INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quechua (Bolivia)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • REUNIONES
  • g23 1 kaj
  • Montes

Kay videoqa mana kanchu.

Perdonariwayku, ima problemachá kan.

  • Montes
  • ¡Rijchʼariy! 2023
  • Subtítulos
  • Kaykunapiwan tiyan
  • ¿Imataj pasashan montesninchejwan?
  • Jallpʼanchejqa kausay mana chinkananpaj jina ruwasqa kashan
  • Allinchayta munanku
  • ¿Imaraykú sumaj imasta suyakusunman?¿Imatá Biblia nin?
  • Kapuynin
    ¡Rijchʼariy! 2023
¡Rijchʼariy! 2023
g23 1 kaj
Uj warmi montepi puenteta pasashan.

¿IMATAJ KANQA JALLPʼANCHEJWAN?

MONTES

MONTESTAQA “jallpʼaj pulmonesnin” nispa ninku, kausanapaj necesitakusqanrayku. Sachʼasqa chʼichi samayta, nisunman dióxido de carbonota chʼonqanku, chaytaj runapajqa mana allinchu kanman. Chantapis sachʼasqa llimphu aireta wijchʼumunku, chayta samaspataj tukuypis kausanchej. Jallpʼa patapi kausaj animales, plantaspis casi tukuyninkupuni montespi kausakunku. Manachus montes kanman chayqa, nichá kausay kanmanchu.

¿Imataj pasashan montesninchejwan?

Tarpunapaj aswan jallpʼas kananpajqa, sapa wata may chhika millones sachʼasta kʼutunku. Pasaj 75 wataspi jina may chhika sachʼasta kʼutusqankurayku, mundo enteropi kaj montesmanta khuskanpuni chinkapunña.

Uj monte chinkapojtenqa chaypi kaj plantas, animalespis chinkapullankutaj.

Jallpʼanchejqa kausay mana chinkananpaj jina ruwasqa kashan

May montespichus sachʼasta kʼutorqanku chaykunaqa, tʼukunapaj jinapuni watejmanta wiñayta atinku, astawantaj jatunyayta atinku. Kay qhepa watasllapi ecologistasqa, mayta tʼukorqanku kʼutusqa sachʼasniyoj jallpʼasqa usqhayllata kutirikusqankumanta, watejmantataj sumaj montesman tukusqankumanta. Wakinmanta parlarina.

  • Wakin jallpʼasmantaqa sachʼasninta qʼalata kʼutorqanku chaypi tarpunankupaj, tarpuytawantaj saqeporqanku. Chay jallpʼasta estudiajkunamanta wakintaj, repararqanku imaynatachus watejmanta chay sachʼas kutirikusqanta. Americapiwan, África Occidentalpiwanqa 2.200 jallpʼasta estudiarqanku. Repararqankutaj chunka wataspi, chay jallpʼasqa watejmanta sumaj jallpʼasman tukusqankuta, mosoj monte kananpaj jina.

  • Science revista nisqanman jina, yachayniyoj runasqa ninku 100 wataspi jina jallpʼasqa watejmanta sumajta kutirikuyta atisqankuta, chaypi imaymana sachʼas, animalespis kananpaj jina. Ajinata kutirikuyta atinku mana runaj yanapaynillanwan.

  • Niraj unaychu Brasilpeqa uj grupo científicos kikincharqanku sapallanmanta kutirikoj montesta, runaj yanapayninwan kutirikoj monteswan.

  • Chay jallpʼaspi mana waj sachʼasta plantajtinkupis, phishqa watasllapi chaypipuni wiñaj sachʼasqa watejmanta juntʼaykorqa. National Geographic revistapi nerqa cientificosqa chaymanta mayta tʼukusqankuta.

    ¿YACHARQANKICHU?

    Watejmanta monteayta atinman

    Tarpunankupaj sachʼasta kʼutorqanku, chaymantataj saqeporqanku. Chunka watasninmantaj sachʼas wiñashankuña. Pachaj watasninmantaj sachʼasqa montearishankuña.

    Wakin jallpʼasmantaqa tarpunankupaj sachʼasta kʼutorqanku, chaymantataj saqeporqanku. Chaykunaqa sapitallankumanta tʼukunapaj jina kutiripuyta atinku. Waj imasrayku chinkarqanku chay montespis, ajinallatataj kutirikunkuman.

Allinchayta munanku

Mundontin enteropi wakin imasta ruwakushan kankuraj chay montesta cuidanankupaj, pierdecherqanku chay montestataj kutirichinankupaj. Naciones Unidas nisqanman jina ajinata cuidanankupaj kallpachakusqankurayku, kay qhepa 25 wataspi mundo enteropi sachʼasta mashkhatachus kʼutoj kanku chaymanta, niña ni khuskantapis kʼutukushanchu.

Pero astawanraj kallpachakunanku tiyan. Organización Global Forest Watch nisqanman jina, kay qhepa wataspi tropicospi montes chinkasqanqa casi kikillanpuni kashan.

Mana leyesta kasuspa sachʼasta kʼutusqankuwanqa, may chhikata qolqechakunku. Chaywantaj mundontinmanta montesta chinkachishanku.

Sachʼasta estudiaj runa qhawashan mayqen sachʼachus kʼutunapaj jinaña kasqanta.

Sachʼasta estudiaj runasqa, midirikuspalla aswan poqosqa sachʼasta kʼutunankupaj encargakunku, mosoj montespis kananpaj.

¿Imaraykú sumaj imasta suyakusunman?¿Imatá Biblia nin?

“Jehová Diosqa chay huertapi wiñacherqa tukuy rijchʼaj sumaj sachʼasta, sumaj poqoyniyojta” (Génesis 2:9).a

Montesmanta necesitasqallanchejta orqhojtinchejqa, sapitallankumanta kutirikuyta atinku, Diosninchej chaypaj jina ruwasqanrayku. Payqa mana munanchu montes chinkanankuta, chaypi kausajkunatataj sumajta cuidayta munan.

Biblia nisqanman jina, Diosqa mana saqenqachu runas kay jallpʼapi imasta mana midirikuspa pierdechinallankutapuni. Nillataj saqenqachu jallpʼanchejta tukuchinankuta, chaypi kaj kausajkunatapis. “Diosqa nin jallpʼanchej mosojyananta” nisqa yachaqanata leeriy kay revistaj 15 paginanpi.

a Jehovaqa Diospa sutin (Salmo 83:18).

ASTAWAN YACHAKUNAYKIPAJ

Uj qhariwarmi kusisqa paraisopi kashanku.

Runas mana midirikuspa jallpʼanchejpi kaj imasta pierdechejtinkupis, ¿imaraykutaj nisunman jallpʼanchej mana chinkananta? Jw.org paginapi ¿Imapajtaj Dios jallpʼata ruwarqa? nisqa videota qhawariy.

    Quechuapi publicaciones (2004-2025)
    Wisqʼanapaj
    Yaykunapaj
    • Quechua (Bolivia)
    • Wajman apachinapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Yaykunapaj
    Wajman apachinapaj