INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • mwbr25 noviembre págs. 1-13
  • Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
  • Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias (2025)
  • Subtítulos
  • 3 AL 9 DE NOVIEMBRE
  • 10 AL 16 DE NOVIEMBRE
  • 17 AL 23 DE NOVIEMBRE
  • 24 AL 30 DE NOVIEMBRE
  • 1 AL 7 DE DICIEMBRE
  • 8 AL 14 DE DICIEMBRE
  • 15 AL 21 DE DICIEMBRE
  • 22 AL 28 DE DICIEMBRE
  • 29 DE DICIEMBRE AL 4 DE ENERO
Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias (2025)
mwbr25 noviembre págs. 1-13

Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias

© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

3 AL 9 DE NOVIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA EL CANTAR DE LOS CANTARES 1, 2

Sulamitaqa tukuy sonqo munakorqa

w15 15/1 pág. 30 párrs. 9, 10

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

9 Kay tiempomanta casarasqa cristianospajqa, casarakoyqa mana papelpi firmaykuyllachu. Astawanpis paykunaqa cheqamantapuni munanakusqankuta rikuchinku. Chantá, ¿imaynataj chay munakuy? ¿Biblia nisqanman jina wajkunata munakunchej chay munakuychu? (1 Juan 4:8). ¿Familianchejman munakuyta rikuchinchej chay munakuychu? ¿Amigosninchejman rikuchinchej chay munakuychu? (Juan 11:3). Chayrí, ¿uj qhari uj warmiman munakuyta rikuchisqan munakuychu? (Pro. 5:15-20). Qhariwarmi kausaypeqa tukuy kay munakuykuna rikukunan tiyan. Chayrayku qhariwarmi kajkuna ashkha ruwanasniyoj kaspapis parlasqankupi, ruwasqasninkupi ima, chay munakuyta rikuchinakunanku tiyan. Ajinata ruwanqanku chayqa ujchasqas, kusisqas ima kanqanku. Wakin suyuspeqa tatas ajllanku wawasninku pikunawanchus casarakunankuta. Ajina kajtinpis may allin kanman qhariwarmi kajkuna, rejsinakusqankuman jina munakuyninkuta rikuchinanku. Ajinamanta astawan munanakonqanku, astawan ujchasqataj kanqanku.

10 Casarasqa kajkuna munakuyninkuta rikuchinakunku chayqa, astawan ujchaykukunku. Cantares libro nisqanman jina, Salomón chay sipasman nerqa: “Jaluchustaqa qorimanta ruwapus[qayki], qolqewan kʼachanchasqata”, nispa. Chantapis ‘killa jina kʼachita, inti jina kʼancharishaj’ ima kasqanta nillarqataj (Cant. 1:9-11; 6:10). Chaywanpis chay sipasqa ovejasta michej waynata munakorqa. ¿Imataj chay sipasta yanaparqa munakusqan waynata mana wasanchananpaj? (Cantares 1:2, 3 leey). Chay sipasqa munakusqan waynaj nisqanta yuyarikorqa. Imaraykuchus chay waynaj nisqasnenqa “vinomantapis aswan miskʼi” paypaj karqa. Sapallan kashaspataj chayta yuyarikuspa kusikorqa, imaraykuchus chayqa umanpaj aceite jina karqa (Sal. 23:5; 104:15). Casarasqa kajkuna purajmanta sapa kuti munakuyninkuta rikuchinakunankoqa may sumaj, imaraykuchus chayqa munakuyninku wiñananpaj yanapan. Chay munakuymanta yuyarikusqankutaj munakuyninku mana chinkananpaj yanapan.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w15 15/1 pág. 31 párr. 11

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

11 Casarakuyta munajkunaqa, sulamitamanta mayta yachakunkuman. Chay sipasqa, Salomonta mana munakorqachu. Chaytataj sutʼita Salomonpa wasinpi kaj warmisman willarqa. Pay nerqa: “Ama munakuyniyta noqapi rijchʼarichiychejchu, sonqollaymanta munakuyniy llojsimunankama”, nispa (Cant. de Cant. 2:7; 3:5, NM). ¿Imatá kaymanta yachakusunman? Pillawanpis usqhayllata rejsinakuyta qallariy mana allinchu kasqanta. Astawanpis cheqamanta munakusqanchej qhariwan chayri warmiwan casarakunapajqa pacienciawan suyakunata yachakunchej.

10 AL 16 DE NOVIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA EL CANTAR DE LOS CANTARES 3–5

Aswan sumajqa kʼacha sonqoyoj kay

w15 15/1 pág. 30 párr. 8

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

8 Ovejasta michej waynawan chay sipaswanqa mana kʼachitu rijchʼayniyoj kasqankuraykullachu munanakorqanku. Chay waynaqa chay sipasta munakoj miskʼi simiwan wajkunata parlapayasqanrayku (Cantares 4:7, 11 leey). Chayrayku chay sipasman nerqa: “Simiykimantaqa abeja miskʼi tʼakakamun. Qalluyki urapeqa abeja miskʼiwan, lechewan kashan”, nispa. Chay waynapajqa munakusqan sipaspa parlasqan uj sumaj miskʼi jina, leche jinataj karqa. Chantapis chay wayna nillarqataj: “Qanqa kʼachitapuni kanki, munasqetáy. Qampeqa manapuni ima mana allimpis kanchu”, nispa. Ajinata nisqanqa rikuchin chay wayna chay sipasta mana kʼachita kasqanraykullachu munakusqanta, manaqa kʼacha kaykunasniyoj kasqanrayku.

w15 15/1 pág. 32 párr. 15

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

15 (Cantares 4:12 leey). Ovejasta michej waynaqa, munakusqan sipas “perqawan muyurisqa huerta jina” kasqanta nerqa, mayqenmanchus paylla yaykuyta atej. ¿Imaraykú chayta nerqa? Imaraykuchus chay sipasqa ovejasta michej waynallata munakoj. Paywan casarakunan kasqanraykutaj, mana wasancharqachu, nitaj Salomontapis kasuta ruwarqachu. Chay sipasqa uj perqa jina karqa, manataj uj punku jinachu (Cant. 8:8-10). Kunanpis rejsinakojkunaqa, piwanchus casarakonqanku chayta mana wasanchanankuchu tiyan, nitaj jaykʼajpis waj warmita chayri waj qharita qhawakunankuchu tiyan.

g04-S 22/12 pág. 9 párrs. 2-5

Sonqonchejpi kʼachitu kay aswan allin

Sonqonchejpi kʼachitu kayta, ¿allinpajchu wajkuna qhawanku? Georgina, pichus casi chunka watataña casarasqa kashan, nin: “Tiempo pasasqanman jina qosayta astawan munakuni tukuy imapi allinta ruwasqanrayku, mana llullakuwasqanrayku, nitaj ni imata pakawasqanrayku. Diostapuni tukuy imapi kusichiyta munasqanrayku, kallpachakun noqawan kʼacha kananpaj, munakunawanpaj ima. Imata ruwananpajpis tapuriwanpuni, reparachiwantaj paypaj may munasqa kasqayta. Yachani tukuy sonqo munakuwasqanta”, nispa.

Danieltaj 1987 watapi casarakorqa, pay nin: “Warmeyqa may kʼachitapuni noqapaj. Mana rijchʼayninraykullachu payta munakuni, astawan munakuni imayna kʼacha warmichus kasqanrayku. Imata ruwaspapis wajkunapipuni piensarin, allinninkutataj maskʼan. Sumaj cristiana kasqanrayku paywan may kusisqa kausakuni”, nispa.

Kay mundomanta runasqa wajkunaj rijchʼaynillankuta astawan qhawanku, manataj sonqonku ukhupi imaynachus kasqankutachu. Noqanchejtaj mana ajinachu kananchej tiyan. Manchay simpático kayta, manchay alajito kayta munayqa qhasilla, nitaj ajinapuni kayta atisunmanchu. Sumaj kʼacha kaykunasniyoj kanapaj kallpachakojtinchejtaj, sonqonchej ukhupi manchay kʼachitus kayta atisun. Biblia nin: “Warmej allin rijchʼaynenqa qhasilla kanman, kʼachita kasqanpis uj ratollapaj kanman. Jehová Diosta manchachikoj warmitajrí alabasqa kanqa”, nispa. Chantá nillantaj: “Sichus uj warmi kʼachita, manataj allin yuyayniyojchu chayqa, khuchej senqanpi qori anilloman rijchʼakun”, nispa (Proverbios 11:22; 31:30).

¿Imatataj aswan allinpaj qhawananchej tiyan? Biblia nin: “Kʼachita kasqaykichejqa rikukuchun sonqoykichejpi imaynachus kasqaykichejpi. Chayrayku sonqo tiyaykusqa kaywan, llampʼu sonqo kaywanpis kʼachanchakuychej. Diosqa chaytamin may valorniyojpaj qhawan”, nispa (1 Pedro 3:4). Arí, sonqonchej ukhupi kʼachitu kay aswan allin rijchʼayninchejmanta nisqaqa. Tukuytaj ajina kayta atisunman.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w15 15/1 pág. 31 párr. 11

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

11 Casarakuyta munajkunaqa, sulamitamanta mayta yachakunkuman. Chay sipasqa, Salomonta mana munakorqachu. Chaytataj sutʼita Salomonpa wasinpi kaj warmisman willarqa. Pay nerqa: “Ama munakuyniyta noqapi rijchʼarichiychejchu, sonqollaymanta munakuyniy llojsimunankama”, nispa (Cant. de Cant. 2:7; 3:5, NM). ¿Imatá kaymanta yachakusunman? Pillawanpis usqhayllata rejsinakuyta qallariy mana allinchu kasqanta. Astawanpis cheqamanta munakusqanchej qhariwan chayri warmiwan casarakunapajqa pacienciawan suyakunata yachakunchej.

17 AL 23 DE NOVIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA EL CANTAR DE LOS CANTARES 6–8

Perqa jina kana, amataj punku jinachu

w15 15/1 pág. 32 párrs. 15, 16

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

15 (Cantares 4:12 leey). Ovejasta michej waynaqa, munakusqan sipas “perqawan muyurisqa huerta jina” kasqanta nerqa, mayqenmanchus paylla yaykuyta atej. ¿Imaraykú chayta nerqa? Imaraykuchus chay sipasqa ovejasta michej waynallata munakoj. Paywan casarakunan kasqanraykutaj, mana wasancharqachu, nitaj Salomontapis kasuta ruwarqachu. Chay sipasqa uj perqa jina karqa, manataj uj punku jinachu (Cant. 8:8-10). Kunanpis rejsinakojkunaqa, piwanchus casarakonqanku chayta mana wasanchanankuchu tiyan, nitaj jaykʼajpis waj warmita chayri waj qharita qhawakunankuchu tiyan.

16 Ovejasta michej waynaqa, sulamitata puriykacharej rinankupaj wajyarerqa. Sulamitatataj hermanosnin mana kacharqankuchu, astawanpis uvas huertasninkuta qhawajta kacharqanku. ¿Imaraykutaj? ¿Nichu hermanankupi atienekorqanku? Chayrí, ¿yuyarqankuchu sajra imasta ruwanankuta? Mana. Astawanpis hermanankuta jarkʼayta munarqanku, nitaj juchapi urmananta munarqankuchu (Cant. 1:6; 2:10-15). ¿Imatá chaymanta rejsinakojkuna yachakunkuman? Diospa ñaupaqenpi llimphu kanallankupajpuni kallpachakunanku kasqanta. Chayrayku mana sapallanku chʼin lugarespi kanankuchu tiyan. Munakuyninkuta rikuchinakusqankutaj Diospa ñaupaqenpi llimphu kanan tiyan.

yp pág. 188 párr. 2

Mana casarakuspalla qhariwarmi jina puñuykuy, ¿allinchu kashan?

Llimphu kayqa, waynata chayri sipasta, mana chʼampaykunallamantachu jarkʼan. Bibliaqa willawanchej, uj sipas, munakusqan waynata mayta munakuspapis, mana khuchichakuypi urmasqanmanta. Chayta ruwasqanraykutaj, ajinata niyta aterqa: “Noqaqa uj perqa jina kani, ñuñusniypis torres jina”, nispa. Payqa, ‘mana wichariyta atinapaj perqa jina’ karqa, nisunman mana khuchichakuypi urmachinapaj jinallachu karqa. Chayrayku pichus qosan kanan karqa, paymanta parlaspa kayta niyta aterqa: “Paypa ñawpaqempi kusiyta tariniña”, nispa. Sonqo tiyasqa, llimphu concienciayoj ima kasqanqa, astawan munanakunankupaj yanaparqa (Cantares 6:9, 10; 8:9, 10).

yp2 pág. 33

Paykuna jina ruwanaykipaj: Sulamita

Sulamitaqa, uj waynawan rejsinakuy mana pujllakuyllachu kasqanta sutʼita yacharqa. Chayrayku Jerusalenmanta sipaskunata jinata nerqa: “Jurachiykichej ama munakuyniyta noqapi rijchʼarichinaykichejpaj, sonqollaymanta munakuyniy llojsimunankama”, nispa. Chantá sonqon payta chʼaukiyayta atisqanta yachallarqataj. Astawanpis tanqasqa kaspa, mana paypaj jina waynawan casarakunanta, munaynin allin yuyayninta laqhayachinanta ima, yachallarqataj. Chayrayku, sulamitaqa “uj perqa jina” sumaj sayasqa kayta munarqa (Cantar de los Cantares 8:4, 10, NM).

¿Qanrí? Piwanpis rejsinakuymanta, ¿sulamita jinachu, yuyanki? ¿Yuyayniykiman jinachu ruwayta atiwaj chayri sonqoykej munayninman jinachu ruwawaj? (Proverbios 2:10, 11). Ichá wakinkunaqa, manaraj allin wakichisqa kajtiykipis, piwanpis rejsinakunaykipaj mayta tanqashasunku. Chayri, ichá qan kikiyki chaypi yuyashanki. Reparanaykipaj; uj waynawan uj sipaswan makinkumanta japʼinakuspa purishajta rikuspa, ¿piwanpis rejsinakunaykipaj wañorqoshankiñachu? Chay munasqaykirayku, ¿mana cheqa cristiano waynawan chayri sipaswan rejsinakuwajchu? Sulamitaqa wiñay tukusqa runa jina yuyaspa imallatapis ruwarqa, qanpis kikillantataj ruwayta atiwaj.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w15 15/1 pág. 29 párr. 3

¿Wiñaypaj munanakuyta atinkumanchu?

3 (Cantares 8:6 leey). Wakin Bibliasqa munakuy “Señorpa ninan jina” kasqanta ninku. ¿Imaraykutaj ajinata ninku? Imaraykuchus Jehovaqa payman rijchʼakojta ruwawarqanchej, chayraykutaj munakuyta rikuchiyta atinchej (Gén. 1:26, 27). Jehovaqa, ñaupaj kaj qharita ruwaytawan uj kʼachita warmita ruwaporqa. Adán, ñaupaj kutirayku Evata rikuspa, may kusiywan munakusqanta rikucherqa. Evapis qosanman qayllaykuytachá munarqa. Imaraykuchus Jehovaqa payta Adanpa wajtanmanta ruwarqa (Gén. 2:21-23). Jehová payman rijchʼakojta ruwawasqanchejrayku munakuyta atinchej, chayraykutaj uj qhariwan uj warmiwan munanakusqankoqa mana uj tiempollapajchu, manaqa tukuy kausayninkupaj.

24 AL 30 DE NOVIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA ISAÍAS 1, 2

Jehovaqa “jucha qʼepirisqa” kajta yanapan

ip-1-S pág. 14 párr. 8

Mana kasukoj wawasniyoj tata

8 Isaiasqa Judá nacionman kay willayta willallarqapuni: “Ay qanmanta juchasapa nación, jucha qʼepirisqa llajta, sajra wawas, millay uñas. Qankunaqa Jehová Diosta qonqankichej. Israelpa Santo Diosninta pisipaj qhawankichej, wasancharpankichejtaj”, nispa (Isaías 1:4). Juchasninchej manchayta tantaykukuspa uj llasa qʼepi jina qʼalata pʼaltaykuwasunman. Abrahanpa tiemponpi Jehovaqa Sodomaj juchasninmanta, Gomorraj juchasninmanta parlaspa nerqa “manchay jatuchaj juchas” kasqankuta (Génesis 18:20). Kikillantaj karqa Judá nacionpa juchasninwanpis. Chayrayku Isaías nerqa “jucha qʼepirisqa llajta” kasqanta. Chantá nillarqataj “sajra wawas, millay uñas” kasqankuta. Arí, Judá nacionmanta kajkunaqa suwa jina karqanku, Tatankutataj ‘wasancharparqanku’.

w24.08 pág. 9 párr. 6

Jehová munan tukuy arrepientekunankuta

6 Jehovaqa profetasninta llajtanman kachaj mana cambiajtinku imachus paykunawan kananta willananpaj, cheqanchananpaj ima. Uj kutipi, Diosqa Jeremiasnejta nerqa: “Mana kasukoj Israel nacionníy, noqaman kutinpuway. Mana phiña uyawanchu qhawasqayki, imaraykuchus munakuyneyqa kallanqapuni”. “Mana wiñaypajchu phiñasqa kasaj. Juchallikusqaykita reparakuy. Qanqa Jehová Diosniykej contranta oqharikorqanki”, nispa (Jer. 3:12, 13). Joelnejtataj nerqa: “Noqaman kutinpuychej tukuy sonqoykichejwan”, nispa (Joel 2:12, 13). Isaiasnejtataj nerqa: “Llimphuchakuychej. Sajra ruwasqasniykichejta ñaupaqeymanta chinkachiychej, amaña sajra imasta ruwaychejchu”, nispa (Isa. 1:16-19). Ezequielnejtataj nerqa: “¿Noqaqa kusikuymanchu uj sajra runa wañojtin? ¿Manachu noqaqa munayman sajra ruwasqasninta saqespa kausanallantapuni?”. “Noqaqa mana kusikunichu runa wañojtin. Chayrayku noqaman kutinpuychej kausallaychejpunitaj”, nispa (Eze. 18:23, 32). Jehovaqa runas wiñaypaj kausakunankuta munasqanrayku, maytapuni kusikun arrepientekojtinku. ¿Chaywanpis juchallikoj arrepientekunantarajchu Jehová suyan yanapananpaj? Mana. Chayta astawan ukhuncharina.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

ip-1-S pág. 39 párr. 9

Jehovaj wasin aswan patapi sayachisqa kanqa

9 Kay tiempopi Diospa llajtanqa manaña orqo patapi ruwasqa rumi templopichu tantakun. Jerusalenpi karqa chay templotaqa 70 watapi romanos thuñirparqanku. Apóstol Pablopis sutʼita nerqa chay temploqa, jinallataj aswan ñaupajta karqa chay tinkukuna toldopis waj imasta niyta munasqankuta. Chaykunaqa niyta munarqanku imaynachus Diosta yupaychay kananta, chaytaj “Dioswan Tinkukuna, chay cheqa kaj wasi” karqa, “mayqentachus Señor sayacherqa, mana runachu” (Hebreos 8:2). Chay cheqa kaj waseqa Jehovaman qayllaykunapaj yanapawanchej, payta yupaychanapaj, chaytaj karqa Jesucristo wañusqanrayku (Hebreos 9:2-10, 23). Chayrayku Isaías 2:2 nisqanman jina, “maypichus Tata Diospa Templon kashan, chay orqoqa”, ninakun kay tiempopi Diosta cheqa yupaychaywan. Diosta cheqamanta yupaychajkunaqa mana uj orqo patapichu tantakunku, astawanpis paykunataqa cheqamanta Diosta yupaychasqanku ujchaykun.

1 AL 7 DE DICIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA ISAÍAS 3–5

Jehovaqa llajtanmanta allin kajta suyananpaj derechoyoj karqa

ip-1-S págs. 73, 74 párrs. 3-5

Ay mana kasukoj uva huertamanta

3 Kaytaqa ichapis Isaías tukuypa uyarinanta chayri sapallanpi takerqa. Imayna kajtinpis uyarejkunaqa yachaytachá munarqanku imamantachus parlashasqanta. Casi tukuyninkuchá yacharqanku imaynachus uva huertata plantay kasqanta, Isaiastaj uva huertata plantaymanta jinapuni parlarqa. Kay tiempomanta uva huertasta plantajkuna jinallataj dueñoqa mana uvaj mujuntachu tarporqa, manachayqa uva ramasta plantarqa, “sumaj puka uvasta”. Chayrayku “uj kinraypi, sumaj jallpʼapi” uva huertan tiyaporqa, sumajta wiñananpaj.

4 Uva huerta sumajta poqonanpajqa mayta trabajana tiyan. Isaías nerqa dueñoqa ‘jallpʼata barbechasqanta’, ‘rumisnintapis pallasqanta’. Chayta ruwaytaj mana facilchu, may saykʼuytaj. Chay uva huerta chaupipeqa aswan jatuchej rumiswansina “uj torreta sayaricherqa”. Jaqay tiempospeqa chay torrespi qhawajkuna kaj kanku suwaswan animaleswan ama huertasman yaykuykunankupaj. Chantapis dueñoqa rumi perqasta sayaricherqa jallpʼa ama suchuykanpunanpaj (Isaías 5:5). Chayta ruwaj kanku yaku jallpʼata mana mayllarpananpaj. Mayllarpajtenqa uva huertapaj mana allinchu.

5 Uva huertanta cuidananpaj chay jinata trabajaytawan, dueñoqa suyarqa sumajta poqonanta, chayrayku uva sarunata ruwarqa. Chaywanpis mana suyasqanman jinachu uvas poqorqa, astawanpis kʼallku uvaslla poqorqa.

ip-1-S pág. 76 párrs. 8, 9

Ay mana kasukoj uva huertamanta

8 Huertaj dueñonqa Jehová, Isaiastaj Jehovamanta parlaspa nerqa “munasqaypaj” nispa (Isaías 5:1). Chayta nerqa Diospa sumaj amigon kasqanrayku (Job 29:4 versiculowan kikinchay; Salmo 25:14). Jinapis profeta Isaías Diosta munakusqanqa mana imapischu karqa Dios ‘uva huertanta’, nisunman ‘plantakusqan’ nacionninta munakusqanwan (Éxodo 15:17 versiculowan kikinchay; Salmo 80:8, 9).

9 Jehovaqa nacionninta Canaán jallpʼapi ‘plantarqa’, paykunamantaj qorqa leyesninta, kamachiykunasninta ima, chaykuna perqa jina jarkʼananpaj, nitaj waj naciones pierdechinankupaj (Éxodo 19:5, 6; Salmo 147:19, 20; Efesios 2:14). Paykunata yachachinanpajtaj churarqa juecesta, sacerdotesta, profetasta ima (2 Reyes 17:13; Malaquías 2:7; Hechos 13:20). Ejércitos Israelwan maqanakojtinkutaj Jehová runasta churarqa kacharichinanpaj (Hebreos 11:32, 33). Chayrayku Dios taporqa: “Tukuy imataña ruwarqani uva huertayrayku, ¿imatawanñá ruwayman karqa?”, nispa.

w06-S 15/6 pág. 18 párr. 1

“Chay uva sachʼata cuiday ari”

Isaiasqa ‘Israel nacionta’ kikincharqa “kʼallku uvasllata” poqoj huertawan (Isaías 5:2, 7). Kʼallku uvasqa plantasqa uvasmanta aswan juchʼuysituslla kanku, mujunllataj astawan tiyan. Ni vino ruwanapaj, ni mikhunapajpis sirvinchu. Chayrayku Diosta wasanchaj Israel nacionwan kikincharqa, cheqan kajta ruwanankumanta sajra imasllata ruwasqankurayku. Ajina mana allinta poqonanpajtaj mana huertata plantajchu juchayoj karqa. Jehovaqa tukuy imataña ruwarqa chay nación sumajta poqonanpaj. Chayrayku taporqa: “Tukuy imataña ruwarqani uva huertayrayku, ¿imatawanñá ruwayman karqa?”, nispa (Isaías 5:4).

w06-S 15/6 pág. 18 párr. 2

“Chay uva sachʼata cuiday ari”

Israel nación mana allinta poqosqanrayku, Jehová nerqa muyuyninman jarkʼananpaj churarqa chay rumi perqasninta thuñiykunanta. Niña pipis ramasninta kʼutunmanchu karqa, nitaj pipis asadonwan qhoranmanchu karqa. Chay huertaqa poqonanpaj parata necesitarqa, Diostaj nerqa manaña parachimunanta, astawanpis khishkaswan qhoraswan juntʼaykunanta (Isaías 5:5, 6).

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w24.04 pág. 20 párr. 2

Amapuni paraisonchejmanta llojsipunachu

2 Kay mundoqa chejnikuymanta, sajra ruwaykunamanta juntʼa kashan, manchikunapaj jinataj. Chay chaupipi kausakojtinchejpis, Jehovaqa paraisota jina rikhurichipuwanchej chaypi sonqo tiyasqa kausakunapaj. Chaytaj tʼukunapaj jinapuni (1 Juan 5:19; Apo. 12:12). Jehovaqa yachan Satanaspa mundonqa runasta mayta sufrichisqanta. Kamachisnintataj mayta munakuwasqanchejrayku uj kʼachitu lugarmanpis pusawasunman jina. Chaypitaj Jehovata kusisqa sirviyta atinchej, paraisopi jinañataj kanchej. Diospa Palabrantaj nin chayqa ‘pakakunapaj jina’ kasqanta, “sumaj qarpasqa” huerta jinataj kasqanta (Isa. 4:6; 58:11). Kay jina llakiy tiempospi tiyakuspapis, chay paraisopi kajkunaqa Jehová bendeciwasqanchejrayku may kusisqa kashanchej, sumaj jarkʼasqastaj (Isa. 54:14; 2 Tim. 3:1).

8 AL 14 DE DICIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA ISAÍAS 6–8

“Kaypi kashani. Noqata kachaway”

w18.08 pág. 27 párrs. 14, 15

Jehová Dioswan khuska llankʼana

14 Jehová Diostaqa mayllapipis sirviyta atinchej. Dioswan astawan llankʼayta munaspaqa, pisi hermanoslla kanku chayman ripusunman. Karu lugaresman ripoj hermanosqa profeta Isaías jina ninku. Isaías nerqa: “Señorta parlajta uyarerqani: Pitataj kachasajri? Pitaj nisqaykuta willamonqari? nispa nejta. Chantá noqa nerqani: Kaypi kani, noqata kachaway ari”, nispa (Isa. 6:8). Noqanchejpis Isaías jina Diospa llajtanpi yanapakusunman. Chayrayku qhawarinachej imaynasmantachus Diospaj astawan llankʼayta atisqanchejta.

15 Jesusqa predicanamanta parlaspa jinata nerqa: “Cheqamanta cosechanaqa ashkha, oqharejkunarí pisilla kanku. Chayrayku cosechaj Dueñonmanta mañakuychej cosechanman oqharejkunata kachamunanpaj”, nispa (Mat. 9:37, 38). Chayrayku precursores jina pisi hermanoslla kanku chayman yanapakoj ripusunman chayri wajkunata yanapasunman Diosta karu lugarespi sirvinankupaj. May chhika hermanosqa precursores jina karu lugaresman yanapakoj riporqanku Jehová Diosta, runasta ima munakusqankurayku. Noqanchejpis waj jinasmanta Jehová Diospaj astawan llankʼasunman. Chayta ruwajtinchejqa kusisqallataj kasunchej.

ip-1-S pág. 95 párrs. 15, 16

Jehová Dios santo templonpi kashan

15 Jehová nin imatachus Isaías ninan kasqanta, imatachus llajtan kutichinantapis: “Rispa kay llajtaman nimuy: ‘Qankunaqa kutin kutinta uyarispapis mana entiendeyta atinkichejchu. Kutin kutinta rikuspapis ni imata yachakuyta atinkichejchu’, nispa. Kay runaspa sonqonta rumiyachiy, ninrisninkuta wisqʼaykuy, ñawisninkutapis wisqʼaykuy, ama ñawisninkuwan rikunankupaj, nitaj ninrisninkuwanpis uyarinankupaj, sonqonkuwanpis ama entiendenankupaj, ama Diosman kutirikunankupaj, nitaj sanoyachisqa kanankupaj”, nispa (Isaías 6:9, 10). ¿Chay niyta munanchu Isaías sajra kananta, mana paykunamanta khuyakunanta, ajinamanta judíos Jehovaj contrallanpipuni kanankupaj? Mana. Paykunaqa llajta masisnillantaj karqanku. Jinapis Jehová chaywan nisharqa imaynatachus willayninta japʼikunankuta, Isaías tukuy sonqo kasukuspa chay ruwayninta juntʼajtinpis.

16 Israel llajtallataj juchayoj karqa. Isaías “kutin kutinta” parlajtinpis, paykunaqa willayninta mana japʼikunkumanchu karqa, nitaj entiendenkumanchu karqa. Casi tukuyninku kʼullukunkuman karqa, nitaj uyarillaytapis munankumanchu karqa, ciegospis joqʼaraspis kankuman jina. Isaiasqa paykunaman kutin kutinta parlaspa sutʼita rikucherqa willayninta, nisunman Diospa willayninta sonqonkuwan mana entiendeyta munasqankuta. Kay tiempomanta runaspis ajinallataj kanku. Ashkhasqa mana Jehovaj testigosninta uyariyta munankuchu Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunata willajtinku.

w14 15/12 pág. 6 párr. 2

Uyarinachej entiendenachejtaj

2 ¿Imaraykutaj ashkha runas Jesuspa nisqanta mana entienderqankuchu? Yuyasqallankuta allinpaj qhawasqankurayku, sajra imasta ruwayta munasqankurayku ima. Chayrayku Jesús paykunaman nerqa: “Diospa kamachisqanta qhesachankichej, ñawpa tatasniykichejpa yachachisqankuta ruwanaykichejpaj”, nispa (Mar. 7:9). Chay runasqa, Jesuspa nisqanta mana entiendeyta munarqankuchu, nitaj costumbresninkuta, imatachus yuyasqankuta ima saqeyta munarqankuchu. Paykunaqa uyarishaspapis, uyarisqankuta mana entienderqankuchu (Mateo 13:13-15 leey). ¿Imatataj ruwananchej tiyan Jesuspa yachachiykunasninmanta yachakunanchejpaj?

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w06-S 1/12 pág. 9 párr. 3

Isaías libromanta wakin allin yachachiykuna (ñaupaj kaj)

7:3, 4. ¿Imajtín Jehová salvarqa sajra rey Ajazta? Siriaj reynin, jinallataj Israelpa reyninpis Judaman rispa rey Ajazta atipaykamunankupaj wakichikorqanku. Cuentanmantataj Tabeelpa wawanta churayta munarqanku, Judata kamachinanpaj. Chay yuyaychakusqankoqa Supaypa munayninman jina kasharqa, imajtinchus Diosqa Davidwan tratota ruwarqaña paypa wawasnillan Judapi reyes kanankupaj. Chay wawasninmanta nacenan karqa “Allin Kawsayta Apamoj Rey” (Isaías 9:6).

15 AL 21 DE DICIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA ISAÍAS 9, 10

‘Jatun kʼanchay’ kananta willakorqa

ip-1-S págs. 125, 126 párrs. 16, 17

Allin Kausayta Apamoj Reypa nisqan

16 Isaiasqa nerqa “aswan qhepamanrí” nispa, chay nisqantaj juntʼakorqapuni, chaytaj karqa Jesuspa willasqan. Jesusqa unayta Galileapi tiyakorqa, kikin Galileallapitaj kay jinata willayta qallarerqa: “Janaj pacha reinoqa qayllaykamunña”, nispa (Mateo 4:17). Jesusqa kay imastawan Galileapi ruwarqa: uj orqo kinraypi sumajta yachacherqa, apostolesninta ajllarqa, ñaupaj kaj milagronta ruwarqa. Wañusqamanta kausarimuytawanpis kikin Galileallapitaj phishqa pachaj kuraj tantasqa runasman rikhurerqa (Mateo 5:1–7:27; 28:16-20; Marcos 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Corintios 15:6). Ajinata Jesusqa “Zabulonpa, Neftalijpa” jallpʼasninpi allin imasta ruwaspa, Isaiaspa nisqanta juntʼarqa. Manataj Galileallapichu yachacherqa, Jesusqa tukuynin suyuntinpi willaspa purerqa.

17 Mateoqa nin runasqa “uj jatun kʼanchayta” rikusqankuta. ¿Imataj chay kʼanchay? Isaiasqa qhelqallarqataj: “Laqhapi purej runasqa rikunku jatun kʼanchayta, wañuypa laqhayaynimpi tiyakoj runasmantaj kʼanchaykamun”, nispa (Isaías 9:2). Niraj Jesús kay jallpʼapi yachachispa purishajtin, llulla yachachiykunaqa cheqa yachachiykunata laqhayaykucherqa. Leymanta yachachejkunapis ususninkuta valechinankupaj Diospa kamachisqanta pʼakej kanku (Mateo 15:6). Leymanta yachachejkunaqa “runasta pusaykachaj ciegos” karqanku, chayrayku kʼacha runastaqa mayta ñakʼarichej kanku (Mateo 23:2-4, 16). Jesús Mesías jina rikhurejtintaj ashkha kʼacha runaspa ñawisninku kicharikorqanku (Juan 1:9, 12). Ajinamanta chay jatun kʼanchayqa ninakorqa Jesuspa ruwasqanwan, imastachus tumpamantawan wañusqanrayku ruwanqa, chay imaswanpis (Juan 8:12).

ip-1-S págs. 126-128 párrs. 18, 19

Allin Kausayta Apamoj Reypa nisqan

18 Kʼanchayta tukuy sonqo japʼikojkunaqa manchayta kusikuyta aterqanku. Isaías nillarqapuni: “Chay naciontaqa ashkhata mirachinki. Manchayta kusichinki. Paykunaqa ñaupaqeypi mayta kusikunku, cosecha tiempopi runas jina, guerrapi qhechusqankuta partirakoj runas jina”, nispa (Isaías 9:3). Jesuswan discipulosninwan willasqankurayku sutʼi reparakorqa pikunachus allin sonqoyoj kasqankuta. Paykunaqa Jehovata tukuy sonqo yupaychayta munarqanku, espirituman jina, cheqa kajman jinataj (Juan 4:24). Niraj tawa watallapi may chhika runas cristianoman tukorqanku. Pentecostés 33 watapitaj 3 mil runas bautizakorqanku. Pisi tiemponmantaj “qharisllaraj phishqa waranqa jina karqanku” (Hechos 2:41; 4:4). Cristianos kʼanchayninkuta sumajta kʼancharichisqankurayku, “Jerusalenpitaj creejkunaqa astawan astawan yapakushallarqankupuni, ashkha sacerdotespis creellarqankutaj” (Hechos 6:7).

19 Imaynatachus cosechajkuna ashkha cosecha kasqanmanta mayta kusikunku, chantá imaynatachus guerrapi atipajkuna ashkha valorniyoj imasta partinakuspa kusikunku, ajinallatataj Jesuspa discipulosninpis mayta kusikorqanku yapakushasqankumanta (Hechos 2:46, 47). Tiempowantaj Jehovaqa kʼanchayninta waj nacionespi kʼancharicherqa (Hechos 14:27). Ajinamanta tukuy nacionesmanta runas kusikorqanku Jehovaman qayllaykunankupaj ñan kicharikusqanrayku (Hechos 13:48).

ip-1-S págs. 128, 129 párrs. 20, 21

Allin Kausayta Apamoj Reypa nisqan

20 Mesiaspa ruwasqanqa wiñaypaj kanqa. Chayta reparanchej Isaiaspa nisqanpi. Pay nerqa: “Apasharqanku chay yugota tʼunaranki, hombrosninkumanta kʼaspita, capatazpa kamachinanpa tojnunta, Madianta atipacherqanki chay pʼunchay jina”, nispa (Isaías 9:4). Isaiaspa tiemponmanta ñaupajta, madianitasqa moabitaswan ujchaykukorqanku Israelta juchallichinankupaj (Números 25:1-9, 14-18; 31:15, 16). Aswan qhepamantaj madianitasqa israelitasta mancharicherqanku paykunawan maqanakoj rispa, qanchis watastataj saquearqanku llajtasninkuta, chajrasninkuta ima (Jueces 6:1-6). Jehovataj kamachin Gedeonnejta madianitaspa ejercitosninta atipasqata atiparqa. ‘Madianta atipacherqa chay pʼunchaymanta’ qhepaman manaña imapis rikuchinchu chay nación Jehovaj llajtanta ñakʼarichillasqantapuni (Jueces 6:7-16; 8:28). Jesucristopis Gedeón jinallataj tumpamantawan Jehovaj llajtanpa enemigosninta wañurachenqa (Apocalipsis 17:14; 19:11-21). ‘Madianta atipacherqa chay pʼunchay jinallataj’ wiñaypaj atipasqata atipanqa, manataj runaspa atiyninkuwanchu, manachayqa Jehovaj atiyninwan (Jueces 7:2-22). Diospa llajtantaqa manaña pipis ujtawan ñakʼarichenqañachu.

21 Jehová atiyninwan imatapis ruwasqanqa mana guerrasta allinpaj qhawachinanpajchu. Jesusqa kausarimuspa Allin Kausayta Apamoj Kuraj Kamachejman tukorqa, enemigosninta chinkachispataj wiñaypaj allin kausayta apamonqa. Isaiasqa nin maqanakupaj armasninkuta nina qʼalata ruphaykusqanta. Pay nerqa: “Marchaspa jallpʼata kuyurichej tukuynin botaspis, yawarchasqa tukuynin ropaspis ninapi kanasqa kanqa”, nispa (Isaías 9:5). Manaña pipis ni jaykʼaj marchaspa jallpʼata kuyurichej botasta uyarispa mancharikonqachu. Manaña ni jaykʼaj kanqachu guerrapi yawarchasqa ropas. Guerraspis niña ujtawan kanqachu (Salmo 46:9).

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w25.07 pág. 10, recuadro

¿Imaynatá sumajta yuyaycharisunman?

Qhawarina imaraykuchus Jesús “Sumaj Yuyaychaj” kasqanta, imaynatatajchus pay jina ruwanata.

• Jesusqa yacharqa imatachus ninanta. Yuyaychasqasnenqa Diospa yuyasqanman jinapuni karqa, manataj yuyasqanman jinallachu, chayrayku sumajtapuni yuyaycharej. Jesusqa discipulosninman nerqa: “Imastachus qankunaman niykichej chaykunataqa mana sapallaymantachu parlani”, nispa (Juan 14:10).

¿Imatá yachakunchej? Kuraj runasña kajtinchejpis, sumajtaña yachajtinchejpis, yuyaychasqasninchejqa Diospa Palabranman jinapuni kanan tiyan, manataj yuyasqanchejman jinallachu.

• Jesusqa yacharqa maykʼajchus yuyaycharinanta. Payqa sumajta qhawarej ima ratochus discipulosninta yuyaychariyta, manataj ujllapichu tukuy imata nej, manaqa chay kutipi entiendeyta atinankupaj jinalla (Juan 16:12).

¿Imatá yachakunchej? ‘Uj tiempo tiyan parlanapaj’ (Ecl. 3:7). Chayrayku pillatapis yuyaycharishaspa sumajtaraj qhawarinanchej tiyan ima ratochus yuyaycharinapaj allin kasqanta. Ujllapi ashkhata parlaykojtinchejqa mana entiendewasunchu, desanimakonqataj. Chayrayku necesitasqan imasllata yuyaycharina, ajinamanta aswan sumajta yuyaycharisunchej.

• Jesusqa allinta yuyaychakuspa yuyaycharej. Payqa kutin kutinta apostolesninta yuyaycharerqa kʼumuykukoj sonqo kanankupaj. Chaytataj mana phiñakuspa, respetowantaj ruwarqa (Mat. 18:1-5).

¿Imatá yachakunchej? Ichá pillatapis uj imamanta kutin kutinta yuyaycharinanchej kanqa. Sichus mana phiñakuspa, respetowantaj yuyaycharisunchej chayqa, yuyaychasqanchejta japʼikullanqa.

22 AL 28 DE DICIEMBRE

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA ISAÍAS 11–13

¿Pitaj Mesías kanan karqa?

ip-1-S pág. 159 párrs. 4, 5

Mesías kamachimushajtenqa salvación kanqa, jatun kusiytaj

4 Isaiaspa tiemponmanta ashkha watas ñaupajtaña, Bibliata hebreopi waj qhelqajkuna Mesías jamunanmanta parlallarqankutaj. Chay Mesiastataj Jehová Israelman kachanan karqa ‘Kamachejta jina’ (Génesis 49:10; Deuteronomio 18:18; Salmo 118:22, 26). Isaiasnejtataj Jehovaqa waj imastawan Mesiasmanta willallarqataj: “Jesejpa saphiyoj kʼullunmantaqa uj ramita ijimonqa, saphisninmanta pʼutumojtaj poqonqa” (Isaías 11:1; Salmo 132:11 versiculowan kikinchay). Isaías nerqa “ramita ijimonqa” nispa. Chaywan nishan Mesiasqa Jesejpa mirayninmanta kananta, wawan Davidnejta, pichus Israelmanta rey kananpaj aceitewan jichʼaspa ajllasqa karqa (1 Samuel 16:13; Jeremías 23:5; Apocalipsis 22:16). Mesías chayamojtintaj, Davidpa mirayninmanta chay ‘ijimojqa’ sumajta poqonan karqa.

5 Jamunan karqa chay Mesiasqa Jesús. Mateo nerqa profetaspa parlasqanku juntʼakunanpaj Jesusta “Nazareno” nispa sutichasqankuta. Chayta nishaspataj Isaías 11:1 versiculomanta parlasharqa. Jesustaqa Nazareno nispa suticharqanku Nazaret llajtapi wiñasqanrayku. Nazareno sutitaj Isaías 11:1 versiculopi ‘ijimuy’ palabrata oqharisqanwan casi kikinsina kanku (Mateo 2:23, sutʼinchaynin; Lucas 2:39, 40).

ip-1-S pág. 159 párr. 6

Mesías kamachimushajtenqa salvación kanqa, jatun kusiytaj

6 ¿Imayna kamachejtaj Mesías kanqa? ¿Israelpa chunka ayllusninta tukurpachej sajra kamachej asirio jinachu kanqa? Mana. Isaías nerqa: “Paypa patanmantaj Jehová Diospa espiritun tiyaykonqa. Chayrayku payqa yachayniyoj, sumaj yuyayniyoj kanqa, sumajta yuyaychanqa, atiyniyojtaj kanqa, manchay yachayniyoj kanqa, Jehová Diostataj jatunpaj qhawanqa. Payqa Jehová Diosta manchachikusqanrayku kusisqa kanqa”, nispa (Isaías 11:2, 3 qallariynin). Mesiasqa mana aceitewan jichʼaspachu ajllasqa karqa, manachayqa Diospa espíritu santonwan. Juan Bautistataj chay espirituta paloma jina Jesuspa patanman uraykamusqanta rikorqa, bautizakushajtin (Lucas 3:22). Jehovaj espiritun Jesuspa “patanman” uraykamusqanrayku payqa yachayniyoj, sumaj yuyayniyoj, sumajta yuyaychan, atiyniyoj, manchay yachayniyojtaj. Uj kamachej ajina kasqanqa may sumajpuni.

w23.06 pág. 15 párr. 5

¿Imaraykutaj Jehovata manchachikuna tiyan?

5 Diosta manchachikoj chayri mayta respetaj runaqa payta munakun, nitaj imatapis ruwayta munanchu sonqonta nanachinanpaj jinaqa. Jesuspis ‘Diosta manchachikoj’ (Heb. 5:7). Jinapis mana kharkatiywanchu payta manchachikoj (Isa. 11:2, 3). Astawanpis Tatanta tukuy sonqo munakoj, kasukuytapunitaj munaj (Juan 14:21, 31). Noqanchejpis Jehovata tukuy sonqo respetanchej, jatunpajtaj qhawanchej, munakuyniyoj Dios, yachayniyoj Dios, cheqan kajta ruwaj Dios, atiyniyoj Diostaj kasqanrayku. Chantapis payqa maytapuni munakuwasqanchejrayku qhawamushan yachachisqanta imaynatachus japʼikushasqanchejta. Chayrayku mana kasukuspaqa llakichinchej, kasukuspataj sonqonta kusichinchej (Sal. 78:41; Pro. 27:11).

ip-1-S pág. 160 párr. 9

Mesías kamachimushajtenqa salvación kanqa, jatun kusiytaj

9 Isaiasqa imaynatachus Mesías kamachimunanta willan: “Payqa mana rikusqanman jinallachu juzganqa, nitaj uyarisqanman jinallachu justiciata ruwanqa” (Isaías 11:3 tukukuynin). Demandashasunkuman chayqa, ¿munajwacharí ajina juez juzgasunanta? Runasta juzgashaspa Jesusqa mana llullasta creenqachu, nitaj qhapaj kayninkuman jinachu juzganqa. Jesusqa allintapuni llullasta reparayta yachan, juzgashaspataj mana runaspa rijchʼayninman jinachu juzganqa, payqa imaynachus sonqonchej ukhupi kasqanchejta yachan (1 Pedro 3:4). Congregacionpi juzgajkunaqa Jesús jinallataj juzgananku tiyan (1 Corintios 6:1-4).

ip-1-S pág. 161 párr. 11

Mesías kamachimushajtenqa salvación kanqa, jatun kusiytaj

11 Jesusqa yachachisqasninta kʼamispaqa, maychus kajta kʼamej uyarikunankupaj jina, ancianospis kikillantataj ruwankuman. Juchata ruwajkunarí astawan juchachasqa kanqanku. Dios kay mundomanta cuentata mañajtin, Mesiasqa kay mundota varawan jina castiganqa (Salmo 2:9, kikinchay Apocalipsis 19:15). Chaymantaqa manaña kanqachu sajra runas, runasta ñakʼarichinankupajqa (Salmo 37:10, 11). Jesusqa wakichisqa kashan justiciata ruwananpaj, kusiy kausaytataj apamunanpaj (Salmo 45:3-7).

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w22.09 pág. 20 párr. 2

“Cheqan kajta ruwanankupaj ashkhasta” yanapakun

2 Tukuy chay kausarimojkunaqa ashkhataraj yachakunanku kanqa (Isa. 26:9; 61:11). Chayrayku tukuy runasman ni jaykʼaj jina yachachikunan kanqa (Isaías 11:9, 10 leey). Mana cheqan runasqa yachakunanku kanqa Jesucristomanta, Diospa Gobiernonmanta, Jesuspa wañuyninmanta, Jehovaj sutin, chantá paylla kamachej kasqanpis may importante kasqanmanta. Cheqan runaspis yachakunallankutaj kanqa imatachus Jehová munayninmanta pisimanta pisi llajtanman sutʼinchasqanta. Paykunamanta wakenqa Biblia qhelqayta tukukunanpaj ashkha watas faltashajtinraj wañuporqanku. Chayrayku mana cheqan runaspis cheqan runaspis ashkhataraj yachakunanku kanqa.

29 DE DICIEMBRE AL 4 DE ENERO

BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA ISAÍAS 14–16

Diospa llajtanpa enemigosnenqa castigasqapuni kanku

w23.01 pág. 4 párr. 10

Diospa Palabranqa “cheqanpuni”

10 Bibliamanta ashkha profeciasqa juntʼakunña. Chaykunamanta wakenqa juntʼakusqankumanta may chhika watas ñaupajtaña qhelqasqa karqanku. Runas ñaupa tiempopi imaschus pasasqanmanta estudiasqankutaj, chay profecías juntʼakusqanta sutʼita rikuchin. Chaytaj mana tʼukuchiwanchejchu. Noqanchejqa yachanchej chay profeciasqa Jehovamanta jamusqanta (2 Pedro 1:21 leey). Manchay atiyniyoj Babilonia llajta chinkarparichisqa kasqanpi piensarina. Jaqay 778, 732 watas chaynejpi Jesús niraj jamushajtin, Jehovaqa profeta Isaiasta yuyaycharqa Babilonia llajta atipasqa kananmanta qhelqananpaj. Chantapis chay llajtata atipajqa Ciro kananta nerqa, sumajsitutataj sutʼincharqa imaynatachus llajtaman yaykuykunanta (Isa. 44:27–45:2). Nillarqataj tiempowanqa Babilonia thuñisqa kananta, niñataj ni pi chaypi tiyakunanta (Isa. 13:19, 20). Chay nisqantaj tukuysitunpuni juntʼakorqa. 539 watapi Jesús niraj jamushajtin, medoswan persaswanqa Babiloniaman yaykuykuspa japʼikaporqanku. Kunanqa maypichus chay sumaj jatun llajta karqa chay lugarqa raqayllaña kashan, nisunman laqayasllaña (tabletaykipi chayri celularniykipi, Wiñaypaj kusisqa kausakuy libropi lección 03 punto 5 nisqapi Bibliaqa Babilonia llajta chinkananta nerqa nisqa videota qhawariy).

ip-1-S pág. 189 párr. 1

Jehová nacionespa contranpi parlan

JEHOVAQA llajtanta mana allinta ruwasqankumanta cheqanchananpaj waj nacionesmanta valekunman. Jinapis ni jaykʼaj saqenchu chay naciones Jehovallata yupaychaypa contranta ima sajratapis ruwanallankuta, jatunchakunankuta chayri chejnikunankuta. Chayrayku ñaupajmantaña “Babiloniaj contranta parlarqa” (Isaías 13:1). Chaywanpis Babiloniaqa aswan qhepamanraj enemigonku kanman karqa. Isaiaspa tiemponpeqa Asiria nación Diospa llajtanta ñakʼarichisharqa, norte ladomanta Israelpa ayllusninta chinkarparicherqa, Judatapis casi tukuyninta chinkarparicherqa. Jinapis asiriosqa mana atipasqatachu atiparqanku. Isaías nerqa: “Angelesta kamachej Jehová Diosqa juraspa nin: “Imatachus ruwakunanta nerqani, chayqa ruwakonqapuni […]. Asiriotaqa nacionniypi ñatʼurpasaj, orqosniypitaj sarurasaj. Yugonqa manaña llajtayta atiykonqachu, chay llasa qʼepinpis hombrosninmanta apaqasqa kanqa”, nispa (Isaías 14:24, 25). Isaías chayta nisqanmanta pisi tiempollanman Judaj contranta oqharikoj Asiria chinkarparichisqa karqa.

ip-1-S pág. 194 párr. 12

Jehová nacionespa contranpi parlan

12 ¿Maykʼajtaj chay profecía juntʼakunman karqa? Pisi tiempollanman. “Chay imasta Jehová Diosqa Moabmanta nisqaña. Kunantaj Jehová Diosqa nin: ‘Kinsa watamantawan Moab jatunpaj qhawasqa kasqanqa manakajman tukonqa, sinchʼi chʼajwas kasqanrayku. (Chay watasqa yupasqa kanqa imaynatachus peonqa trabajasqan watasta allinta yupakun ajinata). Puchojkunataj allin pisilla kanqanku, mana kasuylla’” (Isaías 16:13, 14). Chaypi nisqanman jina ñaupa imasta tarisqanku sutʼita rikuchin 700, 800 watas chayta Moab manchay ñakʼarichisqa kasqanta, ashkha lugaresnintaj chʼusajpacha rikhurisqanta. Tiglat-piléser III, payman impuestota pagaj kamachejkunaj sutisninkutawan khuska Moabmanta Salamanuj sutinta oqharerqa. Senaqueribqa impuestota pagachikorqa Moabmanta rey Kammusunadbiwan. Asiriamanta Esar-hadonwan Asurbanipalwantaj nerqanku moabita reyes, Musuriwan Kamashaltuwan atiyninkupi kasqankuta. Moabitasqa may chhika watas ñaupajtaña llajta jina chinkarparqanku. Moabitaspa llajtasninkuta thuñisqata tarisqankuta nejtinkupis, kunankamaqa may pisi imasllata tarinku chay nacionmanta, nisunman Israelpa enemigon nacionmanta.

Sumaj yachachiykunata maskʼana

w06-S 1/12 pág. 10 párr. 10

Isaías libromanta wakin allin yachachiykuna (ñaupaj kaj)

14:1, 2. ¿Imaynatá judíos ‘presocharqanku chaykunata presosta jina japʼerqanku, sinchʼita trabajachejkunatataj mandonkupi japʼerqanku’? Kay profeciaqa Jehová Diospa kamachisninpi juntʼakorqa. Chaykunamanta ujnin karqa Daniel. Payqa Babiloniata medopersa kamachishajtin, chaypi jatun cargoyoj karqa. Ujnintaj Ester karqa. Payqa Persiamanta reinaman tukorqa, Mardoqueotataj tukuynin Persiaj japʼiyninpi aswan kuraj kamachej kananpaj churarqanku.

    Quechuapi publicaciones (2004-2026)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj