25 CAJ YACHACHICUY
96 CAJ CANCIÓN Bibliaga imapitapis más valuryojmi
Jacob pusaj churincunata ima nishganpita, ¿imatataj yachacunchi? (ishcay caj yachacuy)
“Llapan wamrancunata bindisyunta goran” (GÉN. 49:28, TDI).
¿IMATATAJ YACHACUSHUN?
Jacob wanunanpäna caycashgancho pusaj wamrancunata wilapashganpitami yachacushun.
1. ¿Imatataj yachacushun cay yachacuycho?
Jacobpa wamrancunaga laduncho wiyapäcuycan taytan nishgancunata. Naupa caj yachacuychoga yachacurganchi Jacob wamrancunata Rubén, Simeón, Leví y Judá wilapashganpita. Paycunaga manami yarparganchu taytan ima wilacushganta. Cananga, ¿imataraj nenga waquin caj olgu wamrancunata: Zabulón, Isacar, Dan, Gad, Aser, Neftalí, José y Benjaminta? Yachacushun imacunata Jacob paycunata wilapashganpita.a
ZABULÓN
2. 1) ¿Imatataj Jacob wilacurgan Zabulonpita? 2) Jacob nishganga, ¿imanotaj cumplicargan? (Génesis 49:13; recuadrutapis ricay).
2 (Leiriy Génesis 49:13). Jacob wilacurgan Zabulonpa miraynincuna lamar cuchuncho tiyananpaj, norte caj laduncho Prometishgan marcacho 200 wata pasarcuptinmi, Zabulonpa wamrancunaga chasquergan Galilea Lamarpa y Mediterráneo lamarpa chaupincho caycaj chacrata. Jina Moisés wilacurgan “Zabulón trïbu runakuna maypapis purir kushikärinanpaj” (Deut. 33:18). Capazchi Zabulonpa castancuna cay ishcay lamarpa chaupincho caycaj marcacho tashganga, yanapashga ranticunanpaj y imaycacunatapis ratinanpaj. Chaymi Zabulonpa miraynincuna cushicärinan cargan.
3. ¿Imamantaj yarpäshun cushishga cawanapaj?
3 ¿Imata yachacunchi? Maycho tiyashpanchi o imacunapa pasaycashpanchipis imalapis caycanmanmi cushicunapaj. Cushishga cawapäcunapäga cushicärinanchi charashganchilawanmi (Sal. 16:6; 24:5). Ayvecisga laquishga cawapäcunchi, mana charashganchicunaman yarpachacuptinchi. Chaymi charashganchicunaman yarpachacunanchi cushicunapaj (Gál. 6:4).
ISACAR
4. 1) ¿Imata wilacurgan Jacob Isacarta pasananpaj? 2) ¿Imanotaj wilacushgan cumplicashga? (Génesis 49:14, 15; recuadrutapis ricay).
4 (Leiriy Génesis 49:14, 15). Jacobga felicitarganmi Isacarta ali aroj cashganpita, calpayoj burruwanmi tincuchergan, chay uywaga lasaj cargacunatami apaj. Jina wilacurganpis Isacar ali alpacho tänanpaj, chay nishganga cumpliycargan Isacar runacuna alinnin caj naciunta y ali alpata Jordán mayu laduncho chasquishganchomi (Jos. 19:22). Isacar runacunaga calpachacärerganmi chacranta arupäcunanpaj y waquincunata yanapäcunanpajpis (1 Rey. 4:7, 17). Chaymi juez Barac, profetisa Débora israelitacunata Sisarawan peliachinanpaj mañacuptin Isacar runacunaga listo caycargan yanapänanpaj (Juec. 5:15).
5. ¿Imanirtaj Jehovapaj arunapaj calpachacushun?
5 ¿Imata yachacunchi? Jehovaga cushicurganmi Isacar runacuna ali arushganpita, noganchipis paypa arunanchipaj calpachacuptinchi cushicungami (Ecl. 2:24). Chaynolami ancianucunaga ali arupäcun hermanucunata cuidapäcunanpaj (1 Tim. 3:1). Paycuna guerracunaman mana aywarpis calpachacärinmi hermanuncunata yanapananpaj Jehovapita mana witicärinanpaj (1 Cor. 5:1, 5; Jud. 17-23). Jina calpachacärinmi shumaj discursucunata rurapäcunanpaj chayno hermanuncunata shacyächinanpaj (1 Tim. 5:17).
DAN
6. ¿Imata ruranan cargan Dan runacuna? (Génesis 49:17, 18; recuadrutapis ricay).
6 (Leiriy Génesis 49:17, 18). Jacobga Danta tincuchergan culebrawanmi. Culebraga caballuta canicur jinetintawan garpuricun. Chaynolashi Dan runacunaga manchanaypaj Israelpa enemiguncunata vencinman cargan. ¿Imanotaj nishganga cumplicashga? Prometishgan marcaman israelitacuna yaycapäcuycaptin, Dan runacunaga israelitacunapa guepanpa tapapäcurgan (Núm. 10:25). Dan runacuna rurashganta waquincuna mana ricashpanpis rurashgancunaga alapa ali cashga.
7. Jehovapaj arurga, ¿imatataj mana gongashwanchu?
7 ¿Imata yachacunchi? Jehovata sirvishganchicho imalachopis yanapacunapaj caycan: Salunta pichapacuycho y alchapacuycho y asamblea ruracänanpaj cajchopis. Chaycunata rurashganchitaga ayvecis manami pipis ricanchu, alapa cushicäremi chayno yanapacuptiqui. Ama gongaychu Jehová ricaycanmi lapan rurashgayquicunata y chaycunapita cushicunmi. Payga musyan ali arushgayquita waquincuna mana ricashunayquilapajchu, sinoga Jehovata lapan shonguyquiwan cuyarmi (Mat. 6:1-4).
GAD
8. Prometishgan marcacho, ¿imanirtaj Gad runacunaga chiquishga cargan? (Génesis 49:19; recuadrutapis ricay).
8 (Leiriy Génesis 49:19, TDI). Jacob wilacurgan Gad runacunata asaltanticuna atacananpaj cajta. Doscientos wata pasashganpitarämi, Jordán mayupa laduncho caycaj chacracunata chasquipäcushga. Chaychoga maychicaj chiquejnincunami cashga, paycunaga achäquita ashipäcoj. Gad runacuna chiquishga cashpanpis, witicuyta munarganchu uywancunata michinanpaj ali guewa captinmi (Núm. 32:1, 5). ¡Paycunaga manami manchacärejchu! Jehovaman yaracärergan goshgan chacrancunata enemiguncunapita defendinanpaj cajman. Achca watacunapa Gad runacuna soldaduncunata cachargan wauguincunapa castancunata peliashinanpaj, Prometishgan marcaman yaycunanpaj (Núm. 32:16-19). Gad runacuna Jehovaman yäracärergan warmincunata y wamrancunatapis cuidananpaj cajman y chayno rurashganpitaga Jehová bendicerganmi (Jos. 22:1-4).
9. Jehovaman yäracurga, ¿imatataj rurashun?
9 ¿Imata yachacunchi? Imaycacunapa pasarpis Jehovaman yäracushun (Sal. 37:3). Canan wichan, achca hermanucunami saluncunata sharcachinanpaj yanapacun, juc lädu marcacunamanpis aywapäcun predicaciuncho yanapacärinanpaj y imaycanopapis Diospa marcancho yanapacunpis. ¿Imanirtaj chayta rurapäcun? Paycunaga yäracärin Jehová imaypis cuidananpaj cajmanmi (Sal. 23:1).
ASER
10. ¿Aser runacunaga imata mana rurarganchu? (Génesis 49:20, recuadrutapis ricay).
10 (Leiriy Génesis 49:20). Aser runacuna imaycayoj cananpaj cajtami Jacob nergan y chaynomi cashga, paycunaga imaycapis wayoj chacracunatami chasquipäcurgan (Deut. 33:24). Aser chasquishgan marcachoga cargan Sidón marca, chayga cashga Mediterráneo lamarpa laduncho. Chayman chayamoj may chaypitapis buquicuna, chayraycur achca guellayyojmi cargan. Jina chaycho cananeo runacunapis tiyargan, Aser runacunaga manami paycunata gargurganchu (Juec. 1:31, 32). Cananeo runacunawan juntacushganraycur y imaycayojpis cashganraycur, Aser runacunaga Jehovapita gongar cushishgaga mananachi payta sirvirgannachu. Chaymi cananeo runacunawan peliananpaj juez Barac mañacuptin, Aser runacuna mana aywarganchu yanapäcunanpaj. Chayraycur paycunaga manami ricarganchu Jehová israelitacunata milagruwan salvashganta, “Meguiducho caycaj ragra läduncho” (Juec. 5:19-21, TDI). Pengacuypajchi cargan, Barac y Débora cayno cantaptin ‘Aser trïbu runakunapis lamar kuchuncho jamarpacurmi manami yanapamarqantsitsu’ (Juec. 5:17).
11. Guellay cawananchipaj ali captinpis, ¿imanirtaj chaylamanga yarparashwanchu?
11 ¿Imata yachacunchi? Shongupita Jehovata más sirviyta munarga manami yarpäshunchu cosascunaman y guellaylaman, cay munducho runacuna yarpashganno (Prov. 18:11). Cawananchipäga guellayga alimi caycan ichanga manami chaylamanga yarparashwanchu (Ecl. 7:12; Heb. 13:5). Cosascunata munar y guellayta más asherga tiempunchi y calpanchipis manami canganachu Jehovata más sirvinanchipaj. Convencidumi caycanchi Jehová shamoj tiempucho ali cosascunata gomänanchipaj, chaymi lapan puedishganchita ruranchi Jehovata más sirvinanchipaj (Sal. 4:8).
NEFTALÍ
12. Jacob Neftalí wamranpaj wilacushgan, ¿imanotaj cumplicashga? (Génesis 49:21; recuadrutapis ricay).
12 (Leiriy Génesis 49:21b). Jacob Neftalipita wilacurgan cuyaylapaj parlacuywan parlananpaj cajta. Cayga cumplicarganchi Jesús cay pachacho caycar shumaj palabracunawan yachachicushgancho. Jesús achca tiempupa tiyargan Neftalí runacuna tiyashgan Capernaúm marcacho, chaymi Biblia nin: Capernaúm Jesuspa marcan cashganta (Mat. 4:13; 9:1; Juan 7:46). Y Isaías wilacurgan Zabulón y Neftalí runacunapa Jesús ‘achquino cananpaj cajta’ (Is. 9:1, 2). Jesusga shumaj yachachicushganwan ‘rasunpa cay achquimi cargan lapan runacunapaj’ (Juan 1:9).
13. Jehovata cushichinapaj, ¿imatataj rurashun?
13 ¿Imata yachacunchi? Jehová munan ali cajta y ali shimilapa parlananchipaj. Chauraga payta cushichinapaj ‘cuyaylapaj parlacuywan’ parlananchi. Chaypäga rasun cajlata imaypis parlananchi (Sal. 15:1, 2). Jina, calpachacushwan waquincunata shacyächinapaj y ali cajta rurashganpita felicitanapaj. Manami washa rima cashwanchu ni waquincuna pantashganpita mana ali rimashwanchu (Efes. 4:29). Jina yachacushwan pilawanpis parlanapaj Jehovapita yachachicunapaj.
JOSÉ
14. Jacob Josepita wilacushgan, ¿imanotaj cumplicashga? (Génesis 49:22, 26) (Recuadrutapis ricay).
14 (Leiriy Génesis 49:22, 26). Jehová Joseta acrargan waquin wauguincunapita, chayraycur Jacob cushishga sienticurgan paypita. Chaymi Josepita nergan: arbulpa ramanno cashganta. Jacob cargan chay árbol y José cargan cay arbulpa ramanno. Josega cargan Raquelpa guechpa caj olgu wamran y Raqueltaga Jacob alapa cuyargan. Jina Jacob wilacurgan José Rubenpa herenciancunata chasquinanpaj cajta, Rubén Leapa guechpa caj olgu wamranmi cargan (Gén. 48:5, 6; 1 Crón. 5:1, 2). Cay wilacuynin cumplicargan Josepa ishcay wamrancunawan Efraín y Manasés. Paycunapa miraynincuna Israelcho ishcay tribucunaman ticracurgan. Y jucnin jucninmi chacrancunata chasquipäcurgan chaycho tiyapäcunanpaj (Gén. 48:5, 6; Jos. 14:4).
15. Nacaycunapa pasar, ¿imata José rurargan?
15 Jacob Josepita parlar nergan runacunami pasaypa chiquir flechancunawan atacanga (Gén. 49:23). Chay runacuna Josepa wauguincunami cargan. Paycuna Joseta alapa chiquirgan, mana ali tratargan y nacachipäcurganpis. Chaycunapa pasarpis José waguincunawan ni Jehovawanpis rabiacurganchu. Jacob nergan: “rikrankuna pasaypa kalpayuqmi kanqa. Flëchananpaq flëchakunantapis fuertimi tsararanqa” (Gén. 49:24). Nacaycunapa pasar, Josega Jehovaman alapa yäracurgan, jina wauguincunata perdunargan y cuyacuywan tratarganpis (Gén. 47:11, 12). Pruebacunapa pasashganpita yachacurgan más ali y yachaj runa cananpaj (Sal. 105:17-19). Chaymi Jehová Joseta utilizargan ali cajcunata rurananpaj.
16. Ima pruebacunapa pasar, ¿imata rurashwan José rurashganno?
16 ¿Imata yachacunchi? Pruebacunapa pasar hermanunchipita ni Jehovapita cärupäcushwanchu. Chaycunapa pasaptinchi Jehová yanapämanchi más ali y yachaj runa cananchipaj (Heb. 12:7). Aumi Jehová yachachimanchi cuyacoj y perdunacoj payno cananchipaj (Heb. 12:11). Ima pruebacunapa aguantaptinchega, José bendecishgantano Jehovami bendecimäshun.
BENJAMÍN
17. ¿Imanotaj cumplicargan Benjaminpita Jacob wilacushganga? (Génesis 49:27; recuadrutapis ricay).
17 (Leiriy Génesis 49:27). Jacob wilacurgan Benjamín runacunapita ali soldado ‘mantsariypaq löbunö’ capäcunanpaj (Juec. 20:15, 16; 1 Crón. 12:2). Chaynomi cargan, israelitacunapa punta caj reynin Benjaminpa mirayninpita Saúl cargan, paymi mana manchacuypa filisteucunawan luchargan (1 Sam. 9:15-17, 21). Y maychicaj watacuna pasariptin reina Ester y Mardoqueupis Benjaminpa miraynincuna cargan. Y paycuna israelitacunata defiendergan persa runacuna mana ushacächinanpaj (Est. 2:5-7; 8:3; 10:3).
18. Benjamín runacuna ali rurashganno, ¿imatataj rurananchi?
18 ¿Imata yachacunchi? Benjamín runacuna alapachi cushicurgan Saúl rey cananpaj carguta chasquiptin, Jacob wilacushganno. Pero Judapa mirayninpita David rey cananpaj Jehová acraptin, Benjamín runacuna cushicur Jehová nishganta cäsucurgan (2 Sam. 3:17-19). Tiempuwan achca israelitacuna Jehovapa contrancho churacaptin, Benjamín runacuna Jehová acrashgan Judá tribupita reyta defiendergan (1 Rey. 11:31, 32; 12:19, 21). Canan wichanpis, waquin runacunata Jehová acrashga pushamänanchipaj. Chauraga Benjamín runacuna rurashganno noganchipis Jehová nishganta cäsucur paycunata yanapashun (1 Tes. 5:12).
19. Jacob wilacushganpita wanunanpäna caycar, ¿imatataj yachacushcanchi?
19 ¡Wanunanpäna caycar Jacob wilacushganpita imaycacunata yachacushcanchi! Pay wilacushganga imano cumplicashganta yachacur masraj yäracunchi shamoj tiempupaj Jehová aunicushganta cumplicunanpaj cajman. Y Jacobpa wamrancunata Jehová imano bendecishganta yachacur, noganchipis yachacunchi imata rurananchi Jehovapa shongunta imaypis cushichinapaj.
128 CAJ CANCIÓN Ushananyaj aguantaj caj
a Jacob churincunata Rubén, Simeón, Leví y Judá, mayor cajpita shulca cajcama bendicergan. Pero waquin churincunawan manami chaynochu rurargan.
b Génesis 49:21 texto nin: “Neftalí cuyaylapaj luychunomi canqui y cuyaylapaj parlacuywan parlanqui” (TNM).