jehová Diosman rikuchisunchej imatachus mañakusqanchejta japʼiytapuni munasqanchejta, mana iskayrayasqanchejtataj (Lucas 11:5-10). Jehová Diosqa wakin kutis mana munasqanchejtapunichu qowasun. Ichapis llakiypi kaspa, llakiyninchejta chinkachinanta mañakusunman. Paytajrí chayta ruwananmantaqa, valorta qowasun aguantananchejpaj (Filipenses 4:13 leey).
20. Diosman astawan kʼaskakunapaj, ¿imatá ruwasunman?
20 Jehová Diosmanta mañakuyta atisqanchejqa, may sumajpuni. Payqa mañakusqanchejta uyariwanchej (Salmo 145:18). Diosmanta tukuy sonqo, sapa kutitaj mañakojtinchejqa, astawan payman kʼaskakusun.