49 YACHAQANA
Wiñaypaj kausakuyta atinchej
“Kaymin wiñay kausayqa” (JUAN 17:3).
147 TAKIY Wiñay kausay kanqa
¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN?a
1. ¿Imaynatá yanapawanchej Jehová wiñay kausayta qoyta munawasqanchejpi tʼukuriy?
JEHOVÁ DIOSQA kasukojkunaman ‘wiñay kausayta’ qonanta nin (Rom. 6:23). Chay nisqanpi tʼukurejtinchejqa, payta astawan munakunchej. Kaypi tʼukurina: Tatanchej Jehovaqa mayta munakuwasqanchejrayku chay sumaj regalota qoyta munawanchej, ajinamanta ni jaykʼaj paymanta tʼaqakunanchejpaj.
2. ¿Imaynatá yanapawanchej Dios wiñay kausayta qonawanchejta niwasqanchej?
2 Diosninchej wiñay kausayta qonawanchejta niwasqanchejqa, pruebaspi rikukuspa sinchʼita sayanapaj yanapawanchej. Enemigosninchej wañuchinawanchejta niwajtinchejpis, Jehovata sirvikullasunpuni. ¿Imarayku? Yachanchej wañupunanchejkama Jehovata mana wasanchaspa sirvikojtinchejqa, pay kausarichimunawanchejta. Suyakuytataj atisun niña ujtawan wañuyta (Juan 5:28, 29; 1 Cor. 15:55-58; Heb. 2:15). ¿Imaraykutaj seguros kashanchej wiñaypaj kausakuyta atinanchejmanta? Wakinta qhawarina.
JEHOVAQA WIÑAYPAJ KAUSAN
3. ¿Imaraykutaj seguros kashanchej Jehová wiñay kausayta qoyta atiwasqanchejmanta? (Salmo 102:12, 24, 27).
3 Jehovaqa kausay yaku juturi, wiñaypajtaj kausan. Chayrayku yachanchej noqanchejmanpis wiñay kausayta qoyta atiwasqanchejta (Sal. 36:9). Bibliamanta wakin versiculosta qhawarina. Chaykunapeqa sutʼita rikuchin Jehovaqa wiñaymantapacha kasqantapuni, wiñaykamataj kanallantapuni. Salmo 90:2 nin Diosqa “wiñaymantapacha wiñaykama” kasqanta. 102 Salmopipis chayman rijchʼakojllatataj nin (Salmo 102: 12, 24, 27 leey). Profeta Habacucpis Tatanchej Jehovamanta parlaspa kayta nerqa: “Jehová Diosníy, ¿manachu wiñaymantapachaña karqanki? Diosníy, Santo Diosníy, qanqa mana wañunkichu”, nispa (Hab. 1:12).
4. ¿Imajtín mana llakikunachu tiyan Jehová wiñaypaj wiñaynintinpaj kasqanta mana entiendeyta atillajtinchej?
4 Jehová “wiñaypaj wiñaynintinpaj” kasqanta, ¿nichu entiendeyta atillanki? (Isa. 40:28). Mana qanllachu ajinapi rikukunki. Elihupis Diosmanta kayta nerqa: “Payqa mana yupay atina watasniyoj”, nispa (Job 36:26). Uj imata mana entiendesqanchejqa, mana niyta munanchu chay mana kasqanta. Sutʼincharinapaj: Ichapis mana entiendeyta atillasunmanchu imaynachus kʼanchay kasqanta. Jinapis chayqa mana niyta munanchu kʼanchay mana kasqanta. Ajinallatataj ichapis runasqa mana jaykʼaj entiendeyta atillasunchu Jehová mana qallariyniyoj, nitaj tukukuyniyoj kasqanta. Jinapis chayqa mana niyta munanchu Dios mana wiñaypajchu kasqanta. Ruwawajninchej imaynachus kasqanqa mana noqanchej entiendeyta atisqanchejmantachu kashan (Rom. 11:33-36). Chantapis payqa niraj kay jallpʼapi kaj imaspis, ni cielopi kaj imaspis, nisunman ni intipis, ni estrellaspis kashajtin karqaña. Sutʼita yachanchej Bibliaj kay nisqan cheqapuni kasqanta: “Paymin kay jallpʼataqa ruwarqa, paymin atiyninwan ruwarqa”, ‘paymin cielotapis mastʼarqa’, nispa (Jer. 51:15; Hech. 17:24). ¿Ima razontaj kapullawanchejtaj wiñaypaj kausakuyta atinanchejmanta mana iskayrayanapaj? Chaytañataj qhawarina.
WIÑAYPAJ KAUSAKUNAPAJ RUWASQA KANCHEJ
5. ¿Ima suyakuyniyojtaj karqanku Adanwan Evawan?
5 Jehová kay jallpʼapi tukuy kausayniyojkunata ruwasqanmantaqa, runaslla mana wañunankuchu karqa. Paykunamanqa kay sumaj suyakuyta qorqa: Wiñaypaj kausakuyta atinankuta. Jinapis Jehovaqa Adanman kayta nerqa: “Allin kajta, mana allin kajta yachanamanta sachʼaj poqoynintaqa amapuni mikhunkichu. Chay sachʼaj poqoynintachus mikhunki chayqa, chay pʼunchaypacha wañunki”, nispa (Gén. 2:17). Sichus Adanwan Evawan Jehovata kasukunkuman karqa chayqa, mana wañunkumanchu karqa. Jehovaqa uj pʼunchay saqenmanpuni karqa ‘kausay sachʼamanta’ mikhunankuta. Chaywan paykunaqa sutʼita yachankuman karqa “wiñaypaj” kausakunankuta (Gén. 3:22).b
6, 7. 1) ¿Imaspiwantaj sutʼita reparanchej mana wañunapajchu ruwasqa kasqanchejta? 2) ¿Imatataj qan ruwayta munawaj wiñaypaj kausakushajtiyki? (Dibujosta qhawariy).
6 Wakin cientificosqa estudiaspa repararqanku ñojtunchejqa ashkha imasta yachakuyta atisqanta, kay tiempopi tukuy kausayninchejpi yachakusqanchejtaj ni kantunpis kasqanta. Chaytaj tʼukunapaj jinapuni. 2010 watapi Estados Unidosmanta cientificospa ujnin revistankupi nerqa, ñojtunchejqa tres millones horasniyoj videota qhawasqanchejta jallchʼayta atisqanta, chaytataj 300 kuraj wataspi qhawasunman. Jinapis ñojtunchejqa chay nisqankumanta astawanrajsina jallchʼayta atinman. Chaytaj rikuchiwanchej Jehovaqa runaj ñojtunta ruwasqanta mana 70 chayri 80 watasta yachakusqanta jallchʼanallanpajchu, manachayqa may chhikatawanraj (Sal. 90:10).
7 Chantapis Jehovaqa wiñaypaj kausakuyta mayta munanapaj jina ruwawarqanchej. Biblia nin jina, Diosqa ‘runaspa sonqosninkuman wiñay kausayta churarqa’ (Ecl. 3:11). Chayrayku nisunman wañoyqa noqanchejpaj uj enemigo kasqanta (1 Cor. 15:26). Kaypi tʼukurina: Sinchʼita onqoykojtinchej, ¿jinallachu kakunchej? ¿Nichu imatapis ruwanchej? Mana, ¿icharí? Astawanpis doctorman rinchej, jampistapis tomanchej sanoyakunapaj. Arí, tukuy imata ruwanchej mana wañuyta munaspa. Chantapis uj munasqa familiarninchej wañupojtin, jovenpis machitupis kachun, mayta llakikunchej. Chay llakiyninchejtaj mana uj ratollapichu chinkapun (Juan 11:32, 33). Noqanchejqa yachanchej Ruwawajninchej Jehovaqa mayta munakuwasqanchejta. Chayrayku manachus munaynin kanman karqa chayqa, mana wiñaypaj kausakuyta munanapaj jinachu ruwawasunman karqa. Jinapis mana chayraykullachu creenchej wiñaypaj kausakuyta atisqanchejta. Jehovaqa imatachus qallariypi runaspaj munasqanta mana cambianchu. Chayta juntʼananpaj imastachus Jehová ñaupajta ruwasqanmanta, imastachus kunan ruwashasqanmantapis wakinta qhawarina.
Wiñaypaj kausakuyta suyakushasqanchejrayku, imastachus qhepaman ruwananchejpi piensariy mayta gustawanchej (7 parrafota qhawariy).c
JEHOVAJ MUNAYNENQA MANA CAMBIANCHU
8. ¿Imatá Isaías 55:11 sutʼita rikuchiwanchej Jehovaj munayninmanta?
8 Adanwan Evawan juchallikusqankurayku, tukuy wawasnin wañuyta herenciata jina japʼinchej. Jinapis Jehovaqa munayninta mana cambiarqachu (Isaías 55:11 leey). Payqa munashallanpuni kasukoj runas wiñaypaj kausakunankuta. Chaytataj yachanchej Jehová munayninta juntʼananpaj imastachus nisqanrayku, imastachus ruwasqanrayku ima.
9. ¿Imatataj Jehová ruwananta ninña? (Daniel 12:2, 13).
9 Jehovaqa ninña wañusqasta kausarichimunanta, wiñaypajtaj kausakuyta atinankuta (Hech. 24:15; Tito 1:1, 2). Jobqa sutʼita yacharqa Jehovaqa wañusqasta mayta kausarichiyta munashasqanta (Job 14:14, 15). Profeta Danielpis yacharqa runasqa kausarimunankuta, wiñaypajtaj kausakuyta atinankuta (Sal. 37:29; Daniel 12:2, 13 leey). Jesuspa tiemponmanta judiospis, yachallarqankutaj Jehovaqa cheqa sonqo kamachisninman “wiñay kausayta” qonanta (Luc. 10:25; 18:18). Jesusqa ashkha kutispi kausarimuy kananmanta parlarqa, paytapis Tatan kausarichimorqa (Mat. 19:29; 22:31, 32; Luc. 18:30; Juan 11:25).
Elías uj wañusqata kausarichimusqan, ¿imatá sutʼita rikuchiwanchej? (10 parrafota qhawariy).
10. ¿Imatá rikuchin ñaupa tiempopi wañusqas kausarimusqanku? (Dibujota qhawariy).
10 Jehovamin kausayta qowanchej, payllataj wañusqastapis kausarichimuyta atin. Profeta Eliasman atiyta qorqa Sareptamanta viudaj wawanta kausarichimunanpaj (1 Rey. 17:21-23). Aswan qhepamantaj, profeta Eliseoqa Diospa yanapayninwan, Sunemmanta uj warmej wawanta kausarichimullarqataj (2 Rey. 4:18-20, 34-37). Chay kutispi, waj kutispiwan wañusqas kausarichisqas kasqankoqa rikuchin Jehová wañusqasta kausarichimunanpaj atiyniyoj kasqanta. Jesuspis kay jallpʼapi kashajtin, sutʼita rikucherqa Tatanqa paymanpis chay atiyllatataj qosqanta (Juan 11:23-25, 43, 44). Kunanqa Jesús cielopi kashan, Diostaj payman ‘tukuy atiyta qon cielopi, jinallataj kay jallpʼapipis’. Chayrayku Jesusqa juntʼayta atin ‘sepulturaspi tukuy kajkuna’ kausarimonqanku nisqanta. Kausarimojkunataj wiñaypaj kausakuyta suyakonqanku (Mat. 28:18; Juan 5:25-29).
11. ¿Imaynatá Jesuspa wañuynin yanapawanchej?
11 ¿Imaraykú Jehová munasqa Wawanta mayta sufrichispa wañuchinankuta saqerqa? Jesusllataj sutʼincharqa: “Diosqa chay jinatapuni kay mundomanta runasta munakusqanrayku, uj kʼata Wawanta qorqa, ajinamanta pillapis paypi creejqa mana wañunanpaj, manachayqa wiñay kausayniyoj kananpaj”, nispa (Juan 3:16). Diosqa Wawanpa kausayninta qorqa juchasninchejmanta perdonasqa kananchejpaj, ajinamanta wiñay kausayta japʼiyta atinanchejpaj (Mat. 20:28). Chaytaj Diospa munaynin juntʼakunanpaj may importante kashan. Chaymanta parlaspa apóstol Pablo kayta nerqa: “Imaynatachus wañoyqa uj runanejta rikhurerqa, ajinallatataj wañuymanta kausarimuypis uj runanejllatataj kanqa. Imaynatachus Adannejta tukuy wañushanku, ajinallatataj Cristonejta tukuy kausarichisqa kanqanku”, nispa (1 Cor. 15:21, 22).
12. ¿Imaynatá Jehová munayninta juntʼanqa?
12 Jesusqa discipulosninman yachacherqa, orakushaspa Diospa Gobiernon jamunanta mañakunankuta, kay jallpʼapi Tatanpa munaynin ruwakunantapis (Mat. 6:9, 10). Diospa munaynin ukhupitaj kashan, runas kay jallpʼapi wiñaypaj kausakunanku. Chaypajtaj Jehovaqa Wawanta Gobiernonmanta Rey kananpaj churarqa, 144.000 runastataj tantashan munayninta juntʼaypi Jesusta yanapanankupaj (Apo. 5:9, 10).
13. ¿Imatataj Jehová kay tiemponchejpi ruwashan, chanta imatá qan ruwanayki kanman?
13 Kay tiemponchejpi Jehovaqa “may chhika runasta” tantashan, wakichishantaj Gobiernonpa kamachiyninpi kausakunankupaj (Apo. 7:9, 10; Sant. 2:8). Kay mundopi runas chejninakusqankurayku, guerras kasqanrayku tʼaqanasqa kajtinkupis, Dios tantashan chay runasqa mayta kallpachakushanku sonqonkumanta tukuy chejnikuyta tʼiranankupaj. Paykunaqa espadasninkumanta arado rejastapis ruwakushankumanña jina kashanku (Miq. 4:3). Nitaj guerrasman rinkuchu, maypichus may chhika runas wañunku chayman. Astawanpis runasta yanapanku “cheqa kaj kausayta” japʼikunankupaj. Chaytataj ruwanku Diosmanta, munayninmantawan yachachispa (1 Tim. 6:19). Diospa Gobiernonta apoyasqankurayku, ichapis familiaresninku paykunaman churanakunku chayri qolqemanta pisisqa kanku. Jinapis Jehovaqa imatachus necesitasqankuta paykunaman qonpuni (Mat. 6:25, 30-33; Luc. 18:29, 30). Tukuy kaytaj rikuchiwanchej Diospa Gobiernonqa kasqantapuni, Jehovaj munaynintataj juntʼanallantapuni.
SUMAJ KAUSAY JAMUSHAN
14, 15. Jehová wañuyta wiñaypaj chinkachinanta nisqan, ¿imaynatá juntʼakonqa?
14 Jesusqa cielopi Diospa Gobiernonpi Rey jina kamachishanña, Jehovaj tukuy nisqasnintataj juntʼanqa (2 Cor. 1:20). 1914 watamantapacha enemigosninta chakisnin uraman churashan (Sal. 110:1, 2). Tumpamantawanqa paywan 144.000 ajllasqaswan atipayta tukuchanqanku, sajra runastataj chinkachenqanku (Apo. 6:2).
15 Waranqa watasta Jesús kamachishajtin, wañusqasta kausarichimonqa, tukuy kasukojkunatataj yanapanqa mana juchayojman tukunankupaj. Qhepa kaj prueba pasaytataj, pikunatachus Jehová cheqan runaspaj qhawanqa chaykunaqa “kay jallpʼata herenciata jina japʼenqanku, kay jallpʼapitaj wiñaypaj kausakonqanku” (Sal. 37:10, 11, 29). “Qhepa kaj enemigoqa wañuy, chaytaj chinkachisqa kanqa” (1 Cor. 15:26). ¡Chayqa may kusiypuni!
16. ¿Imaraykutaj astawanpis Jehovata sirviyta munanchej?
16 Yachakunchej jina, Diospa Palabranpipuni nishasqanrayku, wiñaypaj kausakuyta suyakushanchej. Chay suyakuytaj yanapawanchej kay qhepa pʼunchaykunapi kausay may llakiy kashajtinpis Jehovata mana wasanchaspa sirvikunallapajpuni. Jinapis Jehovata kusichiyta munanchej chayqa, mana salvakuyta munaspallachu Jehovata, Jesustapis mana wasanchanachu tiyan, manachayqa paykunata tukuy sonqo munakusqanchejrayku (2 Cor. 5:14, 15). Chay munakuytaj tanqawanchej paykuna jina ruwanapaj, suyakusqanchejmantataj wajkunaman willarinapaj (Rom. 10:13-15). Mana noqallanchejpi yuyanapaj, wajkunaman qorikuytapis yachanapaj astawan kallpachakusqanchejman jina, Jehovaqa astawan munanqa wiñaypaj amigonchej kayta (Heb. 13:16).
17. ¿Imatá sapa ujninchej ruwananchej tiyan? (Mateo 7:13, 14).
17 Noqanchejrí, ¿wiñaypaj kausakonqanku chaykuna ukhupichu kasun? Jehovaqa chayta munan, jinapis noqanchej kallpachakunanchej tiyan kausayman pusaj ñanpi kanallapajpuni (Mateo 7:13, 14 leey). Chanta, ¿imaynataj kausay kanqa wiñaypaj kausakushajtinchej? Chayta qhepan yachaqanapi yachakusun.
141 TAKIY Kausayqa sumaj bendición
a ¿Maytachu munashanki wiñaypaj kausakuyta? Jehovaqa niwanchej wañunanchejmanta uj pʼunchay manaña llakikunanchejta. Kay yachaqanapitaj imaraykuchus Jehovaj chay nisqanpi mana iskayrayaspa creeyta atisqanchejmanta parlarisun.
b “Bibliapi ‘wiñaypaj’ palabra rikhurejtin” nisqa recuadrota leeriy.
c DIBUJOS: Uj kuraj hermanitoqa wiñaypaj kausakushajtin imastachus ruwayta munasqanpi piensarishan.