27 YACHAQANA
¿Imaraykutaj Jehovata manchachikuna tiyan?
“Jehová Diosta manchachikojkunaqa paypa amigosnin kanku” (SAL. 25:14).
8 TAKIY Jehová Dios pakakunay
¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN?a
1, 2. Salmo 25:14 nisqanman jina, ¿imatá ruwananchej tiyan Jehovaj sumaj amigosnin kanapaj?
¿IMAYNATAJ kananchej tiyan piwanpis sumaj amigos kanapaj? Ichapis nisunman sumaj amigosqa munanakunanku kasqanta, purajmantataj yanapanakunanku kasqanta. Jinapis nichá yuyallasunmanpischu piwanpis sumaj amigos kanapajqa, payta manchachikunanchej kasqanta. Chaywanpis kay yachaqanapaj texto nin jina, Jehovawan sumaj amigos kanapajqa payta manchachikunanchej tiyan (Salmo 25:14 leey).
2 Mashkha unayña testigos kaspapis, tukuyninchej Jehovaj sonqonta nanachiyta manchachikunallanchejpuni tiyan. Jinapis, ¿imataj niyta munan Diosta manchachikuy? ¿Imaynamantá payta manchachikuyta yachakusunman? ¿Imatá Diosta manchachikuymanta yachakusunman mayordomo Abdiasmanta, kuraj kaj sacerdote Jehoiadamanta, rey Jehoasmantawan?
¿IMATAJ NIYTA MUNAN DIOSTA MANCHACHIKUY?
3. ¿Imaynatá manchachikuy yanapawanchej?
3 Wakin kuteqa imamantapis jarkʼakuyta munasqanchejrayku, imatapis ruwarpallayta manchachikunchej. Ajinata manchachikoyqa allillan, imajtinchus chayqa yanapawanchej allin yuyaywan imatapis ruwanapaj. Uj qaqa puntamanqa mana anchata chimpaykullanchejchu urmaykunanchejta manchikusqanchejrayku. Wañuy patapi rikukunanchejpaj jina kajtinchejtaj, manchachikusqanchejrayku chaymanta karunchakunchej. Uj amigonchejta mayta munakusqanchejrayku mana sonqonta nanachinapaj jina imatapis nillanchejchu, nitaj imatapis ruwallanchejchu, manaña amigonpajchu qhawakunawanchejta manchachikusqanchejrayku.
4. ¿Imatataj Satanás munan?
4 Satanasqa munan runas Jehovata kharkatispa manchachikunankuta. Payqa munan Elifaz jina yuyananchejta. Elifazqa Jobta nerqa Jehovaqa vengakoj Dios kasqanta, mayta phiñakoj Dios kasqanta, mana kusichiy atina Diostaj kasqanta (Job 4:18, 19). Satanasqa munan manchikuywan atipachikuspa niña Jehovata sirvinanchejta. Mana gustonta qonapajqa Jehovata respetayta yachakuna, sonqonta nanachiytataj manchachikuna.
5. ¿Imataj niyta munan Diosta manchachikuy?
5 Diosta manchachikoj chayri mayta respetaj runaqa payta munakun, nitaj imatapis ruwayta munanchu sonqonta nanachinanpaj jinaqa. Jesuspis ‘Diosta manchachikoj’ (Heb. 5:7). Jinapis mana kharkatiywanchu payta manchachikoj (Isa. 11:2, 3). Astawanpis Tatanta tukuy sonqo munakoj, kasukuytapunitaj munaj (Juan 14:21, 31). Noqanchejpis Jehovata tukuy sonqo respetanchej, jatunpajtaj qhawanchej, munakuyniyoj Dios, yachayniyoj Dios, cheqan kajta ruwaj Dios, atiyniyoj Diostaj kasqanrayku. Chantapis payqa maytapuni munakuwasqanchejrayku qhawamushan yachachisqanta imaynatachus japʼikushasqanchejta. Chayrayku mana kasukuspaqa llakichinchej, kasukuspataj sonqonta kusichinchej (Sal. 78:41; Pro. 27:11).
¿IMAYNATÁ DIOSTA MANCHACHIKUYTA YACHAKUSUNMAN?
6. ¿Imata ruwaspataj Diosta manchachikuyta yachakunchej? (Salmo 34:11).
6 Mana Jehovata manchachikuyta yachaspañachu nacekunchej, astawanpis yachakunanchej tiyan (Salmo 34:11 leey). Chaypajtaj ruwasqasninta qhawariyta yachananchej tiyan. “Paypa ruwasqasninpi” sutʼita rikunchej yachayninta, atiyninta, mayta munakuwasqanchejtapis. Ajinamantataj payta astawan respetanchej, astawantaj munakunchej (Rom. 1:20). Hermana Adrienne nerqa: “Jehovaj ruwasqasninta qhawarispa reparani may yachayniyoj kasqanta. Chayraykutaj payta may jatunpaj qhawani, sutʼitataj reparani allinniytapuni munasqanta”, nispa. Ajinata tʼukurisqanrayku nerqa: “Manapuni imatapis ruwayta munaymanchu paymanta karunchachinawanpaj jinaqa. Paymin kausayta qowan”, nispa. Noqanchejpis, ¿kay semana tiempochakusunmanchu Diospa ruwasqasninmanta mayqellanpipis tʼukurinapaj? Chayta ruwasun chayqa, Jehovata astawan respetasun, astawantaj munakusun (Sal. 111:2, 3).
7. ¿Imaynatá Jehovamanta mañakuy payta manchachikunapaj yanapawanchej?
7 Jehovata manchachikuyta yachakullasunmantaj paymanta mañakuspapuni. Diosninchejwan astawan parlarispaqa, payta astawan rejsinchej. Uj pruebata aguantanapaj kallpata mañakuspataj, may atiyniyoj kasqanpi tʼukurinchej. Wawanta noqanchejrayku qosqanmanta agradecekuspataj, mayta munakuwasqanchejta yuyarikunchej. Uj problemata atipanapaj yuyaychayninta mañakuspataj, may yachayniyoj kasqanta yuyarikunchej. Chaytaj yanapawanchej Jehovata astawan respetanapaj, nitaj imatapis sonqonta nanachinapaj jina ruwanapaj.
8. ¿Imatá ruwananchej tiyan Jehovata manchachikunallapajpuni?
8 Jehovata manchachikunallapajpuneqa Bibliata estudiananchej tiyan, allin imasta ruwajkunamanta, mana allin imasta ruwajkunamantapis yachakuyta munaspa. Kay yachaqanapeqa kinsamanta yachakusun. Ñaupajtaqa parlarisunchej Jehovata kasukoj iskay kamachisninmanta: Abdiasmanta, kuraj kaj sacerdote Jehoiadamantawan. Abdiasqa rey Achabpa wasinmanta encargado karqa. Chaymantataj Jehoasmanta parlarisun. Payqa Judamanta rey karqa, allin kajta ruwashaspataj aswan qhepamanqa Jehovamanta karunchakorqa.
ABDÍAS JINA WAPUS KANA
9. Abdías Jehovata manchachikusqanrayku, ¿imayna runataj karqa? (1 Reyes 18:3, 12).
9 Bibliaqa Abdiasmanta ñaupaj kutita parlashaspa nin: “Abdiasqa Jehová Diosta mayta manchachikoj”, nispa (1 Reyes 18:3, 12 leey).b Payqa Jehovata manchachikusqanrayku tukuy imapi allin kajtapuni ruwaj, de confianza runataj karqa. Chayrayku reyqa wasinmanta encargado kananpaj churarqa (Nehemías 7:2, kikinchay). Chantapis Diosta manchachikusqanqa manchay wapu kananpaj yanaparqa. Payqa sajra rey Achab kamachishajtin kausakorqa, chayrayku wapu kayta necesitarqa. “Achabqa Jehová Diospa qhawayninpi sinchʼi sajra imasta ruwarqa, paymanta ñaupajta kamacherqanku chaykunamantapis astawanraj” (1 Rey. 16:30). Chantapis Achabpa warmenqa Jezabel karqa. Jezabeltaj Baalta yupaychaj, maytataj Jehovata chejnikoj. Chayrayku Israelpi chunka ayllusmanta niña pipis Jehovata yupaychananpaj tukuy imata ruwarqa. Chantapis Diospa ashkha profetasninta wañuracherqa (1 Rey. 18:4). Chay tiempopi Jehovata yupaychayqa nichá atikullarqachu.
10. ¿Imaynatá Abdías manchay wapu kasqanta rikucherqa?
10 ¿Imaynatá Abdías manchay wapu kasqanta rikucherqa? Jezabel Jehovaj profetasninta wañuchinanpaj qhatiykachashajtin, Abdiasqa 100 profetasta pakarqa, “50 profetasta sapa cuevapi, paykunamantaj tʼantatawan yakutawan” qorqa (1 Rey. 18:13, 14). Jezabelchus chayta yachanman karqa chayqa, chay wapu runaqa wañuchisqa kanman karqa. Abdiasqa tukuy runas jina wañuyta manchachikorqachá. Jinapis salvakuyllata munananmantaqa Jehovata, kamachisnintawan astawan munakorqa.
Diosta yupaychajta mana saqewanchejchu chay lugarpi, uj hermano mana manchachikuspa waj hermanosman publicacionesta apashan (11 parrafota qhawariy).d
11. ¿Imaynatá ashkha hermanos Abdías jina ruwanku? (Fototawan qhawariy).
11 Kay tiempopipis ashkha hermanosqa, maypichus Jehovata yupaychajta mana saqewanchejchu chay lugarespi tiyakunku. Chay munasqa hermanosninchejqa autoridadesta respetanku. Jinapis Abdías jinallataj ima kajtinpis Jehovallata yupaychanku (Mat. 22:21). Diosta manchachikusqankuta rikuchinku payta kasukuspa, runasta kasunankumanta nisqaqa (Hech. 5:29). Chayrayku mana reparayllata siga predicanku, tantakunku ima (Mat. 10:16, 28). Chantapis hermanosninku Diosmanta yachachiykunata japʼinallankupajpuni tukuy imata ruwanku. Henrimanta parlarina. Payqa Africaj ujnin suyunpi tiyakun, chaypitaj ñaupajtaqa mana Jehovata yupaychajta saqewajchu kanchej. Chay tiempopi Henriqa Bibliamanta publicacionesta hermanosman apaj. Pay qhelqarqa: “Noqaqa ancha manchali kani. Chayrayku Jehovata may jatunpaj qhawasqayraykulla wapu kayta aterqani. Mana ajina kajtenqa nichá atiymanchu karqa”, nispa. Noqanchejpis Diosta manchachikuyta yachakusun chayqa, Henri jina wapus kayta atisun.
JEHOIADÁ JINA MANA WASANCHAJKUNA KANA
12. ¿Imatataj Jehoiadawan warminwan ruwarqanku Jehovata mana wasanchayta munasqankurayku?
12 Kuraj kaj sacerdote Jehoiadaqa Jehovata manchachikorqa, chayraykutaj payta mana wasancharqachu, Jehovallata yupaychanankupajtaj yanapakorqa. Jezabelpa wawan Ataliaqa Judapi kamachiyta qallarerqa mana paychu reina kanan kashajtinpis. Jehoiadataj chaypacha Jehovata manchachikusqanta rikucherqa. Ataliataqa tukuy manchachikoj kanku. Payqa manchay sajra warmipuni karqa, may atiyniyojtaj kayta munarqa. Chayrayku kamachinanpajqa reypa tukuy wawasninta wañurachiyta munarqa, allchhisnillantaj kashajtinkupis (2 Cró. 22:10, 11). Jinapis Jehoiadaj warmin Jehosabeat yanapasqanrayku, uj wawita salvakorqa. Payqa Jehoás sutikorqa. Jehoiadawan warminwanqa chay wawitata pakaykuspa cuidarqanku, ajinamanta Davidpa familianmanta reyes mana chinkananpaj yanapakorqanku. Jehoiadaqa Jehovata mana wasanchananrayku, Ataliata manchachikuspapis allin kajtapuni ruwarqa (Pro. 29:25).
13. ¿Imaynatá Jehoiadá watejmanta rikucherqa Jehovata mana wasanchasqanta?
13 Jehoás 7 watasniyoj kashajtin, Jehoiadaqa watejmanta rikucherqa Jehovata mana wasanchasqanta. Payqa uj imata ruwananta yuyaychakorqa. Chay yuyaychakusqan allin llojsejtenqa Jehoás rey kanman karqa, paytaj Davidpa mirayninmanta karqa. Mana allin llojsejtintaj Jehoiadaqa wañunman karqa. Pero Jehovaj yanapayninwanqa tukuy ima allin llojserqa. Israel familiasmanta uma kajkuna, levitaspis yanapasqankurayku, Jehoiadaqa Jehoasta rey kananpaj churarqa, kamacherqataj Ataliata wañuchinankuta (2 Cró. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1). “Chantá Jehoiadaqa Jehová Diospa kamachisnillanpuni kanankupaj reytapis runastapis uj tratota ruwacherqa Jehová Dioswan” (2 Rey. 11:17). “Chantá Jehová Diospa wasi punkusninman punku qhawajkunata churarqa, ama pi runapis chʼichipaj qhawasqa kashaspa yaykunanpaj” (2 Cró. 23:19).
14. Jehoiadá Jehovata jatunchasqanrayku, ¿imaynatá Jehovapis payta jatuncharqa?
14 Jehovaqa ñaupajtaña nerqa: “Noqaqa jatunchawajkunata jatunchasaj”, nispa. Kuraj kaj sacerdote Jehoiadawantaj ajinapuni karqa (1 Sam. 2:30). Chayrayku Jehovaqa Jehoiadá allin imasta ruwasqanta Palabranpi escribicherqa, chaymanta noqanchejpis yachakunanchejpaj (Rom. 15:4). Jehoiadá wañupojtintaj sumaj pʼampasqa karqa. Payqa “Israelpi allin imasta ruwarqa cheqa Diospaj, jinallataj Diospa wasinpajpis. Chayrayku Davidpa Llajtanpi pʼamparqanku reyespa ladonkuman” (2 Cró. 24:15, 16).
Kuraj kaj sacerdote Jehoiadá jina Jehovata manchachikusun chayqa, ima kajtinpis hermanosninchejta yanapasunpuni (15 parrafota qhaway).e
15. ¿Imatá Jehoiadaj kausayninmanta yachakunchej? (Fotostawan qhawariy).
15 Biblia Jehoiadamanta parlasqanqa tukuyta yanapawanchej Diosta astawan manchachikunapaj. Ancianosqa pay jina ruwankuman Diospa ovejitasninta ima kajtinpis jarkʼaspapuni (Hech. 20:28). Kuraj hermanosrí, ¿imatá Jehoiadamanta yachakunkuman? Sichus paykuna Jehovata manchachikonqanku, nitaj wasanchanqankuchu chayqa, Jehovaqa munayninta juntʼananpaj paykunawan yanapachikullanqapuni. Mana paykunata uj ladoman churarpanchu. Jovenesqa piensarinanku tiyan imaynatachus Jehová Jehoiadata qhawasqanpi, kuraj hermanostataj jatunpaj qhawananku tiyan, respetowantaj, astawanraj Jehovata mana wasanchaspa ashkha watastaña sirvishanku chay hermanosta (Pro. 16:31). Tukuyninchejtaj mayta yachakusunman Israel familiasmanta uma kajkunamanta, levitasmantapis: ‘Ñaupajman pusawanchej’ chay hermanosta ama wasanchanachu, kasukunataj (Heb. 13:17).
AMA JEHOÁS JINA KANACHU
16. ¿Imaynataj Jehoás karqa?
16 Rey Jehoasqa joven kashaspa kallpachakorqa Jehovata kusichinanpaj Jehoiadá yanapasqanrayku (2 Rey. 12:2). Jinapis Jehoiadá wañupusqantawan Jehoasqa Jehovata wasanchaj kuraj kamachejkunata uyarerqa. Chayraykutaj paypis kamachisninpis, “yupaychana kʼullu postesta, santostawan sirvej churakorqanku” (2 Cró. 24:4, 17, 18). Chayta rikuspa Jehová mayta sonqonta nanachikojtinpis, “paykunaman profetasta kachallarqapuni payman kutirinankupaj”. Paykunatajrí “mana uyarejchu kanku”, Jehoiadaj wawan Zacariastapis ni kasorqankuchu. Payqa profeta, sacerdotetaj karqa, Jehoaspa primontaj. Chantapis Jehoasqa Zacariasta wañuchicherqa, familianta pay salvashajtinpis. Chay jina malagradecidopuni karqa (2 Cró. 22:11; 24:19-22).
17. ¿Imataj Jehoaswan karqa?
17 Jehoasqa manaña Diosta manchachikorqachu. Chayraykutaj Jehová nisqanman jinapuni paywan karqa. Jehová nerqa: “Pisipaj qhawawajkunataj, pisipaj qhawasqa kanqanku”, nispa (1 Sam. 2:30). Tiemponmantaj sirio ‘soldadosqa pisilla kaspapis’, Jehoaspa ‘may chhika soldadosninta’ atipaykorqanku, Johoastataj “wañuy patallapiña saqerparqanku”. Sirios ripojtinkutaj kikin kamachisnillantaj Jehoasta wañucherqanku Zacariasta wañuchisqanrayku. Paytaqa “mana reyespa sepulturasninkupichu” pʼamparqanku manchay sajrapuni kasqanrayku (2 Cró. 24:23-25).c
18. Jeremías 17:7, 8 nisqanman jina, ¿imatá ruwananchej tiyan mana Jehoás jina kanapaj?
18 ¿Imatá yachakunchej Jehoaspa kausayninmanta? Payqa mana ukhu saphisniyoj sachʼa jina karqa, mana urmananpajtaj pipis yanapanantaraj necesitarqa estacawanpis japʼiykuchinkuman jina. Chay yanapajnintaj kuraj kaj sacerdote Jehoiadá karqa. Chayrayku Jehoiadá wañupojtin, Diosta wasanchajkunataj rikhurimojtin, Jehoasqa Jehovamanta karunchakaporqa. ¿Imatá Jehoasmanta yachakunchej? Mana waj hermanos chayri familiaresninchej Jehovata kasukusqankuraykullachu, nitaj paykuna yanapawasqanchejraykullachu Jehovata kasukuna tiyan. Jehovaj qayllallanpipuni kanapajqa, payta astawan munakuna, astawantaj respetana. Chaypajtaj Bibliata estudiayta, tʼukuriyta, orakuytapis mana saqenachu (Jeremías 17:7, 8 leey; Col. 2:6, 7).
19. ¿Imatá mañawanchej Jehová?
19 Jehovaqa imastachus ruwayta atisqallanchejta mañawanchej. Imatachus mañawasqanchejtaj Eclesiastés 12:13 versiculopi kashan. Chaypi nin: “Cheqa Diosta manchachikuy, kamachisqasnintapis kasukuy. Chayllatamin runaqa astawan ruwanan tiyan”, nispa. Jehovata manchachikusun chayqa ima llakiytapis aguantayta atisun, Abdías jina, Jehoiadá jinataj sinchʼita sayasun. Ajinapi Jehovamantaqa ni pi karunchayta atiwasunchu.
3 TAKIY Kallpaytaj suyakuyniytaj kanki Diosníy
a Bibliapi manchikuy palabrata oqharisqanqa ashkha imas niyta munanman. Imamantachus parlashasqanman jina wakinpeqa niyta munanman manchariywan kharkatiy, wakinpitaj respetay chayri jatunpaj qhaway. Kay yachaqanapeqa Tatanchej Jehovata manchachikuymanta parlarisun. Chaytaj yanapawasun Jehovata sirvispa wapu kanapaj, nitaj payta wasanchanapaj.
b Kay Abdiasqa mana profeta Abdiaschu. Profeta Abdiasqa aswan qhepamanraj kausarqa, Bibliamanta sutinta apaj librotataj qhelqarqa.
c Mateo 23:35 versiculopeqa nin Zacariasqa Baraquiaspa wawan kasqanta. Wakenqa yuyanku Jehoiadaqa iskay sutisniyojsina kasqanta, Bibliamanta waj runas jina (Mateo 9:9; Marcos 2:14, kikinchay). Chayri yuyanku Baraquiasqa Zacariaspa awelon kasqanta chayri waj ñaupa tatan kasqanta.
d FOTO: Chay fotopeqa uj hermano waj hermanosman publicacionesta apashan, maypichus Diosta yupaychajta mana saqewanchejchu chaypi.
e FOTOS: Uj sipas hermanita, kuraj hermanitamanta yachakushan imaynatachus celularwan predicayta. Uj kuraj hermanito mana manchachikuspa carritowan predicashan. Uj experienciayoj hermanotaj waj hermanosta yachachishan imaynatachus Tantakuna Wasipi wakin imasta allinchayta.