INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • mrt yachaqana 19
  • ¿Imatá ruwasunman kaymanta jinalla onqoykojtinchej?

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • ¿Imatá ruwasunman kaymanta jinalla onqoykojtinchej?
  • Waj yachaqanas
  • Subtítulos
  • Kaykunapiwan tiyan
  • Onqosqa kanki chay, ¿imatá ruwawaj?
  • ¿Onqoyninchejta aguantananchejpaj Dios yanapawasunmanchu?
  • 4 | Bibliaqa sumajta yanapasunkiman
    Torremanta Qhawaj Jehová Diospa Gobiernonmanta willashan (Tukuypaj) 2023
  • Llakiywan onqosqa kajkunata yanapana
    Torremanta Qhawaj Jehová Diospa Gobiernonmanta willashan (Tukuypaj) 2023
  • Jehovajina kawsayta qhawana
    Torremanta Qhawaq Jehová Diospa Reinonmanta willachkan 2008
  • Ima llakiypis rikhurejtin
    Familiaykeqa kusisqa kausakunman
Astawan qhaway
Waj yachaqanas
mrt yachaqana 19
Uj doctor radiografiata qhawashan, pacientenmantaj imamantachus mal kasqanta nishan, paciententaj llakisqa kashan.

¿Imatá ruwasunman kaymanta jinalla onqoykojtinchej?

¿Maykʼajllapis kaymanta jinalla onqoykorqankichu? Ajina chayqa, yachankiña onqosqa kaspa may saykʼusqa sientekusqanchejta, llakisqalla kasqanchejta, ashkha qolqetataj gastasqanchejta. ¿Imatataj ruwasunman ajinapi rikukuspa? Ujnin familiarninchej chayri ujnin amigonchej onqoykojtin, ¿imaynatataj yanapasunman? Biblia mana medicinamanta parlaj librochu kajtinpis, yanapayta atiwasunman ima clase onqoyniyoj kajtinchejpis.

Onqosqa kanki chay, ¿imatá ruwawaj?

  • Doctorman riy.

    Biblia nin: “Sano runasqa mana doctorta necesitankuchu, onqosqaslla necesitanku”, nispa (Mateo 9:12).

    ¿Ima niytá munan? Onqosqa kashanki chayqa doctorman rinayki kasqanta.

    Kayta ruwawaj: Onqoyniykipaj jina sumaj tratamientota maskʼay. Wakin kutisqa aswan allin mana uj doctorllawanchu qhawachikunayki, manaqa waj doctoreswanpis qhawachikullawajtaj (Proverbios 14:15). Kallpachakuy sumajta doctoreswan parlarinaykipaj. Imatachus doctores nisusqankuta mana entiendenkichu chayqa, entiendenaykikama tapuriy. Chantapis doctores sumajta yachananku tiyan imaynachus sientekusqaykita, imaschus nanasusqantapis (Proverbios 15:22). Sumajta yachay imamantachus onqosqa kashanki chayta, ima tratamientoschus chay onqoyniykipaj kasqantapis. Chaykunata ñaupajmantaña yachanki chayqa, wakichisqa kanki imapis kajtin mana llakiywan atipachikunaykipaj, sumajtataj imatapis ajllanaykipaj.

  • Cuidakunaykipaj kallpachakuy.

    Biblia nin: “Aswan allin uj chhikallantapis samarikoyqa, sinchʼita trabajaspa wayrallata japʼiyta munanamantaqa”, nispa (Eclesiastés 4:6).

    ¿Ima niytá munan? Ama astawan onqonaykipajqa sumajta samarikunayki kasqanta.

    Kayta ruwawaj: Sapa semana ejerciciosta ruwaypuni, amataj imatapis mikhuykullaychu, nitaj pisita puñuychu. Doctoresqa ninku onqosqa kaspapis chay imasta ruwayqa may sumaj kasqanta. Jinapis sumajta qhawarikuy imatachus ruwashasqayki allinniykipajchus manachus kasqanta, chayri ruwashanki chay tratamientota perjudicanantachus manachus.

  • Amigosniykiwan yanapachikuy.

    Biblia nin: “Sumaj amigoqa tukuy tiempo munakuyniyoj, llakiy kajtintaj uj hermanopis kanman jina yanapakun”, nispa (Proverbios 17:17).

    ¿Ima niytá munan? Onqosqa kashajtiyki amigosniyki yanapayta atisusqankuta.

    Kayta ruwawaj: De confianza amigoykiman imaynachus kashasqaykita willariy, chaytaj yanapasonqa mana anchata preocupakunaykipaj, aswan sumajtaj sientekunaykipaj. Familiaresniyki, amigosniykipis maytachá yanapariyta munashasunku, jinapis ichá mana yachankuchu imaynatachus chayta ruwanankuta. Chayrayku sutʼita paykunaman niy imaynatachus yanaparisunankuta. Ama anchata paykunamanta suyaychu, yanapasusqankumantataj agradecekuy. Jinapis ichá amigosniykeqa yanapariyta munaspapis saykʼuykuchillasunkuman, chayrayku paykunaman niwaj ima horastachus visitaj jamusunankuta, mashkha tiempotachus qhepakunankutapis.

  • Allin imaspi yuyanaykipaj kallpachakuy.

    Biblia nin: “Kusisqa sonqoqa sumaj jampi. Llakisqa sonqotaj kallpata tukuchin”, nispa (Proverbios 17:22).

    ¿Ima niytá munan? Mana anchata onqoyniykimanta llakikunaykipajqa, tukuy imapis allinyananpi yuyanayki kasqanta.

    Kayta ruwawaj: Kausayniyki cambiasqanrayku imatachus ruwayta atisqallaykipi yuyay, nitaj imatachus mana ruwayta atisqaykipeqa. Ama wajkunawan kikinchakuychu, amataj niraj onqoshajtiyki imaynachus kausayniyki karqa chay yuyarisqallachu kay (Gálatas 6:4). Sumaj kanman wakin imasta ruwanaykipaj tiempota tʼaqanayki, chayqa yanapasonqa mana onqoynillaykipi yuyanaykipaj (Proverbios 24:10). Atisqaykiman jina imitallatapis wajkunapaj ruway. Ama qonqaychu, wajkunaman qorispaqa aswan kusisqa kanki, nitaj onqoynillaykipichu yuyanki (Hechos 20:35).

¿Onqoyninchejta aguantananchejpaj Dios yanapawasunmanchu?

Mana suyasunmanchu Dios milagronejta sanoyachinawanchejta. Jinapis Bibliaqa sutʼita reparachiwanchej Jehová Diosa onqoyninchejta aguantanapaj yanapayta atiwasqanchejta. Chanta, ¿imaynasmantá Dios yanapan payta yupaychajkunata?

Mana anchata phutikunapaj yanapawanchej. Biblia nin: “[Diosqa] sonqo tiyaykuyta qosonqachej, mayqentachus runas mana entiendeyta atinkuchu chayta”, nispa (Filipenses 4:6, 7). Sonqonchejta Dios tiyaykuchejtenqa mana anchata llakikunchejchu. Diostaj piskunachus orakuspa llakiyninkuta willakunku chaykunaj sonqonkuta tiyaykuchin (1 Pedro 5:7).

Yachayta qowanchej. Jehová Dios yanapayta atiwanchej imatapis sumajta ajllanapaj (Santiago 1:5). Bibliata estudiajtinchej, chayman jinataj ruwajtinchejqa yachayniyoj runasman tukunchej.

Sumaj kausay kananta niwanchej. Jehová Diosqa niwanchej tumpamantawan ni mayqen runapis nenqachu “onqosqa kani” nispaqa (Isaías 33:24). Chay sumaj kausay kananta yachayqa, ashkha runasta yanapan sinchʼi onqosqas kajtinku mana anchata llakikunankupaj, allin kausay kananpitaj yuyanankupaj (Jeremías 29:11, 12).

a Bibliaqa nin Diospa sutin Jehová kasqanta (Salmo 83:18).

¿Imaynatataj onqosqa amigoykita yanapariwaj?

Sumajta uyariy. Amigoykita yanapariyta atiwaj sumajta uyarispa, manataj tukuy imata nisusqanmanpunichu kutichinayki tiyan. Wakin kuteqa llakiyninkumanta parlarikuyllata munanku. Imatapis parlarpajtin ama mancharikuychu, nitaj juzgarpaychu. Ama onqosqa amigoykita niychu imaynapunichus sientekusqanta yachasqaykita, astawanraj onqoynin mana reparaylla kajtin (Proverbios 11:2).

Ama imatapis llakichinaykipaj jina niychu. Ichapis wakin kutisqa mana yachankichu imatachus onqosqa amigoykiman ninaykita. Jinapis chʼinlla kanaykimantaqa imaspichus rikukushasqanmanta sientesqaykita niwaj. Imatachus ninaykita manapuni yachankichu chayqa, ichá imallatapis sonqomantapacha niwaj, ichá ajinata niwaj: “Mana yachanichu imatachus nisunayta, jinapis qanmanta llakikuni”, nispa. Amataj kay jinasta niychu: “Antes mana aswan llakiyman chayankichu” chayri “antes mana jampiy atina onqoywanchu kashanki”, nispa.

Amigoykej onqoyninmanta astawan investigawaj, ajinapi amigoykeqa payta entiendenaykipaj kallpachakusqaykimanta mayta kusikonqa. Chantapis chayta ruwajtiykeqa mana imatapis parlarpallankichu (Proverbios 18:13). Jinapis yuyaycharinaykita mana mañakusunkichu chayqa, ama imatapis niychu.

Imitallatapis amigoykipaj ruwaripuy. Onqosqa amigoykipaj ama imatapis yuyasqaykiman jinalla ruwaychu, manachayqa tapuriy imapichus yanapata necesitasqanta. Jinapis ichá amigoykeqa mana nisonqachu imapichus yanapata necesitasqanta, mana waj atiendenaraj kayta munasqanrayku. Chay pasajtin ichapis amigoykita niwaj: “Imitallatapis rantirinpuykiman, wasiykita llimphuchapuykiman chayri imitallatapis ruwaripuykiman”, nispa (Gálatas 6:2).

Ama saykʼuychu. Ichá wakin kutis onqosqa amigoykeqa imatachus ruwanaykichejpaj quedarqankichej chayta manaña ruwayta munanqachu, nitaj parlaytapis munanqachu. Ajina kajtenqa, paywan pacienciakuy, entiendeytaj, qhawarillaypunitaj imastachus necesitasqanta (Proverbios 18:24).

    Quechuapi publicaciones (2004-2026)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj